Schoolvakminor Nederlandse letterkunde

Transcriptie

1 Schoolvakminor Nederlandse letterkunde I

2 Hier vind je de beschrijvingen van de vakken in de minor. Meer inhoudelijke informatie over de minor vind je op minor.vu.nl. II

3 Inhoudsopgave Vak: De grenzen van de literatuur 1920-heden. Leeslijst (Periode 2) 1 Vak: Literaire analyse (blended learning) (Periode 3) 2 Vak: Literaire revoluties (Periode 2) 3 Vak: Literatuur als wapen (Periode 1) 5 Vak: Literatuurwetenschap (Periode 1) 7 III

4 De grenzen van de literatuur 1920-heden. Leeslijst Vakcode L_LABAALG002 () Periode Periode 2 Credits 6.0 Voertaal Nederlands Faculteit Faculteit der Geesteswetenschappen Lesmethode(n) Werkcollege Niveau 300 Doel vak Het doel van deze cursus is tweeledig: enerzijds verwerven studenten kennis van de Nederlandse literatuurgeschiedenis (concepten, auteurs,tijdschriften, literaire werken, jaartallen, cultuurhistorische achtergronden etc.), anderzijds leren studenten ook te reflecteren op deze kennis: zij laten zien dat zij verbanden kunnen leggen tussen literair-historische begrippen onderling en deze begrippen kunnenrelativeren. Aan het eind van de cursus is de student vertrouwd met de belangrijkste periodes en richtingen die binnen de traditionele literatuurgeschiedschrijving voor het tijdvak 1920 tot heden worden onderscheiden. Periodiseren en categoriseren is echter niet onproblematisch. Dit hangt immers altijd samen met specifieke uitgangspunten en selectiecriteria. In deze cursus zal daarom tevens aandacht worden besteed aan enkele vooronderstellingen van de literatuurgeschiedschrijving zelf. Na het volgen van deze cursus is de student in staat de gelezen teksten op basis van hun formele en thematische kenmerken te typeren, tegen hun cultuurhistorische, institutionele en maatschappelijke achtergrond te plaatsen en in verband te brengen met een theoretisch begrip als 'poëtica'. Inhoud vak Meer precies verwerft de student tijdens deze cursus kennis van en inzicht in: - enkele distinctieve formele en thematische kenmerken van een aantal romans, verhalen en gedichten vanaf 1920; - een aantal traditionele literair-historische concepten en hun karakteristieken ( modernisme en postmodernisme ) afzonderlijk en in onderlinge samenhang; - een aantal tendensen in de literatuur van na 1945 (onder meer vijftigers, naoorlogs proza, Revisor, postkoloniale en interculturele literatuur en globalisering); - de cultuurhistorische, maatschappelijke en institutionele achtergronden die met deze tendensen in verband kunnen worden gebracht; - de waarde c.q. bruikbaarheid van tendensen of concepten in de praktijk van de hedendaagse literatuurgeschiedschrijving; - een aantal wetenschappelijke beschouwingen over de specifieke tendensen en/of de betreffende literaire teksten. Onderwijsvorm Leeslijst; zelfstudie. Bij aanvang van de cursus zal er een introductiebijeenkomst worden belegd. Toetsvorm tentamen Pagina 1 van 8

5 Literatuur wordt nader bekend gemaakt in Canvas Doelgroep studenten van de schoolvakminor Nederlandse letterkunde Literaire analyse (blended learning) Vakcode L_ALBAALG001 () Periode Periode 3 Credits 6.0 Voertaal Nederlands Faculteit Faculteit der Geesteswetenschappen Coördinator dr. P.H. Moser Examinator dr. P.H. Moser Docent(en) dr. P.H. Moser Lesmethode(n) Practicum Niveau 300 Doel vak Inzicht verwerven in de grondslagen en methoden van een structuralistische benadering van literaire teksten; een breed overzicht krijgen van mogelijke leeswijzen en interpretatieve stromingen (kennis en inzicht). Na afloop van de cursus kun je de structuur van verhalen, gedichten en toneelstukken systematisch analyseren met behulp van het aangereikte (structuralistische) instrumentarium (toepassen van kennis en inzicht); je kunt op basis van deze analyse een eerste aanzet geven tot een eigen interpretatie van de tekst; je kunt je positie als interpreet verantwoorden (oordeelsvorming en communicatie); je kunt de interpretaties van anderen op waarde schatten (oordeelsvorming); je kunt mondeling en schriftelijk verslag doen van je bevindingen (communicatie). Inhoud vak Het vak kent een methodische, theoretische en een creatieve component. Tijdens de cursus leert de student zelf Nederlandse teksten te analyseren aan de hand van hoofdstukken uit het handboek Literair mechaniek en een reeks digitale oefenopdrachten bij de daarin gepresenteerde stof. Hierbij komen de volgende onderwerpen aan de orde: genre, grammatica, metrum, klankherhaling, strofische vormen, stijlfiguren, beeldspraak, vertellen, gedachten en gesprekken, tijd, ruimte, personages en motieven, drama en performance. Er is een online module beschikbaar voor extra oefening in de analyse van poëzie. Aan de hand van losse artikelen maakt de student zich de basisbeginselen van de hermeneutiek en interpretatie eigen. Tot slot maakt elke student een bewerking van een literaire tekst (een gedicht, een kort verhaal of een korte dramatekst), door deze tekst te reciteren, op muziek te zetten, of te verfilmen. Het resultaat wordt gepresenteerd aan het eind van de periode. De cursus bereidt voor op een beroepspraktijk in het onderwijs (hij is een noodzakelijk onderdeel om toegelaten te worden tot de Educatieve Master voor wie CIW studeert). Onderwijsvorm Pagina 2 van 8

6 Twee plenaire hoorcolleges (aan het begin en eind van de cursus) en een aantal online modules voor zelfstudie. Gedurende de hele module bestaat de mogelijkheid om de docent per of chat vragen te stellen over de stof (op vooraf bepaalde tijdstippen). Toetsvorm Wekelijkse online toetsen na afronding van een deelmodule (samen 40%); een werkstuk waarin de theorie en de analyse op elkaar worden betrokken (50%); een creatieve bewerking van een literaire tekst incl. presentatie (10%). Voor de wekelijkse toetsen en de reflectieopdracht moet een voldoende worden behaald om de cursus succesvol af te sluiten. Literatuur Verplicht aanschaffen: Erica van Boven en Gillis Dorleijn, Literair Mechaniek. Inleiding tot de analyse van verhalen en gedichten. Bussum, Coutinho, 2013; Hans van Stralen, Denken over duiden. Inleiding in de hermeneutiek. Garant Overige literatuur wordt via Canvas bekend gemaakt. Vereiste voorkennis Geen. Aanbevolen voorkennis Geen. Doelgroep Studenten CIW die de schoolvakminor Letterkunde volgen. Overige informatie Deze module maakt deel uit van de schoolvakminor. Deze cursus wordt in zijn geheel aangeboden als blended learning module. Dit houdt in dat er een inleidend en een afsluitend college is, en desgewenst contact met de docent per mail of chat. Daartussen bestaat de cursus uit zelfstudie aan de hand van twee handboeken, een serie korte videoclips en registraties van hoorcolleges, oefenopdrachten en quizzes. Literaire revoluties Vakcode L_NABALES203 () Periode Periode 2 Credits 6.0 Voertaal Nederlands Faculteit Faculteit der Geesteswetenschappen Coördinator dr. J.H.C. Bel Examinator dr. J.H.C. Bel Docent(en) dr. J.H.C. Bel, dr. P.H. Moser Lesmethode(n) Hoorcollege, Werkcollege, Practicum Niveau 200 Doel vak Het doel van deze cursus is tweeledig: enerzijds verwerven studenten kennis van de Nederlandse literatuurgeschiedenis (literaire stromingen, concepten, auteurs, tijdschriften, literaire werken, jaartallen, cultuurhistorische achtergronden etc.), anderzijds leren studenten ook te reflecteren op deze kennis: zij laten zien dat ze verbanden kunnen Pagina 3 van 8

7 leggen tussen literair-historische begrippen onderling en deze begrippen kunnen relativeren. Na het volgen van deze cursus is de student in staat de gelezen teksten op basis van hun formele en thematische kenmerken te typeren, tegen hun cultuurhistorische, institutionele en maatschappelijke achtergrond te plaatsen en in verband te brengen met een theoretisch begrip als 'poëtica'. Inhoud vak De periode werd gekenmerkt door politieke revoluties (zoals de Franse revolutie (1789), de Bataafse Revolutie ( ), de Belgische Opstand (1830), de Russische Revolutie (1917)) en de industriële revolutie (de 'IJzeren Eeuw'). Ook op literair gebied vonden er revoluties plaats, van schrijvende vrouwen in de achttiende eeuw en de innovatie van het sensitivisme aan het eind van de negentiende eeuw tot de elkaar snel afwisselende avant-gardebewegingen in de twintigste eeuw. Deze cursus biedt een chronologisch overzicht van de belangrijkste periodes en richtingen die binnen de traditionele literatuurgeschiedschrijving voor het tijdvak worden onderscheiden. Periodiseren en categoriseren is echter niet onproblematisch. Dit hangt immers altijd samen met specifieke uitgangspunten en selectiecriteria. In deze cursus zal daarom tevens aandacht worden besteed aan enkele vooronderstellingen van de literatuurgeschiedschrijving zelf. Meer precies verwerft de student tijdens deze cursus kennis van en inzicht in: enkele distinctieve formele en thematische kenmerken van een aantal romans, verhalen en gedichten; een aantal traditionele literair-historische concepten en hun karakteristieken ('verlichting', 'romantiek', 'realisme', 'Tachtigers', 'naturalisme', 'symbolisme', 'historische avant-garde', 'modernisme') afzonderlijk en in onderlinge samenhang; de cultuurhistorische, maatschappelijke en institutionele achtergronden die met deze tendensen in verband kunnen worden gebracht; de waarde c.q. bruikbaarheid van tendensen en concepten in de praktijk van de hedendaagse literatuurgeschiedschrijving; een aantal wetenschappelijke beschouwingen over de specifieke tendensen en/of de betreffende literaire teksten. Onderwijsvorm Hoor- en werkcolleges (in totaal zes uur per week). Elke week zijn er twee bijeenkomsten: een hoorcollege en werkcollege / practicum met de tekst op tafel. In de hoorcolleges geeft de docent een inleiding bij het literair-historisch concept / de literair-historische tendensen van de betreffende week, onder voortdurende verwijzing naar de bijbehorende primaire en secundaire teksten. Hoewel het accent bij de Nederlandstalige literatuur ligt, besteedt de docent daarbij aan de hand van concrete voorbeelden ook regelmatig aandacht aan de wijze waarop nationale ontwikkelingen kunnen worden gerelateerd aan Europese tendensen. Tijdens de werkcolleges wordt uitgebreid ingegaan op de te lezen literaire teksten en zijn vooral de studenten aan het woord. Ter voorbereiding en ter structurering van de discussie dienen studenten schriftelijk een aantal vragen te beantwoorden die vooraf op Canvas worden geplaatst. De antwoorden moeten meegenomen worden naar het college. Toetsvorm Schriftelijk tentamen (60%), essay-opdracht (20%), mondelinge presentatie (20%). Alle onderdelen moeten voldoende zijn (5,5). Literatuur Inger Leemans en Gert-Jan Johannes, Worm en donder. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur (Amsterdam 2013); Pagina 4 van 8

8 Wim van den Berg en Piet Couttenier, Alles is taal geworden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur (Amsterdam 2009); Jacqueline Bel, Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur (Amsterdam 2015). De overige literatuur staat per college gespecificeerd in de studiehandleiding. Aanbevolen voorkennis Van deelnemers wordt verwacht dat ze de volgende vakken uit het eerste jaar gevolgd hebben: Literaire analyse; Nederlandse literatuur in perspectief 1 en 2. Doelgroep 2e jaars bachelor Literatuur en samenleving. Overige informatie Deze module is een verplicht vak in het tweede jaar. Met betrekking tot de aanwezigheidsplicht geldt: Je mag één keer verzuimen zonder dat dit consequenties heeft; wie tweemaal verzuimt krijgt een aanvullende opdracht, wie driemaal verzuimt moet het college volgend jaar overdoen. Van de studenten wordt actieve deelname verwacht. Een verplichte excursie naar het Letterkundig Museum in Den Haag maakt deel uit van deze cursus. Literatuur als wapen Vakcode L_NABALES202 () Periode Periode 1 Credits 6.0 Voertaal Nederlands Faculteit Faculteit der Geesteswetenschappen Coördinator prof. dr. J.M. Koppenol Examinator prof. dr. J.M. Koppenol Docent(en) prof. dr. J.M. Koppenol, dr. J.F. van der Meulen Lesmethode(n) Hoorcollege, Werkcollege, Practicum Niveau 200 Doel vak In deze module verkrijgen de studenten kennis van een representatief corpus teksten uit de Nederlandse literatuur van de Middeleeuwen tot en met de 18de eeuw, van de kenmerken van de literatuur uit deze periode, de hoofdlijnen van de (cultuur)historische verbanden waarin de teksten geplaatst en begrepen moeten worden (kennis en inzicht). Verder verdiepen zij zich in de hoofdlijnen van het literair-historische onderzoek uit deze periode en de veranderingen die zich daarbij hebben voorgedaan: met deze kennis kunnen zij studies beoordelen op hun merites (oordeelsvorming). Verder doen zij een individueel onderzoek naar een specifieke tekst en krijgen zo inzicht in de rol en maatschappelijke betekenis van literatuur in deze periode (toepassing kennis en inzicht). Daarbij maken zij kennis met het zoekapparaat; verwerven basale kennis van middeleeuwse en zeventiende-eeuwse taal en doen zij schriftelijk en mondeling verslag van hun eigen onderzoek (communicatie en leervaardigheden) Pagina 5 van 8

9 Inhoud vak Dit is het eerste van een drietal colleges waarin de Nederlandstalige literatuur systematisch en chronologisch wordt behandeld. De reeds in het eerste jaar opgedane brede kennis wordt zo verdiept en toegespitst. In dit eerste college, dat de periode bestrijkt, worden de Middeleeuwen, rederijkerstijd, renaissance en het classicisme behandeld aan de hand van een syllabus en een keuze aan teksten. Uit de Middeleeuwen komen onder meer de heldenepiek, (on)hoofse en religieuze lyriek en het genre van de Arthurroman aan bod. De rederijkerij is een cultureel wapen in de handen van met name de stedelijke burgerij. Vanaf 1550 begint de renaissance, auteurs gaan zich richten naar (meestal aan de oudheid ontleende) voorschriften, voorbeelden en theorieën. Tegelijkertijd vinden er belangrijke ontwikkelingen plaats in de politieke en religieuze situatie in de Nederlanden, die leiden tot de vorming van de Republiek. In de zeventiende eeuw, de Gouden Eeuw, groeit ons land uit tot een wereldmacht. Bij de behandeling van de teksten ligt de nadruk, behalve op de literaire ontwikkelingen, ook steeds op de maatschappelijke rol die teksten in de samenleving hebben vervuld, van statusverhoging tot politiek wapen, en van vermaak tot emancipatoire kracht. In het practicum doet elke student een individueel onderzoek naar één gedicht, door de bronnen en herkomst te onderzoeken, door de tekst te analyseren en becommentariëren met behulp van het bestaande onderzoeksapparaat, en door de tekst te voorzien van literair-historisch en/of cultuurhistorisch commentaar. Onderwijsvorm Hoor- en werkcolleges, practicum, totaal 6 uur per week: - 2 uur hoorcollege: kaders (aansluiting bij bestaande kennis), grote lijnen; - 2 uur werkcollege met teksten op tafel (aansluiting bij analyse), leesvaardigheid; - 2 uur practicum, begeleid een werkstuk maken als onderzoekstraining en als oefening van de academische vaardigheden (bronnengebruik, vraagstelling, onderzoek doen, wetenschappelijk schrijven, presenteren). Toetsvorm Individueel werkstuk (getrapte analyse, bespreking en contextualisering van een gedicht, plus een mondelinge presentatie) (40%); schriftelijk tentamen (60%). Beide onderdelen moeten voldoende zijn om het vak te kunnen afronden. Literatuur Syllabus overzichten, tekstfragmenten en opgaven. Daarnaast een leeslijst met teksten, die bekend zal worden gemaakt via de studiehandleiding (Canvas). Het leerboek voor de oudere fasen van het Nederlands is: M.A. Mooijaart en M.J. van der Wal, Nederlands van Middeleeuwen tot Gouden Eeuw (Nijmegen 2008). Aanbevolen voorkennis Het is aanbevolen de eerstejaarscursus Nederlandse literatuur in perspectief: van epos tot essay eerst te volgen of de stof van die cursus zelfstandig te bestuderen. Doelgroep 2e jaars Bachelor Literatuur en Samenleving (Nederlands). Overige informatie Deze module is een verplicht vak in het tweede studiejaar van de studie Literatuur en Samenleving: Nederlands. De student mag - mits vooraf Pagina 6 van 8

10 gemeld en met een geldige reden - twee colleges missen. Bij drie gemiste colleges is er een extra opdracht, bij vier gemiste colleges is het vak niet gehaald. Literatuurwetenschap Vakcode L_ALBALES102 () Periode Periode 1 Credits 6.0 Voertaal Nederlands Faculteit Faculteit der Geesteswetenschappen Coördinator dr. J.J.M. van Stralen Examinator dr. J.J.M. van Stralen Docent(en) dr. J.J.M. van Stralen Lesmethode(n) Hoorcollege, Werkcollege, Practicum Niveau 100 Doel vak Inzicht geven in de verschillende visies op literatuur als wetenschap. Kennis maken met theorieën, benaderingen, inzichten en resultaten van onderzoek uit verschillende disciplines. Leren reflecteren op de functie en waarde van literatuurwetenschappelijk onderzoek. Leren gebruik te maken van internet en andere bronnen voor het beantwoorden van literatuurwetenschappelijke vragen; leren inzien hoe digitale werkwijzen kunnen bijdragen aan het beantwoorden van literatuurwetenschappelijke vragen; het leren schrijven over literatuurwetenschappelijke onderwerpen. Inhoud vak Er komen diverse centrale onderwerpen uit de huidige literatuurwetenschap aan de orde bv. welke opvattingen zijn er over het bedrijven van wetenschap; zijn er verschillen tussen geesteswetenschappen en exacte wetenschappen? Wat verstaat men onder het begrip literatuur? Literaire werken hebben relaties met andere literaire werken en andere media. Hoe kun je deze relaties beschrijven? Ook aandacht voor de literaire tekst: hoe je kun je die analyseren en interpreteren? Hoe schrijf je een literatuurgeschiedenis en welke rol speelt historische literatuur in onze samenleving? Welke rol hebben literatuur en lezen in onze samenleving? En houdt in lezen van literaire teksten in? Onderwijsvorm Hoor- en werkcolleges Toetsvorm Schriftelijk tentamen over de hoorcolleges en het boek en een essay van 2500 woorden over Saturday. Het eindcijfer wordt vastgesteld op basis van het cijfer dat men behaald heeft voor het tentamen (60%) en het essay (40%). Voor beide moet een voldoende (5,6) behaald zijn. Literatuur Kiene Brillenburg Wurth en Ann Rigney (red.). Het leven van teksten. Een inleiding tot de literatuurwetenschap. Amsterdam: Amsterdam University Press, Ian Mc Ewan: Saturday Vintage Books. London of later Pagina 7 van 8

11 Diverse artikelen, die nog uitgedeeld worden. Vereiste voorkennis Geen Doelgroep 1e jaars bachelor Literatuur en samenleving Overige informatie Het college is verplicht in het eerste jaar. Er worden presentielijsten bijgehouden, want aanwezigheid is verplicht. Het college richt zich op de gehele opleiding en is dus een ingangseis voor alle onderdelen van het eerste, tweede en derde jaar. Alle opdrachten moeten worden gemaakt en op tijd ingeleverd Pagina 8 van 8