Transcriptie

1 Aan: Arbeidsvoorwaardenadviseurs en leden van het Georganiseerd Overleg FNV Overheid, branche Decentrale Overheden Van: Bert de Haas, Yoram Bovenkerk, Xander van de Scheur Bezoekadres Houttuinlaan GM Woerden Bezoekadres Hertogswetering AS Utrecht Datum Behandeld door 4 oktober 2017 Tonnie Konings normalisering@fnv.nl Postadres Postbus GE Utrecht T I fnv.nl Onderwerp Normalisering Rechtspositie Ambtenaren 2 Bijlage(n) Beste kaderleden, Per 1 januari 2020 gaat de Wet Normalisering Rechtspositie Ambtenaren (vanaf nu Wnra of de wet) in. Wij informeren jullie met deze brief over de nieuwe wet. Je kunt de informatie gebruiken om je eigen positie te bepalen en je collega s op de hoogte te stellen. In deze brief vertellen we over het proces en stippen we mogelijke gevolgen aan. In de bijlagen vind je achtergrondinformatie. Hierin zetten we de belangrijkste wetsbepalingen voor je op een rij en vind je de standpunten van de FNV. Ben je nog niet zo thuis in de wet, dan raden we je aan eerst de bijlagen te lezen. Waarom deze informatie? De FNV is een campagne gestart met als doel iedereen die met de Wnra te maken krijgt te informeren. We vinden het belangrijk dat jullie weten wat er speelt en je je collega s goed kunt vertellen wat de wet inhoudt en wat mogelijke gevolgen zijn. Het gaat hier om een ingrijpende verandering in de rechtspositie waardoor het in een later stadium noodzakelijk kan zijn om leden te verenigen om werkgevers te laten bewegen op punten die wij gezamenlijk belangrijk vinden. Dit kan alleen als zoveel mogelijk mensen goed op de hoogte zijn van de wet en de wijzigingen die de invoering met zich meebrengt. Technisch omzetten Onze insteek is dat we de rechtspositieregelingen van de decentrale overheden (de CAR UWO, CAP en SAW) technisch omzetten. Dit betekent dat deze regelingen worden omgezet naar een cao zonder dat daar een voor- of nadeel uit voortvloeit voor werknemers en werkgevers. Of dit gaat lukken, kunnen we niet met zekerheid zeggen. Allereerst kan niet altijd één op één de tekst van jullie rechtspositieregelingen worden omgezet naar een cao. Dit komt omdat bepalingen uit het Burgerlijk Wetboek de grondslag voor jullie

2 2 van 6 toekomstige cao soms ertoe leiden dat een artikel inhoudelijk anders moet worden geformuleerd. Daarnaast kunnen de meningen van werkgevers- en werknemerspartijen uiteen lopen over wat technisch omzetten precies inhoudt. Dit heeft mogelijk gevolgen voor de uiteindelijke invulling van de cao. Vóór invoering Wnra We verwachten dat een deel van de rechtspositieregelingen zonder problemen technisch kan worden omgezet. Er is echter een aantal thema s die we met de werkgevers goed zullen moeten bespreken. Denk daarbij aan zaken die nu bij ambtenaren anders geregeld zijn dan bij werknemers in de markt, omdat ambtenaren werken in een politieke omgeving en daardoor extra bescherming nodig hebben. Ook ná invoering van de Wnra blijven jullie werken in een politieke omgeving. Wij vinden dus dat extra bescherming in jullie cao s geregeld moeten worden. We weten niet of de werkgevers het op alle punten met ons eens zullen zijn. Het gaat hier om met name: Arbeidsvoorwaardenvorming die nu gebeurt in het georganiseerd overleg (GO), het overeenstemmings- en meerderheidsvereiste, de ontslagprocedure, een alternatief voor bezwaar en beroep, de invulling van de ambtelijke status die behouden blijft en het primaat van de politiek. De positie van de FNV is nu dus extra belangrijk: hoe meer (goed geïnformeerde) leden zich in de FNV verenigen, hoe meer wij een rol van betekenis kunnen spelen bij dit soort belangrijke onderwerpen. Na invoering Wnra Na invoering van de Wnra mag elke partij die op grond van zijn statuten een vakbond is, een cao afsluiten voor overheidswerknemers. Dat komt doordat de cao s voor ambtenaren vanaf dan vallen onder de Wet op de cao waarin dat op deze manier geregeld is. Op dit moment is vastgelegd dat er met de huidige werknemersorganisaties (ACOP (FNV), CCOOP (CNV) en het CMHF) afspraken mogen worden gemaakt. Het zou dus kunnen dat de FNV buitenspel wordt gezet als het de werkgever beter uit komt. We verwachten niet dat dit gebeurt en zeker niet in de nabije toekomst. Maar de zekerheid dat werknemers door de FNV worden vertegenwoordigd bij de vorming en uitvoering van een cao bestaat niet meer, als wij daar geen afspraken over maken met de werkgever. Het is dus van groot belang dat jij en je collega s ook straks na invoering van de wet georganiseerd zijn binnen de FNV zodat er blijvend kwalitatief goede cao s kunnen worden afgesloten. Concrete stappen Voor de invoering van de Wnra vindt overleg plaats tussen de werkgevers- en werknemerspartijen waaronder de FNV. Dit overleg vindt plaats op drie niveaus: 1- Met de wetgever Kort gezegd gaat het hier om de juridische vertaalslag van de Wnra. Het gaat over het correct doorvoeren van de wet in alle wetten die erop van toepassing zijn.

3 3 van 6 2- Bovensectoraal met de werkgever Dit is overleg waarin we proberen om over alle ambtelijke sectoren heen afspraken te maken. Dit gaat over zaken waarvan wij voorzien dat ze op alle sectorale tafels gaan spelen. Denk hierbij aan de eerder genoemde thema s waarvan met invoering van de Wnra niet met zekerheid is te stellen dat er goede afspraken voor jou in een cao terecht komen, tenzij we er ons vanuit de FNV hard voor maken. Het overleg gaat ook over het proces, de planning en de kosten van de normalisering. Op dit moment houden de werkgeverspartijen deze bovensectorale afspraken af en vinden zij dat de wet vooral vanaf de sectorale tafels (zie hieronder) moet worden doorgevoerd. 3- Sectoraal overleg met de werkgever Dit is overleg tussen jullie werkgeversverenigingen (de VNG, het IPO en de Unie van Waterschappen) en werknemersorganisaties, waaronder de FNV. We bespreken wat technisch omzetten van de rechtspositieregelingen naar een cao inhoudt en gaan op zoek naar alternatieven wanneer een artikel niet één op één kan worden overgenomen omdat deze bijvoorbeeld strijdig is met het Burgerlijk Wetboek. Planning De wetgever streeft ernaar dat de wet op 1 januari 2020 in werking treedt. De planning is in ieder geval voor zover wij weten vanwege het gezamenlijk optrekken met de VNG in dit traject om op 1 januari 2019 een cao gereed te hebben. We verwachten dat de andere werkgeversverenigingen hier ook op aankoersen. De gevolgen van de omzetting van de rechtspositieregeling naar een cao moeten daarna namelijk ook lokaal nog worden doorgevoerd. Er bestaan vele lokale regelingen die allemaal moeten worden omgezet. Advies voor jullie organisaties Maak binnen de individuele organisatie(s) geen afspraken met de werkgever die te maken hebben met de Wnra, zonder overleg met de bestuurder in jouw regio. We proberen namelijk het proces en de inhoud gecoördineerd in te vullen. Dit doen wij om zoveel mogelijk te voorkomen dat er afspraken worden gemaakt bij de ene organisatie die binnen de andere organisatie verkeerd kan uitpakken. Er is nog veel onduidelijkheid over de gevolgen van de Wnra. Er zijn verschillende partijen die deze onduidelijkheid voeden door veronderstellingen te verspreiden die onrust veroorzaken. We adviseren jullie om hier niet aan mee te doen omdat het niet ondersteunend is in het hele traject. Wees wel kritisch; hoor je iets van je werkgever, waarvan je je af kunt vragen of het wel een feit of verstandig is, neem dan vooral contact met ons op om dat na te gaan. Het kan natuurlijk zijn dat de werkgever op een gegeven moment inventariseert welke lokale regelingen er moeten worden aangepast in het kader van de normalisering. Dit kan geen kwaad. Het is goed als iedereen weet wat er straks als alle kaders in een cao zijn ingevuld, moet gebeuren op het niveau van jouw organisatie(s). Houd goed in de gaten dat het echt gaat om een inventarisatie van de regelingen en niet om het daadwerkelijk vastleggen van (nieuwe) afspraken in het kader van de nieuwe wet.

4 4 van 6 Samenwerken en signaleren We kunnen ons goed voorstellen dat je nog vragen hebt of dat je twijfels hebt over waar je werkgever mee bezig is. Neem dan gerust contact op met je bestuurder in de regio of stuur een bericht aan normalisering@fnv.nl. We praten je graag bij. Daarnaast hebben we behoefte aan wat jullie signaleren op de werkvloer. Misschien hoor je iets in je organisatie waar we vanuit de werkorganisatie van de FNV op de verschillende overlegtafels of in onze communicatie iets mee zouden kunnen. Laat ons dat ook vooral weten. Meer weten? Informatie over de Wnra en materiaal om te gebruiken en de collega s naar te verwijzen staat op de site van de FNV: Hier vind je bijvoorbeeld uitleg over de wet in een filmpje en in een informatiekrant. Tot slot Op 8 november 2016 is de Wnra door de Eerste Kamer aangenomen. De FNV heeft geprobeerd de invoering van de wet te voorkómen, omdat er geen overleg over is gevoerd met de bonden terwijl dit wat ons betreft wel had gemoeten. Helaas zijn we door de rechter in het ongelijk gesteld en is de wet een feit geworden. Het is nu tijd om door te pakken en de invoering van de wet zo goed mogelijk te laten verlopen. Achterom kijken heeft geen zin; laten we de schouders er met z n allen onder zetten om deze klus gezamenlijk te klaren. Met vriendelijke groet, Bert de Haas, Yoram Bovenkerk en Xander van de Scheur eerste onderhandelaars Gemeenten, Provincies en Waterschappen

5 5 van 6 Bijlage 1. Wnra: waar gaat het over? - De definitie van ambtenaar wordt de werknemer die een arbeidsovereenkomst heeft met een overheidswerkgever. Dit betekent dat als je in dienst komt bij een overheidswerkgever, je na invoering van de wet in 2020, je arbeidscontract voortaan moet ondertekenen. Tot nu toe gebeurde dat niet, omdat je eenzijdig werd aangewezen om in openbare dienst werkzaam te zijn. Bij onderstaande overheidswerkgevers krijgen werknemers een arbeidsovereenkomst: - Decentrale sectoren: gemeenten, waterschappen en provincies; - Sector Rijk; - Sector Onderwijs; - Een aantal begeleidende functies in de Sociale Werkvoorziening. Ambtenaren in de sectoren Defensie, Politie en Rechterlijke Macht behouden hun publiekrechtelijke ambtelijke rechtspositie en zijn uitgesloten van de wet. - Na invoering van de wet blijft de ambtelijke status behouden. Dit gaat over de eed/belofte, integriteitsbeleid, inperking van grondrechten en over het vakmanschap van ambtenaar. Je blijft dus gewoon ambtenaar. - Je werkgever neemt geen besluit meer in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Je hoeft ook geen bezwaar of beroep meer in te dienen tegen een besluit van je werkgever. Sterker nog: dit kan straks niet meer. Ambtenaren van de genoemde sectoren vallen vanaf 1 januari 2020 onder het Burgerlijk Wetboek. Dit betekent dat het publiekrecht vervalt en dat het privaat recht gaat gelden. Als er een meningsverschil ontstaat tussen jou en je werkgever, dan ga je in gesprek met je leidinggevende of je schrijft een brief. Mochten jullie er dan niet uitkomen, dan kan een van beide partijen besluiten om een juridische procedure te starten door middel van een dagvaarding of een verzoekschrift. Bij ontslag ga (en kan) je dus ook niet meer in bezwaar en beroep. Je werkgever vraagt ontbinding van de arbeidsovereenkomst bij de kantonrechter of een ontslagvergunning bij het UWV. Dit geldt voor alle werknemers met een arbeidsovereenkomst. - De individuele aanstelling wordt van rechtswege een individuele arbeidsovereenkomst op het moment dat de wet in werking treedt. Dit is vastgelegd in de Wnra. Hiervoor hoeven jij en je werkgever niets te doen. Je behoudt de individuele arbeidsvoorwaarden die je op dat moment hebt. - Alle huidige rechtspositieregelingen moeten worden omgezet in cao s. Er is niet in de wet geregeld wanneer, hoe en met wie die cao s moeten worden afgesproken. Daarom voeren we momenteel overleg met de overheidswerkgevers om afspraken te maken over de overgang van ambtelijke rechtsposities naar deze cao s.

6 6 van 6 Bijlage 2. Focuspunten FNV In het overleg over de invoering van de normalisering stellen wij de volgende eisen: 1) De normalisering leidt niet tot bezuinigingen Voorkomen van taakstellingen als gevolg van normalisering en de kosten van deze operatie mogen niet ten laste komen van de arbeidsvoorwaardenruimte van de ambtenaren. 2) Arbeidsvoorwaarden worden in stand gehouden en waar mogelijk verbeterd Uitgangspunt is dat bestaande regelingen uitsluitend technisch worden omgezet en nooit leiden tot verslechteringen, maar juist daar waar mogelijk leiden tot verbeteringen in de arbeidsvoorwaarden. 3) Normalisering? Dít verstaan wij onder normaal Loonontwikkeling zonder dictaat van de politiek (dus geen nullijn). Medezeggenschap zonder politiek primaat. Werkzekerheid en loopbaankansen. 4) Bijzonder waar bijzonder nodig is Ambtenaren blijven voor een deel onder het ambtenarenstatuut vallen en ze werken onder een politiek bestuur. Deze bijzondere positie rechtvaardigt bijzondere regelingen, zoals: Bescherming tegen ontslag vanwege politieke voorkeuren: het moet mogelijk blijven om bezwaar te maken in geval van reorganisatie en beoordeling in een politieke omgeving. Overleg met de vakbonden over de inhoud van het ambtelijk statuut. 5) Versterking van de positie van vakbonden voor werknemers aan de overlegtafel Vakbonden aan tafel, ook als het gaat om reorganisaties en sociale dialoog. Een overlegprotocol op basis van overeenstemming met een meerderheid van de representatieve vakbonden. Inclusief overleg op lokaal niveau.