Mededelingenblad Heemkundekring Son en Breugel

Transcriptie

1 Mededelingenblad Heemkundekring Son en Breugel Jaargang 44 nr maart 2018 WINTEREXCURSIE NAAR EINDHOVEN Op zondagmiddag 14 januari waren we met 17 leden en introducees in Eindhoven. Rond kwart voor 2 was iedereen aanwezig in het Erfgoedhuis op het voormalige NRE terrein waar we werden ontvangen met koffie en cake. Mevrouw Tonnie van de Rijdt, voorzitter van de AWN (vereniging voor vrijwilligers in de archeologie), heette ons welkom met een korte uiteenzetting over wat er allemaal in het Erfgoedhuis te vinden is en inderdaad een bezoekje is zeker de moeite waard. Vervolgens heeft onze gids, Wim van Hoof, aan de hand van overzichtsfoto s globaal geschetst hoe Eindhoven er vroeger heeft uitgezien waarna we met onze wandeling zijn gestart. Vanaf het voormalige klooster Mariënhage en de Paterskerk, nu eigendom van DELA, volgden we de Dommel langs de plek waar vroeger spoelhuisjes stonden richting Villapark waar we even stilstonden bij villa De Laak, gebouwd als woonhuis voor Anton Philips en villa Elsheim, het huidige verpleeghuis Dommelhoef. Dan langs de overgebleven voorgevel van N.V. Linnenfabriek Van den Briel en Verster door de Dommelstraat richting het recent gerenoveerde station van Eindhoven in 1956 gebouwd en destijds uniek qua opzet. Wim ontkrachtte de bewering dat de vorm van het gebouw is ingegeven door een Philips radio, een gelijkende radio kwam pas 7 jaar na het ontwerp van het station op de markt. We liepen vervolgens door de kenmerkende ingang de ondergrondse fietsenstalling in waar o.a. de resten van de 700 jaar oude Woenselse Poort te zien zijn. Daarna over de Demer waarvan de bebouwing in 1942 tijdens het Sinterklaasbombardement volledig werd vernield op het 18-september en waar enkele stolpersteine herinneren aan tijdens de oorlog afgevoerde Joden. Dwars door het winkelpand van The Sting liepen we naar de Nieuwe Emmasingel en dan door de Vrijstraat langs het voormalige post- en telegraafkantoor naar de Kleine Berg. Langs het Fensterrein met het beeldje van Ons Moeder gingen we door de Bergstraat richting Paradijslaan waar we onder het genot van een drankje pauzeerden in de oude marechausseekazerne die later ook deels diende als loods voor de gemeentereiniging en die is omgetoverd tot een sfeervol café/ restaurant. Het enthousiasme van onze gids had ervoor gezorgd dat we later dan gepland ons pauzeadres bereikten waardoor verschillende deelnemers daarna moesten afhaken omdat de parkeermeter afliep. Wim begon dus met een uitgedunde groep aan het laatste deel van de wandeling. We bezochten de Catharinakerk met o.a. de erfgoedtentoonstelling en gingen over het Catharinaplein naar de Down Town Gourmet Market een drukbezochte foodhall aan de Smalle Haven die zeker de moeite van een bezoek waard is. Het Stratumseind en een kort bezoekje aan de oude rechtbank brachten ons daarna naar de opgraving van het Stenen Huis bij het Van Abbe-museum en van daar weer terug bij ons startpunt. Het begon inmiddels al aardig donker te worden toen we, na het bedanken van Wim, weer richting Son en Breugel vertrokken. Plaatjes zeggen vaak meer dan woorden en de volgende foto-impressie (foto s van Alex Kok en Thom van Dommelen) van onze excursiemiddag bevestigt dat we ook nu weer kunnen spreken van een geslaagd uitstapje. 1

2 PRESENTATIE OVER DE SINT PETRUS BANDENKERK IN SON Aansluitend aan onze jaarvergadering op 21 februari jl. mochten de aanwezigen genieten van een boeiende presentatie over de Sint Petrus Bandenkerk verzorgd door pastor Piet Bakermans en Truus van den Broek. Aan de hand van vele foto s werden we eerst mee terug genomen naar de oude kerk die in 1958 door brand is verwoest en vervolgens naar de nieuwe kerk vanaf de eerste steenlegging tot de laatste Eucharistieviering. Ook werd een veelheid aan gebruiksvoorwerpen getoond. De pastor voorzag de beelden van commentaar en er was ruim gelegenheid tot het stellen van vragen. Truus van den Broek die alle foto s samenvoegde tot een mooi album bood na de presentatie een exemplaar daarvan aan de Heemkundekring aan. Voor onze leden die dit graag eens willen bekijken ligt dit boek ter inzage in onze Heemkamer. 2

3 KERKTORENS IN PEELLAND In de geschiedenis van dorpen speelt het kerkgebouw en de plaats van de kerk een belangrijke rol. In de hoge middeleeuwen, de periode die duurde van ca 1000 tot ca 1250, werden kerken gesticht te midden van de toenmalige bewoning op de hoogste delen in het landschap. In de 13de eeuw werden de hoge gebieden ingericht als akkers en verschoof de bewoning naar de randen ervan, terwijl de kerken alleenstaand achterbleven. Dat bleef zo, ook na nieuwbouw van de kerkgebouwen. Na de tachtigjarige oorlog kwamen de kerken in handen van de gereformeerden en raakten in verval. Toen de katholieken in de 19de eeuw hun kerken weer terugkregen, waren deze in slechte staat en in veel gevallen werden ze niet meer in gebruik genomen. Soms verdween de kerk in zijn geheel, op een aantal plaatsen bleef de kerktoren eenzaam achter en soms werd de kerk weer opgebouwd. Enkele jaren geleden werd in Peelland het kerkenproject uitgevoerd om meer bekendheid te geven aan de rijke en bijzondere geschiedenis van de oude kerklocaties. Het project leverde als resultaat een fietsroute met brochure op in het gebied tussen Helmond en Eindhoven met informatieborden ter plaatse en de organisatie van een Torendag. Inmiddels zijn van veel kerklocaties videofilms gemaakt en er reconstructies van verdwenen kerken. Jan Timmers Jan is lid van de Heemkundekring De Kommanderij Gemert, is daar o.a. contactpersoon voor de werkgroep Archeologie en zit namens de heemkundekring in diverse commissies Heemkundekring Son en Breugel nodigt u van harte uit om op dinsdag 20 maart aanstaande deze lezing bij te wonen in De Zwaan in Son. De aanvang is uur. Voor leden van de Heemkundekring is de toegang gratis, van niet-leden zal een bijdrage van 2 euro worden gevraagd. In de lezing, die wordt gegeven door Jan Timmers, wordt ingegaan op de bewogen geschiedenis van deze kerklocaties in de middeleeuwen en daarna en op de resultaten van het kerkenproject. 3

4 GRAAG MAKEN WIJ U ATTENT OP HET BESTAAN VAN HET TIJDSCHRIFT VOOR HISTORISCHE GEOGRAFIE (THG) THG is hét vaktijdschrift over de geschiedenis van het cultuurlandschap van de Lage Landen, inclusief de steden. Het verschijnt vier keer per jaar en is rijk geïllustreerd. Naast artikelen en rubrieken bevat het tijdschrift berichten, recensies en een overzicht van recent verschenen literatuur. Ze laten actuele ontwikkelingen zien binnen de historische geografie en op het snijvlak met aanpalende vakgebieden zoals de stedenbouw- en architectuurgeschiedenis, de archeologie en de planologie. Regelmatig verschijnt ook een themanummer, bijvoorbeeld over bosgeschiedenis, veenweidelandschappen, landschapstoerisme of ons meest recente nummer kastelen in het landschap. THG is twee jaar geleden gestart bij Uitgeverij Verloren en bouwt voort op de traditie van het oudere Historisch-Geografisch Tijdschrift. Op onze website thg.verloren.nl kunt u alle oude artikelen uit de periode terugvinden en downloaden. In de toekomst zullen ook de recente jaargangen worden toegevoegd. Om een indruk te krijgen hoe het tijdschrift er tegenwoordig uit ziet, kunt u op de site ook het eerste nummer van THG uit 2016 vinden. Ten slotte wijzen wij u graag op het aantrekkelijke introductieabonnement van 20 euro voor een complete jaargang van vier nummers. Voor studenten bedraagt dit tarief slechts 15 euro. Een goede manier om kennis te maken met het tijdschrift en de diverse onderwerpen die daarin aan bod komen. Mogen wij u als nieuwe abonnee verwelkomen in 2018? Abonneren kan telefonisch, op nummer of via de website: thg.verloren.nl/abonneren Bij voorbaat dank en met vriendelijke groet, SCHENKINGEN EN AANWINSTEN Artikel uit de Katholieke Illustratie van 1926 over de onthulling van het Pieter Breugelmonument. Schenker: mw. J. Geurts uit Uden. Vier digitale foto s van zijn brugwachtersfamilie Brewel. Schenker: Ad Brewel. De kerk gaat uit Michel van der Plas. Schenker: pastor Bakermans. Sint Petrus Banden Son ; fotoboek over voorwerpen uit deze kerk. Schenker: pastor Bakermans. Negentig jaar kloosterleven in Nuenen. Schenker: Heemkundekring De Drijehornick. Herdenkingsbomen in Nuenen, Gerwen en Nederwetten. Schenker: Heemkundekring De Drijehornick. Het Hooghuis te Gemert. Schenker: Heemkundekring De Commanderij. Rondom St.-Oedenrode: macht, religie en cultuur in de Meierij. Aangeschaft. De redactie van het Tijdschrift voor Historische Geografie: Jaap Evert Abrahamse, Henk Baas, Sonja Barends, Thomas van den Brink (secretaris), Linde Egberts, Marty de Harde, Marcel IJsselstijn, Menne Kosian, Hans Renes 4

5 HET BESTUUR VAN DE KRING BESTAAT UIT: Voorzitter: Secretaris: Penningmeester: Archeologie: Documentatie: Lezingen en excursies: ICT, Webmaster en Publicaties Dhr. J.C. den Uijl Tel Dhr. F.H.A. Wilbrink Tel Dhr. C. Verdonschot Tel Vacature Dhr. M.P.M. van Rooij Tel Dhr. Th. van Dommelen Tel Dhr. D.S. van Hattum Tel Werkgroepen: De werkgroepen houden zich bezig met: - Documentatie en bibliotheek - Genealogie - Fotografie - Bidprentjes en familieberichten - Kadastrale Atlas - Monumenten - Archeologie - Tentoonstellingen Bezoekadres Heemkamer: Oude Raadhuis, Markt 1, 5691 AR Son Tel (op werktijden) Werktijden in het Raadhuisje: Maandag: uur en uur. Donderdag: uur en uur. Openingstijden Heemkamer: Maandag: uur Donderdag: uur Maandag- en donderdagavond: uur (alleen op afspraak) Publicaties: - Heem Son en Breugel Dit tijdschrift verschijnt 4x per jaar - Mededelingenblad Het mededelingenblad verschijnt 6x per jaar Ledenadministratie Website: Social Media: Dhr. M.P.M. van Rooij ledenadmi@hkksonenbreugel.nl Tel Facebook en Twitter ISSN Voor overige publicaties zie onze website Verspreiding publicaties: Mw. J. Verdonschot-Brewel Tel Lidmaatschap: Contributie 21,- per jaar. Gezinsleden 12,- Hierin zijn begrepen: - Tijdschrift HEEM SON EN BREUGEL - Mededelingenblad - Lezingen en organisatie van excursies (niet de kosten van de excursies) Abonnement In Brabant : U kunt zich via de Kring abonneren op het Tijdschrift In Brabant, voorheen Brabants Heem, tegen een gereduceerd tarief. Rekeningnummer bij de ING bank: NL26 INGB Ten name van Heemkundekring Son en Breugel Kamer van Koophandel Inschrijvingsnummer