Als ontslag dreigt of al realiteit is.. Crisis en transitie in de levensloop

Transcriptie

1 Als ontslag dreigt of al realiteit is.. Crisis en transitie in de levensloop

2

3

4

5 Het leven is.

6

7

8

9 CRISIS BEDREIGING of KANS? Crisis 危 机 Gevaar 危 险 会 Kans 机

10 CRISIS EN TRANSITIE Hoe daarmee om te gaan?

11 Crisis en transitie in de levensloop 3 STADIA afzondering ('separation') overgang ('transition') reïntegratie ('reïncorporation')

12 SOORTEN VERLIES

13 stemming einde doorgangsfase nieuw begin tijd oriëntatie op het verleden oriëntatie op de toekomst

14 ERVARINGEN BIJ VERLIES I. Verdoofdheid / Geleefd worden II. Ontkennen - Wegstoppen III. Hevig verlangen / Zoeken IV. Woede V. Angst / Schuld / Onlust VI. Verslagenheid / Depressie / Wanhoop Verlies ten volle beseffen VII. Ermee kunnen leven/aanvaarding/verweven met je leven VIII. Herstel en groei IX. Ontdekken van nieuwe krachten in jezelf hulp aan anderen kunnen bieden

15 LICHAMELIJKE REACTIES GEDRAG GEVOELENS GEDACHTEN

16 Vier taken van rouwarbeid 1. Het verlies erkennen 2. De gevoelens herkennen 3. De veranderingen verkennen 4. Opnieuw verbinden, nieuwe draad oppakken

17 Factoren die van invloed zijn Leeftijd en levensfase Inzetbaarheid Betrokkenheid - motivatie Ontslagprocedure opvang Persoonskenmerken Sociale omgeving De persoonskenmerken zijn voor meer dan vijftig procent van belang bij het omgaan met crisis en transitie.

18 Persoonskenmerken: * gezondheid * leefgewoonten * ontspanning * motivatie * management van tijd * zelfwaardering * persoonlijkheid * denkgewoonten * mate van assertiviteit * conflictstijl * autonomie * omgaan met veranderingen

19 Lichaam en geest Sociale relaties Materiële zekerheid Arbeid en prestaties Waarden en inspiratie identiteit gezondheid voeding beweging energie balans ontspanning inspanning (nacht)rust partner familie vrienden buren kennissen vereniging (ex)collega s inkomen sociale zekerheid pensioen wonen nalatenschap baan huishouden klussen vrijwilligerswerk hobby s gezin runnen studie levensbeschouwing politieke voorkeur tradities culturele waarden zingeving spiritualiteit

20 Bij crisis en transitie Lichaam en geest Sociale relaties Materiële zekerheid Arbeid en prestaties Waarden en inspiratie

21 Leven met verlies is hard werken

22 Het is roeien met twee riemen, tussen verlies en herstel

23 Twee kanten van dezelfde medaille Verliesgericht Rouwarbeid (hechting) Herstelgericht Aanpassen aan veranderingen (coping) Confrontatie met het verlies en de pijn Loslaten en blijvend verbinden (herdefiniëren relatie) Ontkennen en vermijden van herstelgerichte veranderingen Affectief gericht Nieuwe dingen doen, afleiding zoeken Nieuwe rollen en taken opnemen (herdefiniëren identiteit) Ontkennen en vermijden van het verlies en de pijn Probleemgericht/actief

24 Vrouwelijke stijl Verliesgericht Praten' Uiten van gevoelens/ sociale actie Intuïtieve stijl: affectief gericht Mannelijke stijl Herstelgericht Werken' Fysieke en mentale steun Instrumentele stijl: probleemoplossend handelen Gevaar: overspoelende Gevaar: gecontroleerde, rouw - 'klagen' of verdrongen rouw - vluchten

25 Je zult het zelf moeten doen.. Verzorg het afscheid, probeer het een vorm te geven die voor jezelf zinvol is. Neem in de overgangsfase de tijd voor bezinning op het verleden en heroriëntatie op de toekomst. Richt zelf het nieuwe begin in door een plan te maken, tijd voor bezinning in te bouwen, etc.

26 Maak bewust een tegenbeweging wanneer je je al te sterk naar binnen keert en op je eigen problemen gefixeerd raakt. Streef in de experimenteerfase niet naar direct zichtbare resultaten Beschouw deze tijd als een leerperiode, een ontdekkingstocht Blijf in contact met anderen.

27 Het is een paradox Enerzijds sta je er in een transitie helemaal alleen voor. Niemand kan dit van jou overnemen. Anderzijds is het bijna onmogelijk een transitie vruchtbaar te doen verlopen zonder de hulp van anderen.

28 OMGAAN MET CRISIS EN TRANSITIE Weerstand opbouwen Waarnemen Vaardigheden

29 Hoe vruchtbaar met transities om te gaan? Transities maken deel uit van het leven. Probeer steeds een onderscheid te maken tussen feiten en gevoelens. Gevoelens zijn daarbij ook realiteit. Zoek niet te snel naar oplossingen.

30 WEERSTAND OPBOUWEN Lichamelijk gezond leven: voeding & beweging Geestelijk gezond leven: ontspanning & plezier sociaal netwerk opbouwen/onderhouden eigen kwaliteiten (en valkuilen) kennen afwisseling aanbrengen

31 WAARNEMING Positief denken: glas half vol of half leeg? Je bent geen slachtoffer maar een (f)actor! Besef van wat je zélf kunt beïnvloeden Weten wat in wezen écht belangrijk is.

32 VAARDIGHEDEN 1 (Tijd voor) reflectie en bezinning. Lerende' instelling: nieuwe dingen uitproberen en blijven verwonderen. Leren ontspannen. Contacten leggen en onderhouden.

33 VAARDIGHEDEN 2 Communicatie: open vragen stellen en doorvragen echt luisteren, ook naar jezelf vertellen wat je bezighoudt kwetsbaar durven zijn

34

35 Jarenlang ging ik het bekende spoor. Opstaan en slapen gaan. Werken en liefhebben. Wat bijverdienen en op vakantie gaan. Wensen bleven er, maar te klagen viel er niet. Gezondheid was het belangrijkste. De toekomst was geen vraag.

36 Totdat de wielen wankelden en het spoor werd versperd. Ik mij uitgerangeerd voelde, op een zijspoor gezet. Een doodlopend spoor leek het. Er werd een zware wissel getrokken op mij en mijn naasten. Ik dacht dat er geen spoor naar een nieuwe toekomst voor mij zou zijn.

37 Ik heb gehuild, ik heb op mijn lippen gebeten, ik ben radeloos geweest, aan de laatste reis gedacht, ontspoord als ik was. Ik heb ook gebeden en geroepen totdat ik een nieuw spoor vond.

38 Ze voert me langs nieuwe wegen, ze schenkt me onverwachte ontmoetingen, een nieuwe horizon is opengegaan. Ik dacht dat er maar één spoor was om te leven. Er blijken nog meer sporen te zijn. Ze laten mij een ander leven zien. Het einde is een nieuw begin geworden. Marinus van de Berg

39 GEEF NOOIT OP!

40