Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente

Transcriptie

1 metingen Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente A. Kruize M. Boendermaker B. Bieleman

2

3 Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente METINGEN 2004 TOT EN MET 2013 Juli 2014 INTRAVAL Groningen-Rotterdam

4

5 INHOUDSOPGAVE Pagina Samenvatting I Hoofdstuk 1 Inleiding Achtergrond Onderzoeksvragen Opzet en uitvoering Leeswijzer 11 Hoofdstuk 2 Incidenten Aantal incidenten Verdachten en slachtoffers bij incidenten 15 Hoofdstuk 3 Verdachten Politie Justitie Reclassering Huisverbod Overlap 28 Hoofdstuk 4 Slachtoffers Maatschappelijk werk Bureau Jeugdzorg Overijssel (BJZO) Mediant Politie Vrouwenopvang Stichting Kadera Steunpunt Huiselijk Geweld Unieke personen 40 Bijlage 1 Incidenten per gemeente 43 Bijlage 2 Recidive per gemeente 45

6

7 SAMENVATTING Voor de Monitor Huiselijk Geweld Twente worden sinds 2004 jaarlijks registratiegegevens opgevraagd bij instellingen in Twente die te maken hebben met huiselijk geweld: politie; justitie; reclasseringsinstellingen (Reclassering Nederland (RN), Tactus Verslavingsreclassering, reclasseringsafdeling van het Leger des Heils); DeTender; Steunpunt Huiselijk Geweld; het algemeen maatschappelijk werk (Stichting Maatschappelijke Dienstverlening (SMD); Maatschappelijk Werk Noord West Twente (MWnwT), Carintreggeland); Bureau Jeugdzorg; en Mediant. De Monitor wordt uitgevoerd door onderzoeks- en adviesbureau INTRAVAL in opdracht van centrumgemeente Enschede. Incidenten In figuur 1 staan de aantallen geregistreerde incidenten van huiselijk geweld weergegeven. Figuur 1 Aantallen geregistreerde incidenten ( ) * * Geëxtrapoleerde jaarcijfers. In de periode 2004 tot en met 2013 is het aantal geregistreerde incidenten van huiselijk geweld gestegen van in 2004 naar in In 2013 is het aantal geregistreerde incidenten per inwoners het hoogste in Almelo, gevolgd door Enschede en Hengelo, terwijl het aantal in Dinkelland en Tubbergen het laagste is. Unieke personen Uit figuur 2 blijkt dat er tussen 2004 en 2013 bij de regiopolitie Twente sprake is van een toename van het totaal aantal geregistreerde unieke personen dat een rol heeft gespeeld bij huiselijk geweld (in 2007, 2009 en 2010 lag het aantal overigens nog hoger). Het gaat daarbij om onder meer verdachten, slachtoffers, betrokkenen en getuigen. In alle tien jaren is het merendeel van de geregistreerde verdachten tussen 25 en 45 jaar. Dit percentage neemt af van 62% in 2004 naar 55% in De meerderheid van de verdachten is man. Samenvatting I

8 Ook van de unieke personen die in het peiljaar minstens één keer voorkomen als slachtoffer is het grootste deel (in alle jaren rond de 50%) tussen 25 en 45 jaar. In alle jaren zijn de meeste slachtoffers vrouw. Figuur 2 Aantal geregistreerde unieke personen naar rol bij huiselijk geweld ( ) * Unieke personen die in het peiljaar minstens één keer voorkomen als verdachte Unieke personen die in het peiljaar minstens één keer voorkomen als slachtoffer Totaal unieke personen in het peiljaar (verdachten, slachtoffers, betrokkenen, getuigen e.d.) 1 Er is enige overlap tussen de unieke verdachten en unieke slachtoffers doordat een persoon, die bijvoorbeeld de ene keer als verdachte bij een incident is betrokken en de andere keer als slachtoffer, bij beide meetelt. * Geëxtrapoleerde jaarcijfers. Verdachten De gegevens van politie, justitie, reclasseringsinstellingen en De Tender geven inzicht in de verdachten van huiselijk geweld en hun recidive. Het aantal unieke personen dat ten minste één keer staat geregistreerd als verdachte is tussen 2004 en 2013 gedaald. In 2004 zijn dit er 839, terwijl het in 2013 om 769 gaat (tabel 1). Het percentage verdachten dat in één jaar niet vaker dan één keer voorkomt in de registraties is tussen 2004 en 2010 gestegen van 58% naar 64%. In 2012 en 2013 is het weer gedaald naar respectievelijk 53% en 51%. Ook wat betreft vijf keer of vaker recidiveren binnen een jaar is er sprake van een lichte stijging ten opzichte van de voorgaande jaren. In 2012 en 2013 ligt dit percentage op respectievelijk 9% en 8%, terwijl het in de voorgaande jaren voornamelijk rond de 4-5% lag. Tabel 1 Aantal keer voorkomen van unieke verdachten huiselijk geweld in politiebestand ( ), in % * N=839 N=850 N=858 N=1069 N=1104 N=965 N=965 N=912 N=914 N=769 1 keer keer keer keer keer > 5 keer Totaal * Geëxtrapoleerde jaarcijfers. II INTRAVAL - Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente

9 In totaal staan er in de periode 2004 tot en met unieke personen als verdachte geregistreerd. Een tiende (886 personen; 13%) komt in twee verschillende jaren voor, terwijl 5% (345 personen) in drie of meer verschillende jaren voorkomen. Niemand staat in alle jaren geregistreerd als verdachte. Justitie Het aantal bij het OM ingestroomde verdachten van huiselijk geweld in de periode 2005 en 2009 is afgenomen (tabel 2). Tussen 2009 en 2012 is het aantal toegenomen, in 2012 ligt het aantal met 400 het hoogst sinds de start van de monitor. In 2013 is het aantal echter weer gedaald naar 301. Het aantal huiselijk geweldzaken dat door het OM of de rechter is afgedaan is in de periode 2004 tot 2008 toegenomen. In 2009 en 2010 is dit aantal gedaald, waarna het in 2011 en 2012 weer is toegenomen. Ook hier geldt dat het aantal in 2013 weer is gedaald. Tabel 2 Aantal unieke verdachten huiselijk geweld dat is ingestroomd bij het OM ( ) Peiljaar n n n n n n n n n n Aantal unieke verdachten dat in het peiljaar is ingestroomd bij het OM Aantal zaken dat in het peiljaar is afgedaan door het OM Aantal zaken dat in het peiljaar is afgedaan door de rechter Reclassering Vanaf 2008 wordt in de registratiegegevens van de reclasseringsinstellingen bijgehouden of er sprake is van een huiselijk geweldzaak. Doordat (nog) niet structureel wordt geregistreerd op huiselijk geweld gaat het bij de vermelde aantallen om een ondergrens. Reclassering Nederland heeft in 2013 (minimaal) 123 cliënten waarvoor een (voorlichtings- of advies) rapport is aangevraagd door het OM in verband met een huiselijk geweldzaak. Tussen 2008 en 2012 varieerde dit aantal van 71 tot 187. In 2013 blijkt Tactus (minimaal) 66 cliënten te hebben waarvoor een (voorlichtingsof advies)rapport is aangevraagd in verband met een huiselijk geweldzaak. In de voorgaande jaren varieerde dit aantal tussen 18 en 50 cliënten. In 2013 komen 136 unieke personen (merendeel man) vanwege huiselijk geweld voor in de registraties van de reclasseringsafdeling van het Leger des Heils. In 2010 en 2011 lag het aantal beduidend lager, namelijk op 51 en 57 cliënten. Alle drie de reclasseringsinstellingen geven als mogelijke verklaring voor de stijging dat door de medewerkers beter wordt geregistreerd op huiselijk geweld. De Tender De Tender is een poli- en dagkliniek voor forensische psychiatrie en psychotherapie voor Overijssel en Oost-Gelderland. Samenvatting III

10 Het aantal verdachten uit het politiebestand huiselijk geweld dat bekend is bij de Tender is tussen 2004 en 2013 gestegen van 36 naar 108. In 2013 ligt het percentage vrouwelijke verdachten dat bekend is bij De Tender op 4%, terwijl het in de voorgaande jaren varieerde van 0% in 2011 tot 13% in 2008 en Huisverbod Sinds maart 2009 is in de Twentse gemeenten de Wet tijdelijk huisverbod in werking getreden. Het huisverbod is bedoeld om huiselijk geweld verder terug te dringen. In totaal zijn in de periode maart 2009 tot en met december huisverboden opgelegd in Twente, in heel 2013 zijn dat er 166. In 2010, 2011 en 2012 lagen deze aantallen met respectievelijk 227, 201 en 189 hoger. De gemeenten Enschede en Almelo hebben in 2013 in absolute cijfers de meeste huisverboden: respectievelijk 71 en 29. In 2013 hebben de gemeenten Almelo en Enschede ook verhoudingsgewijs per inwoners de meeste huisverboden: 0,4 per inwoners, gevolgd door Hengelo (0,3), terwijl Borne (0,0) de minste heeft. Slachtoffers Aan de hand van de gegevens van Team Vroeghulp Enschede, Teams Vroeghulp Almelo, Carintreggeland, Bureau Jeugdzorg Overijssel (BJZO), SHG, Kadera en Mediant kan een beeld worden gegeven van de slachtoffers van huiselijk geweld. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen kinderen, volwassenen en ouderen. In de aangeleverde bestanden staan in 2013 in totaal unieke slachtoffers geregistreerd (tabel 3). Dit aantal is aanzienlijk hoger dan in 2012 (4.532), 2011 (2.841) en 2010 (2.590). Deze stijging is grotendeels toe te schrijven aan het toegenomen aantal geregistreerde personen bij het SHG. Deze stijging heeft weer te maken met de overgang van het SHG van Kadera naar de drie instellingen voor maatschappelijk werk in Twente in juli Met deze overgang is een intensievere samenwerking met de politie en BJZO tot stand gekomen, waardoor meer en beter wordt geregistreerd en gesignaleerd. Tabel 3 Totaal aantal unieke slachtoffers in N % N % N % N % Kinderen (0-18 jaar) Volwassenen (18-65 jaar) Ouderen (65+) Totaal In 2010 en 2011 gaat het bij (ruim) de helft van de geregistreerde slachtoffers om kinderen (50% in 2010 en 55% in 2011). In 2012 en 2013 is het percentage kinderen onder de slachtoffers gedaald naar respectievelijk 45% en 46%. Instellingen Zowel bij Team Vroeghulp Enschede als bij Teams Vroeghulp Almelo is er sprake van een toename in het aantal personen dat bij de teams in beeld is geweest. Deze IV INTRAVAL - Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente

11 toename wordt veroorzaakt door de overgang van SHG van Kadera naar de drie instellingen voor maatschappelijk werk. Door deze overgang zijn het SHG en de outreachende en systeemgerichte hulpverlening van de instellingen voor maatschappelijk werk nauwer met elkaar verbonden. Zowel in 2013 als in 2010, 2011 en 2012 zijn door BJZO gegevens verstrekt over het aantal meldingen dat bij het AMK is gedaan over kinderen die getuige waren van huiselijk geweld. In 2013 zijn hierover 204 meldingen gedaan, in 2010, 2011 en 2012 lagen deze aantallen op respectievelijk 198, 203 en 180. In 2013 zijn eveneens gegevens aangeleverd over AMK-meldingen waarin sprake is van lichamelijke mishandeling, pedagogische verwaarlozing, psychisch geweld en seksueel misbruik. In totaal gaat het om 641 meldingen, waarbij kinderen betrokken zijn. Bij de helft van deze meldingen (50%) gaat het om pedagogische verwaarlozing. In 2013 zijn in totaal meldingen binnengekomen bij het SHG, waarbij in totaal ruim personen (de rol bij huiselijk geweld is niet altijd bekend c.q. geregistreerd) betrokken zijn. Het grootste deel (82%) van de meldingen komt binnen via overleg met de politie en BJZO. Samenvatting V

12 VI INTRAVAL - Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente

13 1. INLEIDING Na de onderkenning van de omvang en aard van de problematiek rondom huiselijk geweld heeft de overheid beleid ontwikkeld voor de aanpak hiervan. De gemeenten spelen een centrale rol in de uitvoering van het overheidsbeleid. Voor een goede beleidsvorming, uitvoering en evaluatie van de aanpak is inzicht in de (aantallen) daders en slachtoffers van huiselijk geweld in de gemeenten in Twente essentieel. De (centrum)gemeente Enschede wil daarom periodiek inzicht in aantallen verdachten en slachtoffers, in hun achtergrondkenmerken (leeftijd, geslacht, woonsituatie, verslaving), eerste meldingen (first offenders) en recidive. Centrumgemeente Enschede heeft daarom onderzoeks- en adviesbureau INTRAVAL in 2005 opdracht gegeven voor het jaarlijks monitoren van geregistreerd huiselijk geweld in de Twentse gemeenten. 1.1 Achtergrond Op 1 januari 2009 is de herziene versie van de Aanwijzing Huiselijk Geweld van het Openbaar Ministerie (OM) in werking getreden. In deze aanwijzing wordt het beleid van OM en politie beschreven ten aanzien van de opsporing en vervolging van geweld dat wordt gepleegd in de huiselijke kring van het slachtoffer. Huiselijk geweld wordt in de Aanwijzing omschreven als geweld dat wordt gepleegd door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer. Onder huiselijk geweld vallen lichamelijke en seksuele geweldpleging, belaging en bedreiging (al dan niet door middel van, of gepaard gaand met, beschadiging van goederen, in en om het huis). Als verdachten van huiselijk geweld kunnen worden aangemerkt: (ex)partners; gezinsleden; familieleden; en huisvrienden. Onder huisvrienden worden personen verstaan die een vriendschappelijke band onderhouden met het slachtoffer of iemand uit de onmiddellijke omgeving van het slachtoffer, en deze in de huiselijke sfeer ontmoeten. Verdachten en slachtoffers kunnen mannen en vrouwen zijn, en kunnen kinderen of volwassenen (waaronder ouderen) zijn. In de afgelopen jaren is steeds duidelijker geworden dat geweld in de privé-sfeer op grote schaal voorkomt; het gaat om één van de omvangrijkste geweldsvormen in onze samenleving. Op de lijst van dodelijke slachtoffers als gevolg van een onnatuurlijke oorzaak staat huiselijk geweld, na verkeersongevallen, op de tweede plaats. Een kenmerk van huiselijk geweld is de omstandigheid dat dader en slachtoffer (waaronder het minderjarige slachtoffer) vaak desondanks - en soms noodgedwongen - deel blijven uitmaken van elkaars leefomgeving. Hiermee hangt samen dat huiselijk geweld vaak een stelselmatig karakter heeft en er een hoog recidiverisico is. Geweld in het gezin gaat ook vaak gepaard met andere problematiek, zoals spanningen tussen echtgenoten, werkloosheid en/of verslaving. Kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld ondervinden daarvan schadelijke gevolgen. Inleiding 1

14 Aard en omvang Huiselijk geweld komt voor in alle sociaal-economische klassen en binnen alle culturen in de Nederlandse samenleving. De politie heeft door middel van een speciale registratie van huiselijk geweld berekend dat per jaar ruim meldingen van huiselijk geweld bij de politie binnenkomen. Dat is echter alleen de geregistreerde criminaliteit, hetgeen betekent dat dit de ondergrens is van huiselijk geweld. Naast de geregistreerde criminaliteit is er een onbekend dark number (de niet ontdekte, niet gerapporteerde en/of niet geregistreerde incidenten). Hoewel steeds vaker melding of aangifte wordt gedaan van huiselijk geweld is het 'dark number' bij huiselijk geweld nog steeds groot. Dat betekent dat het aantal meldingen slechts het topje van de ijsberg is. Vaak verhinderen schaamte, angst en schuldgevoel dat betrokkenen het geweld melden. Huiselijk geweld is verborgen geweld, waarop nog steeds een maatschappelijk taboe rust; het beeld van het gezin als bron van geluk wordt er immers door aangetast. Slachtoffers blijken meestal grote moeite te hebben om het naar buiten te brengen. Hierdoor is het moeilijk goed inzicht te krijgen in de precieze aard en omvang van huiselijk geweld. Aanpak huiselijk geweld Een groot deel van het OM-beleid ten aanzien van huiselijk geweld is neergelegd in de Aanwijzing Huiselijk Geweld, die regels stelt omtrent de opsporing en vervolging van huiselijk geweld. Daarbij worden randvoorwaarden geformuleerd voor onder andere de invulling van de lokale samenwerking tussen politie, Openbaar Ministerie en reclassering. In de Aanwijzing wordt het beleid van OM en politie beschreven over de opsporing en vervolging van geweld dat wordt gepleegd in de huiselijke kring van het slachtoffer. Met de aanpak wil het OM een bijdrage leveren aan: het acuut stoppen van het huiselijk geweld; het voorkomen van een herhaling van huiselijk geweld door gerichte interventies; het herstellen van de geschonden norm; het vergroten van de aangiftebereidheid van slachtoffers; het waarborgen van de veiligheid van het slachtoffer, in het bijzonder van minderjarige slachtoffers; het waarborgen van de veiligheid van kinderen als getuige van huiselijk geweld. De staatssecretaris van VWS geeft in haar beleidsbrief Aanpak van geweld in afhankelijkheidsrelaties (december 2011) aan dat zij zich wil richten op: één benadering bij de aanpak van alle vormen van geweld in afhankelijkheidsrelaties; ketenaanpak: voorkomen signaleren - stoppen (inclusief opvang) schade beperken (inclusief nazorg); een algemene aan pak waar mogelijk en specifieke acties waar nodig; uitgaande van de ketenaanpak; het versterken van de rol van burgers, professionals en gemeenten en de samenwerking binnen de ketenaanpak. 2 INTRAVAL - Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente

15 Wet tijdelijk huisverbod Het tijdelijk huisverbod houdt in dat een pleger van huiselijk geweld in beginsel tien dagen zijn of haar woning niet meer in mag en in die periode ook geen contact mag opnemen met de partner of de kinderen. De maatregel biedt de mogelijkheid om in een noodsituatie te voorzien in een afkoelingsperiode waarbinnen de nodige hulpverlening op gang kan worden gebracht en escalatie kan worden voorkomen. Het kan ook worden opgelegd bij kindermishandeling of een ernstig vermoeden daarvan. Het huisverbod wordt in de vorm van een beschikking uitgereikt door de burgemeester of door de politie indien zij daartoe wordt gemandateerd. De burgemeester kan afhankelijk van de situatie het huisverbod verlengen tot maximaal vier weken. Een uithuisgeplaatste die zich niet aan het huisverbod houdt, kan maximaal twee jaar gevangenisstraf krijgen of een taakstraf. De uithuisgeplaatste heeft de mogelijkheid om tegen het huisverbod in beroep te gaan bij de bestuursrechter. De Wet tijdelijk huisverbod wordt vanaf 1 maart 2009 overal in Twente uitgevoerd. Het vereist een nauwe samenwerking tussen gemeente, politie, justitie en diverse hulpverleningsinstanties. In het najaar van 2009 hebben wij een procesevaluatie verricht van de uitvoering van de Wet tijdelijk huisverbod in Twente. 1 Daaropvolgend hebben wij in 2010 een resultatenonderzoek van het huisverbod in Twente gedaan. 2 In de Monitor Huiselijk Geweld Twente wordt sinds 2010 ook aandacht besteed aan het huisverbod. Wet Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling De ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Veiligheid en Justitie en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben het gebruik van een meldcode bij vermoedens van kindermishandeling, huiselijk geweld, vrouwelijke genitale verminking en eergerelateerd geweld verplicht gesteld. Vanaf 1 juli 2013 zijn beroepskrachten verplicht de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling te gebruiken bij signalen van geweld. 3 De meldcode is een overzichtelijk vijfstappenplan waarin staat wat een professional het beste kan doen bij een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling. 4 De meldcode leidt de professional door het proces vanaf het eerste vermoeden tot aan het moment dat hij of zij moet beslissen over het doen van een melding. Het wettelijk vastleggen van een verplichte meldcode moet de professionals meer houvast geven bij het signaleren, zo nodig melden en stoppen van geweld. Ook is het verplicht om de kennis van professionals over de meldcode te bevorderen. 1 Zwieten, M. van en B. Bieleman (2009). Buiten de deur. Procesevaluatie tijdelijk huisverbod Twente. Periode maart tot en met augustus St. INTRAVAL, Groningen-Rotterdam. 2 Biesma, S., Boendermaker, M. en B. Bieleman (2011). Resultatenonderzoek Wet Tijdelijk Huisverbod Twente. St. INTRAVAL, Groningen-Rotterdam Inleiding 3

16 Code Rood Om de daderaanpak in strafrechtelijk zin te verbeteren, heeft het ministerie van Veiligheid en Justitie de opsporing en vervolging van geweld in huiselijke kring verder aangescherpt. 5 Daders van geweld in huiselijke kring moeten eerder en sneller worden opgespoord en vervolgd. Het ministerie doet dit door verbeterde bewijsvoering en dossiervorming en de code rood aanpak. Code rood is een verscherpte aanpak voor recidiverende daders en de ernstigste categorie daders, daders van het zogenoemde intimate terrorism, waarmee de daders gerichter worden aangepakt. Daders van intimate terrorism gaat het erom hun slachtoffers te domineren door controle en macht uit te oefenen met veelal eenrichtingsverkeer van ernstig geweld van man op vrouw. In verband met de ernst van de situatie wordt deze aanpak bestempeld met code rood. Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft in samenwerking met een aantal veiligheidshuizen een gerichte aanpak ontwikkeld. In pilotvorm is gewerkt aan het definiëren van groepen daders met code rood, het selecteren van deze zaken en het ontwikkelen van een verscherpte aanpak voor deze zaken. Enschede was één van de pilotgemeenten, de twee andere gemeenten die aan de pilot hebben deelgenomen zijn Eindhoven en Venlo. Op 1 april 2012 is vanuit het Veiligheidshuis Enschede in samenwerking met het ministerie van Veiligheid en Justitie de pilot code rood huiselijk geweld gestart. De uitvoeringsfase liep van 1 april tot en met 31 oktober Uit de eindevaluatie blijkt onder meer dat de deelnemers van mening zijn dat de in de pilot ontwikkelde aanpak iets toevoegt aan de eerdere aanpak van huiselijk geweld in Enschede. 6 Zo geven zij aan dat de huiselijk geweldzaken die zijn aangemeld en aangepakt zeer ernstig zijn en voor een aanzienlijk deel niet vanuit de ketenaanpak zijn aangepakt omdat geen gezamenlijk zicht was op deze zaken. Daarnaast zorgde de inbreng van de verschillende partners voor een grote mate van deskundigheid. Een andere belangrijke conclusie die uit de eindevaluatie naar voren komt is dat veel cliënten uit de Code Rood zaken nog niet in beeld waren vanuit het Tijdelijk Huisverbod. Bij deze cliënten gaat het om vormen van geweld die lang onzichtbaar blijven voor de buitenwereld. De Code Rood aanpak lijkt dus een meerwaarde te hebben bij de aanpak van huiselijk geweldzaken. Steunpunt Huiselijk Geweld Het Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG) was tot en met juni 2012 onderdeel van Stichting Kadera. Sinds juli 2012 is het Steunpunt overgedragen naar de Twentse Maatschappelijk Werk Instellingen (MADI s). Door de overgang naar het algemeen maatschappelijk werk zijn het SHG en de outreachende en systeemgerichte hulpverlening door de MADI's nauwer met elkaar verbonden. Bovendien is het algemeen maatschappelijk werk onderdeel van de lokale zorgstructuur van alle 5 Kamerstukken II, 2011/2012, nr , nr Veiligheidshuis Enschede en Gemeente Enschede (2012). Eindevaluatie pilot code rood. Intimate terrorism huiselijk geweld Enschede. 4 INTRAVAL - Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente

17 Twentse gemeenten. Dit is een belangrijke reden waarom het SHG nu bij het algemeen maatschappelijk werk is ondergebracht. Tevens is met de overgang van het SHG naar de maatschappelijke instellingen de samenwerking tussen het SHG enerzijds en de politie en BJZO anderzijds geïntensiveerd. Zo worden de zorgmeldingen die door de politie bij BJZO worden gedaan en waarbij sprake is van huiselijk geweld, bij het SHG gemeld en vervolgens geregistreerd. 1.2 Onderzoeksvragen Bij de Monitor Huiselijk Geweld in Twente worden de volgende onderzoeksvragen onderscheiden: Aard en omvang - Wat is de aard en omvang van het bij de politie geregistreerde huiselijk geweld in het peiljaar en in de vervolgmetingen (uitgesplitst naar gemeenten)? - Wat zijn hierbij jaarlijks de aantallen verdachten en slachtoffers (uitgesplitst naar gemeenten)? Wat is de relatie tussen dader en slachtoffer? Verdachten - Wat zijn de kenmerken van verdachten van bij de politie geregistreerd huiselijk geweld (geslacht, leeftijd, woongemeente)? - Welk aantal en percentage van de verdachten is recidivist en welke ontwikkelingen doen zich hierin voor? - Welke aantallen verdachten van huiselijk geweld zijn bekend bij het OM, de reclassering en hulpverleningsinstellingen? Slachtoffers - Wat zijn de kenmerken van slachtoffers van bij de politie geregistreerd huiselijk geweld (geslacht, leeftijd)? - Welke aantallen slachtoffers van huiselijk geweld zijn bekend bij hulpverleningsinstellingen? 1.3 Opzet en uitvoering Om de onderzoeksvragen te beantwoorden zijn wederom de instellingen in Twente benaderd die te maken hebben met huiselijk geweld. Bij de volgende organisaties zijn over 2013 registratiegegevens opgevraagd: politie; justitie; de reclasseringsinstellingen (Reclassering Nederland, Tactus Verslavingsreclassering en de reclasseringsafdeling van het Leger des Heils); De Tender; Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG); het algemeen maatschappelijk werk (Stichting Maatschappelijke Dienstverlening (SMD) en Stichting Maatschappelijk Werk Noord West Twente Inleiding 5

18 (MWnwT)); Carintreggeland; Bureau Jeugdzorg Overijssel (BJZO); Kadera Vrouwenopvang en Mediant (Consultatienetwerk Ouderenmishandeling en Preventie op Maat). Politie Aan de politie is gevraagd gegevens uit de BVH (Basisvoorziening Handhaving) 7 aan te leveren over incidenten van huiselijk geweld. Evenals in BPS, het registratiesysteem van de politie dat voorheen werd gebruikt, zit ook in dit systeem de projectcode huiselijk geweld. De registratie van huiselijk geweld is bij de politie, ondanks de invoering van de landelijke projectcode Huiselijk Geweld op 1 januari 2004, nog niet zodanig dat alle geregistreerde voorvallen van huiselijk geweld en de daarbij behorende verdachten 8 en slachtoffers zijn te achterhalen. Het koppelen van een incident aan de projectcode Huiselijk Geweld is in principe de verantwoordelijkheid van de desbetreffende verbalisant. Hierop wordt weliswaar gegevensbeheer toegepast, maar desondanks blijkt een aanzienlijk deel van de incidenten niet gekoppeld te zijn aan de projectcode. Deze meldingen komen daardoor niet voor in de door de politie aangeleverde bestanden met incidenten van huiselijk geweld. Dit betekent dat op basis van deze projectcode in de politieregistratie een betrouwbare nulmeting, waarbij de uitgangssituatie in 2004 wordt vastgelegd, niet mogelijk is gebleken. In 2007 is door de politie extra controle uitgeoefend op het koppelen van de projectcode Huiselijk Geweld aan een zaak. De politie geeft aan dat hierdoor in 2007 een grote toename is te zien in het aantal geregistreerde huiselijk geweldzaken. In 2008 heeft volgens de politie het koppelen wederom niet consequent plaatsgevonden. Ook in de jaren daarna behoeft de registratie van huiselijk geweld behoeft dan ook nog steeds de nodige aandacht. Naast de aard en omvang van de incidenten wordt tevens gekeken naar de kenmerken (leeftijd, geslacht en woonplaats) van de verdachten en slachtoffers. De politie maakt in het BPS/BVH onderscheid tussen verschillende soorten betrokkenen bij een incident, onder meer: verdachte; aangever; aangever benadeelde; slachtoffer; betrokkene; en getuige. Bij slachtoffers is er op aanraden van de politie voor gekozen om de categorieën 'slachtoffer', 'aangever' en 'aangever benadeelde' samen te voegen. Hierdoor is het mogelijk een beeld te geven van de aantallen geregistreerde slachtoffers van huiselijk geweld. Naast gegevens uit BVH is informatie opgevraagd over de opgelegde tijdelijke huisverboden. 7 Tot 2009 werd door de politie gebruik gemaakt van het Bedrijfsprocessensysteem (BPS). In het kader van een landelijke uniformisering zijn alle politiekorpsen in de loop van 2009 overgestapt naar de Basisvoorziening Handhaving (BVH). De regiopolitie Twente is per 23 juni 2009 overgestapt. In de monitor uit 2010 (met cijfers over 2009) zijn alleen de BPSgegevens tot 23 juni 2009 gebruikt en omgerekend naar jaarcijfers. Voor het samenstellen van de voorliggende monitor zijn de registraties uit het BVH over de jaren 2010 tot en met 2013 gebruikt. 8 Van een dader wordt gesproken wanneer een verdachte voor een misdrijf is veroordeeld. De politie registreert formeel alleen verdachten. Indien een verdachte voor een feit door de rechter is veroordeeld kan hij of zij als dader worden betiteld. Dit betekent dat formeel van verdachten van huiselijk geweld moet worden gesproken. 6 INTRAVAL - Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente

19 Justitie Van het Openbaar Ministerie (OM) zijn gegevens ontvangen over de huiselijk geweld zaken. Het gaat hierbij zowel om gegevens over zaken die in het peiljaar zijn ingestroomd als om gegevens over zaken die in het peiljaar zijn afgedaan door het OM of de rechter. Reclasseringsinstellingen In Twente wordt de reclassering uitgevoerd door Reclassering Nederland (RN), Tactus Verslavingsreclassering en de reclasseringsafdeling van het Leger des Heils. Tactus richt zich op verslaafden, terwijl het Leger des Heils zich voornamelijk richt op de begeleiding van 'sociaal zwakkeren'. Onder deze groep vallen bijvoorbeeld dak- en thuislozen, zorgwekkende zorgmijders, veelplegers en mensen met ernstige psychiatrische problematiek. Vanaf 2008 wordt in de registratiegegevens van deze instellingen bijgehouden of het een huiselijk geweldzaak betreft. Dit gebeurt echter nog niet structureel, waardoor het om minimum aantallen gaat. Het OM kan de reclasseringsinstellingen vragen om een adviesrapportage. Bij een uitgebreide adviesrapportage (voorheen voorlichtingsrapportage) wordt een RISc 9 afgenomen, terwijl bij een beknopte adviesrapportage (voorheen adviesrapportage) slechts een quickscan wordt uitgevoerd. 10 Naast de Risc wordt af en toe gebruik gemaakt van het diagnose instrument B-safer. Met dit instrument kan de kans op recidive bij partner-geweld worden bepaald. JusTact JusTact is een forensische verslavingspolikliniek binnen Tactus Verslavingszorg. Het biedt cliënten die middelen gebruiken en met justitie in aanraking (dreigen te) komen zorg. Het kan hierbij eveneens gaan om plegers van huiselijk geweld. Over 2013 zijn voor het eerst gegevens van JusTact opgenomen in de monitor. De Tender De Tender is een poli- en dagkliniek voor forensische psychiatrie en psychotherapie voor Overijssel en Oost-Gelderland en heeft lange ervaring met het behandelen van agressieproblemen. De Tender richt zich op mensen met psychologische en/of psychiatrische problemen die met Justitie in aanraking zijn gekomen of dreigen te komen. Om iemand in te kunnen schrijven bij De Tender is een officiële verwijzing nodig van de reclassering, een psychiatrische instelling, een huisarts of het maatschappelijk werk. Veel patiënten zijn in behandeling als gevolg van een voorwaardelijke veroordeling, TBS-maatregel of een andere strafmaatregel. 'Voorwaardelijk' betekent 9 De Risico Inschattings Schalen (RISc) levert een inschatting op van het recidiverisico en het gevaarsrisico. Daarnaast zorgt hij voor inzicht in de criminogene factoren en de responsiviteit (motivatie, leerstijl, mogelijkheden). Met behulp van de RISc wordt bepaald welke interventies moeten plaatsvinden om de recidivekans te verlagen. 10 Vanaf 2010 wordt gesproken van beknopt advies (voorheen adviesrapport) en uitgebreid advies (voorheen voorlichtingsrapport). Inleiding 7

20 dat de straf niet wordt uitgevoerd als de patiënt een behandeling bij De Tender volgt. Een ander deel van de patiënten komt op vrijwillige basis bij De Tender terecht, maar wel door een verwijzing, bijvoorbeeld door de huisarts of een hulpverleningsinstantie. Bij huiselijk geweldproblematiek biedt De Tender een behandeling op maat. Daarbij kan zowel individuele behandeling als systeem- en groepsbehandeling ( preventiegroep relationeel geweld of held zonder geweld ) worden ingezet. De Tender heeft gegevens aangeleverd van alle cliënten die contact hebben gehad met deze instelling. Dit zijn niet per definitie allemaal personen die te maken hebben met huiselijk geweld. In 2008 is de hoop uitgesproken dat vanaf dat jaar de cliënten die vanwege huiselijk geweld bekend zijn bij De Tender, zouden kunnen worden geselecteerd. Aangezien dit toch nog steeds niet is gelukt wordt hier, evenals bij de voorgaande jaren, nagegaan in hoeverre verdachten uit het politiebestand huiselijk geweld bekend zijn bij De Tender. Over deze personen zal worden gerapporteerd. Steunpunt Huiselijk Geweld Bij het Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG) kan men terecht voor advies en informatie over: kindermishandeling; relationeel geweld; ouderenmishandeling; loverboys; hulpverlening voor slachtoffers en voor plegers van huiselijk geweld; of voor advies over de eigen situatie of over de situatie van anderen. Professionals kunnen het SHG consulteren ten behoeve van hun cliënten, leerlingen of patiënten. Ook kunnen professionals bij het SHG terecht met vragen rond deskundigheidsbevordering. Bij daadwerkelijke hulpvragen verzamelt het SHG informatie over de situatie van de hulpvrager en verwijst door naar de juiste hulpverlening. Registratie vindt door het SHG alleen plaats als daar door de hulpvrager toestemming voor wordt gegeven. Vanaf 1 juli 2012 is het SHG overgegaan van Kadera (vrouwenopvang) naar de drie maatschappelijke dienstverleningsinstellingen van Twente (madi's). Over het jaar 2012 zijn dan ook door zowel Kadera als de drie maatschappelijke dienstverleningsinstellingen gegevens aangeleverd. In 2013 zijn alleen door de drie maatschappelijke dienstverleningsinstellingen gegevens aangeleverd. Het gaat om gegevens op persoonsniveau met de zogenoemde idents (eerste twee letters achternaam en geboortedatum), waardoor deze gegevens kunnen worden gekoppeld aan registratiegegevens van andere instellingen. Daarnaast hebben de madi s geaggregeerde anonieme gegevens zonder zogenoemde idents aangeleverd met achtergrondgegevens van de meldingen. Stichting Maatschappelijke Dienstverlening In 2005 is gestart met een Team Vroeghulp (TVH) bij de Stichting Maatschappelijke Dienstverlening (SMD) in Enschede. Dit team komt op verzoek van de politie in actie bij huiselijk geweldzaken en doet direct een hulpaanbod. Het Team Vroeghulp Enschede heeft gegevens aangeleverd van cliënten waarmee zij in het kader van huiselijk geweld contact hebben gehad. 8 INTRAVAL - Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente

21 Stichting Maatschappelijk West Noord West Twente Sinds 1 september 2008 kan Maatschappelijk Werk Noord West Twente (MWnwT) in de gemeente Almelo en de regio de Teams Vroeghulp (bij Huiselijk Geweld) inzetten. Meldingen kunnen uitsluitend gedaan worden door de taakaccenthouders Huiselijk Geweld van de politie en door medewerkers van het Steunpunt Huiselijk Geweld. Het team richt zich op het hele gezin. Na een melding zal het team Vroeghulp bij Huiselijk Geweld of de crisisdienst contact opnemen met de cliënt(en). De hulpverlening wordt in acute situaties per direct en in minder acute situaties binnen 24 uur opgestart. De Teams Vroeghulp Almelo hebben gegevens aangeleverd van cliënten waarmee zij in het kader van huiselijk geweld contact hebben gehad. Carintreggeland Carintreggeland is een organisatie voor wonen, welzijn en zorg. Zij stellen mensen in centraal Twente in staat de kwaliteit van hun bestaan zoveel mogelijk te verbeteren of zo te houden. De huiselijk geweld zaken worden opgepakt door het bedrijfsonderdeel Maatschappelijke Diensten. Zowel het Team Vroeghulp als het Team BBKU (BereikBaarheid tijdens KantoorUren) maken hier onderdeel van uit. Team Vroeghulp is verantwoordelijk voor de psychosociale hulpverlening bij huiselijk geweld, het tijdelijk huisverbod en het Steunpunt Huiselijk Geweld. Het werkgebied van het reguliere maatschappelijk werk betreffen de volgende gemeenten: Borne; Dinkelland; Hengelo; Hof van Twente; Oldenzaal; en Losser. Tot het werkgebied van de crisisdienst behoren, naast deze gemeenten, eveneens de gemeenten die behoren tot het werkgebied van MWnwT. Carintreggeland heeft gegevens aangeleverd van cliënten waarmee zij in het kader van huiselijk geweld contact heeft gehad. Bureau Jeugdzorg Overijssel (BJZO) Tot 2009 werden ten behoeve van de monitor gegevens aangeleverd van het Adviesen Meldpunt Kindermishandeling. Vanaf 2010 zijn deze gegevens vervangen door gegevens van het Bureau Jeugdzorg Overijssel (BJZO). BJZO levert ten eerste gegevens van kinderen die bij BJZO zijn geregistreerd als getuige van huiselijk geweld. Vanaf de meting 2012 zijn deze gegevens uitgebreid met gegevens van kinderen die bij BJZO staan geregistreerd vanwege lichamelijke mishandeling, seksueel misbruik, psychisch geweld en pedagogische verwaarlozing. Ook levert BJZO gegevens aan van het aantal zorgmeldingen dat zij krijgt van de politie en het aantal AMK-meldingen dat daaruit voortkomt. Bovendien zijn gegevens beschikbaar gesteld van de kinderen die in het kader van een Tijdelijk Huisverbod bij BJZO in beeld zijn geweest. Mediant In Twente is het Consultatienetwerk Ouderenmishandeling opgericht. Dit netwerk wordt gevormd door een aantal aandachtsfunctionarissen ouderenmishandeling Twente, die werkzaam zijn bij politie, thuiszorginstellingen, GGZ, Maatschappelijk Werk en Stichting Welzijn Ouderen. Hulpverleners kunnen contact opnemen met één van de aandachtsfunctionarissen om advies in te winnen over de aanpak van een situatie van ontspoorde zorg of mishandeling of bij vermoedens hiervan. De Inleiding 9

22 aandachtsfunctionaris vult een registratieformulier in en stuurt deze vervolgens naar de coördinator van het consultatienetwerk (van Mediant). Het Consultatienetwerk is geen meldpunt, maar houdt zich wel bezig met geregistreerde meldingen/gevallen van de aangesloten organisaties. Hulpverleners kunnen cliënten niet verwijzen naar het Consultatienetwerk of hier een officiële melding doen van ouderenmishandeling. Van Mediant is over 2009 een overzicht ontvangen van de besproken zaken, waarbij geen zogenoemd idents waren vermeld. Het koppelen aan registraties van andere instellingen was daardoor niet mogelijk. Vanaf 2010 zijn wel (geanonimiseerde) gegevens op persoonsniveau ontvangen, waardoor het koppelen aan gegevens van andere instellingen voor deze gegevens wel mogelijk is. Vanaf 2011 heeft Mediant tevens (geanonimiseerde) gegevens op persoonsniveau aangeleverd van de deelnemers aan Preventie op maat. Dit is een aanbod voor kinderen die getuige zijn geweest van geweld in de thuissituatie. Vrouwenopvang van Kadera Kadera is een organisatie die in Twente de opvang voor vrouwen (en hun kinderen) organiseert die te maken hebben met huiselijk geweld, eergerelateerd geweld en gedwongen prostitutie. Kadera heeft tijdens een overleg van de Regiegroep Huiselijk geweld aangegeven gegevens van deze vrouwenopvang te kunnen leveren zodat deze vanaf de meting 2012 kunnen worden opgenomen in de monitor. Het bleek echter niet mogelijk om deze gegevens op persoonsniveau aan te leveren. Wel heeft Kadera vanaf 2012 geaggregeerde anonieme gegevens aangeleverd over de door hen opgenomen cliënten uitgesplitst naar gemeente van herkomst en vestiging. Nieuwe ontwikkelingen Er is sprake van een groeimodel voor de Monitor Huiselijk geweld Twente. Vanaf de start van de monitor in 2005 zijn zoveel mogelijk gegevens van diverse instellingen in de monitor opgenomen. Naarmate de digitale gegevensverwerking over de cliënten bij de verschillende instellingen toeneemt, kunnen steeds meer gegevens worden toegevoegd en gekoppeld. Zo zijn sinds enkele jaren ook gegevens van BJZO, gegevens over het eerder genoemde tijdelijk huisverbod, gegevens van de crisisdienst (Bereikbaarheid buiten kantooruren=bbku) van Carintreggeland en Preventie op maat van Mediant opgenomen. Dit jaar zijn gegevens van JusTact aan de monitor toegevoegd. Daarnaast kunnen steeds meer instellingen gegevens op persoonsniveau leveren. Vorig jaar zijn de gegevens van BJZO uitgebreid met naast gegevens van getuigen van huiselijk geweld ook gegevens van kinderen die staan geregistreerd vanwege lichamelijke mishandeling, seksueel misbruik, psychisch geweld en pedagogische verwaarlozing. Daarnaast heeft Kadera vorig jaar voor het eerst gegevens over de door hen opgenomen cliënten aangeleverd. 10 INTRAVAL - Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente

23 1.4 Leeswijzer In het volgende hoofdstuk wordt ingegaan op de incidenten van huiselijk geweld die in 2004 tot en met 2009 (tot en met 23 juni) zijn opgenomen in het BPS en de incidenten van huiselijk geweld die in 2010 tot en met 2013 zijn opgenomen in de BVH van de politie Twente. Hierbij wordt naast het aantal incidenten eveneens aandacht besteed aan het aantal betrokken personen. In hoofdstuk drie en vier komen respectievelijk de verdachten en de slachtoffers aan de orde, waarbij naast gegevens uit BPS/BVH, eveneens gebruik is gemaakt van de gegevens van de hiervoor genoemde instellingen. Inleiding 11

24 12 INTRAVAL - Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente

25 2. INCIDENTEN In dit hoofdstuk wordt ingegaan op incidenten 1 van huiselijk geweld, die zijn opgenomen in het BPS/BVH-bestand van de politie in 2004 tot en met Hierbij wordt aandacht besteed aan het aantal incidenten en de personen die bij de incidenten staan geregistreerd. In hoofdstuk drie wordt ingegaan op de verdachten, terwijl de slachtoffers in hoofdstuk vier aan de orde komen waarbij naast de gegevens van de politie ook gebruik wordt gemaakt van de gegevens van de verschillende instellingen. 2.1 Aantal incidenten Het aantal geregistreerde incidenten huiselijk geweld in Twente is tussen 2004 en 2013 gestegen van in 2004 naar in 2013 (figuur 2.1). De ontwikkelingen in het aantal bij de politie geregistreerde incidenten laat een soort van golfbeweging zien; tussen 2004 en 2005 is sprake van een daling, terwijl het daarna stijgt tot 2007, daarna weer licht daalt tot 2009 en tot slot is er weer sprake van een stijging. Deze schommeling wordt onder andere veroorzaakt doordat het koppelen van een incident in principe de verantwoordelijkheid is van de desbetreffende verbalisant. In 2007 is door de politie extra controle uitgeoefend op het koppelen van de projectcode Huiselijk Geweld aan een zaak, hierdoor is in 2007 een grote toename te zien in het aantal geregistreerde huiselijk geweldzaken. In 2008 is het koppelen volgens de politie weer minder consequent gebeurd door een verminderde aandacht hiervoor. Dit is terug te zien in het afgenomen aantal huiselijk geweldzaken in 2008 ten opzichte van Zoals in de inleiding al is aangegeven heeft de politie voor 2009 alleen gegevens kunnen aanleveren over de periode 1 januari tot en met 23 juni. In deze periode gaat het om incidenten van huiselijk geweld, wanneer dit wordt geëxtrapoleerd naar een jaarcijfer dan komt het aantal incidenten op Over de jaren 2010, 2011, 2012 en 2013 heeft de politie gegevens aangeleverd uit hun nieuwe registratiesysteem Basisvoorziening Handhaving (BVH). Ook in dit systeem zit de projectcode huiselijk geweld. Tussen 2010 en 2013 is het aantal incidenten huiselijk geweld gestegen van in 2010 naar in Naast het totaal aantal incidenten per gemeente is tevens gekeken naar het aantal geregistreerde incidenten per inwoners, zodat een vergelijking tussen gemeenten mogelijk is (zie bijlage 1). In 2013 geldt dat het aantal geregistreerde incidenten per inwoners, evenals in 2011 en 2012, het hoogst is in de gemeente Almelo, gevolgd door Enschede en Hengelo. In 2013 ligt het aantal geregistreerde incidenten in Almelo op 9,3 tegenover 8,6 in Enschede en 8,3 in Hengelo. In alle jaren, behalve 1 Incident is een breed begrip; het gaat om meldingen, aangiften of zaken die de politie zelf signaleert en muteert in BPS/BVH. Incidenten 13

26 2008, is het aantal incidenten per inwoners in Almelo groter dan in Hengelo, terwijl de aantallen in 2008 in beide gemeenten hetzelfde zijn. Figuur 2.1 Aantallen geregistreerde incidenten ( ) ** ** Geëxtrapoleerde jaarcijfers. Aantal betrokkenen In totaal hebben de geregistreerde incidenten van 2013 betrekking op personen (tabel 2.1). Het betreft hier het totaal aantal betrokken personen, inclusief getuigen, bij alle geregistreerde incidenten inclusief eventuele dubbeltellingen. 2 In de volgende hoofdstukken wordt nader ingegaan op de unieke verdachten en slachtoffers die bij de politie staan geregistreerd. Het gemiddeld aantal betrokkenen per incident is tussen 2004 en 2010 gestegen van gemiddeld 2,8 naar gemiddeld 3,7. In 2013 ligt het gemiddeld aantal betrokkenen per incident op 3,2. Het maximum aantal betrokken personen bij een incident in 2013 bedraagt 12, dit is het laagste aantal sinds de start van de monitor uitgezonderd In de overige jaren varieert dit aantal van maximaal 14 in 2011 tot maximaal 37 in Tabel 2.1 Aantallen incidenten en betrokkenen per jaar ( ) Aantal incidenten Aantal betrokkenen Gemiddeld aantal betrokkenen per Minimum en maximum aantal betrokkenen a incident , betrokkenen , betrokkenen , betrokkenen , betrokkenen , betrokkenen 2009* , betrokkenen 2009** , , betrokkenen , betrokkenen , betrokkenen , betrokkenen a Inclusief getuigen. * Tot en met 23 juni. ** Geëxtrapoleerde jaarcijfers. 2 Als iemand bij tien verschillende incidenten van huiselijk geweld is betrokken, wordt hij hier tien keer als betrokkene geteld, terwijl het feitelijk maar één unieke personen betreft. Op unieke personen wordt in het volgende hoofdstuk ingegaan. 14 INTRAVAL - Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente

27 2.2 Verdachten en slachtoffers bij incidenten In figuur 2.2 zijn voor alle tien jaren de geregistreerde aantallen verdachten en slachtoffers weergegeven, inclusief dubbeltellingen. Voor 2009 zijn de aantallen omgerekend naar jaarcijfers. Het totaal aantal bij de politie geregistreerde verdachten ligt in 2013 op 839, het laagste aantal sinds de start van de monitor. Figuur 2.2 Aantallen slachtoffers en verdachten ( ) Slachtoffers Verdachten Het totaal aantal slachtoffers dat bij incidenten staat geregistreerd is tussen 2004 en 2013 gedaald van naar 973. In 2013 ligt het aantal geregistreerde slachtoffers het laagst sinds de start van de monitor. De ontwikkelingen in het totaal aantal slachtoffers laat een soort van golfbeweging zien. In de jaren 2004 tot en met 2006 is het totaal aantal slachtoffers dat bij de incidenten staat geregistreerd vrijwel gelijk (respectievelijk 1.086, en 1.083). Evenals het aantal verdachten ligt ook het aantal geregistreerde slachtoffers in 2007 en 2008 hoger dan in de overige jaren: in 2007 en in Vanaf 2010 doet zich een daling voor in het aantal bij de politie geregistreerde slachtoffers van in 2010 naar 973 in Relatie dader en slachtoffer Indien er sprake is van een huiselijk geweldincident, dan wordt de verbalisant bij de registratie gevraagd naar de relatie tussen dader en slachtoffer. Het gaat om categorieën met meerdere dimensies die elkaar niet uitsluiten: een slachtoffer kan zowel een persoon zijn die ouder is dan 55 jaar als een familielid. Verbalisanten moeten dan echter kiezen tussen de ene of de andere categorie. Door gebruikmaking van gegevens uit GIDS 3 van de politie Twente wordt meer zicht verkregen op de relatie tussen dader en slachtoffer. Uit tabel 2.2 blijkt dat huiselijk geweld zich in het merendeel van de jaren in ongeveer 60% van de gevallen richt op partners of ex-partners van de daders, in 2005 en in 2006 is dit aandeel met respectievelijk 66% en 69% iets groter. Voornamelijk vrouwelijke 3 GIDS staat voor Geïntegreerde Interactieve Databank voor Strategische bedrijfsinformatie. Het is een management informatiesysteem van de politie dat sturings- en bedrijfsvoeringsinformatie op alle niveaus beschikbaar stelt. Incidenten 15

28 (ex)partners zijn het slachtoffer van huiselijk geweld. Hetgeen overeenkomt met het landelijke beeld. In 2010 is bijna een vijfde van het geregistreerde huiselijk geweld vooral gericht op kinderen onder de 18 jaar, in 2013 ligt dit, net als in de andere jaren, op ongeveer een tiende. Bij de gevallen waarbij het om geweld tegen (ex-)partner gaat zullen deels eveneens kinderen bij betrokken zijn. De verbalisant dient bij het invoeren echter een keuze te maken en kan maar één van de twee categorieën invoeren. De daadwerkelijke aantallen zullen dus waarschijnlijk hoger liggen. Tabel 2.2 Relatie dader en slachtoffer ( ) Gericht op Gericht op (ex-)partner (ex-)partner Gericht op Gericht op Gericht op partner partner ex-partner (man) (vrouw) a (man) a N % Gericht op kinderen (<18) Gericht op ex-partner (vrouw) a N % N % N % N % N % * Gericht op ouderen (55+) Gericht op ouders Gericht op overige familieleden Gericht op huisvrienden a Overige vormen b Totaal N % N % N % N % N % N % * a Vanaf 2005 is dit een keuzemogelijkheid voor de verbalisant. b Vanaf 2006 is dit een keuzemogelijkheid voor de verbalisant. * Geëxtrapoleerde jaarcijfers. 16 INTRAVAL - Monitor 2014 Huiselijk geweld Twente