Participatie en betrokkenheid organiseren met Large Scale Interventions. BA & O Tonnie van der Zouwen 20 september 2013

Transcriptie

1 Participatie en betrokkenheid organiseren met Large Scale Interventions BA & O Tonnie van der Zouwen 20 september 2013

2 Wat is LSI? Large Scale Interventions (LSI) is een evidence based aanpak om mensen te betrekken bij veranderingen. Op enig moment is het hele systeem (of een vertegenwoordiging daarvan) in één ruimte aan het werk. Het systeem wordt bepaald door het vraagstuk: Wie gaat het aan en wie heb je nodig voor succes?

3 Andere namen voor LSI: Whole Scale Change Whole Systems Change Whole Systems Working Large Scale Change Large Group Interventions Collectief organiseren Groß-Gruppen Arbeit 3

4 Top-down benadering I have shared my vision, so now we have a shared vision Cartoon van Mark de Koning 4

5 Participatieve benadering Interactief werken aan een gedeeld beeld en nieuwe betekenissen Cartoon van Mark de Koning

6 Veranderstrategieën en verandervermogen Strategie: Macht Planmatig Onderhandeling Programmatisch Interactief Ontwikkeling verandervermogen: Zeer laag Laag Gering Beperkt Hoog Ontleend aan een tabel uit het artikel van Jaap Boonstra "Iedereen ziet veranderen vanuit een ander perspectief", bron: Tijdschrift Management en Consulting nr. 5,

7 Uitgangspunten van LSI Systeemdenken: een vraagstuk in zijn context van tijd en ruimte verkennen Actieve participatie: alle belanghebbenden (of een uitsnede daarvan) uitnodigen om zijn of haar bijdrage te leveren Action learning: denken en doen niet scheiden, betekenis geven door samen te doen en het ontwikkelen van zelfsturend vermogen (verandervermogen, leervermogen, tweede orde leren) Sensemaking: streven naar gedeeld beeld en zoeken naar common ground voor acties; conflicten worden gerationaliseerd, niet opgelost

8 Kenmerken LSI-traject principes van LSI systeemdenken actieve participatie action learning sensemaking interactieve verkenning van de werking van het systeem verkenning van verleden, heden en toekomst van het systeem betrokkenheid leiders is nodig uitdagende kwestie stakeholders betrokken in elke fase ontwerp en implementatie worden niet gescheiden denken en doen worden niet gescheiden gezamenlijk zoeken naar betekenissen uitnodigen van verschillende perspectieven veel aandacht voor wijze van uitnodigen iedere deelnemer in staat stellen om zijn bijdrage te leveren face to face communicatie een diversiteit aan capaciteiten van deelnemers aanspreken aanwezigheid van diversiteit in de ruimte een setting scheppen waarin deelnemers zich vrij voelen om hun bijdrage te leveren methoden die een stem geven aan alle deelnemers werken met emergente processen methoden die hiërarchie reduceren diversiteit aan werkvormen 1 of meer bijeenkomsten met het hele systeem in de ruimte (LGI) zelf management en dienend leiderschap hands-off faciliteren facilitators nodig

9 Architectuur LSI traject Pre-condities Large Group Intervention LSI traject Voorbereidingsbijeenkomsten met management en planning team Vervolg Conferentie Action learning, werk in kleine groepen Vervolg acties voor duurzame verandering Action learning en doorgaande toetsing van het veranderings- en leerproces

10 Methoden voor interactief werken in grote groepen Veel gebruikte methoden voor werken met een grote groep : Future Search Search Conference Open Space World Café Town Hall Meetings Real Time Strategic Change (Whole-Scale Change ) Verwante methoden voor werken met grote groepen: Appreciative Inquiry, Team Syntegrity, Gaming

11 Waarom LSI? Bewezen effecten: Korte termijn: Snellere en betere implementatie van veranderingen Een gevoel van betrokkenheid en eigenaarschap bij medewerkers en andere stakeholders Communicatie wordt directer (in tweerichtingsverkeer) en constructiever Langere termijn: Grenzen worden doorlaatbaarder: de organisatie wordt opener, meer diversiteit; focus op hoe goed het systeem is Groei van reflectievermogen en bewustzijn van de identiteit van de organisatie Toename verandervermogen

12 De logica van lef, discipline en communicatie ontwikkeling capaciteiten Ons gevoel geeft aan of en waar nieuwe waarnemingen passen verdriet erkenning communicatieve eigenschappen beelden voor de toekomst communicatief zelfsturingssysteem communicatie boosheid rechtvaardigheid formele eigenschappen structuren, regels, procedures, functies, managementsystemen sociaal regelsysteem discipline angst zich thuis voelen informele eigenschappen symbolen, tradities, verhalen, rituelen, huisstijl natuurlijk systeem lef tijd Gebaseerd op De Logica van het gevoel van Arnold Cornelis, 1996

13 Vier voorbeelden van LSI trajecten

14 1. Ontwikkeling kwaliteitscultuur (hogeschool)

15 Voorbereiding met planning groep en management alignment

16 Stakeholders: Docenten, directeuren, managers, ondersteuners, studenten, leden College van Bestuur

17 2. Simulatie en testen van procedures (lokale gezondheidszorg)

18 Stakeholders: Gemeenten, cliënten, zorg organisaties, vrijwilligers, voedsel leveranciers

19 3. Toekomstverkenning (branche organisatie) 19

20 Verkennen heden, betrekken gevoelens: glad-sad-mad ronde 20

21 4. Betrekken doelgroepen bij de ontwikkeling van de organisatie (bestuur met 24 basisscholen)

22 Stakeholders: Ouders, leerlingen, directeuren, leerkrachten, bestuursleden

23 Succesfactoren voor LSI De kwestie is van belang voor iedereen Men heeft elkaar nodig voor succes Leiders zijn bereid om bijdragen van medewerkers en andere stakeholders serieus te nemen Adviseurs kunnen hun expert houding loslaten en werken volgens de principes van LSI

24 Betrek het hele systeem Wat is het systeem? Wie ARE IN? Een groep met diversiteit van mensen met: A = Autoriteit om te handelen R = Resources, zoals contacten, tijd en geld E = Expertise in de zaken die van belang zijn I = Informatie over het onderwerp die anderen niet hebben N = Nood, degenen waar je het voor doet, zij die kunnen vertellen over de voor- en nadelen die ze ondervinden

25 Hands-off benadering Controleer wat je kunt, laat de rest los Stuur maximaal in de voorbereiding, minimaal tijdens de bijeenkomst Voorbereiding samen met stakeholders Opstelling en ontwerp nodigen uit tot het leveren van een bijdrage Programma met afwisselend individueel analyseren, werken in subgroepen en plenair gedeeld beeld maken Manage op taak, niet op gedrag

26 Divergeren: Onderzoek de hele olifant Alles is met alles verbonden: perspectieven van groeperingen, afdelingen, disciplines, functies verkennen Focus op proces: Verleden, heden, gewenste toekomst en volgende stappen met elkaar verbinden Verschillen in meningen in beeld brengen Iedereen op dezelfde pagina door visualiseren van feiten en meningen in totaal overzichten aan de muur

27 Convergeren: Vind common ground Vergelijken van eigen beelden met die van anderen Conflicten expliciteren en zien als bron van diversiteit voor democratie Aandacht richten op mogelijkheden voor de toekomst, niet op problemen uit het verleden Focus op overeenkomsten in plaats van verschillen

28 Laat mensen verantwoording nemen Accepteer de mensen zoals ze zijn, niet zoals je zou willen dat ze zijn Doe minder, zodat anderen meer kunnen doen Stimuleer zelfmanagement

29 Rol van de adviseur Aandragen benadering, methoden en werkvormen Begeleiden bijeenkomsten Faciliteren ontwikkelen van krachtige vragen Vooraf maken van overzichten op basis van geleverde informatie Uitnodigen van deelnemers om hun bijdrage te leveren Stimuleren van focus op traject maken 29

30 Meer informatie Large Scale Interventions: Ondersteuning Tonnie van der Zouwen: Training in werken met de principes van LSI: Bijsluiter voor LSI en onderzoek naar effecten: Building an evidence based practical guide to Large Scale Interventions Artikel: Detecting and approaching obstacles for collective learning (Tonnie van der Zouwen) Journal Challenging Organisations and Society, October 2012 Logica van het gevoel: en

31 Praktijktraining participatie en betrokkenheid organiseren met LSI 9 (vooravond) 11 oktober 2013 Conferentiehotel de Guldenberg in Helvoirt Meer informatie en inschrijven: