Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen 2017

Transcriptie

1 Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen 2017 De invloed van landelijke en gemeentelijke maatregelen op de financiële positie van inwoners met lage inkomens

2

3 Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen 2017 De invloed van landelijke en gemeentelijke maatregelen op de financiële positie van inwoners met lage inkomens

4

5 Voorwoord Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) is een onafhankelijke stichting. Het Nibud heeft tot doel particuliere huishoudens inzicht te laten verkrijgen in hun inkomsten en uitgaven, en vaardigheid aan te leren om planmatig met geld om te gaan. Het Nibud probeert dit doel te bereiken door rechtstreeks voorlichting te geven, zowel via de massamedia als via eigen brochures over diverse budgetonderwerpen, zoals kostgeld en alimentatie. Daarnaast wil het Nibud hetzelfde doel bereiken via professionals die zich bezighouden met vormen van financiële advisering en voorlichting. Dit zijn professionals uit zowel de maatschappelijke hulp- en dienstverlening als het financieel bedrijfsleven, en sectoren van het onderwijs. Het Nibud ondersteunt deze groepen met eigen publicaties (Budgethandboek, Prijzengids, Rekenprogramma s) en door deskundigheidsbevordering in de vorm van opleidingen en trainingen. Bij dit alles gaat het Nibud uit van een standaardmethode van begroten. Dit resulteert in een reeks voorbeeldbegrotingen met referentiecijfers die zijn gebaseerd op empirisch wetenschappelijk onderzoek. Het Nibud stelt de keuzevrijheid en de eigen verantwoordelijkheid van de huishoudens voorop. Het Nibud geeft gemeenten meer inzicht in het effect van hun minimabeleid. Door middel van een minima-effectrapportage (MER) helpt het Nibud gemeenten het geld bestemd voor minimabeleid, optimaal te besteden. Deze rapportage is uitgevoerd door het Nibud, in opdracht van de gemeente Nijmegen. Met dit onderzoek wil de gemeente Nijmegen zicht krijgen hoe het minimabeleid er op dit moment voor staat. Utrecht, april / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

6 - 6 - / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

7 Inhoud Voorwoord Inleiding Centrale vraag Kern minima-effectrapportage Leeswijzer Onderzoeksmethode: begrotingen Inleiding Basispakket & restpakket Uitgavensoorten Inkomsten Minimabeleid Landelijke regelingen Lokaal minimabeleid Resultaten Huishoudsamenstelling Vóór invulling van het restpakket Na invulling van het restpakket Inkomensniveau Vóór invulling van het restpakket Na invulling van het restpakket Individuele inkomenstoeslag Vergelijking met Conclusies en aanbevelingen Algemeen Regelingen Bijstandsregeling voor computer en printer Aandachtspunten Bijlage 1: Lokale regelingen minimabeleid Kwijtscheldingsbeleid Collectieve (aanvullende) zorgverzekering Individuele inkomenstoeslag Meedoen-regeling / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

8 Kinderfonds Bijzondere bijstand voor computer en printer Kinderopvang en peuterspeelzaal Voordelig openbaar vervoer voor ouderen Individuele bijzondere bijstand Huishoudens met een zorgvraag Bijlage 2: Begrotingen Bijzondere bijstand computer Bijlage 3: Verantwoording uitgaven Bijlage 4: Resultaten bij een hogere huur / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

9 1. Inleiding 1.1 Centrale vraag Iedere gemeente beschikt over mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de financiële positie van inwoners met lage inkomens. Dat kan bijvoorbeeld door het kwijtschelden van gemeentelijke heffingen en/ of door bijzondere bijstand. Het is echter niet direct zichtbaar wat in de praktijk de effecten van die maatregelen zijn op het budget van verschillende groepen huishoudens. De centrale vraag van dit onderzoek luidt: Wat is het effect van landelijke en lokale inkomensondersteunende regelingen op de financiële positie van huishoudens met een laag inkomen in de gemeente Nijmegen? Bekeken wordt welke groepen huishoudens in de gemeente goed profiteren van de verschillende inkomensondersteunende maatregelen en welke groepen minder goed. Ook maakt deze rapportage een eventuele armoedeval inzichtelijk. Het doel van een minima-effectrapportage is inzicht te geven in de koopkracht van de armste groepen in de gemeente en in de effecten van landelijke en gemeentelijke maatregelen daarop. De resultaten van de effectrapportage kunnen als basis dienen voor de verdere ontwikkeling van het minimabeleid van de gemeente Nijmegen. 1.2 Kern minima-effectrapportage In deze minima-effectrapportage wordt voor een aantal huishoudtypen de koopkracht inzichtelijk gemaakt. In overleg met de gemeente Nijmegen is een keuze gemaakt voor de volgende zeven voorbeeldsituaties: a. Alleenstaande onder de AOW-gerechtigde leeftijd; b. Alleenstaande oudere (AOW-gerechtigd); c. Eenoudergezin met drie kinderen (3, 10 en 14 jaar); d. Paar met twee kinderen (10 en 14 jaar); e. Paar met twee kinderen (10 en 14 jaar) met een zorgvraag; f. Alleenstaande oudere (AOW-gerechtigd) met zorgvraag; g. Paar (AOW- gerechtigd) met zorgvraag. De rapportage laat zien welke effecten de landelijke en gemeentelijke maatregelen hebben op de koopkracht van de huishoudtypen bij verschillende inkomensniveaus. Voor elk van de zeven huishoudens worden berekeningen gemaakt bij de volgende inkomens: / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

10 netto minimum inkomen (norm Participatiewet of AOW); 110 procent van het netto minimum inkomen; 120 procent van het netto minimum inkomen; Onder netto minimum inkomen verstaan we het toepasselijk minimum inkomen voor een specifiek type huishouden. Voor een alleenstaande onder de AOW-leeftijd is dit gelijk aan 70 procent van het wettelijk minimumloon. Voor een alleenstaande vanaf de AOW-leeftijd is dit gelijk aan de hoogte van de AOW. Bij 110 en 120 procent van het netto minimum inkomen vermenigvuldigen we de toepasselijke bijstandsnorm met respectievelijk 1,1 en 1,2. Het kan vóórkomen dat een huishouden met een inkomen op 110 procent van het minimum hiervan minder overhoudt dan een huishouden op 100 procent van het minimum, omdat de eerste groep huishoudens buiten de regelingen voor financiële ondersteuning valt. Dit rapport maakt dit effect, de armoedeval, inzichtelijk. Bij huishoudens boven de AOW-leeftijd wordt officieel niet gesproken van een armoedeval, omdat zij gewoonlijk niet uitstromen van een uitkering naar betaald werk. Toch kan er bij hen ook sprake zijn van een geringere bestedingsmogelijkheid bij een hoger inkomen. Voor het gemak wordt dit ook als armoedeval aangemerkt. De huur vormt in de meeste huishoudens de hoogste uitgave op de begroting. De huurprijzen in dit onderzoek zijn vastgesteld in overleg met de gemeente. Deze huren zijn 480 euro voor een eenpersoonshuishouden en 492 euro voor meerpersoonshuishoudens. In beide gevallen gaat het om drie kamer appartementen. In bijlage 4 tonen we de resultaten bij een huur van 600 euro. 1.3 Leeswijzer Het rapport is als volgt opgebouwd. Hoofdstuk 2 gaat in op de onderzoeksmethode. Hoofdstuk 3 geeft de onderzoeksresultaten weer. In hoofdstuk 4 staan de conclusies en aanbevelingen. Tot slot wordt in hoofdstuk 5 een vergelijking gemaakt met de minimaeffectrapportage Nijmegen van In de bijlagen wordt meer informatie gegeven over bronnen van de referentiecijfers en de inkomensopbouw / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

11 2. Onderzoeksmethode: begrotingen 2.1 Inleiding Om het effect van inkomensondersteunende regelingen op de financiële positie van huishoudens te berekenen, maakt het Nibud gebruik van begrotingen. Uit deze begrotingen zijn de inkomsten en uitgaven van de huishoudens af te lezen. De begrotingen in deze rapportage zijn gemaakt voor zeven huishoudtypen op drie verschillende inkomensniveaus. Hierbij gaan we ervan uit dat huishoudens in een huurwoning leven. De begrotingen zijn voor groepen van huishoudens. De bedragen in de begrotingen zijn gemiddelden; in werkelijkheid zal de financiële situatie van de individuele huishoudens er anders uitzien. De begroting laat dus niet zien in hoeverre een individueel huishouden een sluitende begroting heeft. Wel wordt duidelijk in hoeverre een groep huishoudens een sluitende begroting heeft. Bij het opstellen van de begrotingen wordt geen rekening gehouden met schulden, omdat daarover niets algemeens te zeggen valt. Schulden komen echter vaak voor onder mensen met lage inkomens. Alle begrotingen zijn maandbegrotingen, waarbij de inkomsten en uitgaven zijn omgerekend naar gemiddelde maandbedragen. In de praktijk kunnen er flinke verschillen zijn tussen de maanden van het jaar. Vakantiegeld wordt bijvoor beeld jaarlijks uitgekeerd, maar wordt in deze rapportage uitgedrukt in een maandelijks bedrag. Het inkomen is in iedere begroting een vast gegeven. De uitgavenkant vullen we in volgens de methode van het basispakket en het restpakket. 2.2 Basispakket & restpakket Het basispakket: alle uitgaven die als noodzakelijk kunnen worden beschouwd. Het restpakket: het bedrag dat overblijft nadat alle uitgaven uit het basispakket zijn gedaan is bestemd voor de meer vrije bestedingen. De uitgaven in het restpakket worden in twee delen gesplitst: de uitgaven voor sociale participatie en de overige uitgaven / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

12 In bijlage 3 staan de uitgangspunten en de samenstelling van het basis- en het restpakket beschreven. Het basispakket en het restpakket zijn op bepaalde punten verschillend voor de diverse huishoudtypen. Een alleenstaande staat immers voor andere kosten dan bijvoorbeeld een gezin met kinderen. Sociale participatie wordt door velen als noodzakelijk beschouwd en is in veel gemeenten op de een of andere manier onderdeel van het minimabeleid. De kosten van het restpakket nemen toe, naarmate het inkomen stijgt. In de eer ste plaats komt dit door hogere reiskosten. Iemand met een inkomen (net) boven het sociaal minimum zal een laagbetaalde baan hebben en kosten voor woon-werkverkeer maken. Soms worden deze kosten door de werkgever vergoed, maar in deze rapportage wordt daar niet van uitgegaan. Naast de uitgaven zoals gespecificeerd in het pakket aan sociale participatie kunnen nog allerlei overige uitgaven als voorbeeld in het restpakket worden opgenomen. In dit onderzoek zijn dat: de kosten voor woon-werkverkeer; zakgeld voor de kinderen; de kosten voor een huisdier. Naast de noodzakelijke uitgaven van de pakketten zijn er in individuele gevallen moeilijk of niet-vermijdbare uitgaven. Dit zijn uitgaven die voor een bepaald persoon onontkoombaar zijn. Bijvoorbeeld wanneer iemand een speciaal dieet moet volgen. Voor dit soort uitgaven is individuele bijzondere bijstand mogelijk. Individuele bijzondere bijstand is het vangnet door dergelijke kostenposten, maar is niet in de begrotingen opgenomen, omdat dit afhankelijk is van de persoonlijke situatie / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

13 2.3 Uitgavensoorten Het Nibud onderscheidt voor het basispakket drie soorten uitgaven naar betaalfrequentie: VASTE LASTEN Dit zijn periodiek terugkerende uitgaven, waarbij het bedrag veelal elke periode hetzelfde is. Vaak is er een contract afgesloten voor deze uitgaven. RESERVERINGSUITGAVEN Dit zijn uitgaven die niet iedere maand terugkomen. De bedragen voor de verschillende reserveringsuitgaven zou een huishouden in principe maandelijks opzij moeten zetten om deze onregelmatige uitgaven direct te kunnen betalen. HUISHOUDELIJKE UITGAVEN Dit zijn regelmatig terugkerende uitgaven, waarvan het bedrag per keer (per aankoopbeurt) verschilt. De kaders hieronder geven weer welke uitgavenposten onder elk van de categorieën (vaste lasten, reserveringsuitgaven, huishoudelijke uitgaven) vallen. Vaste lasten Huur Energie Gas Elektriciteit Water Gemeentelijke heffingen Waterschapsheffingen Telefoon, televisie, internet Verzekeringen Zorgverzekering: basis Zorgverzekering: aanvullend Overige verzekeringen Onderwijs Kinderopvang Bankkosten Vervoer Reserveringsuitgaven Kleding en schoenen Inventaris Onderhoud huis en tuin Eigen risico Eigen bijdragen, zelfzorgmedicijnen Huishoudelijke uitgaven Voeding Was- en schoonmaakmiddelen Persoonlijke verzorging Huishoudelijke dienstverlening / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

14 In deze rapportage wordt gerekend met minimale bedragen die huishoudens nodig hebben om deze uitgaven te kunnen betalen. Voor de uitgaven is waar mogelijk uitgegaan van lokale tarieven die gelden in Nijmegen. Voorbeelden hiervan zijn de tarieven voor lokale lasten, de premie van de collectieve zorgverzekering en de kosten van de peuterspeelzaal. 2.4 Inkomsten In deze rapportage worden op drie inkomensniveaus begrotingen opgesteld voor de betreffende voorbeeldhuishoudens: het minimuminkomen (bijstand/aow -uitkering), 110 procent en 120 procent van het netto minimuminkomen. Met bijstandsniveau wordt in deze rapportage bedoeld de norm op grond van de Participatiewet, artikel 5 lid 1 sub c. Uitgangspunt in deze rapportage is het totaal besteedbaar maandinkomen. Dat inkomen bestaat uit alle inkomsten van het huishouden, zoals netto salarissen, uitkeringen, kortingen op de belasting, huurtoeslag, vakantiegeld, kinderbijslag en kindgebonden budget. In de begrotingen is geen rekening gehouden met eigen vermogen of eventuele inkomsten daaruit. In de rapportage wordt verondersteld dat de huishoudens maximaal gebruik maken van alle regelingen die op hen van toepassing zijn. 2.5 Minimabeleid De begrotingen bevatten de effecten van een aantal ondersteuningsmaatregelen. Deze kunnen verdeeld worden in landelijke regelingen en lokale regelingen Landelijke regelingen Bij het opstellen van de begrotingen worden de landelijke heffingskortingen (algemene heffingskorting, arbeidskorting, inkomensafhankelijke combinatiekorting en de [alleenstaande] ouderenkorting), landelijke toeslagen (zorgtoeslag, huurtoeslag, kinderopvangtoeslag, kindgebonden budget) en de kinderbijslag in de berekeningen opgenomen. Voor de huishoudens met extra zorgkosten wordt ook gekeken naar mogelijke belastingaftrek voor specifieke zorgkosten / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

15 2.5.2 Lokaal minimabeleid Naast de landelijke inkomensondersteunende maatregelen heeft de gemeente Nijmegen voor huishoudens met een laag inkomen ook een lokaal minimabeleid. Een uitgebreide beschrijving van de lokale regelingen die zijn meegenomen in de berekeningen staat in bijlage / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

16 3. Resultaten Dit hoofdstuk bevat de resultaten van het onderzoek. Eerst komen de verschillen tussen de huishoudtypen in de gemeente Nijmegen aan bod. Vervolgens worden de verschillende inkomensniveaus met elkaar vergeleken. Een en ander wordt schematisch weergegeven in tabel 1. Deze tabel geeft een overzicht van de bestedingsruimte die de onderzochte huishoudtypen hebben, nadat zij de uitgaven uit het basispakket en het restpakket hebben gedaan. In de laatste twee kolommen wordt het saldo weergegeven van huishoudens die in aanmerking komen voor de individuele inkomenstoeslag. Een negatief saldo op de maandbegroting is in rood weergegeven. Indien een hoger inkomen leidt tot minder bestedingsruimte (de zogenoemde armoedeval) dan is dit bij het betreffende inkomensniveau aangegeven met een rood pijltje. 3.1 Huishoudsamenstelling Vóór invulling van het restpakket Uit de tweede kolom ( saldo na basispakket ) blijkt dat alle onderzochte huishoudens voldoende inkomsten hebben om de noodzakelijke uitgaven uit het basispakket te bekostigen Na invulling van het restpakket Wanneer ook naar de bestedingen in het restpakket wordt gekeken, krijgt een aantal huishoudens met tekorten op hun maandbegroting te maken: De alleenstaande onder de AOW-gerechtigde leeftijd kan op bijstandsniveau het restpakket niet bekostigen. Het paar met kinderen, zowel met als zonder zorgvraag, kan op bijstandsniveau en op 110 procent van de norm het restpakket niet bekostigen / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

17 Tabel 1. Overzicht saldo inkomsten min uitgaven / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

18 a. Alleenstaande In Nijmegen komt een alleenstaande met een bijstandsuitkering na invulling van het restpakket vrijwel precies rond; op 110 procent van de norm komt dit tekort uit op 11 euro per maand. Alleenstaanden kunnen hun kosten niet delen met anderen en hebben dus niet de schaalvoordelen waar (eenouder)gezinnen wel van profiteren. Nadat alle noodzakelijke uitgaven uit het basispakket zijn bekostigd, houden zij te weinig inkomen over voor sociale participatie. Bij een inkomen van 120 procent van de bijstandsnorm is het inkomen hoog genoeg om alle uitgaven in het restpakket te kunnen betalen; de alleenstaande houdt dan 69 euro per maand over. b. Alleenstaande oudere Alleenstaanden vanaf de AOW-leeftijd hebben voldoende bestedingsruimte om alle uitgaven te betalen. Zij houden, na invulling van het restpakket, 185 euro over om vrij te besteden als zij alleen een AOW-uitkering hebben. Het maandelijkse AOW-bedrag is hoger dan de bijstand waardoor deze huishoudens meer ruimte om te besteden hebben. c. Eenoudergezin met drie kinderen (3, 10 en 14 jaar) Het eenoudergezin met drie kinderen heeft voldoende inkomsten om naast de uitgaven uit het basispakket, de uitgaven uit het restpakket te kunnen bekostigen. Nadat alle uitgaven uit het basispakket en restpakket zijn betaald, houdt dit huishouden op bijstandsniveau 98 euro per maand over om vrij te besteden. d. Paar met twee kinderen (10 en 14 jaar) Het paar met twee kinderen heeft van alle onderzochte huishoudtypen de minste bestedingsruimte. Dit huishouden kan op bijstandsniveau en op 110 procent het restpakket niet volledig bekostigen. Op bijstandsniveau is er een maandelijks tekort van 37 euro. De hogere bijstandsnorm voor een paar weegt niet op tegen de kosten van een extra volwassene. Hier bovenop komen de kosten voor de twee kinderen. Kinderbijslag en kindgebonden budget zijn niet voldoende om die kosten op te kunnen vangen. Deze combinatie maakt dit huishoudtype financieel kwetsbaar / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

19 e Paar met 2 kinderen (10 en 14 jaar) en extra zorgvraag Het verschil met het huishouden d. zijn de extra zorgkosten. Veel van deze kosten worden op een of andere manier vergoed, maar niet volledig. We gaan er van uit dat dit huishouden extra vervoerskosten heeft ten opzichte van huishouden d. Hierdoor heeft dit huishouden iets minder bestedingsruimte dan huishouden d. f Alleenstaande oudere met extra zorgkosten De alleenstaande oudere met een zorgvraag heeft na invulling van het restpakket niet met een tekort op de begroting te maken. Vergeleken met de alleenstaande oudere zonder zorgkosten (huishouden b) houdt dit huishouden tot een inkomen van 110 procent van het toepasselijk minimum, maandelijks ca. 45 euro per maand minder over. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat de vergoeding van de maaltijdvoorziening niet volledig de extra kosten dekt en door de extra vervoerskosten. Alle overige medisch gerelateerde extra kosten worden op een of andere manier vergoed. g Ouder paar met extra zorgkosten Ook het oudere paar met extra zorgkosten kan op elk inkomensniveau zowel het basispakket als het restpakket bekostigen. De AOW ligt hoger dan de bijstandsnorm. Bovendien worden veel kosten die samenhangen met de extra zorgkosten, op een of andere manier vergoed / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

20 3.2 Inkomensniveau Voor elk huishoudtype zijn verschillende inkomensniveaus doorgerekend. Naast het minimum inkomen zijn inkomens op 110 en 120 procent van het netto minimum inkomen gespecificeerd. Soms leidt een hoger inkomen tot een beperktere bestedingsmogelijkheid. Dit komt doordat landelijke en gemeentelijke inkomensondersteunende maatregelen, zoals huurtoeslag en kwijtschelding van gemeentelijke heffingen, er niet op voorhand toe leiden dat een huishouden meer te besteden heeft bij een hoger inkomen. In dat geval is sprake van een armoedeval. Deze situatie ontstaat vaak wanneer huishoudens vanuit een uitkering uitstromen naar betaald werk. Op dat moment nemen de kosten door werk toe en komen rechten op diverse inkomensondersteunende regelingen (gedeeltelijk) te vervallen Vóór invulling van het restpakket Na invulling van het basispakket (en vóór invulling van het restpakket) hebben alle onderzochte huishoudens meer bestedingsruimte naarmate hun inkomen toeneemt Na invulling van het restpakket Na invulling van het restpakket worden een aantal armoedevallen zichtbaar. Vijf van de zeven huishoudens met een inkomen van 110 procent hebben minder te besteden dan huishoudens op bijstandsniveau. Het gaat hierbij om: - De drie alleenstaanden (onder de AOW-leeftijd, boven de AOW-leeftijd, en met een extra zorgvraag) - De alleenstaande ouder met drie kinderen - Het oudere paar met een zorgvraag Voor paren met kinderen is er op dat niveau geen armoedeval zichtbaar. Toch is de vooruitgang daar zeer gering. Op het inkomensniveau van 110 procent hebben de paren met kinderen 8 euro per maand meer te besteden dan op bijstandsniveau. De armoedevallen kennen een aantal oorzaken. - Voor de AOW-gerechtigde huishoudens gaan we bij 100 procent uit van een volledige AOW-uitkering, terwijl op 110 procent gerekend wordt op basis van de bijstandsnorm voor AOW-gerechtigden. Deze laatste norm (die lager ligt dan de AOW) bepaalt immers of er recht is op gemeentelijke vergoedingen. Na invulling van het basispakket leidt dit nog niet tot een armoedeval, hoewel de / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

21 bestedingsruimte niet evenredig toeneemt. Na invulling van het restpakket ontstaat wel een armoedeval, omdat de extra kosten voor vervoer toenemen. - Bij een inkomen van 110 procent vervalt de kwijtschelding van gemeentelijke en waterschapsheffingen geheel of gedeeltelijk Individuele inkomenstoeslag Huishoudens die langdurig van een laag inkomen moeten rondkomen en geen uitzicht op inkomensverbetering hebben, kunnen in aanmerking komen voor de individuele inkomenstoeslag (IIT). In de gemeente Nijmegen geldt dit voor huishoudens met een inkomen tot en met 110 procent van de geldende bijstandsnorm. In tabel 1 staan in de laatste twee kolommen de saldi van de inkomsten min de uitgaven uitgewerkt waarbij ook rekening is gehouden met de IIT. De individuele inkomenstoeslag zorgt er voor dat alleenstaanden onder de AOW-leeftijd met een inkomen op 110 procent nu wel zowel het basispakket als restpakket kan bekostigen. Ook bij de paren met twee kinderen verdwijnen drie van de vier tekorten als rekening wordt gehouden met de individuele inkomenstoeslag. Alleen voor het paar met twee kinderen op bijstandsniveau blijft er een tekort van 5 euro per maand, wanneer er sprake is van zorgkosten. De IIT leidt niet tot een extra armoedeval op 120 procent. Huishoudens op 120 procent blijven meer te besteden houden dan huishoudens op 110 procent met IIT. Het verschil is echter duidelijk kleiner dan ten opzichte van huishoudens met 110 procent zonder IIT / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

22 4. Vergelijking met 2014 De gemeente Nijmegen heeft ook in 2014 een Minima-effectrapportage laten uitvoeren. We kunnen beide Rapportages goed vergelijken, omdat toen zes van de zeven huishoudtypes op dezelfde manier zijn onderzocht. De saldi van 2014 en 2017 zijn schematisch weergegeven in tabel 2. We beperken ons hier tot de huishoudens zonder individuele inkomenstoeslag. Alle huishoudens zijn er sinds 2014 op vooruitgegaan. Vooral voor de huishoudens met kinderen is de vooruitgang fors. In een aantal gevallen zijn huishoudens in 2017 ruim 200 euro beter af in koopkracht dan in Dit geldt zowel voor de alleenstaande ouder als voor het paar met kinderen. Dit komt door verhogingen van landelijke regelingen als verhoging van het kindgebonden budget en de kinderopvangtoeslag. Er zijn de afgelopen jaren veel veranderingen geweest in de zorgkosten. Zo zijn landelijke tegemoetkomingen in het kader van de Wtcg en de compensatie voor het eigen risico afgeschaft. De categoriale regeling voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen die Nijmegen in 2014 had, mocht door veranderd rijksbeleid niet voortgezet worden. Daarvoor in de plaats werd de toegang tot de Collectieve Aanvullende verzekering verruimd. Deze bevat nu tevens vergoedingen voor de eigen bijdragen Wmo. Daardoor zien we ook vooruitgangen bij de huishoudens met zorgkosten. De vooruitgang is bij alle onderzochte huishoudtypen op het inkomensniveau van 110 procent kleiner dan op 100 procent en 120 procent. Belangrijkste oorzaak hiervan is de stijging van de gemeentelijke heffingen. Deze wordt op het inkomensniveau van 100 procent kwijtgescholden en op het inkomensniveau van 110 procent maar in geringe mate / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

23 Tabel 2. Vergelijking saldi 2017 en / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

24 5. Conclusies en aanbevelingen Dit hoofdstuk beschrijft, naar aanleiding van de resultaten in het vorige hoofdstuk, de conclusies. Daarnaast worden er verschillende adviezen gegeven voor de aanpassing van regelingen in het kader van minimabeleid van de gemeente Nijmegen. 5.1 Algemeen De pakketten waarop de basisbedragen zijn gebaseerd zijn sober maar voldoende. De inhoud en de prijzen worden jaarlijks zorgvuldig aangepast door het Nibud 1 en zijn ook gevalideerd door panels van consumenten 2. Dit wil echter niet zeggen dat ieder huishouden hieraan voldoende heeft of dat ieder huishouden rond kan komen. Uit Nibud-onderzoek (2015) 3 blijkt dat van alle Nederlandse huishoudens 17 procent (zeer) moeilijk kan rondkomen. Van de huishoudens met een laag inkomen komt een groter deel moeilijk rond. Zo blijkt dat onder de huishoudens met een netto huishoudinkomen van maximaal euro per maand 42 procent (zeer) moeilijk rondkomt. Van alle huishoudens tot een inkomen van euro komt 35 procent (zeer) moeilijk rond. Om rond te kunnen komen van een minimum inkomen is een goed financieel beheer van het huishouden noodzakelijk. Men reserveert om zo nodig grote uitgaven te kunnen doen voor de vervanging van inventaris. We gaan ervan uit dat het huishouden niet leent, zodat er niet nog extra kosten van rente en aflossing bijkomen. Veel huishoudens die van een minimum inkomen moeten rondkomen, voeren een goed financieel beheer, maar een deel ook niet. Voor deze huishoudens is het aan te bevelen cursussen of begeleiding te organiseren. Het Nibud, en ook andere (lokale) organisaties, hebben hiervoor een uitgebreid aanbod. In de berekeningen is ervan uitgegaan dat alle aanspraken op landelijke en lokale regelingen zijn aangevraagd. Dat is echter niet voor ieder huishouden een vanzelfsprekendheid 4. De gemeente kan het gebruik van lokale regelingen stimuleren door hieraan publiciteit te geven en de toegang tot deze regelingen te vereenvoudigen. 1 Zie Nibud Budgethandboek en Prijzengids, jaarlijkse uitgaven. 2 Hoff, S. et. al. (2009). Genoeg om van te leven, Focusgroepen in discussie over de minimale kosten van levensonderhoud. Den Haag: SCP/Nibud. Te downloaden op de websites van het Nibud of SCP. 3 Schors, A. van der, Werf, M.M.B. van der, & Schonewille, G. (2015). Geldzaken in de praktijk Utrecht: Nibud. 4 Zie bijvoorbeeld Tempelman, C., Houkes, A. Prins, J. (2011). Niet-gebruik inkomensondersteunende maatregelen, Amsterdam: SEO. Te downloaden op / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

25 Om het niet-gebruik te verminderen, kan de gemeente Nijmegen ook het sociale wijkteam inzetten. De wijkteams bestaan uit professionals met een verschillende achtergrond en expertise. In hun gesprekken met inwoners blijken wijkteams veel te maken te hebben met financiële problemen van burgers. Om de kwaliteit van de hulpverlening te waarborgen tijdens keukentafelgesprekken, is het wenselijk dat de professionals binnen het sociale wijkteam op de hoogte zijn van alle inkomensondersteunende maatregelen die de gemeente Nijmegen te bieden heeft. Daarbij is het belangrijk dat de sociale wijkteams huishoudens bekend maken met de regelingen en ook aangeven hoe huishoudens regelingen kunnen aanvragen. Daarnaast kan het sociale wijkteam ook een signalerende functie hebben met betrekking tot de schuldensituatie van een huishouden. Hoe eerder financiële problemen kunnen worden aangepakt, hoe beter. Wij gaan er in dit onderzoek niet van uit dat huishoudens schulden hebben (die afgelost moeten worden). In die praktijk kunnen die echter wel aanwezig zijn. 5.2 Regelingen De diverse vormen van inkomensondersteuning in de gemeente Nijmegen hebben een positief effect op de bestedingsruimte van de inwoners. Uit hoofdstuk 4 blijkt dat de bestedingsruimte voor de onderzochte huishoudens in de gemeente Nijmegen sinds 2014 is toegenomen. Voor een deel is dit toe te schrijven aan het inkomensbeleid van de Rijksoverheid, maar voor een deel ook aan verruimde regelingen van de gemeente Nijmegen. Kwijtschelding Om voor kwijtschelding van gemeentelijke heffingen in aanmerking te komen hanteert de gemeente een kwijtscheldingsnorm van 100 procent. De kwijtschelding wordt gezamenlijk uitgevoerd met het waterschap Rivierenland. Door de samenwerking wordt voorkomen dat huishoudens eventuele betaalcapaciteit twee keer moeten inzetten: een keer voor de gemeente en een keer voor het waterschap. Vanaf 2012 kunnen gemeenten bij de berekening van de kwijtschelding ook rekening houden met de kosten van kinderopvang. Hierdoor hebben huishoudens die gebruik maken van formele kinderopvang bij een inkomen (net) boven de bijstandsnorm mogelijk recht op kwijtschelding van gemeentelijke heffingen, terwijl zij hier zonder die regeling, gezien hun inkomen, geen recht op hebben. In de gemeente Nijmegen is deze voorziening niet ingevoerd. Omdat de gemeente Nijmegen de eigen bijdrage kinderopvang via de bijzondere bijstand vergoedt, hebben de onderzochte huishoudens / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

26 geen kosten aan kinderopvang. Daardoor is er ook geen noodzaak tot extra kwijtschelding als gevolg van kinderopvangkosten. Collectieve aanvullende zorgverzekering De gemeente biedt inwoners met een inkomen tot en met 130 procent van de geldende bijstandsnorm een collectieve aanvullende zorgverzekering aan. Deelnemers zijn met deze verzekering uitgebreider verzekerd dan huishoudens met een gemiddelde verzekering. Zo worden het eigen risico en de eigen bijdrage Wmo vergoed via de collectieve aanvullende zorgverzekering. Door deze uitgebreide verzekering zal het beroep op de bijzondere bijstand lager zijn, wat gunstig uitpakt voor de (uitvoerings)kosten van de gemeente. Ook deelnemers aan de collectieve verzekering zijn beter af: zij krijgen een uitgebreid pakket aan medische kosten vergoed via een voordelige zorgverzekering. Het Nibud adviseert de gemeente de collectieve zorgverzekering actief te promoten bij huishoudens die te maken hebben met hoge zorgkosten, zodat alle rechthebbenden van dit dekkingsvoordeel gebruik kunnen maken. De inkomensgrens voor de collectieve aanvullende zorgverzekering ligt in Nijmegen relatief hoog. Huishoudens met een inkomen (vlak) boven de gehanteerde inkomensgrens zullen er wellicht voor kiezen om een goedkopere, minder uitgebreide verzekering af te sluiten. Gezien het inkomen hebben deze huishoudens in principe voldoende middelen om bijvoorbeeld het eigen risico en een Wmo-bijdrage zelf te kunnen betalen. Bij stapeling van eigen betalingen en bijdragen kan men echter slechter af zijn. Steeds vaker ontvangen belangengroeperingen signalen dat huishoudens zorg mijden, zodat zij hun eigen risico niet hoeven aan te spreken. Dit is een onwenselijke situatie. Het is daarom positief dat de gemeente Nijmegen pakketten aanbiedt, waarbij het eigen risico wordt vergoed. Deze pakketten zijn weliswaar duurder, maar huishoudens die het volledig eigen risico moeten aanspreken, zijn onder aan de streep vaak goedkoper uit. Aangezien de gemeente Nijmegen zowel pakketten met als zonder afgekocht eigen risico aanbiedt, ontstaat een soort zelfregulerend systeem, waarbij juist de huishoudens die veel zorg (denken) nodig (te) hebben, zullen kiezen voor een pakket met afgekocht eigen risico / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

27 Kinderfonds en Meedoenregeling Via de Stichting Leergeld verstrekt de gemeente Nijmegen een bijdrage in de kosten van school, de kosten voor deelname aan sportieve activiteiten en de kosten van sociaal-culturele activiteiten door kinderen op het basis- of het voortgezet onderwijs. Het is positief dat kinderen op het voortgezet onderwijs voor de schoolkosten een hogere bijdrage ontvangen dan kinderen die naar de basisschool gaan. Uit onderzoek bij andere gemeenten blijkt dat gezinnen met oudere kinderen namelijk met grotere tekorten op de begroting te maken hebben dan gezinnen met jongere kinderen, Dit komt omdat de kosten van oudere kinderen hoger liggen. Al met al is het Kinderfonds voor gezinnen met kinderen een welkome bijdrage. Niettemin hebben paren met kinderen na invulling van het restpakket bij de laagste inkomensgroepen nog steeds met tekorten op de begroting te maken. Daarnaast kent de gemeente Nijmegen de Meedoen-regeling. Hiermee kunnen volwassenen voor een bedrag tot 150 euro meedoen aan activiteiten in het kader van sociale participatie. Voor de alleenstaande op bijstandsniveau betekent dit net het verschil om zowel basis- als restpakket te kunnen bekostigen. Bijstandsregeling voor computer en printer Inwoners van de gemeente Nijmegen van wie het kind voor het eerst naar groep 6 van de basisschool gaat, kunnen bijzondere bijstand voor een computer krijgen. Dit wanneer er geen computer in het huishouden aanwezig is, of wanneer de computer ouder dan vijf jaar is. Deze regeling draagt positief bij aan de begroting van huishoudens met (oudere) kinderen. Omdat juist deze huishoudens financieel zeer kwetsbaar zijn, adviseert het Nibud deze regeling in stand te houden. Kinderopvang In dit onderzoek wordt ervan uitgegaan dat de alleenstaande ouder met jonge kinderen met een inkomen boven bijstandsniveau gebruik moeten maken van de kinderopvang. De gemeente Nijmegen vergoedt de eigen bijdrage voor de kinderopvang via de individuele bijstand. Boven een inkomensgrens van 120 procent geldt dat de eigen bijdrage 30 procent is. De hier onderzochte huishoudens hebben dus geen eigen bijdrage voor de kinderopvang. Alleenstaande ouders met een bijstandsuitkering en kinderen tussen de 2 en 4 jaar oud zullen geen gebruik maken van de reguliere kinderopvang (kinderdagverblijf). Zij zullen gebruik maken van de peuterarrangement/peutergroep. Dat is een ontwikkelingsgericht / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

28 aanbod voor kinderen van 2 tot 4 jaar. De tarieven van het peuterarrangement/de peutergroep zijn inkomensafhankelijk; huishoudens met een laag inkomen betalen niet het volle tarief. Dit is een gunstige regeling. Ook gunstig is dat het tarief voor kinderen met een VVE-indicatie lager ligt. Het Nibud adviseert om dit in stand te houden. Daarnaast is de eigen bijdrage voor het peuterarrangement/de peutergroep in de sociaal zwakkere wijken in de gemeente Nijmegen zeer laag. Individuele inkomenstoeslag In de gemeente Nijmegen kunnen huishoudens (onder de AOW-leeftijd) met een laag inkomen in aanmerking komen voor een individuele inkomenstoeslag. De inkomensgrens ligt op 110 procent van de geldende bijstandsnorm. De tegemoetkoming heeft een gunstig effect op de bestedingsruimte van huishoudens die langdurig van een laag inkomen moeten rondkomen. Voor dit soort huishoudens wordt het steeds lastiger om te reserveren voor grote aankopen. Bij de hoogte van de individuele inkomenstoeslag houdt de gemeente Nijmegen rekening met de gezinssamenstelling: paren krijgen een hoger bedrag dan alleenstaande ouders en alleenstaande ouders krijgen weer een hogere toeslag dan alleenstaanden. Er wordt echter geen onderscheid gemaakt tussen paren met en zonder kinderen. Ook het aantal kinderen heeft geen invloed op de hoogte van de inkomenstoeslag. In sommige gemeenten is zelfs de leeftijd van kinderen bepalend voor het te verkrijgen bedrag. Het Nibud beoordeelt het als positief wanneer een gemeente bij het vaststellen van de hoogte van de inkomenstoeslag rekening houdt met de verschillen in kosten die verschillende huishoudtypen hebben. Het is een mogelijkheid om paren met kinderen een hoger bedrag toe te kennen dan paren zonder kinderen. De gemeente zou zelfs nog een stap verder kunnen gaan door paren met oudere kinderen een nog hoger bedrag te verstrekken. 5.3 Aandachtspunten Paren met kinderen Paren met (oudere) kinderen hebben in de gemeente Nijmegen op bijstandsniveau en op 110 procent daarvan, te maken met tekorten als zij naast het basispakket ook het restpakket willen bekostigen / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

29 Dat paren met kinderen tekorten te maken hebben, ziet het Nibud ook bij andere gemeenten. De belangrijkste oorzaak van dit tekort ligt in het feit dat echtparen de kosten voor twee volwassenen moeten dragen. Ter vergelijking, een eenoudergezin ontvangt 70 procent van de norm voor een echtpaar plus de alleenstaande ouderkop vanuit het kindgebonden budget, wat samen ongeveer neerkomt op 90 procent van de norm. De extra inkomsten voor echtparen (van ongeveer 10 procent) ten opzichte van het eenoudergezin wegen vaak niet op tegen de kosten voor een extra volwassene aan bijvoorbeeld voeding, kleding en de zorgverzekering. Bovengenoemde factoren vinden hun oorsprong in het Rijksbeleid. Gemeenten kunnen via het eigen beleid trachten de gevolgen hiervan te repareren. De gemeente Nijmegen heeft hierin al een aantal goede beleidskeuzes gemaakt, zoals de uitgebreide collectieve aanvullende zorgverzekering, het Kinderfonds en de bijstand voor de computers. Het Nibud adviseert daarom de ondersteuning voor deze doelgroep voort te zetten en het bestaan van inkomensondersteunende regelingen actief naar buiten te brengen. Ook verstrekkingen vanuit de individuele bijzondere bijstand (niet in dit onderzoek meegenomen) kunnen dergelijke gezinnen helpen om hun tekorten te beperken. In dit laatste geval kunnen alleen noodzakelijke bijzondere kosten vergoed worden, maar het is zeker de moeite waard om dit extra onder de aandacht te brengen. Alleenstaanden onder de AOW-gerechtigde leeftijd Alleenstaanden onder de AOW-gerechtigde leeftijd met een inkomen tot en met 110 procent van de bijstandsnorm komen in de gemeente Nijmegen net rond of hebben te maken met een klein tekort als zij naast het basispakket ook het restpakket willen bekostigen. Ten opzichte van bijvoorbeeld alleenstaande ouderen hebben zij een lager inkomen (bijstand t.o.v. AOW) maar zij maken vaak vergelijkbare kosten. Dit tekort verdwijnt voor alleenstaanden die een individuele inkomenstoeslag ontvangen. Het kleine tekort doet zich voor na invulling van het basispakket. Het zijn dus de kosten aan sociale participatie die het tekort veroorzaken. De gemeente Nijmegen geeft via de Meedoen-regeling aan volwassenen een vergoeding voor sport- en culturele activiteiten aan volwassenen / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

30 Huishoudens met zorgkosten Voor huishoudens met extra zorgkosten kent de gemeente Nijmegen diverse voorzieningen, die gunstig uitpakken voor de betreffende huishoudens. Zo is de huishoudelijke hulp een maatwerkvoorziening. Hiervoor moet de eigen bijdrage Wmo worden betaald, maar deze eigen bijdrage wordt vervolgens via de uitgebreide collectieve aanvullende zorgverzekering vergoed. Persoonsalarmering valt ook onder deze verzekering. Voor aangepaste vervoerskosten kent Nijmegen een regeling die de kosten in natura vergoedt voor mensen met een laag inkomen. Extra waskosten kunnen via de bijzondere bijstand vergoed worden. Voor de maaltijdvoorziening geeft de gemeente Nijmegen een bijdrage in de kosten. Deze bijdrage is gebaseerd op het verschil tussen de kosten van de goedkoopste variant van de maaltijdvoorziening en de standaardbedragen voor een warme maaltijd die zelf bereid wordt. Omdat de goedkoopste voorziening niet de volledige voedingsbehoefte dekt, heeft een oudere die gebruik maakt van de maaltijdvoorziening iets hogere kosten aan voeding dan een zelf kokende oudere. Te overwegen is om de vergoeding op te trekken tot het verschil met de iets uitgebreidere optie (warme maaltijd met soep of toetje). Armoedevallen De gemeente Nijmegen laat alleen armoedevallen zien tussen 100 procent en 110 procent. Deze armoedevallen zijn relatief klein, en worden vooral veroorzaakt door het feit dat werken vaak extra kosten met zich meebrengt. Het Nibud adviseert ruimhartig te zijn met individuele ondersteuning voor huishoudens net boven het minimum om de kosten die met werk samenhangen op te kunnen vangen. De gemeente Nijmegen heeft een aantal goed ondersteunende regelingen waar men nog relatief lang recht op houdt, ook bij hogere inkomens. We hebben het niet expliciet uitgerekend, maar dit kan er toe leiden tot armoedevallen ontstaan op hogere inkomensniveaus dan 120 procent. Zeker omdat ook veel landelijke regelingen (zorgtoeslag, huurtoeslag, kindgebonden budget) sterk afbouwen vanaf deze niveaus / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

31 Bijlage 1: Lokale regelingen minimabeleid Kwijtscheldingsbeleid In de gemeente Nijmegen kan kwijtschelding worden aangevraagd voor de afvalstoffenheffing, de waterzuiveringsheffing en de hondenbelasting voor de eerste hond. De gemeente toetst bij het vaststellen van de kwijtschelding aan 100 procent van de norm op grond van de Participatiewet. Dat wil zeggen dat, afhankelijk van het vermogen, huishoudens met een inkomen op bijstandsniveau in principe de hierboven genoemde heffingen niet hoeven te betalen. Bij een inkomen hierboven wordt de betalingscapaciteit berekend door het inkomen te verminderen met het norminkomen. Er vindt een correctie plaats voor de eigen uitgaven aan huur en voor nominale ziektekostenpremies. Vanaf 2012 kunnen gemeenten bij de berekening van de kwijtschelding ook rekening houden met de kosten van kinderopvang. De gemeente Nijmegen maakt van deze mogelijkheid geen gebruik, maar verstrekt bijzondere bijstand voor de eigen bijdrage van de kinderopvang. Van de betalingscapaciteit dient 80 procent te worden aangewend voor de betaling van de gemeentelijke heffingen. Inwoners van de gemeente Nijmegen vallen onder het waterschap Rivierenland. Bij het waterschap Rivierenland is kwijtschelding mogelijk voor de zuiveringsheffing en de watersysteemheffing. Bij de berekening van de kwijtschelding hanteert het waterschap, net zoals de gemeente, de norm van maximaal 100 procent van de bijstandsnorm. De kwijtschelding voor de gemeentelijke heffingen en de waterschapsbelasting wordt gezamenlijk berekend door BSR. Huishoudens die in het voorafgaande jaar kwijtschelding hebben gekregen, worden geautomatiseerd getoetst en hoeven dus niet zelf om kwijtschelding te vragen. Huishoudens die volledige kwijtschelding van de gemeentelijke heffingen krijgen, kunnen ook een tegemoetkoming krijgen voor het gebruik van de groene zakken. Deze tegemoetkomingen bedragen 14,75 euro per jaar voor eenpersoonshuishoudens en 30,55 per jaar voor meerpersoonshuishoudens. Collectieve (aanvullende) zorgverzekering Het verzekeren tegen ziektekosten is voor iedereen wettelijk verplicht. De gemeente Nijmegen biedt inwoners met een laag inkomen een collectieve zorgverzekering aan / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

32 Deelnemers kunnen kiezen voor zorgverzekeraar CZ en VGZ. Daarnaast kan men kiezen tussen een minder uitgebreide en een meer uitgebreide variant. In de uitgebreide variant is tevens het verplichte eigen risico meeverzekerd. Om voor deelname aan de collectieve zorgverkering in aanmerking te komen, hanteert de gemeente Nijmegen een inkomensgrens van 130 procent van de toepasselijke bijstandsnorm. De vermogensgrens zoals genoemd in de Participatiewet is niet van toepassing. In de begrotingen rekenen we met de gemiddelde premie van de uitgebreide varianten van beide verzekeraars. De kosten van de zorgverzekering zijn opgenomen onder de posten zorgverzekering basis en zorgverzekering aanvullend. Dit is voor de onderzochte huishoudens met een zorgvraag sowieso de goedkoopste oplossing, omdat we ervan uitgaan dat zij het volledige eigen risico verbruiken. Ook voor de huishoudens zonder zorgvraag gaan we uit van de uitgebreide variant, omdat de extra dekking (o.a. vergoeding van het eigen risico) sterk opweegt tegen het verschil in premie (tussen de 4 en 7 euro per maand). Individuele inkomenstoeslag De individuele inkomenstoeslag in de gemeente Nijmegen is bedoeld voor huishoudens tussen de 21 jaar en de AOW-gerechtigde leeftijd, die gedurende een periode van drie jaar over een inkomen beschikken dat niet hoger is dan 110 procent van de geldende bijstandsnorm. Voorwaarden om voor de individuele inkomenstoeslag in aanmerking te komen, is dat er geen zicht op inkomensverbetering is. Daarbij wordt rekening gehouden met de eigen krachten en bekwaamheden en met de eigen inspanningen om het inkomen te verbeteren. De hoogte van de individuele inkomenstoeslag bedraagt 345 euro voor alleenstaanden, 435 euro voor alleenstaande ouders en 485 euro voor (echt)paren. Bij de resultaten van deze rapportage wordt een vergelijking gemaakt tussen huishoudens die in aanmerking komen voor de individuele inkomenstoeslag en huishoudens die hier geen recht op hebben. Meedoen-regeling Elke volwassene met een inkomen tot 110 procent van de bijstandsnorm kan voor 150 euro per jaar bij een aantal specifieke organisaties meedoen aan een of meerdere activiteiten / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

33 Kinderfonds De gemeente Nijmegen kent een regeling ter bevordering van deel name aan sociaalculturele, recreatieve en sportieve activiteiten voor kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar. Deze regeling wordt uitgevoerd door de Stichting Leergeld. De inkomensgrens om voor de bijdrage in aanmerking te komen is 120 procent van de geldende bijstandsnorm voor huishoudens met één kind en 130 procent voor huishoudens met twee of meer kinderen. Via het Kinderfonds kan men een aanvraag indienen voor de maatschappelijke participatie van het kind. Het gaat hierbij om de volgende vergoedingen: - Een bijdrage voor schoolkosten, met een maximum van 50 euro per jaar voor een kind op het basisonderwijs, en 100 euro voor een kind op het voortgezet onderwijs. - Een bijdrage voor kleding of contributie voor sportieve activiteiten, met een maximum van 225 euro per jaar. - Een bijdrage voor deelname aan culturele activiteiten met een maximum van 225 euro per jaar. Huishoudens met kinderen kunnen in één jaar van alle drie vergoedingen gebruik maken. De bijdrage voor school is in de begrotingen verrekend met de post schoolkosten ; de andere vergoedingen zijn verrekend in de post vergoeding restpakket. Bijzondere bijstand voor computer en printer Inwoners van de gemeente Nijmegen met kinderen die voor het eerst naar groep 6 van het basisonderwijs gaan, kunnen bijzondere bijstand om niet krijgen voor een computer met een printer. Dit geldt ook voor de vervanging van een computer van vijf jaar of ouder. De kosten van het gebruik van de computer worden niet vergoed. Om voor de regeling in aanmerking te komen geldt een inkomensgrens van 120 procent van de geldende bijstandsnorm en de vermogensgrens zoals genoemd in de Participatiewet. In de begroting van het huishouden met oudere kinderen wordt de vergoeding voor een computer verrekend met de post inventaris. Het bedrag voor de computer en de printer wordt eerst gedeeld door vijf (jaar) en vervolgens door twaalf (maanden). We gaan uit van één computer en één printer voor het betreffende huishouden / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen

34 Kinderopvang en peuterspeelzaal Op grond van de Wet kinderopvang kunnen ouders van kinderen tot twaalf jaar een tegemoetkoming toegekend krijgen voor de kosten van kinderopvang. Vervolgens resteert een eigen bijdrage voor deze kosten. Voor huishoudens op bijstandsniveau die een re-integratietraject volgen vergoedt de gemeente Nijmegen deze eigen bijdrage. Een alleenstaande ouder met een (bijstands)uitkering hoeft geen gebruik van de kinderopvang te maken, tenzij deze ouder een re-integratietraject volgt. In het eerste geval is er geen reden voor kinderopvang, in het tweede geval worden deze kosten door de gemeente vergoed. Daarom zijn in de begrotingen op 100 procent geen kosten voor kinderopvang opgenomen. Wel rekenen we een bedrag voor de peuterspeelzaal. Alle peuterspeelzaalorganisaties hanteren een eigen bijdrage die afhankelijk is van het inkomen. Voor de laagste inkomens bedraagt dit 0,43 euro per uur. Bij een inkomen boven bijstandsniveau gaan we ervan uit dat de alleenstaande ouder enkele dagen per week werkt en gebruik maakt van de kinderopvang. Bij 110 procent van het minimum inkomen wordt gerekend met 20 uur kinderopvang per week, bij een inkomen op 120 en 130 procent wordt uitgegaan van 30 uur kinderopvang. De eigen bijdrage in de kosten van de kinderopvang wordt in de gemeente Nijmegen niet vergoed uit de bijzondere bijstand. De kosten voor kinderopvang en de peuterspeelzaal zijn in de begrotingen opgenomen onder de post schoolkosten/kinderopvang. De kinderopvangtoeslag die de betreffende huishoudens ontvangen is in de begrotingen opgenomen bij de inkomsten. Voordelig openbaar vervoer voor ouderen AOW-gerechtigden kunnen voor 10 euro per jaar een busabonnement voor gratis reizen krijgen in het stadsvervoer en in het streekvervoer in de directe omgeving van Nijmegen. In de begrotingen zijn we er van uitgegaan, dat hierdoor de helft van de OV - kosten vervallen voor de alleenstaande AOW-er zonder zorgkosten. Individuele bijzondere bijstand De gemeente Nijmegen verstrekt voor bijzondere en noodzakelijke kosten individuele bijzondere bijstand. Het draagkrachtloos inkomen wordt als volgt vastgesteld: / CONCEPT II Minima-effectrapportage gemeente Nijmegen