Bijlage 1. Studiesucces: vragen voor de opleidingen

Transcriptie

1 Bijlage 1. Studiesucces: vragen voor de opleidingen Voordat we (vanaf blz. 2) toekomen aan de vragen en aandachtspunten voor de opleidingen even in het kort kernpunten van universitair en facultair beleid. Universitair beleid In het rapport van de Taskforce Studiesucces wordt de volgende visie op studiesucces in de bachelor gepresenteerd: Uitval (voor zover nodig) zo vroeg mogelijk in de studie Na de propedeuse minimale uitval Studeren binnen de nominale studieduur (BA: 3 jaar, met uitloop tot 4; MA 1 jaar, uitloop tot 2) In aansluiting op deze visie wordt voor 2014 er naar gestreefd dat 50 % na één jaar de P heeft en 80% binnen twee jaar; van degenen die de P halen, is het streven dat 50 % drie jaar na de start van hun studie de BA heeft, en 90 % vier jaar vanaf de start van de studie. Voor de MA wordt gestreefd naar een rendement van 90% voor de één- en tweejarige masteropleidingen na twee respectievelijk drie jaar (=nominale studieduur + 1). Facultair beleid 1. Aanpassingen in het aanbod aan opleidingen, bijvoorbeeld met een breder eerste semester of eerste jaar, waardoor meer studenten binnen de opleiding een weg kunnen vinden die bij hen past, en studiepunten kunnen meenemen bij koerswijziging. 2. Het stroomlijnen van processen, vereenvoudigen van procedures, en harmoniseren van werkwijzen, o.a. door de facultaire dienst Onderwijs- en Studentenzaken en de opleidingen. Met de invoering van het nieuwe studenten-informatiesysteem (USIS, ook bekend als Campus Solutions) zullen we in het komende studiejaar ook inschrijving voor colleges en tentamens strakker organiseren. 3. Zorgen dat de inhoud van belangrijke informatiebronnen zoals de e-gids, het studentenportal, en de opleidingswebsites actueel en compleet zijn. 4. Onderwijskundige competenties van wetenschappelijk personeel: - onderwijs moet in de R&O-gesprekken aan bod komen, en dus moeten opleidingsvoorzitters relevante informatie doorgeven aan instituten; - de Basis Kwalificatie Onderwijs moet actiever ter hand genomen worden; 5. Processen van kwaliteitszorg: - Onderwijscommissies die actief colleges en programma s evalueren; - Facultair plan voor Kwaliteitszorg Onderwijs wordt geactualiseerd én gehanteerd. Vragen voor de opleidingen Opleidingsbestuur en opleidingscommissie van iedere BA- en MA-opleiding wordt gevraagd de volgende zaken te bespreken. Het opleidingsbestuur wordt gevraagd hierover te rapporteren (per punt, overeenkomstig de presentatie in deze bijlage) en de genoemde acties te ondernemen. Daar waar een

2 opleiding een uitzondering ten aanzien van het genoemde wenst, dient dat ook in de rapportage opgenomen te worden. Vanzelfsprekend zal in de Onderwijs- en Examenregeling een hardheidsclausule opgenomen worden, zodat een examencommissie of opleidingsbestuur de mogelijkheid heeft om op goede gronden in bijzondere gevallen van een afgesproken gedragslijn af te wijken. Juist omdat er voor bijzondere situaties een uitzondering mogelijk is, is het echter wenselijk dat de afspraken helder en eenduidig zijn, gericht op het bevorderen van regelmatig studeren en een effectieve organisatie, en dat de afspraken worden nageleefd. 1. Analyse Hoe is voor uw opleiding de situatie ten aanzien van studiesucces? Herkent u de cijfers die voor uw opleiding in bijlage 3 zijn opgenomen? Zijn er bepaalde vakken of andere kenmerken van de studie die een negatief effect hebben op het studiesucces? Welke zijn daarvan onvermijdelijk, welke zijn te verhelpen? In uw rapportage verwachten we een korte analyse van studiesucces voor uw opleiding. Wat gaat goed, wat zijn knelpunten, waar zijn kansen voor verbetering? 2. Toetsen in het programma van de opleiding 2.1. In iedere BA-opleiding hoort uiterlijk halverwege het eerste semester een toets te zijn die studenten een juist beeld geeft van de studie en van hun eigen aanpak. Dit bevordert tijdige aanpassingen in studiegedrag (zodat we studenten niet onnodig verliezen) en eventuele zelf-selectie (indien de studie niet aansluit bij verwachtingen of capaciteiten) Terwijl toetsen in de BA-propedeuse een motiverende en selectieve functie hebben (d.w.z. dat onvoldoendes tot de gewone uitkomsten behoren), zijn toetsen na de propedeuse in principe motiverend, evaluerend en afsluitend. Het Bindend Studieadvies en voorzover mogelijk de selectieve toelating tot de master scheidt de bokken van de schapen. Voor studenten die zich adequaat inspannen zouden na de propedeuse c.q. na toelating tot de MA onvoldoendes tot de hoge uitzonderingen moeten behoren De kwaliteit van toetsen is niet alleen een zaak van individuele docenten, maar ook een verantwoordelijkheid van opleidingsbestuur en examencommissie; bij visitaties kunnen die hierop worden aangesproken. In de opleidingen is onderlinge advisering over de opzet, inhoud en normering van toetsen wenselijk. Opleidingen kunnen daartoe een toetsencommissie instellen of de onderlinge uitwisseling van toetsen bevorderen In het facultaire deel van de OER zal voor het propedeutische jaar en het vervolg van de BA een compensatieregeling voor onvoldoendes worden opgenomen, zodanig dat voor een cluster van vakken het gemiddelde minimaal een 6.0 moet zijn. Een student die in de studie bepaalde onderdelen goed doet, en andere minder goed, kan immers voor sommige specialisaties in de opleiding prima geschikt zijn Struikelvakken: Iedere opleiding dient te analyseren of er een of meer vakken zijn die binnen de opleiding in het bijzonder aanleiding geven tot studievertraging of vergelijkbare problemen (door uitstelgedrag, veel onvoldoendes, veel herkansingen, of door ambitieuze eisen die andere vakken verdringen) 2.6. Door studenten ook in sociaal opzicht bij de opleiding te betrekken wordt een gezonde studiecultuur bevorderd. Overeenkomstig aanbeveling 11 van Studiesucces past daar ook bij een feestelijke uitreiking van diploma s, met name aan degenen die in één jaar de P hebben behaald In de rapportage wordt vermeld welke toets of toetsen deze rol heeft of zal krijgen.

3 2.2. In de rapportage wordt gemeld (a) of het beoogde verschil in de resultaten van de opleiding zich voordoet, en zo niet, (b) welke stappen het opleidingsbestuur zet om dichter bij de beoogde situatie te komen In de rapportage wordt vermeld of en zo ja hoe het opleidingsbestuur de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor toetsen vorm geeft Iedere opleiding rapporteert welke vakken in de P onderling als compensatie kunnen gelden (er kunnen ook meer clusters vakken gedefinieerd worden) en evenzo welke vakken in het post-propedeutische deel van de BA onderling als compensatie kunnen gelden. Een en ander zal vastgelegd worden in het opleidingsspecifieke deel van het OER De opleiding rapporteert of er dergelijke struikelvakken zijn, en voorzover relevant welke maatregelen de opleiding neemt om de situatie te verbeteren Iedere BA-opleiding rapporteert op welke wijze zij een feestelijke uitreiking van de behaalde propedeusediploma s aan het eind vaan het eerste jaar, of het begin van het tweede jaar, vorm geeft, en welke andere maatregelen zij neemt ter versterking van de sociale binding aan jaargenoten en opleiding. 3. Toetsen in het kader van de afzonderlijke cursus 3.1. Iedere cursus heeft tenminste twee toetsen, op verschillende momenten, bij voorkeur veschillend van vorm (essay, presentatie, quiz, afsluitend tentamen, etc) en goed gespreid in de tijd Toetsen zijn afgestemd op de leerdoelen van de cursus. Bij iedere cursus horen de elementen van de toetsen te correleren met de diverse leerdoelen (een toetsmatrix, zie bijlage **); de leerdoelen horen expliciet te zijn en opgenomen in de informatie in de elektronische studiegids Herkansingen dienen het mogelijk te maken om het hele vak succesvol af te sluiten, en zijn dus niet per se alleen herkansingen van de laatste toets van de cursus. Follow up 3.1. Het is de taak van het opleidingsbestuur om zich er van te vergewissen dat vakken minimaal twee toetsen hebben, dan wel voorzover nodig docenten daartoe aan te sporen. In de rapportage zien wij graag bevestigd dat dit wordt gehanteerd Studiecoördinatoren en opleidingsvoorzitters zien er op toe dat voor iedere cursus de leerdoelen adequaat worden opgenomen in de e-gids. Leerdoelen blijken uit de e-gids; afzonderlijke rapportage over dit onderdeel is niet nodig. 4. Programma en planning Opleidingen die strak georganiseerd zijn, hebben betere resultaten. Studenten zijn, net als veel wetenschappers, just in time managers; deadlines functioneren vaak als startdata Om onwenselijk gedrag tegen te gaan bevorderen opleidingen een studiecultuur waarin studenten actief deelnemen aan colleges, het tentamen bij de eerste gelegenheid serieus aanpakken, en het inleveren van opdrachten niet uitstellen. Aan te laat inleveren van opdrachten kunnen sancties zoals een lagere beoordeling of een aanvullende opdracht worden verbonden. Vanzelfsprekend hoort bij een strakke planning van studenten ook dat docenten tentamens tijdig nakijken en tijdig feedback geven op werkstukken Opleidingen gaan uitstelgedrag tegen. Uitgestelde toetsen en herkansingen doorkruisen een ordelijke planning van de studie. Daarom zal het facultaire deel van de Onderwijs- en Examenregeling als standaard aangeven dat er bij iedere cursus slechts één herkansing wordt aangeboden, bij voorkeur vrij snel na de eerste gelegenheid (maar met wel zodanig gepland dat tussen uitslag en tweede gelegenheid voldoende

4 studietijd is, tenminste een week), en alleen aan studenten die bij de eerste gelegenheid aan de toetsen hebben deelgenomen en op die basis voor het vak tenminste een 4.0 hebben behaald We willen bevorderen dat in de BA zoveel mogelijk studenten het eerste jaar met een propedeuse afronden, en niet met een achterstand aan het tweede jaar beginnen. Daartoe kan aan studenten die na de reguliere tentamens en herkansingen aan het eind van het eerste studiejaar (normaliter rond 1 juli) aan de 40 ec-norm van het BSA zullen voldoen, in afwijking van 4.2, de mogelijkheid worden geboden om aan het eind van de zomer nog maximaal twee vakken over te doen of in te halen. Follow up 4.1. Opleidingen bevorderen dat studenten actief deelnemen aan colleges, onder meer door deeltoetsen (zie hiervoor) en het handhaven van deadlines door studenten en docenten. In de rapportage wordt gemeld op welke wijze de opleiding hier vorm aan geeft In de planning van tentamens wordt per afsluitend tentamen slechts één herkansing ingebouwd. Dit zal in het facultaire deel van de OER worden opgenomen. Het is niet nodig hierover in de rapportage iets op te nemen, tenzij de opleidingen gemotiveerd hiervan af wil wijken De regeling over de twee additionele herkansingen zal worden opgenomen in het facultaire deel van de OER. Het is niet nodig hierover in de rapportage iets op te nemen, tenzij de opleiding gemotiveerd hiervan af wil wijken. 5. BA-eindwerkstuk en MA-scriptie 5.1. De opleiding bevordert dat het BA-eindwerkstuk c.q. de MA-scriptie binnen de daarvoor geplande tijd wordt gerealiseerd, en dat de daarvoor benodigde vaardigheden in eerder onderwijs zijn ontwikkeld ( een leerlijn ). Bij studenten en docenten worden de verwachtingen ten aanzien van het BA-eindwerkstuk c.q. de MA scriptie voor zover nodig getemperd. In het facultaire deel van de OER is het voornemen een standaard omvang op te nemen, voor BA-eindwerkstukken van 10 ec van maximaal woorden en voor MAscripties (20 ec) van maximaal woorden Voor de begeleiding van BA-eindwerkstuk en MA-scriptie worden in de facultaire regeling minimale vereisten vastgelegd. Inbedding in een scriptieseminar of andere vormen van samenwerking rond vraagstelling, aanpak, of de presentatie van resultaten aan medestudenten bevorderen de voortgang en oefenen nuttige vaardigheden. 5. De opleiding rapporteert (a) over de ontwikkeling van relevante schrijf- en onderzoeksvaardigheden in het programma (een zgn. leerlijn) c.q. zorgt er voor dat die tot stand komt, en (b) over het al dan niet inrichten van een scriptieseminar of andere gestructureerde vorm voor het BA-eindwerkstuk of de MA-scriptie. 6. Tijdig maken van keuzes 6.1. Opleiding en studiecoördinator zorgen voor een goed functionerende begeleiding in het eerste jaar, met start- en voortgangsgesprekken, waarin studenten de betrokkenheid van de opleiding ervaren. Zo worden studenten geholpen om hun weg te vinden binnen de opleiding of, zo nodig, met zo min mogelijk vertraging en verlies van behaalde studiepunten, naar een andere opleiding over te stappen Opleidingen bevorderen dat studenten weten waar ze aan toe zijn. Daar waar keuzemogelijkheden zijn, voor minoren en keuzepakketten én binnen veel opleidingen, bevorderen opleidingen dat studenten tijdig hun keuzes maken. Er komt later dit voorjaar een universitair model voor een persoonlijk studieplan, dat voor BA-studenten bij het begin van het tweede jaar moet worden vastgesteld, zodat noodzakelijke keuzes

5 tijdig worden gemaakt. Dit plan zal opgenomen worden in USIS, het Universitaire Studenten Informatie Systeem, en de basis vormen van ieders persoonlijke rooster. Een persoonlijk studieplan kan gaandeweg worden aangepast, maar géén plan maken mag geen optie zijn Kort bericht over de huidige praktijk en eventuele maatregelen ter versterking van mentoraat of tutoraat Opleidingen en studiecoördinatoren werken samen aan het tijdig voorlichten van studenten over de keuzemogelijkheden en vaststellen van het persoonlijk studieplan. In de gevraagde rapportage wordt aangegeven door wie de student aan het eind van het eerste/ begin van het tweede BA-jaar geadviseerd wordt en op welke wijze wordt bevorderd dat tijdig ieders persoonlijk studieplan wordt vastgesteld.