Governance: toezicht houden op veiligheid. Makkelijker gezegd dan gedaan.

Transcriptie

1 Governance: toezicht houden op veiligheid. Makkelijker gezegd dan gedaan. Open Universiteit Faculteit Managementwetenschappen Thema: governance in de zorgsector s-hertogenbosch, 11 oktober 2013 Bastiën van der Hoeff Patientveiligheid.org

2 Overzicht 1. Waarom patiëntveiligheid? 2. Waarom risicomanagement? 3. Waarom governance?

3 1. Waarom patiëntveiligheid? Belangrijk(ste) aspect van de kwaliteit van zorg en kwaliteit(szorg) Merendeel risico's zijn verborgen: <5% fouten/incidenten gemeld niet gemeld onbekend( ), dus niets aan gedaan!

4 Total lives lost per year Dangerous (>1/1000) Regulated Ultra-Safe (<1/100K) HealthCare Driving 1000 Scheduled Airlines Bungee Jumping Mountain Climbing Chemical Manufacturing Chartered Flights European Railroads Nuclear Power Numbers of encounter for each fatality : Modified from Leape

5 Cijfers VS* Jaarlijks 1 miljoen gewonden en doden door te voorkomen medische fouten 8e doodsoorzaak Kosten: tussen $17 en $29 miljard per jaar "Tip of the Iceberg" Cijfers NL** Jaarlijks naar schatting patiënten met onbedoelde schade en doden door vermijdbare onbedoelde gebeurtenissen Kosten vermijdbare schade: 167 miljoen (2004)

6

7 Overzicht 1. Waarom patiëntveiligheid? 2. Waarom risicomanagement? + wat praktijkevaringen 3. Waarom governance?

8

9 2. Waarom risicomanagement? Risico s én kosten nóg beter beheersen Voldoen aan wettelijke eisen en good governance Hoe? Procesbeheersing Hoe veranderen?* Three lines of defence-model* Risicomanagementprogramma* Competentie Cultuur Risicomanagement Structuur Techniek

10

11

12 Overzicht 1. Waarom patiëntveiligheid? 2. Waarom risicomanagement? + wat praktijkevaringen 3. Waarom governance?

13 Strategische risicoinventarisatie* 1x/2 jaar tenzij... 2e keer (2010, 2012) inventarisatie: webbased (zorgvuldig, betrokken, discussie)* 2 panels: selectie management & staf + RvT stellingen (RvB) + discussie 8 aspecten/domeinen* #=20: management + staf + RvT Modereren: RvB + risicomanager 2 fasen: aandachtspunten + risicorespons* Evaluatie->

14 Aspect/domein 1. Zorgkwaliteit 2. Personeel 3. Externe ontwikkelingen 4. Vastgoed 5. Concurrentie 6. Keuze zorgproducten 7. Financiering 8. Reputatie

15 Belangrijkste aandachtspunten (#=14) Risicorespons (selectie + maatregelen + borgen) bepalen met domeinverantwoordelijken + in jaarcyclus

16 Ervaringen: citaat lid RvT Als toezichthouder ben ik heel blij met deze internetdiscussie, omdat het betekent dat we continu met elkaar in gesprek willen blijven over het waarom, het hoe en het wat. Vanuit een beleid dat we het morgen nog beter moeten doen dan vandaag, in de eerste plaats in het belang van onze cliënten. Cliënten zijn klanten en de klant is nog altijd koning in een gezonde en succesvolle organisatie.

17 Meer ervaringen uit de praktijk Begripsvorming lastiger dan gedacht ( perceptie-gehalte), bijvoorbeeld: definitie van incident (ongevallen + bijna ongevallen) inventariseren risico s okay, verbeteren = echte uitdaging! risico-inventarisatiemethoden deels complementair en beperkt # incidenten ( # gemelde incidenten) algemeen: indicatoren lastig.* Hoe omgaan met systeem-, proces- en outputindicatoren (bijvoorbeeld ketenindicator)?

18 Miquel Bulnes, Zorg, 2010, Prometheus, Amsterdam, pagina 205: Sowieso moet je maar niet te veel letten op ziekenhuisstatistieken en ze zeker niet met elkaar vergelijken. Behandelresultaten van verschillende artsen en klinieken zeggen namelijk vooral een hoop over hoe artsen hun patiënten selecteren. Stel je als arts prijs op mooie succespercentages, dan weiger je gewoon oude en gammele mensen te behandelen. Of mensen die al een keer zonder resultaat een ingreep hebben gehad. Dan verwijs je de ingewikkelde gevallen door naar andere specialisten. Of je zet ze op een wachtlijst die zo lang is dat het uiteindelijk niet meer hoeft. Getallen zijn slechts getallen en elk model is per definitie fout. Daarom heet het ook een model.

19 Voorbeelden structurele oorzaken (uit mijn proefschrift, tabel 4.7, p. 112): Apparatuur niet uniform Vergeetknop Profylactisch antibiotica Verwisseling patiëntgegevens Negeren opmerkingen Chirurg verlaat (te gemakkelijk) OK tijdens operatie

20 Overzicht 1. Waarom patiëntveiligheid? 2. Waarom risicomanagement? 3. Waarom governance?

21 3. Waarom governance(/toezicht)? Zodat RvT (1) vertrouwen heeft dat RvB in control is en (2) dat RvB aan RvT* het in control zijn kan aantonen *Ook aan stakeholders.

22 Enkele aandachtspunten Kwaliteit en veiligheid belangrijk patiënt/cliënt centraal! RvB is eindverantwoordelijk. Bijbehorende principes : High trust, high penalty IGZ Horizontaal toezicht Belastingdienst Harde informatie, soft signals

23 Vertrouwen/in control zijn/aantonen hoe doe je dat? Vertrouwen borgen via risicomanagementsysteem dat RvB in control is. (3e linie) + Heeft RvT zelf al het nodige gedaan om goed toezicht uit te oefenen? Ook risicomanagement: RvT zelf meten & verbeteren met bijvoorbeeld zelfassessment-/audit-tool om te bepalen of eigen toezicht aan eisen goed toezicht voldoet. TeamTool ontwikkelt, verschillende normenkaders mogelijk: Zorgbrede Governancecode Toolkit Toezicht Zorg (Nationaal Register, NVTZ) IGZ-toezichtkader bestuurlijke verantwoordelijkheid voor kwaliteit en veiligheid

24 Eventueel voor de discussie Wat opvalt in zorginstellingen is onder andere: - Zorgbrede governancecode (= goed toezicht?!?)* - Juiste cultuur <-> good governance; cultuur niet goed <-> - RvT: niet alles (willen/kunnen) weten. - Afstand (RvT-RvB-management-professionals). - Regie lastig (TVB). - Verschil in denken tussen topmanagement dat meer Angelsaksisch denkt, en zorgprofessionals die meer Rijnlands denken.

25 Art Risicomanagement De Raad van Bestuur draagt er zorg voor dat in de zorgorganisatie een op de organisatie toegesneden, intern risicobeheersings- en controlesysteem aanwezig is. Risicomanagement betreft niet alleen de financiële risico s van de zorgorganisatie, maar handelt ook over risico s als de kwaliteit van zorg, patiëntveiligheid, imago- en marktrisico s, bouwinvesteringen en fusietrajecten. De Raad van Bestuur rapporteert hierover aan strategisch de Raad van Toezicht. Risico s die een ernstige bedreiging vormen voor het voortbestaan van de zorgorganisatie of de voortgang van het primair proces, worden direct gemeld aan de Raad van Toezicht. operationeel Art De taak en werkwijze Artikel beschrijft de taak en de rol van de Raad van Toezicht Waarop de Raad van Toezicht toezicht houdt, is uitgewerkt in een aantal concreet genoemde, belangrijke onderwerpen. De kwaliteit en veiligheid van de zorg behoren hier expliciet toe, evenals risicomanagement.

26 Voordracht, rapporten en dergelijke te vinden op: patientveiligheid.org/governance