Omgaan met een taalstoornis bij hersenbeschadiging
|
|
- Frederik Bogaert
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Logopedie Omgaan met een taalstoornis bij hersenbeschadiging
2 Patiëntenvoorlichting: LOG007 / Omgaan met een taalstoornis bij hersenbeschadiging /
3 Omgaan met een taalstoornis bij hersenbeschadiging Deze informatiefolder wordt u aangeboden omdat uw familielid op dit moment afasie heeft. In deze folder worden de kenmerken van afasie beschreven. In een voorlichtingsgesprek met de logopedist en de verpleegkundige krijgt u tips aangereikt hoe u het beste kunt omgaan met een afasiepatiënt. In deze folder kunt u de tips nog eens teruglezen. Wat is een afasie? Afasie is een taalstoornis die wordt veroorzaakt door een hersenbeschadiging. De ernst en omvang van de afasie zijn onder andere afhankelijk van de plaats en de ernst van het hersenletsel, het vroegere taalvermogen en iemands persoonlijkheid. 3
4 Hieronder staan vier onderdelen van taal schematisch beschreven. Bij elk onderdeel kan een probleem ontstaan. Mogelijk herstel van afasie Na het ontstaan van de afasie is er meestal enig spontaan herstel van het taalvermogen, maar zelden of nooit is dat herstel volledig. Behandeling van afasie wordt uitgevoerd door een logopedist. Met veel oefenen is vaak nog verbetering mogelijk. Als partner kunt u hierin een belangrijke rol spelen. Algemene tips: Neem de tijd voor het gesprek en ga in een rustige omgeving zitten. Maak oogcontact en gebruik mimiek of gebaren ter ondersteuning van de gesproken taal. Spreek rustig en gebruik korte zinnen. Wanneer herhaaldelijke pogingen mislukken, laat het gesprek dan even rusten. Dit geldt ook bij vermoeidheid of emoties. Stel vragen waarop de afasiepatiënt met "ja" of "nee" kan antwoorden. 4
5 Wat gebeurt er bij het begrijpen van woorden? We horen of zien een woord, bijvoorbeeld het woord 'appel'. We proberen de betekenis van het woord te vinden in een opslagplaats in onze hersenen. Deze opslagplaats is een soort intern woordenboek. Begrippen zijn opgeslagen in groepen, onder verschillende rubrieken. Bij het horen of zien van een woord, komen er allerlei associaties/eigenschappen in ons op. Dit is voor iedereen verschillend. Bij het horen/zien van het woord 'appel' denkt de één bijvoorbeeld aan voedsel of fruit, terwijl de ander denkt aan zoet/zuur of appeltaart. Wat kan er verkeerd gaan bij het begrijpen van woorden? Een afasiepatiënt die moeite heeft bij het begrijpen van woorden, loopt tegen één of meer van de volgende problemen aan: Een afasiepatiënt hoort of leest een woord, maar kan de goede rubriek in zijn hoofd niet vinden, waardoor hij het woord niet begrijpt. Hij kan de goede rubriek wel vinden, maar kan niet de precieze betekenis kiezen. Hij vindt wel de rubriek Fruit, niet het woord 'appel' maar wel het woord 'peer'. Het is mogelijk dat een afasiepatiënt een bekender woord, of een woord dat er op lijkt uitkiest. Hij begrijpt wel een beetje wat er is gezegd, maar kan het ook net verkeerd opvatten. Soms kan een afasiepatiënt wel de juiste betekenis vinden, maar heeft hij meer tijd nodig om iets te begrijpen. 5
6 Wat kunt u doen om te helpen bij het begrijpen van woorden? Afhankelijk van wat er precies verkeerd gaat, kunnen voor mensen met afasie één of meer van de volgende suggesties worden gebruikt: Breng structuur aan in uw gesprek (wie, wat, waar?). Gebruik korte, eenvoudige zinnen en geef niet te veel informatie in één keer. Laat zien waarover u aan het praten bent. Wijs het voorwerp aan of laat een afbeelding zien. Schrijf de boodschap op in kernwoorden. Benadruk belangrijke woorden. Schrijf woorden waartussen gekozen kan of moet worden naast elkaar op en stel dan een keuzevraag. Ga na of de afasiepatiënt u begrepen heeft. Let op mimiek en reacties. Herhaal uw boodschap nog een keer (of met andere woorden) als u denkt dat u niet begrepen wordt. Geef de afasiepatiënt tijd om de betekenis te laten doordringen. Verander niet te snel van onderwerp. Geef aan als u over iets anders begint. Bijvoorbeeld: "We kwamen Johan zondag tegen in de stad". - "Het was druk in de stad". - "Nu wil ik iets over de vakantie vertellen". - "We gaan naar Spanje op vakantie". En niet: "We kwamen Johan zondag tegen en het was druk in de stad. We gaan in juni op vakantie naar Spanje". Wat gebeurt er bij het uiten van woorden? We hebben een idee van wat we willen zeggen in beelden of betekenissen. We gebruiken deze beelden of betekenissen om het woord erbij te zoeken in ons interne woordenboek. Sommige woorden gebruiken we heel veel. Andere woorden gebruiken we weinig. Woorden die we veel gebruiken, kunnen we eenvoudig vinden. Woorden die we weinig gebruiken, zijn moeilijker te vinden. Als we het woord gevonden hebben, zoeken we de juiste klanken erbij en daarna kunnen we het woord uitspreken. 6
7 Wat kan er verkeerd gaan bij het uiten of vinden van woorden? Een afasiepatiënt die moeite heeft met het vinden van woorden, loopt tegen één of meer van de volgende problemen aan: Hij ziet geen beelden of betekenissen van het woord wat hij wil zeggen. Hij heeft geen enkel idee van het woord. Hij ziet wel een beeld of betekenis voor zich, maar daar blijft het bij. Hij kan alleen de eerste letter van het woord vinden. Het woord ligt op het puntje van zijn tong. Hij pakt het verkeerde woord uit zijn interne woordenboek. Hij kan het woord niet vinden, maar wel een omschrijving geven (bijvoorbeeld: "je kan er mee tekenen"). Hij kan veel gebruikte woorden vinden, maar de minder voorkomende woorden niet (bijvoorbeeld 'boek' en 'roman'). Wat kunt u doen om te helpen bij het uiten of vinden van woorden? Geef afasiepatiënten genoeg tijd om het woord te vinden Vraag of hij het woord op kan schrijven of er een tekening bij kan maken. Vraag een afasiepatiënt om een omschrijving van het woord te geven. Stel gerichte vragen om daarna het woord te kunnen raden. (bijvoorbeeld: "wat doe je er mee", "hoe ziet het er uit", "hoe groot is het?"). Moedig de afasiepatiënt aan gebaren te maken. Het kan frustrerend zijn als je iets niet goed duidelijk kunt maken. Toon hiervoor begrip. 7
8 Vragen Hebt u na het lezen van deze folder nog vragen? Neem dan op werkdagen tussen en uur contact op met de afdeling Logopedie, via het centrale telefoonnummer van het Catharina Ziekenhuis. Contactgegevens Catharina Ziekenhuis Afdeling Logopedie Telefoon Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Logopedie kunt u terugvinden opwww.catharinaziekenhuis.nl/logopedie. 8
9 9
10 10
11 11
12 Michelangelolaan EJ Eindhoven Postbus ZA Eindhoven
Afasie (taalstoornis)
Afasie (taalstoornis) Deze informatiefolder wordt u aangeboden, omdat u afasie heeft opgelopen als gevolg van een beschadiging in de hersenen. De informatie is behalve voor u ook bedoeld voor uw partner
Nadere informatieAfasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Afasie Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Iemand met afasie heeft moeite met het uiten en het begrijpen van de taal. In deze brochure leest u wat afasie inhoudt en vindt u een aantal
Nadere informatieCommunicatieproblemen door een beschadiging in de rechter hersenhelft
Logopedie Communicatieproblemen door een beschadiging in de rechter hersenhelft www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LOG002 / Communicatieproblemen
Nadere informatieCognitieve communicatiestoornissen
Logopedie Cognitieve communicatiestoornissen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LOG002 / Cognitieve communicatiestoornissen / 04-01-2018 2 Cognitieve
Nadere informatieAfasie Informatie voor familieleden. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Afasie Informatie voor familieleden Ziekenhuis Gelderse Vallei Een van uw naasten is in de afgelopen periode opgenomen in Ziekenhuis Gelderse Vallei. Er is door de logopedist een afasie geconstateerd.
Nadere informatieMensen met afasie hebben moeite met taal, maar zij zijn niet gek!
Afasie Logopedie Afasie is een taalstoornis die ontstaat door schade aan de hersenen, bijvoorbeeld na een beroerte of CVA (hersenbloeding, herseninfarct). In deze folder leest u hoe afasie ontstaat en
Nadere informatieAfasie. Logopedie. Beter voor elkaar
Afasie Logopedie Beter voor elkaar Afasie In deze folder leest u wat afasie is en krijgt u adviezen hoe u de communicatie met iemand met afasie kan verbeteren. Ook staat beschreven wat de logopedist kan
Nadere informatieVoor u ligt de informatiefolder over afasie. In deze folder vindt u meer informatie over de communicatieproblemen die u op dit moment ervaart.
Afasie Voor u ligt de informatiefolder over afasie. In deze folder vindt u meer informatie over de communicatieproblemen die u op dit moment ervaart. Het is belangrijk om deze informatiefolder ook aan
Nadere informatieU ontvangt deze folder, omdat bij een familielid of bekende afasie is geconstateerd. Afasie is een taalstoornis die ontstaat door niet aangeboren
Neurologie Afasie 1 U ontvangt deze folder, omdat bij een familielid of bekende afasie is geconstateerd. Afasie is een taalstoornis die ontstaat door niet aangeboren hersenletsel. Bijvoorbeeld door een
Nadere informatieSpraakstoornis door een hersenbeschadiging
Logopedie Spraakstoornis door een hersenbeschadiging www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LOG006 / Spraakstoornis door een hersenbeschadiging
Nadere informatieCommunicatie bij afasie
Communicatie bij afasie Informatie voor patiënten en naasten F0802-3560 februari 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieAfasie Wat u moet weten.
Afasie Wat u moet weten www.nwz.nl Inhoud Wat is afasie? 3 Hoe ontstaat afasie? 3 Wat is een CVA? 4 Wat merkt u van afasie? 5 Afasie in het dagelijks leven 5 Spontaan herstel 5 Revalidatie 6 Logopedie
Nadere informatieInleiding. Wat is afasie?
Afasie Inleiding De logopedist heeft bij u afasie geconstateerd. Afasie is een taalstoornis. In deze folder wordt u uitgelegd wat afasie is en hoe het ontstaat. Daarnaast kunt u lezen wat u, maar ook uw
Nadere informatieCommunicatie bij afasie
Communicatie bij afasie U bent in HMC opgenomen. Veel mensen hebben na een hersenletsel problemen met het praten. De logopedist is hiervoor bij u langs geweest. In deze folder vindt u informatie over de
Nadere informatieWat is afasie? Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel.
Afasie Wat is afasie? Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Hoe ontstaat afasie? Afasie ontstaat door hersenletsel. Dit letsel ontstaat meestal ten gevolge van een CVA, soms wordt het
Nadere informatieAfasie en logopedie informatie voor naasten/familie
Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie Inhoud Afasie, wat is dat en hoe kunt u er mee om gaan? 5 Taalproblemen 6 Hoe ervaren afasiepatiënten de moeilijkheden zelf? 7 Hoe kunt u het beste omgaan
Nadere informatieWoordvindstoornissen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Woordvindstoornissen In deze folder wordt beschreven wat woordvindstoornissen zijn. Ook krijgt u adviezen over het omgaan met woordvindstoornissen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs
Nadere informatieU kunt zich voorstellen dat plotseling wakker worden in Frankrijk iets minder grote problemen veroorzaakt voor het
Afasie Inleiding Als gevolg van een hersenbeschadiging kan een patiënt te maken krijgen met communicatieproblemen. Deze beperken hem/haar in het uitwisselen van gedachten, wensen en gevoelens. Op de afdeling
Nadere informatiePatiënteninformatie. Afasie. Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel
Patiënteninformatie Afasie Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel Afasie Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel Deze folder informeert u over afasie, hoe
Nadere informatieLotgenotencontact na een buismaagoperatie
Chirurgie Lotgenotencontact na een buismaagoperatie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl CHI019 / Lotgenotencontact na een buismaagoperatie /
Nadere informatiePsychologie, medische (volwassenen) Medische psychologie. www.catharinaziekenhuis.nl
Psychologie, medische (volwassenen) Medische psychologie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl PSV003 / Medische psychologie / 16-10-2015 2 Medische
Nadere informatieAfasie. Wat is afasie? Hoe ontstaat afasie?
LOGOPEDIE Afasie Afasie Afasie is een taalstoornis die ontstaat door schade aan de hersenen, bijvoorbeeld na een beroerte. In deze folder leest u hoe afasie ontstaat en wat de effecten ervan zijn op het
Nadere informatieInformatie over afasie. Afdeling logopedie
Informatie over afasie Afdeling logopedie Wat is afasie? Vooraf Uw partner of familielid heeft afasie. In deze folder kunt u lezen wat afasie inhoudt en hoe u hiermee kunt omgaan. Wat is afasie Afasie
Nadere informatieInformatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden
Dysartrie Informatie voor patiënten F0804-3060 augustus 2010 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44
Nadere informatiewww.azstlucas.be > Afasie Dienst logopedie/afasiologie
www.azstlucas.be > Dienst logopedie/afasiologie Inhoudstafel 1. Wat is afasie 3 2. Tips voor het omgaan met afasiepatiënten 6 3. Invloed op de omgeving en de persoon 7 Heeft u na het lezen van deze brochure
Nadere informatieDysartrie. Logopedie
Dysartrie Logopedie Inhoudsopgave 1 Wat is dysartrie?... 2 2 Gevolgen van dysartrie... 3 3 Behandeling van dysartrie... 4 Onderzoek... 4 Behandeling... 4 4 Richtlijnen voor een betere communicatie... 5
Nadere informatievan delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten.
Afasie Als iemand een beroerte krijgt gebeurt dat bijna altijd plotseling. De schok is groot. Men heeft zich niet kunnen voorbereiden en men weet niet wat hen overkomt. Het dagelijkse leven wordt verstoord.
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek
Psychologie, medische (volwassenen) Neuropsychologisch onderzoek www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is een klinisch neuropsycholoog?... 3 Voor wie kan een klinisch neuropsycholoog iets betekenen?...
Nadere informatieDysartrie. spraakstoornis bij volwassenen
Dysartrie spraakstoornis bij volwassenen Voor u ligt de informatiefolder over dysartrie. In deze folder vindt u meer informatie over de spraakproblemen die u op dit moment ervaart. Het is belangrijk om
Nadere informatieKauw- en slikproblemen
Logopedie Kauw- en slikproblemen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LOG005 / Kauw- en slikproblemen / 07-07-2017 2 Kauw- en slikproblemen U
Nadere informatieLogopedie. Mimetherapie.
Logopedie Mimetherapie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LOG004 / Mimetherapie / 02-09-2013 2 Mimetherapie Deze folder is voor mensen met een
Nadere informatieInformatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel
Patiënteninformatie Afasie Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Wat is afasie? 4 Onstaan van afasie 5 Gevolgen 6 Wat doet de logopedist?
Nadere informatieInformatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel
Patiënteninformatie Afasie Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Wat is afasie? 4 Onstaan van afasie 5 Gevolgen 6 Wat doet de logopedist?
Nadere informatieCognitieve communicatieproblemen
Cognitieve communicatieproblemen Iemand in uw omgeving heeft niet-aangeboren hersenletsel, waardoor verschillende communicatieve problemen kunnen optreden. In deze folder leest u wat deze communicatieve
Nadere informatieWat is dysartrie Hoe ontstaat dysartrie Communicatieadviezen voor personen met dysartrie
Dysartrie U bent in het HMC opgenomen en heeft moeite met het spreken. De logopedist is hiervoor bij u langs geweest. In deze folder vindt u informatie over de spraakstoornis en enkele communicatieadviezen
Nadere informatieIn gesprek over chemotherapie en/of immunotherapie
Catharina Kanker Instituut In gesprek over chemotherapie en/of immunotherapie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Voorbereiding op het gesprek... 3 Verloop voorlichtingsgesprek... 4 Informatie over chemotherapie
Nadere informatieDysartrie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Dysartrie Dysartrie is een spraakstoornis ten gevolge van een neurologische aandoening. Iemand met een dysartrie heeft moeite om verstaanbaar te spreken. In deze folder leest u wat dysartrie inhoudt en
Nadere informatieInformatiebrochure Afasie
Informatiebrochure Afasie UZ Leuven 2 Beste familie, deze informatiebrochure bieden wij u aan naar aanleiding van de spraak-, taal - en/of slikproblemen die uw familielid momenteel ondervindt. In deze
Nadere informatieLicht traumatisch schedelhersenletsel
Spoedeisende Hulp / Spoedpost Licht traumatisch schedelhersenletsel www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl SEH015 / Licht traumatisch schedelhersenletsel
Nadere informatieInformatiebrochure Dysartrie. [Geef tekst op] Pagina 1
Informatiebrochure Dysartrie [Geef tekst op] Pagina 1 UZ Leuven 2 Beste familie, deze informatiebrochure bieden wij u aan naar aanleiding van de spraak-, taal - en/of slikproblemen die uw familielid momenteel
Nadere informatieWelke moeilijkheden kunnen optreden bij mensen met afasie?
Wegwijs in afasie Inleiding Uw naaste is opgenomen in Gelre ziekenhuizen omdat hij/zij getroffen is door een beschadiging in de hersenen waardoor zijn/haar communicatie is aangetast. Dit heet afasie.
Nadere informatieChirurgie. Mamma Care. www.catharinaziekenhuis.nl
Chirurgie Mamma Care www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl CHI043 / Mamma Care / 17-07-2014 2 Mamma Care Uw specialist heeft met u besproken dat
Nadere informatieCommuniceren met een zorgvrager met de ziekte van Parkinson
OPDRACHTFORMULIER Communiceren met een zorgvrager met de ziekte van Parkinson Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met
Nadere informatieThuiszorg na een buismaagoperatie
Chirurgie Thuiszorg na een buismaagoperatie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl CHI047 / Thuiszorg na een buismaagoperatie / 17-07-2014 2 Thuiszorg
Nadere informatieInformatiebrochure Apraxie
Informatiebrochure Apraxie UZ Leuven 2 Beste familie, deze informatiebrochure bieden wij u aan naar aanleiding van de spraak-, taal - en/of slikproblemen die uw familielid momenteel ondervindt. In deze
Nadere informatieVerpleegkundig specialist urologie
Urologie Verpleegkundig specialist urologie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl URO035 / Verpleegkundig Specialist Urologie / 17-07-2014 2 Verpleegkundig
Nadere informatieMedische Psychologie en Psychiatrie - Polikliniek volwassenen
Psychologie, medische (volwassenen) Medische Psychologie en Psychiatrie - Polikliniek volwassenen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl PSV003
Nadere informatieInformatie over delier
Algemeen Informatie over delier www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG017 / Informatie over delier / 18-10-2013 2 Informatie over delier Uw
Nadere informatieRevalidatie na een beroerte
Neurologie en Neurochirurgie Revalidatie na een beroerte www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU039 / Revalidatie na een beroerte / 26-03-2019
Nadere informatieLogopedie na een beroerte
Logopedie na een beroerte Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2011 pavo 0473 Inleiding Veel mensen hebben na een beroerte problemen met praten of slikken. De neuroloog regelt dat u hiervoor naar de logopedist
Nadere informatieFysiotherapie bij hartrevalidatie
Fysiotherapie Fysiotherapie bij hartrevalidatie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Waarom fysiotherapie?... 3 Verschillende groepen... 3 De training... 4 Duur van het beweegprogramma... 5 Waar?... 6 Kledingadvies...
Nadere informatieDe leerunit van de verpleegafdeling Maag-, Darm- en Leverziekten
Maag-, Darm- en Leverziekten De leerunit van de verpleegafdeling Maag-, Darm- en Leverziekten www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl MDL041 / De
Nadere informatieVerpleegkundige gynaecologische oncologie
Gynaecologie Verpleegkundige gynaecologische oncologie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl GYN024 / Verpleegkundige gynaecologische oncologie
Nadere informatieBehandeling van een herseninfarct met trombolyse
Neurologie en Neurochirurgie Behandeling van een herseninfarct met trombolyse www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU037 / Behandeling van een
Nadere informatieAFASIE. afasiepatiënten. persoon. verstoord. gespreksomgeving. persoon. 03 Wat is afasie? 04 Het begrijpen van gesproken taal is
AFASIE AFASIE 03 Wat is afasie? 04 Het begrijpen van gesproken taal is verstoord 06 Het spreken is verstoord 08 Lezen en schrijven zijn verstoord 08 Tips voor het omgaan met afasiepatiënten 09 Zorg voor
Nadere informatieAfasie. Logopedie. Beter voor elkaar
Afasie Logopedie Beter voor elkaar Afasie In deze folder leest u wat afasie is en krijgt u adviezen hoe u de communicatie met iemand met afasie kan verbeteren. Ook staat beschreven wat de logopedist kan
Nadere informatieStress echocardiogram met Dobutrex
Cardiologie Stress echocardiogram met Dobutrex www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl CAR027 / Stress echocardiogram met Dobutrex / 21-10-20145
Nadere informatieGeestelijke verzorging &
Geestelijke verzorging & Ethiek Geestelijke verzorging & Ethiek www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl GVE003 / Geestelijke verzorging & Ethiek
Nadere informatieSterilisatie van de man
Urologie Sterilisatie van de man www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Sterilisatie van de man... 3 Voorbereiding... 3 De dag vóór de ingreep... 3 Op de dag van de ingreep... 3 De ingreep... 4 Belangrijk!...
Nadere informatieAdemhalingsoefeningen voor thuis
Fysiotherapie Ademhalingsoefeningen voor thuis www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl FYS016 / Ademhalingsoefeningen voor thuis / 22-05-2014 2 Ademhalingsoefeningen
Nadere informatieEen buismaagoperatie, naar huis en dan.
Chirurgie Een buismaagoperatie, naar huis en dan. www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl CHI016 / Een buismaagoperatie, naar huis en dan. / 15-07-2014
Nadere informatieChirurgie. Stomazorg.
Chirurgie Stomazorg www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl CHI031 / Stomazorg / 15-07-2014 2 Stomazorg Uw specialist heeft met u besproken dat u
Nadere informatieEen dierbare verliezen
Algemeen Een dierbare verliezen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG042 / Een dierbare verliezen / 14-07-2015 2 Een dierbare verliezen U heeft
Nadere informatieVerbale en bucco-faciale apraxie
Verbale en bucco-faciale apraxie Inleiding De logopedist heeft bij u een verbale- of bucco-faciale apraxie geconstateerd (spraakstoornis). Spreken is bij gezonde mensen een activiteit die automatisch verloopt:
Nadere informatieStemproblemen bij volwassenen
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe maakt u geluid?... 3 Stemstoornissen... 3 Oorzaken... 3 Ontsteking van de stembanden... 3 Irritatie van
Nadere informatieOndersteuning bij leven met een beperking
Ondersteuning bij leven met een beperking Niet-aangeboren hersenletsel MEE Niet-aangeboren hersenletsel Raad en daad als het om mensen met NAH gaat Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) overkomt je. Door
Nadere informatieTAAL IS LEUK. Adviezen om de taalontwikkeling te stimuleren
TAAL IS LEUK Adviezen om de taalontwikkeling te stimuleren 1 Inhoudsopgave Pagina Besteed extra aandacht aan de taal van uw kind 4 Adviezen die u kunt toepassen tijdens een gesprekje met uw kind 5 Maak
Nadere informatieAFASIE. informatieve folder voor personeel binnen de gezondheidszorg
AFASIE informatieve folder voor personeel binnen de gezondheidszorg Stichting Afasie Nederland Postbus 221 6930 AE Westervoort Tel. 026-3512512 (werkdagen van 10.00-14.00 uur) Fax 026-3513613 E-mail: san@afasie.nl
Nadere informatieBehandeling van een herseninfarct met trombectomie
Neurologie en Neurochirurgie Behandeling van een herseninfarct met trombectomie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU036 / Behandeling van
Nadere informatieLonggeneeskunde. Open tuberculose. www.catharinaziekenhuis.nl
Longgeneeskunde Open tuberculose www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LON023 / Open tuberculose / 21-07-2014 2 Open tuberculose Deze informatiefolder
Nadere informatieVoedselprovocatietest: Pinda, kippeneiwit, open koemelk en overige
Kindergeneeskunde Voedselprovocatietest: Pinda, kippeneiwit, open koemelk en overige www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KIN037 / Voedselprovocatietest:
Nadere informatieLeren praten Turks. Colofon. Hart voor Brabant
Colofon Uitgave : GGD Hart voor Brabant Oplage : 500 Datum : februari 2007 Illustraties : Hendriks van den Hout Druk : Graphiset bv, Uden Hart voor Brabant Leren praten Turks GGD Hart voor Brabant Postbus
Nadere informatieLichamelijke klachten door alcoholgebruik
Maag-, Darm- en Leverziekten Lichamelijke klachten door alcoholgebruik www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl MDL013 / Lichamelijke klachten door
Nadere informatiePraten leer je niet vanzelf
jeugdgezondheidszorg Praten leer je niet vanzelf... hier ben ik www.icare.nl Over de spraak-taalontwikkeling van kinderen van 0-4 jaar Praten gaat niet vanzelf, praten moet je leren. Een kind leert praten
Nadere informatieOp de Spoedpost en dan?
Spoedeisende Hulp / Spoedpost Op de Spoedpost en dan? www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Samenwerking huisartsen en ziekenhuis... 3 Gang van zaken op de Spoedpost... 3 Aanmelding... 3 Eerste inschatting
Nadere informatieHistamine-provocatietest
Longgeneeskunde Histamine-provocatietest www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LON007 / Histamine-provocatietest / 21-07-2014 2 Histamine-provocatietest
Nadere informatieIn gesprek over chemotherapie
Catharina Kanker Instituut In gesprek over chemotherapie Bekijk de video over chemotherapie op www.catharinaziekenhuis.nl/folder-chemotherapie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Verloop voorlichtingsgesprek...
Nadere informatieDubbelblinde koemelkprovocatietest
Kindergeneeskunde Dubbelblinde koemelkprovocatietest www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KIN023 / Dubbelblinde koemelk-provocatietest / 24-10-2017
Nadere informatieNeurologie en Neurochirurgie. Een solumedrolkuur. www.catharinaziekenhuis.nl
Neurologie en Neurochirurgie Een solumedrolkuur www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU015 / Een solumedrolkuur / 24-06-2014 2 Een solumedrolkuur
Nadere informatieKeel-, Neus- en Oorheelkunde. Evenwichtsonderzoek. www.catharinaziekenhuis.nl
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Evenwichtsonderzoek www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KNO006 / Evenwichtsonderzoek / 09-10-2013 2 Evenwichtsonderzoek
Nadere informatiena een verworven hersenletsel
hoofd, hals en zenuwstelsel info voor patiënten en familie Afasie na een verworven hersenletsel UZ Gent, Dienst Neus-, Keel- en Oorheelkunde Afasie na een verworven hersenletsel Afasie is een taalstoornis
Nadere informatieAlgemene instructies voor de strategie: Vragen stellen. Introductiefase bij de eerste les:
Algemene instructies voor de strategie: Vragen stellen "Welkom,." Introductiefase bij de eerste les: 1. "Vandaag gaan we weer een tekst lezen. Daarbij gaan we een nieuwe strategie leren. Deze strategie
Nadere informatieLeren lopen met krukken onbelast
Fysiotherapie Leren lopen met krukken onbelast www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Het lopen... 3 Instructies... 3 Traplopen... 4 Traplopen met krukken, instructies... 5 Trap op... 5 Trap af... 5 Hulpmiddelen...
Nadere informatieGynaecologie. Ovulatietesten. www.catharinaziekenhuis.nl
Gynaecologie Ovulatietesten www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl GYN020 / Ovulatietesten / 26-03-2015 2 Ovulatietesten U hebt met uw arts of verpleegkundige
Nadere informatieWorkshop Look Good, Feel Better
Catharina Kanker Instituut Workshop Look Good, Feel Better www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl CKI008 / Workshop Look Good, Feel Better / 01-12-2015
Nadere informatieStemproblemen bij volwassenen
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe maakt u geluid?... 3 Stemstoornissen... 3 Oorzaken... 3 Ontsteking van de stembanden... 3 Irritatie van
Nadere informatieKindergeneeskunde. Koortsstuipen. www.catharinaziekenhuis.nl
Kindergeneeskunde Koortsstuipen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KIN031 / Koortsstuipen / 11-07-2013 2 Koortsstuipen Uw kind heeft een koortsstuip
Nadere informatieBehandelende logopedisten 02/
Afasie is een communicatiestoornis met ingrijpende gevolgen, niet alleen voor de patiënt maar ook voor de familie, vrienden en kennissen. Wie de stoornis begrijpt, kan gemakkelijker omgaan met de gevolgen.
Nadere informatieZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND. Leeftijd vanaf 4 jaar
ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND Leeftijd vanaf 4 jaar Het leren praten van uw kind gaat vaak bijna vanzelf. Toch is er heel wat voor nodig voordat uw kind goed praat. Soms gaat het niet zo vlot met
Nadere informatieLonggeneeskunde. Casemanager. Longgeneeskunde.
Longgeneeskunde Casemanager Longgeneeskunde www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LON041 / Casemanager Longgeneeskunde / 18-08-2016 2 Casemanager
Nadere informatieInzoomen op het ouderschap
Psychiatrie Inzoomen op het ouderschap www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl PSY011 / Inzoomen op het ouderschap / 14-10-2013 2 Inzoomen op het
Nadere informatieWelkom in het Catharina Kanker Instituut
Catharina Kanker Instituut Welkom in het Catharina Kanker Instituut www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl CKI012 / Welkom in het Catharina Kanker
Nadere informatieDysartrie bij volwassenen
Dysartrie bij volwassenen Inleiding U bent door uw huisarts of specialist doorverwezen naar de logopedist voor de behandeling van uw spraakstoornis dysartrie. In deze folder wordt u uitgelegd wat dysartrie
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
Oogheelkunde Suikerziekte en het oog www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl OOG020 / Suikerziekte en het oog / 16-12-2015 2 Suikerziekte en het
Nadere informatiePolikliniek Stoppen met roken
Longgeneeskunde Polikliniek Stoppen met roken www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LON012 / Polikliniek Stoppen met roken / 21-07-2014 2 Polikliniek
Nadere informatiePlak- en allergietest
Dermatologie Plak- en allergietest www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl DER007 / Plak- en allergietest / 18-07-2014 2 Plak- en allergietest U
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag
Nadere informatieDYSARTRIE & SPRAAKAPRAXIE
DYSARTRIE & SPRAAKAPRAXIE DYSARTRIE & SPRAAKAPRAXIE Wat is dysartrie? Dysartrie betekent letterlijk moeilijk kunnen articuleren. Dysartrie kan als symptoom optreden bij bepaalde neurologische aandoeningen
Nadere informatieVerwijdering van tanden of kiezen onder narcose
Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie Verwijdering van tanden of kiezen onder narcose www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl MKA005 / Verwijdering
Nadere informatieRöntgenonderzoek van de urinebuis
Urologie Röntgenonderzoek van de urinebuis www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl URO050 / Röntgenonderzoek van de urinebuis / 22-05-2015 2 Röntgenonderzoek
Nadere informatie