Puntprevalentieonderzoek dragerschap resistente bacteriën in verpleeghuizen. Informatie en handelingsperspectief

Transcriptie

1 Puntprevalentieonderzoek dragerschap resistente bacteriën in verpleeghuizen Informatie en handelingsperspectief

2

3 Inhoud Waarom dit boekje? 5 Je kunt hier als instelling je voordeel mee doen 6 Interview met Eliane Thewessen Axion Continu Inleiding 8 Puntprevalentieonderzoek dragerschap resistente bacteriën in verpleeghuizen (PPO) 9 Uitslag en handelingsperspectief 13 Steentje bijdragen aan het voorkómen van resistentie 18 Interview Hugo van der Wal en Gerda van t Bosch ministerie VWS Ondersteuning 20

4

5 Waarom dit boekje? In 2018 vindt een grootschalig onderzoek plaats naar het vóórkomen van resistentie bacteriën in verpleeghuizen. Over dit onderzoek leven veel vragen, waarop in dit boekje een antwoord wordt gegeven. Het eerste deel van het boekje gaat in op het puntprevalentieonderzoek. In het tweede deel van het boekje leest u over het handelingsperspectief bij de verschillende mogelijke uitkomsten van het onderzoek. Het boekje is tot stand gekomen op basis van adviezen van deskundigen uit het veld. Vragen? Heeft u na het lezen van dit boekje nog vragen en/of opmerkingen over dit onderzoek, neem dan contact op met de regionale onderzoekscoördinator van uw zorgnetwerk. 5

6 Je kunt hier als instelling je voordeel mee doen Interview met Eliane Thewessen Axion Continu Eliane Thewessen, bestuurder bij AxionContinu in Utrecht, vindt het belangrijk dat antibioticaresistentie in verpleeghuizen een keer wordt gemeten. En dat de resultaten positief worden vertaald naar acties. Zo kun je er als organisatie je voordeel mee doen. Thewessen heeft een achtergrond als arts-microbioloog en heeft in het verleden gewerkt in de infectieziektebestrijding. Zij kent de problematiek rond antibioticaresistentie en ziet de noodzaak om mee te doen aan het onderzoek van het RIVM. Deelname zal wel tijd kosten maar de inspanning is wel te overzien, en voor de bewoners is het weinig belastend. Eliane Thewessen 6

7 Nu vrijwel niets bekend Het onderzoek levert volgens Thewessen nuttige informatie op over de stand van zaken wat betreft antibioticaresistentie in verpleeghuizen in Nederland. Dat is nodig omdat daarover nu vrijwel niets bekend is. Over antibioticaresistentie in ziekenhuizen is wel veel bekend, maar over verpleeghuizen zijn er nauwelijks gegevens. Daardoor is ook niet bekend of er beleid voor moet worden gemaakt. De uitkomst is voor een verpleeghuis een indicator voor een belangrijk element in de kwaliteit van zorg. De informatie is van belang voor de cliëntenzorg: Als veel resistentie wordt gevonden, is het nodig om iets te doen aan de infectiepreventie en het antibioticumbeleid. Ik zou verpleeghuizen daarom willen aanbevelen om mee te doen met het onderzoek. Grijp je kans en gebruik de uitkomst als indicator. En omdat we met elkaar niet weten hoe het gesteld is met antibioticaresistentie in verpleeghuizen, is er denk ik ook een maatschappelijk belang. Om een landelijk beeld te krijgen, is het nodig dat zo veel mogelijk verpleeghuizen meedoen. Overtuigd Volgens Thewessen zijn er aanwijzingen dat antibioticaresistentie een knelpunt kan zijn voor verpleeghuizen. Als dat zo is, heeft dat consequenties voor de infectiepreventie en het antibioticumbeleid. We komen geen stap verder als we als sector de kop in het zand steken omdat we misschien bang zijn voor die consequenties. Aan de andere kant is het probleem misschien niet heel groot. Ik kan me voorstellen dat verpleeghuizen afwegen wat zij er bij kunnen winnen en of het geen onrust veroorzaakt onder de bewoners. Maar als we nu niets doen, bestaat het risico dat het probleem alleen maar groter wordt. Ik ben er van overtuigd dat antibioticaresistentie een keer moet worden gemeten. 7

8 Inleiding Antibioticaresistentie in Nederland Wereldwijd neemt resistentie tegen antibiotica toe. Dit betekent dat steeds meer bacteriën ongevoelig zijn voor de werking van één of meer antibioticasoorten. Infecties met deze bacteriën zijn niet of zeer lastig te behandelen. In Nederland komen resistente bacteriën nog relatief weinig voor. Dit komt doordat Nederlanders niet zo veel antibiotica gebruiken en zorginstellingen maatregelen nemen om verspreiding te voorkomen. Maar ook in ons land worden met enige regelmaat bacteriën aangetroffen, die ongevoelig zijn voor bijna alle beschikbare antibioticasoorten. Aandacht voor antibioticaresistentie is daarom ook in Nederland belangrijk. Iedereen kan ongemerkt resistente bacteriën bij zich dragen. Gezonde mensen hebben er vaak geen last van. Mensen met een verminderde weerstand, zoals cliënten in verpleeghuizen, kunnen er wel ziek van worden. De bacteriën kunnen bij hen bijvoorbeeld een blaasontsteking veroorzaken. Omdat infecties met resistente bacteriën lastig te behandelen zijn, kan zo n blaasontsteking langer duren of ernstiger verlopen dan gebruikelijk. Het is daarom belangrijk om ervoor te zorgen dat resistente bacteriën zich niet kunnen verspreiden op plaatsen waar mensen met een verminderde weerstand verblijven, zoals in verpleeghuizen. Waarom onderzoek naar antibioticaresistentie? In Nederland is op dit moment niet goed bekend hoeveel cliënten van verpleeghuizen resistente bacteriën bij zich dragen. Om antibioticaresistentie te kunnen aanpakken is kennis hierover noodzakelijk. Daarom vindt een landelijke meting plaats naar het vóórkomen van resistente bacteriën in verpleeghuizen. Dit is het puntprevalentieonderzoek (PPO). Dit onderzoek is onderdeel van de nationale aanpak antibioticaresistentie. 8

9 Puntprevalentieonderzoek (PPO) dragerschap resistente bacteriën in verpleeghuizen Meten is weten In dit PPO wordt het vóórkomen van resistente darmbacteriën onder verpleeghuiscliënten onderzocht. Op basis van advies van experts richt het onderzoek zich in eerste instantie op ESBL-producerende darmbacteriën. Het meten van het vóórkomen van deze bacteriën geeft een goed beeld over antibiotica resistentie in de verpleeghuissector. Wat zijn ESBL vormende bacteriën? ESBL staat voor Extended Spectrum Beta-Lactamase. Dit is een enzym dat bepaalde soorten antibiotica (penicillines en cefalosporines) kan afbreken. De bacteriën die ESBL s kunnen produceren zijn vaak gewone darmbacteriën (Klebsiella, Escherichia coli). Onder de ESBL-producerende bacteriën komen ook Carbapenemaseproducerende Enterobacteriaceae (CPE) voor. CPE zijn bacteriën die resistent zijn tegen bijna alle op dit moment beschikbare antibiotica. Daarom wordt in het PPO ook getest op CPE onder de ESBL-producerende bacteriën. In Nederland heeft 3-10% van de mensen ESBL-producerende bacteriën in zijn darmen. ESBL kan bij verschillende bacteriën voorkomen. Gezonde mensen hebben hier geen last van. Daarom maken we ons geen zorgen als in een verpleeghuis bij minder dan 10% van de cliënten een ESBL-producerende bacterie gevonden wordt. Dragen meer dan 10% van de geteste cliënten een ESBL-producerende bacterie bij zich, dan wordt geadviseerd om te onderzoeken of de bacterie zich binnen het huis heeft kunnen verspreiden. Als dat het geval blijkt te zijn, zijn maatregelen nodig om verdere verspreiding te stoppen. 9

10 Waarom meedoen met het onderzoek? Door deel te nemen aan het PPO krijgt een verpleeghuis een goed beeld van hoe ze ervoor staat op het gebied van antibioticaresistentie. Als vroegtijdig wordt gesignaleerd dat één van de cliënten drager is van een resistente bacterie, zijn eenvoudige en weinig belastende maatregelen vaak nog voldoende om verspreiding van de bacterie binnen het verpleeghuis te voorkomen (zie handelingsperspectief op pagina 13). De behandelend arts van een cliënt bij wie een resistente bacterie wordt gevonden, kan bovendien rekening houden met deze bacterie als de cliënt een infectie ontwikkelt, bijvoorbeeld een blaasontsteking. De arts kan dan snel onderzoeken of het gaat om een resistente bacterie en direct een nog goed werkzaam antibioticum voorschrijven. Hierdoor kan de cliënt beter behandeld worden. Daarnaast zorgt het PPO zowel op landelijk als regionaal niveau voor basisinformatie om gezamenlijk antibioticaresistentie aan te pakken. Zorgnetwerken coördineren Om antibioticaresistentie op regionaal niveau aan te pakken, zijn recent 10 zorgnetwerken gevormd. Hierin werken professionals samen uit onder andere ziekenhuizen, verpleeghuizen, thuiszorg, huisartspraktijken en openbare gezondheidszorg. GGD GHOR Nederland en het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) zorgen voor de landelijke coördinatie van de netwerken in opdracht van het ministerie van VWS. Kennis over het vóórkomen van antibioticaresistentie in de verpleeghuizen in de regio is voor deze netwerken belangrijke basisinformatie om een regionaal beleid te ontwikkelen. De zorgnetwerken krijgen daarom een belangrijke coördinerende rol in de uitvoering van het PPO. In elke regio is hiervoor een coördinator aangesteld door het regionale zorgnetwerk. 10

11 RIVM voert landelijke regie In opdracht van VWS voert het RIVM de landelijke regie over het PPO. De lokale uitvoering komt te liggen bij de verpleeghuizen zelf, de regionale zorgnetwerken en lokale laboratoria. Het RIVM bereidt het PPO voor, zorgt voor voorlichtingsen communicatiematerialen, maakt rapportages voor verpleeghuizen op regionaal en landelijk niveau, en zal zowel de regionale zorgnetwerken als zorgorganisaties adviseren en ondersteunen. Daarnaast zal het RIVM bacteriën typeren als dat nodig is. Hoe wordt PPO uitgevoerd? De coördinator van het regionale zorgnetwerk zal het PPO coördineren en begeleiden. Verpleeghuizen in de regio zullen door de coördinator benaderd worden met de vraag om mee te doen aan het PPO. Ieder deelnemend verpleeghuis zal gevraagd worden een medisch verantwoordelijke specialist ouderengeneeskunde en een verpleegkundige of verzorgende aan te wijzen voor de uitvoering van het PPO. De coördinator van het zorgnetwerk zal hen instrueren over de te volgen procedures en hen voorzien van de benodigde informatie en materialen. De coördinator van het zorgnetwerk zal samen met 11

12 de specialist ouderengeneeskunde een steekproef van de cliënten nemen. Deze cliënten krijgen informatie toegestuurd over het onderzoek en tekenen een toestemmingsverklaring als ze willen meedoen. Het is de bedoeling dat daadwerkelijke afname van de monsters plaatsvindt tijdens de dagelijkse verzorging van de cliënt door een verpleegkundige of verzorgende van het verpleeghuis, of door de cliënt zelf. Het monster wordt verkregen door voor het wassen met een wattenstokje rondom de anus te strijken. Het onderzoek is pijnloos en binnen enkele seconden uitgevoerd. Deelnemende verpleeghuizen kunnen in overleg met het zorgnetwerk zelf één dag of, indien dit logistiek niet haalbaar is, drie aansluitende dagen, uitkiezen. Een aantal verpleeghuizen zal gevraagd worden om extra gegevens te verzamelen met vragenlijsten. Geïnteresseerde verpleeghuizen die meer uit het onderzoek willen halen, kunnen ook specifiek aangeven hieraan te willen meewerken. Deze huizen zullen een uitgebreidere rapportage ontvangen. Welke verpleeghuizen kunnen meedoen aan het PPO? Aan het PPO kunnen 300 verpleeghuizen deelnemen, verspreid over heel Nederland. Voorwaarde voor deelname is dat minimaal 30 cliënten op de verpleeghuislocatie verblijven, met een specialist ouderengeneeskunde als hoofdbehandelaar. Grote koepelorganisaties mogen met meerdere locaties meedoen aan het onderzoek. In elke deelnemende locatie zal bij een steekproef van 30 tot 40 cliënten met een wattenstokje een monster worden afgenomen van het gebied rond de anus (peri-anaal swab). De monsters worden in een lokaal laboratorium onderzocht op resistente ESBL-producerende bacteriën. Bij aanwezigheid van ESBL-producerende bacteriën zal ook op CPE worden getest. We streven naar deelname van in totaal verpleeghuiscliënten. 12

13 Uitslag en handelingsperspectief Uitslagen en rapportage De medisch verantwoordelijke specialist ouderengeneeskunde van het deelnemende verpleeghuis krijgt na ongeveer een week de individuele uitslagen toegestuurd vanuit het lokale laboratorium. Het laboratorium stuurt deze uitslagen zonder persoonsgegevens door naar het RIVM. Het RIVM zal de medisch verantwoordelijke specialist ouderengeneeskunde binnen een week een rapport toesturen met een analyse van de uitslagen van het gehele verpleeghuis met een korte toelichting en advies. Wat te doen met de uitkomsten? Omdat het de eerste keer is dat op deze schaal een PPO wordt gedaan naar resistente bacteriën onder verpleeghuiscliënten en er nieuwe inzichten zijn over de verspreiding van resistente bacteriën, hebben deskundigen een advies uitgebracht over wat te doen als in een verpleeghuis meer ESBL-producerende bacteriën gevonden worden dan verwacht. De huidige richtlijnen* geven hierover niet voldoende duidelijkheid. In tabel 1 vindt u een overzicht van de adviezen van het deskundigenberaad over het handelingsperspectief bij mogelijke uitslagen. In de volgende paragrafen wordt deze adviezen verder toegelicht. * WIP-richtlijnen zijn te vinden op: rivm.nl/wip-richtlijnen 13

14 Tabel 1: Handelingsperspectief bij mogelijke uitslagen. Uitslag ESBL bij 10% van de deelnemende cliënten ESBL bij > 10 % van de deelnemende cliënten Klebsiella ESBL bij één of meerdere cliënten ESBL met CPE bij één of meerdere cliënten Advies voor handeling van deskundigenberaad Infectiepreventiemaatregelen toepassen voor incidentele cliënten met ESBL zoals geadviseerd in de WIP-richtlijn BRMO* Geen onderzoek naar verspreiding nodig Infectiepreventiemaatregelen toepassen voor incidentele cliënten met ESBL zoals geadviseerd in de WIP-richtlijn BRMO* Onderzoek naar hygiëne en verspreiding ESBL binnen het verpleeghuis 1. Hygiëne audits 2. Typering stammen door RIVM 3. Afhankelijk van stap 1 en 2 contactonderzoek d.m.v. ringprincipe overwegen Infectiepreventiemaatregelen toepassen voor incidentele cliënten met ESBL zoals geadviseerd in de WIP-richtlijn BRMO* Onderzoek naar verspreiding binnen het verpleeghuis 1. Contactonderzoek door middel van ringprincipe 2. Hygiëne audits bij vermoeden verspreiding 3. Typering stammen door RIVM bij 2 of meer cliënten met Klebsiella ESBL Infectiepreventiemaatregelen toepassen voor incidentele cliënten met CPE zoals geadviseerd in de WIP-richtlijn BRMO * Onderzoek naar verspreiding binnen het verpleeghuis 1. Contactonderzoek door middel van ringprincipe 2. Typering stam door het RIVM 3. Hygiëne audits bij vermoeden verspreiding *De WIP-richtlijn BRMO is te vinden op: rivm.nl/wip-richtlijnbrmo 14

15 Uitslag en infectiepreventiemaatregelen op individueel niveau Iedere deelnemer heeft het recht om de uitslag te ontvangen. Omdat het om medische gegevens gaat, zal de medisch verantwoordelijke specialist ouderengeneeskunde de uitslagen ontvangen en de cliënt informeren. Als tijdens het PPO een ESBL-producerende bacterie wordt gevonden, al dan niet in combinatie met CPE, zal meestal sprake zijn van dragerschap. De bacterie bevindt zich dan in de darmen, zonder dat sprake is van een infectie. Behandeling van dragerschap is niet nodig. Behandeling is erg intensief en er bestaat momenteel onvoldoende wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van behandeling, terwijl de bacterie geen klachten veroorzaakt. De behandelend arts kan de laboratoriumuitslag wel opnemen in het medisch dossier van de cliënt zodat rekening kan worden gehouden met de resistente bacterie als de cliënt wel een infectie ontwikkelt. De arts kan dan snel het juiste onderzoek inzetten en een nog goed werkend antibioticum voorschrijven. Wel is het uiteraard belangrijk om in geval van dragerschap, verspreiding van de resistente bacterie naar andere cliënten te voorkomen. Er wordt geadviseerd om bij iedere cliënt met een ESBL of ESBL met CPE bij verzorgende handelingen een schort en handschoenen te dragen, zoals geadviseerd in de WIP-richtlijn BRMO voor verpleeghuizen. Als er tijdens het PPO bij een cliënt een resistente ESBL bacterie gevonden wordt mag de cliënt over het algemeen aan alle sociale activiteiten blijven deelnemen en kan hij/zij ook zonder probleem algemene ruimten bezoeken. Bij een ESBL met CPE wordt, volgens de WIP-richtlijn, wel een eigen kamer en sanitair geadviseerd om verspreiding van bacterie te voorkomen. 15

16 Resultaten en verder onderzoek op verpleeghuisniveau Als in een verpleeghuis meer resistente bacteriën gevonden worden dan verwacht (zie tabel 1), is het belangrijk om na te gaan of de bacteriën zich binnen het huis hebben kunnen verspreiden. Hiervoor is vaak verder onderzoek nodig in de vorm van hygiëne audits, typering van de gevonden bacteriën of contactonderzoek. Het RIVM zal de bacteriën verder typeren als meer dan 10% van de monsters uit een verpleeghuis ESBL positief zijn. Deze informatie kan een verpleeghuis helpen om te bepalen welke aanpak het beste past bij de lokale situatie. Als alle ingezonden monsters precies hetzelfde type bacterie bevatten, is verspreiding binnen het huis zeer waarschijnlijk en zijn extra (hygiëne)maatregelen nodig om dit te stoppen. Als er verschillende typen ESBL worden gevonden, is het vaak al voldoende om de situatie in de gaten houden. 16

17 CPE of Klebsiella ESBL Als onverwacht bij één of meerder cliënten een ESBL Klebsiella bacterie of een ESBL-vormende bacterie met CPE wordt gevonden, wordt geadviseerd direct verder onderzoek te gaan doen naar verspreiding binnen het verpleeghuis. De ESBL Klebsiella bacterie verspreidt zich gemakkelijk en veroorzaakt uitbraken, terwijl CPE een zeer resistente bacterie is die in Nederland nog heel weinig voorkomt. In overleg met een lokale deskundige, bijvoorbeeld een deskundige infectiepreventie, microbioloog of GGD-arts, kan bepaald worden welk verder onderzoek noodzakelijk is. Meestal wordt geadviseerd een contactonderzoek uit te voeren, ook bij cliënten die tijdens het PPO geen onderzoek kregen aangeboden. Soms zullen aanvullende infectiepreventiemaatregelen nodig zijn om de verspreiding van een ESBL Klebsiella bacterie of een ESBL-vormende bacterie met CPE te kunnen stoppen. Antibioticaresistentie volgt de patiënt Resistentie bacteriën verplaatsen zich tussen ziekenhuis, verpleeghuis of revalidatiecentrum. Zo kan het resistentieprobleem van de ene instelling ook het probleem van de anderen worden. Zeker omdat patiënten resistente bacteriën ongemerkt bij zich kunnen dragen en zo voor ongemerkte verspreiding kunnen zorgen. Bron: Antibioticaresistentie; Biowetenschappen en Maatschappij, p. 67, kwartaal 4,

18 Steentje bijdragen aan het voorkómen van resistentie Interview Hugo van der Wal en Gerda van t Bosch ministerie VWS Verpleeghuizen die meedoen aan het landelijke onderzoek naar antibioticaresistentie, kunnen betere zorg leveren aan hun cliënten doordat ze inzicht krijgen in hun eigen situatie. Dat betogen beleidsmedewerkers Hugo van der Wal en Gerda van t Bosch van VWS. Antibioticaresistentie vormt wereldwijd een bedreiging voor de gezondheid van de bevolking. Doordat steeds meer bacteriën resistentie ontwikkelen kunnen sommige infecties slecht of soms zelfs helemaal niet meer worden behandeld. Daarom is de aanpak van antibioticaresistentie nodig op alle terreinen waar deze de gezondheid van mensen kan bedreigen. De zorg is daarvan een belangrijk onderdeel. 18

19 Meest kwetsbare mensen In de afgelopen jaren zijn er diverse uitbraken van infectieziekten geweest in verpleeg- en verzorgingshuizen. Dat stelt zorgverleners voor specifieke vragen die snel om een antwoord vragen. In verpleeghuizen wonen immers de meest kwetsbare mensen, zegt Van der Wal. Juist omdat dragerschap van resistente bacteriën niet zichtbaar is, is het van belang om daarover met een onderzoek meer te weten te komen. Dan weten zorgverleners en beleidsmakers beter waar ze aan toe zijn en kunnen ze zo nodig tijdig extra maatregelen nemen, stelt Van t Bosch. Voor individuele verpleeghuizen is het zinvol om te weten hoe zij er voor staan wat betreft dragerschap bij hun cliënten. Ze kunnen dan maatregelen nemen om verspreiding te voorkomen en er rekening mee houden bij de behandeling. Antibioticaresistentie hoeft overigens geen directe relatie te hebben met goede of slechte hygiëne in de instelling, laat Van der Wal weten. Er zijn allerlei andere factoren die meespelen. Er kunnen bijvoorbeeld mensen binnenkomen die in de tropen hebben gewoond, in een buitenlands ziekenhuis hebben gelegen, of op een andere manier resistente bacteriën hebben opgelopen. Ondersteuning Deelnemende verpleeghuizen krijgen naderhand de eigen resultaten terug gerapporteerd. Daar kunnen zij veel uit leren en er beleid op maken. Mocht er meer gevonden worden dan verwacht, dan krijgt het verpleeghuis ondersteuning bij de vervolgstappen, verklaart Van der Wal. Hij adviseert verpleeghuizen vooral om mee te doen met het onderzoek. Koudwatervrees is niet nodig, want het onderzoek gebeurt in een veilige setting. Alle partijen zijn bereid om instellingen te helpen met een passende aanpak en om samen aan oplossingen te werken. Van t Bosch vult aan: Ook verpleeghuizen zijn er bij gebaat dat we antibioticaresistentie zo veel mogelijk onder controle houden en dat de behandeling van kwetsbare mensen mogelijk blijft. Instellingen die meedoen, dragen daarmee hun steentje bij aan het grotere belang om resistentie te voorkómen. 19

20 Ondersteuning Meer resistente bacteriën dan verwacht. Wat nu? Verpleeghuizen zijn vrij om zelf te bepalen hoe zij het probleem inventariseren en aanpakken. Het RIVM raadt aan om hierbij lokale deskundigen te betrekken, bijvoorbeeld een deskundige infectiepreventie, arts microbioloog of GGD-arts. Deze lokale deskundigen kunnen helpen om te bepalen wat er aan de hand is, welk verder onderzoek nodig is en welke maatregelen noodzakelijk zijn om verspreiding van resistente bacteriën te stoppen. De coördinator van het zorgnetwerk kan daarbij advies geven over de inzet van lokale deskundigen. Landelijk zal het RIVM een team van deskundigen paraat hebben voor vragen en advies. Naast inhoudelijke deskundigen zal dit team bestaan uit communicatieadviseurs. Op de RIVM-webpagina over PPO (rivm.nl/ppo) is aanvullende informatie beschikbaar en staan links en contactnummers van externe organisaties die verpleeghuizen kunnen helpen en ondersteunen. Dit zijn bijvoorbeeld organisaties die scholing aanbieden op het gebied van hygiëne of antibiotica - resistentie. Communicatie Goede uitleg en informatie voor cliënten en familie is erg belangrijk als resistente bacteriën worden gevonden. Goede communicatie en openheid dragen bij aan het begrip voor eventuele maatregelen. Op de RIVM-webpagina over het PPO zijn verschillende informatiematerialen beschikbaar die verpleeghuizen kunnen helpen om mensen te informeren over resistente bacteriën. 20

21 Financiële ondersteuning Als bij meerdere cliënten resistente bacteriën gevonden worden, kan er sprake zijn van een uitbraak. Omdat de geadviseerde maatregelen dan aanzienlijke kosten met zich meebrengen, is het mogelijk om vergoeding aan te vragen via de NZa. In de tekstbox op pagina 22 staan de voorwaarden en vergoedingen van de NZa op een rij. Voorwaarde is wel dat melding wordt gemaakt bij het signaleringsoverleg ziekenhuisinfecties en antimicrobiële resistentie (SO-ZI/AMR). Het SO-ZI/AMR werd in 2012 ingesteld door het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb), de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM) en de Vereniging voor Hygiëne & Infectiepreventie in de Gezondheidszorg (VHIG), met als doel om uitbraken, die een bedreiging kunnen vormen voor de volksgezondheid tijdig te signaleren en betrokken instellingen te ondersteunen. Tijdens het maandelijkse overleg worden signalen besproken en worden de mogelijke consequenties voor andere zorginstellingen en risicogroepen in de bevolking beoordeeld. 21

22 Beleidsregel BRMO-uitbraak NZa De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft in de Beleidsregel kosten BRMO-uitbraak geregeld welke kosten vergoed worden bij een uitbraak van bijzonder resistente micro-organismen (BRMO). Uitbraak Er moet sprake zijn van een uitbraak van een BRMO die valt onder de richtlijnen van de werkgroep infectiepreventie (WIP). Daarbij is er sprake van een uitbraak als bij twee of meer cliënten met dezelfde BRMO een epidemiologische link aanwezig is. Een arts-microbioloog stelt de uitbraak vast. Voorwaarden Instellingen moeten aan enkele voorwaarden voldoen om voor een vergoeding in aanmerking te komen. De uitbraak moet binnen de eerstvolgende maand na ontdekking gemeld worden bij het signaleringsoverleg ziekenhuisinfecties en antimicrobiële resistentie (SO-ZI/AMR). Vervolgens kan de instelling de kosten die het gevolg zijn van de BRMO-uitbraak gezamenlijk met de Wlz-uitvoerder opnemen in de nacalculatieopgave. De NZa neemt de kosten die voor vergoeding in aanmerking komen mee in het sluittarief. Vergoedingen Tot de vergoeding voortvloeiend uit een BRMO-uitbraak worden de volgende werkzaamheden en kosten gerekend: Kosten van medisch-microbiologisch onderzoek naar BRMO ten behoeve van contactonderzoek bij de Wlz-cliënten die bij de uitbraak betrokken zijn zoals beschreven in de WIP-richtlijnen* voor de situatie dat sprake is van een uitbraak en inventarisatiekweken; Kosten van medisch-microbiologisch onderzoek naar BRMO ten behoeve van omgevingsonderzoek; Personeels- en materiële kosten die samenhangen met de einddesinfectie van de kamer waar de bij de uitbraak betrokken Wlz-cliënt verbleef; Een vergoeding voor de kosten als gevolg van verplichte sluiting door de uitbraak van een locatie of deel van de locatie. * De WIP-richtlijnen staan op rivm.nl/wip-richtlijnen 22

23

24 Meer informatie Voor meer informatie kunt u terecht op de website van het RIVM. U kunt ook uw vraag stellen via ppo@rivm.nl Dit is een uitgave van: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Postbus BA Bilthoven november 2017 De zorg voor morgen begint vandaag