Deel I Geweld in gezinnen: met de neus op de feiten

Transcriptie

1 Inhoudsopgave Inleiding 17 Deel I Geweld in gezinnen: met de neus op de feiten 1 Definitie en begripsafbakening Geweld in gezinnen: an inconvenient truth Kenmerken van geweld in gezinnen Gevolgen van huiselijk geweld Fysieke gevolgen Psychische gevolgen Psychosociale gevolgen Transgenerationele overdracht Maatschappelijke gevolgen Huiselijk geweld vanuit verschillende perspectieven Huiselijk geweld als uiting van psychopathologie Huiselijk geweld als uiting van machtsverschillen Huiselijk geweld, gedefinieerd vanuit het strafrecht Huiselijk geweld vanuit systeemtheoretisch perspectief Ontwikkelingen in vogelvlucht Van privégeweld tot publieke zaak Van zorgzaak naar veiligheidszaak Een werkdefinitie en een uitgewerkte definitie van huiselijk geweld Sleutelwoord 1: geweld Sleutelwoord 2: huiselijke kring Sleutelwoord 3: het slachtoffer Een beeld van huiselijk geweld uit de cijfers Het Intomartonderzoek (1997) Huiselijk geweld bij minderheden in Nederland De politieregistratie 2006, 2007 en Nieuw landelijk onderzoek in de periode

2 2 Geweld tegen (ex-)partners, kinderen, ouders en ouderen Partnergeweld Typen partnergeweld Typologie van slachtoffers van partnergeweld Typologie van daders van partnergeweld Risicofactoren voor partnergeweld Partnergeweld in homorelaties Partnergeweld in cijfers Kindermishandeling Wat is kindermishandeling? Vormen van kindermishandeling Kinderen als getuige van huiselijk geweld Risicofactoren voor het ontstaan van kindermishandeling Kindermishandeling in cijfers Geweld tegen ouders en ouderenmishandeling Vormen en gevolgen van ouder(en)mishandeling Ouder(en)mishandeling in cijfers Schadelijke traditionele praktijken Vormen van schadelijke traditionele praktijken Gevolgen van schadelijke traditionele praktijken Schadelijke traditionele praktijken in cijfers Aanpak van schadelijke traditionele praktijken Seksueel geweld Gevolgen van seksueel geweld Seksueel geweld in cijfers Aanpak van seksueel geweld 99 Samenvatting deel I 101 Opdrachten deel I 102 Deel II Aanpak van huiselijk geweld 3 Sluitende aanpak en ketenaanpak Sluitende aanpak Een sluitende aanpak bereikt alle doelgroepen Een sluitende aanpak omvat het hele werkterrein Ketenaanpak De front offices De back offices: lokale teams Verwijzers 123

3 4 Regie Regie op verschillende niveaus Casusregie of casemanagement Intensief casemanagement Instrumenten Wetten en regels Internationale wetgeving Strafrecht Burgerlijk Wetboek (bw) Wet tijdelijk huisverbod Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Intentieverklaringen, convenanten en protocollen Aanwijzing huiselijk geweld Informatieknooppunt Huiselijk Geweld Aware Privacy en het beroepsgeheim Wetten en regels rond privacy en het beroepsgeheim Overmacht Groepsoverleg Methodieken Methodieken gericht op preventie Preventieprogramma s ten behoeve van kinderen en jongeren Preventieprogramma s ten behoeve van volwassenen Preventieprogramma s ten behoeve van ouders en kinderen Preventieprogramma s ten behoeve van mensen met een verstandelijke beperking Preventieprogramma s ten behoeve van potentiële plegers Methodieken gericht op hulpverlening Hulp voor kinderen en jongeren Hulp voor volwassen slachtoffers Hulp voor gezinnen: de systeemgerichte benadering Hulp voor mensen met een verstandelijke beperking Hulp voor/behandeling van plegers Hulp via internet Methodieken gericht op nazorg 185

4 Samenvatting deel II 187 Opdrachten deel II 188 Deel III Vaardigheden voor de aanpak van huiselijk geweld 7 Signaleren en consulteren Instrumenten bij het signaleren van huiselijk geweld Intuïtie of het niet-pluisgevoel Kennis van zaken Signalenlijsten Houding en vaardigheden bij het signaleren van huiselijk geweld Open houding met lef om door te vragen Zoek meer dan één signaal en breng de signalen in kaart Collega s of deskundigen consulteren Signalen bespreekbaar maken Instrumenten om huiselijk geweld bespreekbaar te maken Een gespreksmodel Standaardvragen in standaardgesprekken Vaardigheden bij het bespreekbaar maken van huiselijk geweld Praten in ik-boodschappen Luisteren De kracht van argumenten Voorwaarden voor professionele gesprekken over huiselijk geweld Risico s taxeren Risicotaxatie-instrument Huiselijk Geweld ODARA en sara Hulp bij het invullen van een risicotaxatie-instrument Melden, zelf hulp organiseren of verwijzen Melden Melding bij de politie Melding bij een steun-, advies- of meldpunt Meldprocedures en meldcodes Het verschil tussen meldcode en meldplicht Aandachtspunten bij het melden van huiselijk geweld 242

5 10.2 Zelf hulp organiseren Verwijzen Verwijzingen in de vorm van een advies Verwijzing onder drang of dwang Voorwaarden voor succesvolle verwijzingen Zorg voor jezelf! Overdracht en tegenoverdracht als gevolg van trauma s Moe van betrokkenheid? Instrumenten voor zelfzorg 256 Samenvatting deel III 258 Opdrachten deel III 259 Bijlagen 1 Artikelen in het Wetboek van Strafrecht Signalen die kunnen duiden op huiselijk geweld Bijblijven! Risicotaxatie-instrumenten 268 Literatuur 270 Register 279 Over de auteurs 287