Leergang Ouderenzorg. Avond 2

Transcriptie

1

2 Leergang Ouderenzorg Avond 2

3 Disclosure belangen sprekers: Amela Hozo kaderapotheker ouderenzorg in opleiding Nellie Jans kaderarts oudergeneeskunde in opleiding Suze Teunissen praktijkconsulent Agaath Vreeling kaderarts oudergeneeskunde (Potentiële) Belangenverstrengeling: Geen 3

4 Programma Avond 2 Zorgplannen presenteren 2x10 min Medicatie beoordeling bij ouderen PAUZE Polyfarmacie PAUZE Advanced Care Planning Verbeterplan

5 Terugkoppeling avond 1 Huiswerk / inloggen Dringende vragen? 5

6 Individueel zorgplan Presentatie door Ingrid Jansen en Jessica Fifis 6

7 Medicatie bij ouderen en Polyfarmacie

8 Leerdoelen Meest voorkomende problemen bij polyfarmacie. Hoe deze problemen te voorkomen. Gestructureerde wijze medicatiebeoordeling. Oefenen met deze werkwijze. 8

9 Probleem??

10 Harm studie Jaarlijks ziekenhuis opnames, 5,6% door medicatie 10

11 Risicogebieden Huisartsenzorg Triage (huisarts, POH en praktijkassistente) Diagnostiek Medicamenteuze behandeling Communicatie Administratie Bereikbaarheid & toegankelijkheid 11

12 12

13 Risicogebieden Huisartsenzorg Triage (huisarts, POH en praktijkassistente) Diagnostiek Medicamenteuze behandeling Communicatie Administratie Bereikbaarheid & toegankelijkheid 13

14 Is er een probleem? 90% van mensen >80 jr medicatie Gemiddeld 6-7 verschillende medicamenten Risico: bijwerkingen interacties complicaties 14

15 Harm studie Jaarlijks ziekenhuis opnames, 5,6% door medicatie 46% potentieel vermijdbaar!! >65 jaar, 2x grotere kans op ziekenhuisopname 15

16 Vervolgstudie Erasmus 2008 Problemen vergelijkbaar HARM studie: Type vermijdbare opname Oorzaken Meest betrokken middelen NSAID s, trombocytenaggreagatieremmers, orale anticoagulantia en diuretica 2014 nieuwe meting geweest; cijfers nog niet bekend 2013 UMC-Radboud: minder opnames door meer aandacht arts en apotheker 16

17 Risicofactoren Harm Therapietrouw studie Verminderde cognitie Niet zelfstandig wonen Meerdere aandoeningen Polyfarmacie 17

18 Aantal uitgiften 18

19 Gemiddeld aantal recepten voorgeschreven in

20 Geneesmiddelengroep Top 10 meest gebruikte geneesmiddelen Toepassing % polyfarmaciepatiënten Antithrombotica bloedverdunnend (antistolling) 53% Bètablokkers bij angina pectoris en hoge bloeddruk 44% Antilipaemica cholesterolverlagend 42% Maagzuurremmers remt de maagzuurproductie 32% ACE-remmers hoge bloeddruk en hartfalen 29% Orale bloedglucoseverlagende middelen diabetes 24% Hypnotica en sedativa kalmeringsmiddel 22% Diuretica plaspil 21% Anxiolytica slaappil 20% Selectieve calciumantagonisten met vnl.vasculaire werking bij angina pectoris en hoge bloeddruk 19% 20

21 Problemen polyfarmacie Therapietrouw Bijwerkingen Onderbehandeling Overbehandeling Interacties Dosering Communicatie 21

22 Casus: Therapietrouw Casus: Tante Fien 88jr, alleenwonend, twee zonen wonen in de buurt. Thuiszorg 2x per week voor douchen. Maaltijden worden bezorgd. Mw vindt kwaliteit van leven belangrijk. Medische voorgeschiedenis: uterusextirpatie, knieprothese, mammacarcinoom, CVA, astma, angst, refluxklachten en hartfalen. 22

23 Opdracht: Therapietrouw Medicatie: PCM zn Salbutamol novolizer zn 4xdgs Omeprazol 2x20mg Furosemide uur 40mg Clopidogrel 1xdgs Movicolon 2xdgs 1 zakje Simvastatine 40mg 21.00uur Metoclopramide zn Vit D 1xdgs 800IH Calcium bruis 1000mg Oxazepam zn 23

24 Opdracht: Therapietrouw Casus tante Fien Bespreek Wat kan er allemaal mis gaan mbt therapietrouw? Welke factoren zijn van invloed? Wat zou je kunnen doen om therapietrouw te bevorderen? 24

25 Therapietrouw(1) Chronische medicatie Bijwerkingen Lage SES Analfabetisme, laaggeletterdheid Visusstoornis Psychiatrische ziekten Vakantie, logeren 25

26 Therapietrouw (2) Meerdere behandelaars Intercurrente ziekte Bijwerkingen (en interacties) Veel verschillende pillen/ verschillende momenten van inname. Medicijnnamen Preferentiebeleid Goedbedoelde adviezen van derden 26

27 Therapietrouw Ongeveer de helft van de medicijngebruikers neemt de medicijnen niet dagelijks of niet op de juiste manier in. 27

28 Huisarts & Wetenschap Therapietrouw is abnormaal gedrag 28

29 Aandacht nodig voor therapietrouw bij kwetsbare ouderen De huisarts/poh bespreekt problemen met medicatiegebruik nauwelijks Ouderen hebben specifieke problemen: Moeite met verstaan Moeite om snel informatie op te nemen Moeite met onthouden Moeite met erkennen van achteruitgang Niet gewend vragen te stellen/assertief te zijn 29

30 Therapietrouw bevorderen Goede uitleg Aantal doseringsmomenten beperken Combinatiepreparaten Rekening houden met slecht gehoor Rekening houden met slechte visus Hulpmiddelen (baxter, week doos) Aandacht voor aannames patient Thuiszorg inschakelen Aandacht bij ontslag naar huis 30

31 Therapietrouw Doseerfrequentie: 79% bij eenmaal daags doseren 69% bij tweemaal daags doseren 65% bij driemaal daags doseren 51% bij viermaal daags doseren 1. Claxton AJ et al. Clin Ther. 2001;23:

32 32

33 Therapietrouw Problemen polyfarmacie Bijwerkingen Onderbehandeling Overbehandeling Interacties Dosering Communicatie 33

34 Bijwerkingen Bijwerkingen bij patiënten van jaar 7x meer dan jaar 25% ouderen ervaart bijwerkingen 50% door geneesmiddelen met absolute contra-indicatie of niet geïndiceerde medicatie 34

35 Farmacokinetische veranderingen Absorptie (ph hoger, minder resorptie) Verdeling (leanbody mass neemt af) Eliminatie door nieren Eliminatie door de lever Start low, go slow!!! 35

36 Functies van de nier Volume- osmo- en zuurregulatie Excretie afvalproducten stofwisseling Rol stofwisseling Hormonale functie

37 Werking van de nieren Nefron: functionele eenheid Glomerulus: filtratie bloed Tubulus: resorptie, secretie Rest uitgescheiden: urine

38 Werking van de nier Eiwitverlies Klaring

39 Nierfunctie: veroudering

40 Meten van de nierfunctie - klaring Klaring - Clearance Gouden standaard egfr/ckd epi Endogene creatinine klaring = klaring in 24 uursurine

41 Nierfunctiestoornis: oorzaken Prerenaal Renaal Postrenaal

42 Nierfunctiestoornis: gevolgen Renale osteodystrofie Anemie, metabole acidose, jeuk, jicht Gastro-intestinale klachten, ondervoeding Overvulling, hoog K, moe, infectie, pericarditis, bloeding, polyneurpathie, slaapstoornis, mentale verandering Hart- vaatziekten

43 Indeling nierfunctiestoornissen

44 Nierfunctiestoornissen Preventie algemeen risicofactoren voor HVZ goed drinken, maar niet te veel 1,5-2 l uitkijken met medicatie uitkijken met contrastvloeistoffen

45 Top tien geneesmiddelen Geneesmiddel Dosering Nitrofurantoïne egfr < 30 ml/min: gecontra-indiceerd, vervangen door ander antibioticum Amoxicilline met clavulaanzuur egfr < 30 ml/min: 2 in plaats van 3x daags doseren Norfloxacine/ ciprofloxacine egfr < 30 ml/min: norfloxacine: interval verlengen naar 1x per 24 uur ciprofloxacine: dosering halveren Metformine egfr ml/min: maximaal 500 mg 2x per dag egfr ml/min: overweeg alternatieve therapie (maximaal 500mg) egfr < 20ml/min: metformine staken, gecontra-indiceerd Digoxine egfr ml/min: maximaal mg per dag egfr < 30 ml/min: maximaal mg per dag

46 Geneesmiddel Dosering Sotalol egfr ml/min: maximaal 2 x 80 mg egfr ml/min: maximaal 2 x 40 mg Allopurinol egfr < 50 mg/dag: startdosering 50 mg/dag per maand ophogen naar respectievelijk 100, 200 en 300 mg tot een urinezuurconcentratie < 0.35 mmol/l ACE-remmers/AII antagonisten egfr < 50 ml/min: start in lage dosis, op geleide van bloeddruk en albuminurie geleidelijk ophogen, voor optimaal effect combineren met zoutbeperking, diureticum of calciumblokker Hydrochloorthiazide/Chlo ortalidon egfr ml/min: aanvang 12.5 mg tot max 25 mg per dag egfr < 30 ml/min: bij teken van overvulling aanvullen met of vervangen door furosemide of bumetanide Spironolacton egfr < 50 ml/min: maximaal 25 mg per dag, zo nodig verlagen naar 12.5 mg 3x per week NSAID s egfr < 50ml/min: incidenteel gebruiken, indien chronisch gebruik overweeg of dit gerechtvaardigd is.

47 Leverfunctie 47

48 Cytochroom P450 Inductie leverenzymen Reductie leverenzymen 48

49 Cytochroom P450 49

50 Receptor en bijwerkingen Anticholinerg Cognitie Urineretentie Obstipatie Wazige visus Droge mond Dopaminerg EPS initiatief -Adrenerg Orthostase Vallen Histaminerg Sedatie Serotonerg Thermoregulatie Gastro-intestinaal 50

51 Bijwerkingen Anticonvulsiva Sufheid Anti-parkinson medicatie Hallucinaties, orthostat. hypotensie Antipsychotica Sufheid, parkinsonisme Coumarinederivaten Bloedingen Digitalis preparaten Misselijkheid, bradycardie Lithiumzouten Delier, misselijkheid, ataxie, sufheid Opiaten Sufheid, ademdepressie, obstipatie Sulfonylureumderivaten Hypoglykemie Tricyclische antidepressiva Sufheid, orthostatische hypotensie Verapamil, diltiazem Bradycardie, hypotensie, obstipatie Anticholinergica Droge mond, misselijkheid, obstipatie, urineretentie, oedeem, verwardheid 51

52 (Potentiële) Bijwerking Bekende bijwerking? Alternatieve verklaringen voor de klachten? Tijdsrelatie? Overweeg te stoppen ( iom patiënt ) en evt te herstarten 52

53 Therapietrouw Problemen polyfarmacie Bijwerkingen Onderbehandeling Overbehandeling Interacties Dosering Communicatie 53

54 PAUZE 54

55 Dank voor jullie aandacht