Gendersensitief basaal onderzoek: zoeken naar een oplossing voor migraine. Dr. A. Maassen van den Brink Erasmus MC Rotterdam

Transcriptie

1 Gendersensitief basaal onderzoek: zoeken naar een oplossing voor migraine Dr. A. Maassen van den Brink Erasmus MC Rotterdam

2 Corrie Hermans Prijs 2015 Jeanine Roeters van Lennep

3 Jeanine zoals we haar kennen: Enthousiast Beschaafd Stimuleert cardiovasculair gezonde levensstijl

4 De ware Jeanine: Cardiovasculair gezonde levensstijl?!

5

6 Gendersensitief basaal onderzoek: zoeken naar een oplossing voor migraine

7 Ca. 15% van de bevolking WHO: migraine gerankschikt onder meest invaliderende ziekten (in vrouwen 3 e!!) Economische impact in de EU: ca. 30 miljard / jaar

8 Migraine Genen Hormonen Stress Goadsby et al., NEJM 2002

9 Migraine Hersenen Genen Hormonen Stress Harde hersenvlies 5 e hersenzenuw (nervus trigeminus) Goadsby et al., NEJM 2002

10 Migraine Hersenen Genen Hormonen Stress Harde hersenvlies CGRP 5 e hersenzenuw (nervus trigeminus) Goadsby et al., NEJM 2002 Vaatverwijding

11 Huidige behandeling Pijnstillers Triptanen (5-HT 1 receptor agonisten)

12 Huidige behandeling Pijnstillers Triptanen (5-HT 1 receptor agonisten)

13 Toekomstige antimigraine middelen Effectiviteit triptanen Geen vaatvernauwing CGRP receptor antagonisten en/of antilichamen

14 CGRP Calcitonin Gene-Related Peptide Boodschapper molecuul in zenuwcellen Werkt vaatverwijdend

15 CGRP in bloed CGRP en migraine Tijdens migraine aanval hoog buiten een aanval na sumatriptan laag

16 Hoofdpijn CGRP en migraine Injectie van CGRP kan in migraine patiënten leiden tot migraine-achtige hoofdpijn Ca. 6 uur later 1 e uur Migraine patiënten Gezonde vrijwilligers Tijd

17

18 Migraine bij mannen en vrouwen Vrouwen 25 Mannen Leeftijd in jaren

19 % Days with reported migraine Migraine prevalentie en vrouwelijke hormonen Day of cycle MacGregor et al., 2006 E 1 G PdG Mean hormone metabolite concn ng/ml E 1 G and µg/mlpdg

20 Migraine bij vrouwen Palm-Meinders,.Ferrari, Kruit 2012

21 Migraine bij vrouwen American Academy of Neurology, March 2013, San Diego, T. Kurth Women s Health Study vrouwen >45 jaar Myocard infarct, CVA, dood door CV oorzaak Overall CVD incidentie [IR] 2.4 per 1000 vrouwen per jaar Systolische bloeddruk >180mg Hg: IR=9.8 ( ) Migraine met aura: IR=7.9; Diabetes: IR=7.1; Familiegeschiedenis vroeg MI: IR=5.4; Roken: IR=5.4; BMI >35 kg/m 2 : IR=5.3;

22 Hoe dit te onderzoeken? Basaal onderzoek naar migraine Welke factoren zijn belangrijk?

23 Genexpressie in cellen Yang et al., 2006

24 Geslacht van de dierverzorger

25 Erg ingewikkeld

26 Migraine en vrouwelijke hormonen Centrale effecten Dura mater Afgifte CGRP CGRP Goadsby et al., NEJM 2002 Vasodilatatie en vasoconstrictie

27 Experimentele aanpak Relatie tussen vrouwelijke geslachtshormonen en CGRP?

28 Experimentele Opzet Vrouwelijke ratten Mannelijke onderzoeker Nep operatie Placebo behandeling Ovaria verwijderd Placebo behandeling Oestradiol pellets Progesteron pellets Oestradiol + progesteron

29 Experimentale Opzet Equilibratie Hormoon toediening / placebo Operatie Tijd (dagen)

30 Camera Video-dimension analyser Boor Cannules

31 % Toename in Diameter Resultaten Nep operatie Oestradiol Progesteron Combinatie Placebo r-acgrp (ng/kg) Capsaicine Gupta et al., Headache, 2007

32 % Toename in Diameter Resultaten Nep operatie Combinatie 175 Oestradiol Progesteron Placebo # # 150 # Stimulus intensiteit (µa) Electrische stimulatie Gupta et al., Headache, 2007

33 Van de rat naar de mens

34 Een klinische studie Trigeminale CGRP afgifte: invloed van migraine en oestrogeen

35 14 oktober verdediging proefschrift Prof. Dr. P.R. Saxenaprijs 2015 Nederlandse Hoofdpijn Vereniging

36

37 Onderzoeksmodel Capsaicine Electrische stimulatie

38 Laser Doppler perfusie imaging Laser Doppler perfusie imaging: visualisatie van huid doorbloeding

39 Studie opzet (1) Studie groepen: 1) Vrouwen met menstruatie gerelateerde migraine en een regelmatige cyclus (21-45 jaar, n=20) 2) Vrouwen zonder migraine en een regelmatige cyclus (19-45 jaar, n=21) 3) Postmenopauzale vrouwen zonder migraine (50-68 jaar, n=22) Experimenten: Postmenopauzale vrouwen: 2 bezoeken met 7-10 dagen tussenpose Premenopauzale vrouwen:

40 Studie opzet (2) Capsaicine test: Applicatie van capsaicine oplossing Electrische stimulatie: Iontoforese van fysiologische zoutoplossing Bloedmonsters: Oestradiol en progesteron waarden

41 Analyse: hormoonspiegels

42 Analyse: electrische stimulatie

43 Analyse: capsaicine applicatie #

44

45 Take home message Migraine is een groot gezondheidsprobleem in vrouwen Migraine is een belangrijke CV risicofactor in vrouwen Onderzoek moet focussen op de vrouwelijke geslachtshormonen in relatie tot migraine pathofysiologie en CV risico in vrouwen

46 Migraine, vrouwen en hormonen Gecompliceerd met fascinerend