Jeugdwerkloosheid. Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december Jan Smets

Transcriptie

1 Jeugdwerkloosheid Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013 Jan Smets

2 Overzicht van de uiteenzetting 1. Dramatische jongerenwerkloosheidscijfers... 2

3 Werkloosheidsgraad (aantal werkzoekenden t.o.v. de overeenstemmende beroepsbevolking) Situatie in (in %) Verandering over de periode (in procentpunt) Totaal België België laaggeschoolden België laaggeschoolden Brussel Bron: ADSEI (EAK). 1 Gemiddelde van de eerste twee kwartalen. 2 Gemiddelde van de eerste twee kwartalen van 2013 min het gemiddelde van de overeenstemmende periode van

4 Overzicht van de uiteenzetting 1. Dramatische jongerenwerkloosheidscijfers die genuanceerd moeten worden... 4

5 Arbeidsmarktstatuut volgens leeftijdsgroep (in % van de overeenstemmende bevolking, in ) ,7 48,3 69,8 5,6 93,5 11,1 61,7 6,9 40,6 23,3 4,2 2, p.m Werkend Werkzoekend Inactief Bron: ADSEI (EAK). 1 Gemiddelde van de eerste twee kwartalen. 5

6 ES EL PT UK SE IE LV CY SK IT FI EU27 DK FR PL EE BG LT HU MT SI RO NL BE CZ AT LU DE Jeugdwerkloosheidsratio in de EU (in % van de overeenstemmende bevolking, in 2012) Bron: EC (EAK). 7

7 Niet-werkende werkzoekenden (veranderingen in duizenden personen t.o.v. de overeenstemmende maand van het voorgaande jaar) Bron: RVA Totaal, waarvan Minder dan 25 jaar

8 Werkloosheidsduur (in % van het overeenstemmende totale aantal niet-werkende werkzoekenden, gemiddelde van de eerste 10 maanden van 2013) 15- tot 24-jarigen Alle leeftijden Minder dan 6 maanden Van 1 jaar tot minder dan 2 jaar Van 6 maanden tot minder dan 1 jaar 2 jaar en langer Bron: RVA. 9

9 Schoolverlaters die één jaar na het verlaten van de school nog bij de VDAB ingeschreven zijn als werkloze, volgens scholingsniveau (in % van het aantal schoolverlaters in 2011) Bron: VDAB. 10

10 Vervanging van de generaties op arbeidsleeftijd Vervangingsratio van jarigen 1 (verhouding tussen het aantal en het aantal jarigen, in % ) 140% 130% > % 110% 100% < % 80% / Bronnen: FPB, ADSEI, berekeningen NBB. 1 De waarde 100% geeft aan dat beide groepen even groot zijn. Indien de groep jongeren groter is dan die van de jarigen, zal de verhouding groter zijn dan 100%. Omgekeerd zakt de waarde onder de 100% indien er meer jarigen dan jongeren zijn. 10

11 Overzicht van de uiteenzetting 1. Dramatische jongerenwerkloosheidscijfers die genuanceerd moeten worden en bestreden kunnen worden 12

12 Aanbevelingen (1) Een basisopleiding van hoge kwaliteit voor allen kwaliteitsonderwijs bieden aan iedereen: o meegeven van minimale bagage vaardigheden; o aanleren van ten minste een van de twee andere landstalen; o organiseren van gelijkschakelings- en taalcursussen. technische en beroepsrichtingen herwaarderen 13

13 Spreiding van de resulaten (billijkheid) Efficiëntie en billijkheid van het secundair onderwijs : resultaten m.b.t. wiskunde 105 Vlaamse Gemeenschap 100 SK Franse Gemeenschap FR DE BG CY EL HU SE LT LU PT IT ES UK OESO CZ SI AT PL NL Duitstalige Gemeenschap 85 IE FI LV DK RO EE Gemiddeld resultaat (efficiëntie) Bron: OESO (PISA 2012). 14

14 Secundair onderwijs: onvoldoende vaardigheden (aandeel, in %, van de 15-jarigen die niet ten minste het basisniveau behalen 1 in 2012 en, tussen haakjes, in 2003 (voor wiskunde en lezen) of 2006 (voor wetenschappen) 2 ) Wiskunde Lezen Wetenschappen Vlaamse Gemeenschap 15,2 (11,4) 13,9 (12,4) 15,0 (12,1) Franse Gemeenschap 23,8 (23,2) 19,2 (25,1) 21,1 (24,3) Duitstalige Gemeenschap 16,1 (17,7) 17,9 (20,1) 15,0 (15,5) Bron: OESO (PISA 2012, PISA 2006 en PISA 2003). 1 Het gaat om "niveau 2", dat als basisniveau wordt beschouwd om volwaardig te kunnen participeren in de moderne samenleving. 2 Voor wetenschappen zijn deze gegevens slechts beschikbaar vanaf

15 Aanbevelingen (2) Voortijdige schoolverlating verminderen vroegtijdig en systematisch voorkomen, rekening houdend met gezinssituatie (o.m. migranten) positief oriënteren naar technisch en beroepsonderwijs informeren over rendement studies alternerend leren bedrijfsstages veralgemenen inschakeling via arbeidsbemiddelingsdiensten, bv. door plaatsingsdienst in scholen tweede kans verruimen, bv. door learnfare opleidingen opsplitsen in modules 16

16 Voortijdige schoolverlating, in 2012 (aandeel, in %, van de jongeren van 18 tot 24 jaar die niet ten minste het hoger secundair onderwijs hebben beëindigd) België Brussel Vlaanderen Wallonië Totaal 12,0 20,1 8,7 14,8 (p.m. doelstelling 2020) (9,5) (-) (5,2) (-) waarvan: Zonder diploma 2,1 2,8 1,8 2,2 Basisonderwijs 2,5 4,7 1,4 3,4 Lager secundair 1 7,5 12,6 5,4 9,2 Bron: ADSEI (EAK, microgegevens). 1 Jongeren die hooguit de eerste of de tweede graad van het secundair onderwijs hebben afgewerkt. 17

17 Aanbevelingen (3) Belang van de diensten voor arbeidsbemiddeling individuele begeleiding o met concrete doelstellingen o gebaseerd op een dubbele strategie: «Eerst werken» voor diegenen die geschikt zijn om zich rechtstreeks op de arbeidsmarkt te melden; «Eerst bekwaamheden verwerven» voor de anderen. korte trajecten in arbeidscircuit helpen om basiskennis te verwerven en job coaching, met follow up 18

18 Aanbevelingen (4) Een arbeidsmarkt waarin zoveel mogelijk personen worden ingeschakeld vooral laaggeschoolde jongeren ondervinden problemen: o belang van een op de lage lonen gericht beleid o minimumloon => insider-outsider maar belangrijk tegen fenomeen van working poor en werkloosheids- of inactiviteitsval tijdelijke overeenkomsten en uitzendarbeid zijn belangrijk, maar moeten springplank zijn elke vorm van discriminatie bestrijden procedures ter evaluatie van het gevoerde beleid veralgemenen 19

19 Aandeel van werknemers die ongeveer het minimumloon ontvangen (in % van het overeenstemmende totaal, in 2009) maximaal het minimumloon... plus 5 %... plus 10 % Alle observaties Laaggeschoolden Laaggeschoolden van minder dan 25 jaar Laaggeschoolde vrouwen van minder dan 25 jaar Bronnen: ADSEI (SES 2009), FOD WASO. 20

20 Tijdelijke contracten in België, volgens leeftijdsgroep (in % van het overeenstemmende totale aantal werknemers, in 2012) Bron: EC (EAK). 21

21 Jeugdwerkloosheid Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013 Jan Smets