Normalisatie in de hydrobiologie. Arnold Veen en Erica Fritse

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Normalisatie in de hydrobiologie. Arnold Veen en Erica Fritse"

Transcriptie

1 Normalisatie in de hydrobiologie Arnold Veen en Erica Fritse 15 Februari 2017

2 Goed waterbeheer vraagt om vergelijkbare analyse resultaten die fit for purpose zijn. Paragraaf van de KRW - Standards for monitoring of quality elements Methods used for the monitoring of type parameters shall conform to the international standards listed below or such other national or international standards which will ensure the provision of data of an equivalent scientific quality and comparability Gepubliceerde CEN-normen zijn expliciet genoemd in annex V 2

3 Innovatie en normalisatie If you think of standardization as the best that you know today, but which is to be improved tomorrow; you get somewhere. (Henry Ford) Innovatie Nieuwe technieken (bijv. edna) Verbetering van bestaande analyses (bijv.?) Aanpassingen KRW op niveau maatlat en doelstellingen Niet-gestandaardiseerde methodes kun je niet doelmatig innoveren 3

4 geen normalisatie CEN guidance standard /NPR NEN-norm 4

5 CEN-NORMEN Guidance standard - descriptief (informatief, should ) NEN-EN (2014) Water quality - Guidance for the identification and enumeration of benthic diatom samples from rivers and lakes.. CEN-Richtlijnen zijn kaderstellend. Landen worden uitgenodigd om deze kaders landelijk vorm te geven in de vorm van meer prescriptieve normen. NEN 9409(2015)Water - Hydrobiologische methoden Analyse van kiezelwieren 5

6 NEN-NORMEN Gestandaardiseerde methode Nauwkeurige eenduidig voorgeschreven procedure Validatie/prestatiekenmerken Getoetst aan de toepassing ( fit for purpose ) Niet per se de beste methode NEN-EN NEN

7 NORMALISATIE Normalisatie is het gehele proces van ontwikkeling, implementatie, toetsen en wijzigen van normen op basis van consensus. Normen bieden marktpartijen duidelijkheid over en vertrouwen in producten, diensten of organisaties en wordt een minimum kwaliteit gewaarborgd. Normen zijn geen wetten, maar best practices. Normalisatie zorgt voor zichtbaarheid en organisatie van het werkveld. 7

8 Accreditatie De RVA ziet toe op de juiste uitvoering van geldende normen. Opdrachtgevers kunnen zonder accreditatie niet aannemen dat normen juist zijn uitgevoerd. Accreditatie is een continu kwaliteits verbeterings proces om aan te tonen dat (inter)nationale normen juist worden uitgevoerd. Nadruk bij audits ligt op verbeteringen ipv alleen monitoringsfunctie (chemie) 8

9 De hydrobiologie staat onder druk omdat we onze normalisatie niet op orde hebben. BSI, AFNOR, DIN, NEN ecologie CEN TC230 HHB Richtlijnen NEN xxxx NEN xxxx macro-evertebraten fytoplankton NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-EN CEN TC230/WG21 invertebrates NEN 9409 fytobenthos KRW ANNEX V CEN TC230/WG23 macrophytes & algae NEN xxxx macrofyten vismonitoring CEN TC230/WG24 fish monitoring./fenelab? CEN TC230/WG26 quality assurance TWN TaxaInfo 2017 NEN-EN CEN TC230/WG27 Marine methods

10 NEN PROCEDURE NEN maakt geen normen, maar faciliteert het proces NEN-norm - prescriptief (eisenstellend) NPR - descriptief (informatief) Ontwikkeling norm Conceptfase: taakgroep, geen tijdslimiet Ontwerpfase: commentaarronde voor alle belanghebbenden (3mnd) geen stemming Publicatie: Normcommissie (subcomm. Ecologie) beoordeeld de norm technisch inhoudelijk Milieu publiceert November 2016

11 CEN/NEN CEN officiëel erkend door de EU verantwoordelijk voor de ontwikkeling van Europese normen CEN brengt de nationale normalisatie organisaties van 33 landen samen (o.a. DIN, BSI, AFNOR en NEN) CEN leden implementeren de Europese normen als nationale normen. distribueren en verkopen de normen verplicht conflicterende nationale normen terug te trekken. Internationale normen worden ontwikkeld in mondiaal verband bij ISO (of IEC) Voor de mondiale normen geldt geen implementatieplicht. Kunnen wel nationaal/europees worden overgenomen (NEN-(EN-)ISO) Februari 2017

12 CEN ORGANISATIE HYDROBIOLOGIE CEN/TC Technisch Commissie voor Water Analysis (DIN) WG 2 - Werkgroep voor Biological and Ecological Assessment Methods (BSI) WG 21: Invertebrates (BSI) WG 23: Aquatic macrophytes and algae (NEN) WG 24: Fish monitoring (SIS) WG 25: Water body characteristics (BSI) WG 26: Quality Assurance (BSI) WG 27: Marine ecological methods (SN) 1x per jaar overleg (april/mei): gemiddeld 20 vertegenwoordigers uit 10 lidstaten administratie en voortgang, nieuwe ontwikkelingen (PWI) vastlegging via Decisions contactpersoon voor afstemming met ECOSTAT en EU 12

13 CEN-Procedure 13

14 CEN-STEMMING Gewogen stemming op basis van aantal inwoners Vijf landen hebben het maximum aantal van 29 stemmen: Frankrijk, Duitsland, Italie, UK en Turkije Nederland heeft 13 stemmen Onderaan. 3 stemmen voor IJsland en Malta Totaal 405 stemmen >71% (- onthoudingen) Voor NWI experts uit 5 landen nodig! Review minimaal 1x binnen 5 jaar na publicatie. 14

15 15 19 September 2011

De toekomstige ISO 17100 vertaaldiensten norm. Totstandkoming en de belangrijkste wijzigingen t.a.v. EN 15038

De toekomstige ISO 17100 vertaaldiensten norm. Totstandkoming en de belangrijkste wijzigingen t.a.v. EN 15038 De toekomstige ISO 17100 vertaaldiensten norm Totstandkoming en de belangrijkste wijzigingen t.a.v. EN 15038 1 Even voorstellen Jaap van der Marel Secretaris Normcommissie Tolk- en vertaaldiensten en aanverwante

Nadere informatie

NTA 8055 waarde creëren Ontwikkeling van NTA 8055 naar NEN 8055;

NTA 8055 waarde creëren Ontwikkeling van NTA 8055 naar NEN 8055; NTA 8055 waarde creëren Ontwikkeling van NTA 8055 naar NEN 8055; Vlora Rexhepi van der Pol (NEN ) Standards and Regulations 1 Inhoud NEN en normontwikkeling NTA ontwikkeling Van NTA 8055 naar NEN 8055

Nadere informatie

Wie de norm heeft, heeft de hub

Wie de norm heeft, heeft de hub Wie de norm heeft, heeft de hub Ing. Emiel Verhoeff Consultant Business Development NEN Nederlands Normalisatie-instituut, Delft Emiel.verhoeff@nen.nl, (015) 26 90 334, http://www.nen.nl Dr.ir. Henk J.

Nadere informatie

ISO 41001; a game changer for Facility Management?!

ISO 41001; a game changer for Facility Management?! ISO 41001; a game changer for Facility Management?! Kennissessie 14 juni 2018 Standards and Regulations 1 Mijn gemiddelde dag... Sheryl Limburg 2 Fijn dat u er bent! Korte kennismaking met een paar vragen,

Nadere informatie

Revisie van de Eurocodes

Revisie van de Eurocodes 1 Revisie van de Eurocodes Jan Gijsbers, TNO Voorzitter normcommissie TGB Betonconstructies Lid CEN/TC250/SC2 Eurocode Concrete structures 2 Inhoud presentatie Eurocodes en Europa Eurocodes in Nederland

Nadere informatie

Waarom is jouw standaard binnenkort achterhaald? Dik Spekkink & Alexander Worp, BIM Loket Beheerdersdag, 11 juni 2018

Waarom is jouw standaard binnenkort achterhaald? Dik Spekkink & Alexander Worp, BIM Loket Beheerdersdag, 11 juni 2018 Waarom is jouw standaard binnenkort achterhaald? Dik Spekkink & Alexander Worp, BIM Loket Beheerdersdag, Welke organisaties zijn voor ons van belang? CEN/TC 442 Building Information Modelling ISO/TC59

Nadere informatie

Open BIM standaarden in internationaal verband

Open BIM standaarden in internationaal verband Open BIM standaarden in internationaal verband BIM Loket Kennisdag Schiphol, Dik Spekkink We leven in Nederland niet op een eiland De bouw is een internationale business Wat heeft ontwikkeling van puur

Nadere informatie

Commissieplan 2015 Normcommissie 380419, 'Forensisch technisch onderzoek'

Commissieplan 2015 Normcommissie 380419, 'Forensisch technisch onderzoek' kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2016-04-28 pagina 1/5 Commissieplan 2015 Normcommissie NORMCOMMISSIE NEN Kennis & Informatiediensten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft T 015-269

Nadere informatie

LPS 1233 - Certificatie van vastopgestelde brandbeveiligingssystemen in Nederland

LPS 1233 - Certificatie van vastopgestelde brandbeveiligingssystemen in Nederland LPS 1233 - Certificatie van vastopgestelde brandbeveiligingssystemen in Nederland Huib Timmerman LPCB ROADSHOW LPS-1233 2006 Programma Historie van certificeren sprinkler- en overige blussystemen in Nederland

Nadere informatie

Commissieplan 2017 Normcommissie , 'ICT professionaliteit en digitale vaardigheden'

Commissieplan 2017 Normcommissie , 'ICT professionaliteit en digitale vaardigheden' NEN Elektro & ICT, Kennis- & Informatiediensten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 390 kid@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2017 Normcommissie

Nadere informatie

Commissieplan 2017 Normcommissie , IT Service Management and IT Governance

Commissieplan 2017 Normcommissie , IT Service Management and IT Governance COMMISSIEPLAN 2017 NEN Elektro & ICT, Kennis- & Informatiediensten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 200 kid@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan

Nadere informatie

Key words Standards, standardisation, secondary fuels, solid recovered fuel, SRF, waste, terminology, quality management system, QMS

Key words Standards, standardisation, secondary fuels, solid recovered fuel, SRF, waste, terminology, quality management system, QMS ECN-C--05-004 DEELNAME ECN AAN CEN/TC343 WG1 Quality Management System and Terminology of Solid Recovered Fuels A.R. Boersma JANUARI 2005 Colofon SenterNovem Projectnummer: 2020-02-12-24-004 ECN Projectnummer:

Nadere informatie

Voorbeeld NEN-EN 872. Preview. Waterkwaliteit. Bepaling van het gehalte aan gesuspendeerde stoffen. Methode door filtratie over glasvezelfilters

Voorbeeld NEN-EN 872. Preview. Waterkwaliteit. Bepaling van het gehalte aan gesuspendeerde stoffen. Methode door filtratie over glasvezelfilters Nederlandse Waterkwaliteit. Bepaling van het gehalte aan gesuspendeerde stoffen. Methode door filtratie over glasvezelfilters NEN-EN 872 Water quality. Determination of suspended solids. Method by filtration

Nadere informatie

Commissieplan 2017 Norm(sub)commissie 'Marktonderzoek' COMMISSIEPLAN NEN Elektro & ICT, Kennis- & Informatiediensten

Commissieplan 2017 Norm(sub)commissie 'Marktonderzoek' COMMISSIEPLAN NEN Elektro & ICT, Kennis- & Informatiediensten NEN Elektro & ICT, Kennis- & Informatiediensten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 390 kid@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2017 Norm(sub)commissie

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Normcommissie OHSAS naar ISO-norm

Informatiebijeenkomst Normcommissie OHSAS naar ISO-norm Informatiebijeenkomst Normcommissie OHSAS 18001 naar ISO-norm 24 januari 2013 1 Programma informatiebijeenkomst 10.00 uur Opening en welkomstwoord Marc Ritter, Manager NEN Arbeid en Managementsystemen

Nadere informatie

LABS contactdag 24 november 2015. Debietnorm EN-ISO 16911-1:2013 Handmatige referentiemethode

LABS contactdag 24 november 2015. Debietnorm EN-ISO 16911-1:2013 Handmatige referentiemethode LABS contactdag 24 november 2015 Debietnorm EN-ISO 16911-1:2013 Handmatige referentiemethode Inhoud presentatie NEN commissie Emissiemetingen en Algemene aspecten Overzicht opmerkingen op de norm Huidige

Nadere informatie

Commissieplan 2018 Normcommissie , Kantoormachines COMMISSIEPLAN NEN Elektro & ICT, Kennis- & Informatiediensten

Commissieplan 2018 Normcommissie , Kantoormachines COMMISSIEPLAN NEN Elektro & ICT, Kennis- & Informatiediensten NEN Elektro & ICT, Kennis- & Informatiediensten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 200 kid@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2018 Normcommissie

Nadere informatie

RONTLINE RIGGING & MOTION VPT VAKMEETING. Hijstechniek : jaar verder NEN ELL NPR CEN MD BICKT CWA WLL EN SWL BOEH ELL/R

RONTLINE RIGGING & MOTION VPT VAKMEETING. Hijstechniek : jaar verder NEN ELL NPR CEN MD BICKT CWA WLL EN SWL BOEH ELL/R VPT VAKMEETING Hijstechniek : 10 13 jaar verder NEN ELL NPR CEN MD BICKT CWA WLL EN SWL BOEH ELL/R Frontline Rigging & Motion Gert Jan Brouwer (directeur) Voting Delegate NL / Expert CEN TC433 Voorzitter

Nadere informatie

Biologie in het lab van de toekomst

Biologie in het lab van de toekomst Biologie in het lab van de toekomst Frank Schuren TNO Microbiologie Conventionele microbiologie met state of the art genomics technologie en viability assays Conventional Microbiology Genomics technologies

Nadere informatie

ISO/IEC 20000, van standaardkwaliteit naar kwaliteitsstandaard. NGI Limburg 30 mei 2007

ISO/IEC 20000, van standaardkwaliteit naar kwaliteitsstandaard. NGI Limburg 30 mei 2007 ISO/IEC 20000, van standaardkwaliteit naar kwaliteitsstandaard NGI Limburg 30 mei 2007 1 Tijdlijn 80-er jaren: ITIL versie 1 2000: BS 15000 2001: ITIL versie 2 2002: Aangepaste versie BS 15000 2005: BS

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst ISO HR Management

Informatiebijeenkomst ISO HR Management Informatiebijeenkomst ISO HR Management Even voorstellen Stephanie Jansen (Dagvoorzitter) Remco van Schaik (Consultant NEN Arbeid) Marc Ritter (Manager NEN Arbeid) Anya van der Vlist (Consultant NEN Arbeid)

Nadere informatie

CFD in normalisatie. Ruud Nouwen NEN-Bouw Symposium Actiflow 20 mei 2011. Presentatie NEN 1

CFD in normalisatie. Ruud Nouwen NEN-Bouw Symposium Actiflow 20 mei 2011. Presentatie NEN 1 CFD in normalisatie Ruud Nouwen NEN-Bouw Symposium Actiflow 20 mei 2011 Presentatie NEN 1 Even voorstellen: Ruud Nouwen (Clustermanager Integraal Bouwen bij NEN-Bouw) Wie bent u? Presentatie NEN 2 Inhoud

Nadere informatie

Belang van normen bij CE-markering Uw belang!? Taco van den Broek. Normontwikkeling uw belang. introduction. Normontwikkeling uw belang 2

Belang van normen bij CE-markering Uw belang!? Taco van den Broek. Normontwikkeling uw belang. introduction. Normontwikkeling uw belang 2 Belang van normen bij CE-markering Uw belang!? Taco van den Broek NEN Normontwikkeling uw belang 1 introduction Normontwikkeling uw belang 2 1 Normen: uw belang? Korte intro over NEN Normontwikkelen Normtoepassing

Nadere informatie

Commissieplan 2016 Normcommissie NEC 76 Veiligheid van optische straling en laser uitrusting

Commissieplan 2016 Normcommissie NEC 76 Veiligheid van optische straling en laser uitrusting kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2016-08-16 pagina 1/4 Commissieplan 2016 Normcommissie straling en laser uitrusting NORMCOMMISSIE NEN Elektro & ICT Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623

Nadere informatie

kenmerk Error! Reference source not found. datum pagina 1/9 Commissieplan 2017 Normcommissie , Opleggingen

kenmerk Error! Reference source not found. datum pagina 1/9 Commissieplan 2017 Normcommissie , Opleggingen kenmerk Error! Reference source not found. datum pagina 1/9 Commissieplan 2017 Normcommissie NORMCOMMISSIE NEN Businessunit Bouw Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft Nederlands Normalisatie-instituut

Nadere informatie

Welke standaard is het beste? 4 december 2008, Bianca Scholten, bianca.scholten@task24.nl, tel. 06 52 45 25 98

Welke standaard is het beste? 4 december 2008, Bianca Scholten, bianca.scholten@task24.nl, tel. 06 52 45 25 98 Welke standaard is het beste? 4 december 2008, Bianca Scholten, bianca.scholten@task24.nl, tel. 06 52 45 25 98 Level 4 Business Planning & Logistics ISA-99 beveiliging binnen het control domain Level 3

Nadere informatie

Voorbeeld. norm NEN-EN 795. Preview. Persoonlijke beschermingsmiddelen. Nederlands

Voorbeeld. norm NEN-EN 795. Preview. Persoonlijke beschermingsmiddelen. Nederlands Nederlandse norm Persoonlijke beschermingsmiddelen tegen vallen - Verankeringsvoorzieningen - Eisen en beproeving NEN-EN 795 Protection against falls from a height - Anchor devices - Requirements and testing

Nadere informatie

Commissieplan 'Klinisch Onderzoek' COMMISSIEPLAN NEN Zorg & Welzijn. Postbus GB Delft. Vlinderweg AX Delft

Commissieplan 'Klinisch Onderzoek' COMMISSIEPLAN NEN Zorg & Welzijn. Postbus GB Delft. Vlinderweg AX Delft NEN Zorg & Welzijn Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 390 advies.medisch@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2018 NORM(SUB)COMISSIE NEN Zorg

Nadere informatie

Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN , maart 1998.

Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN , maart 1998. Nederlandse norm Water Bepaling van het biochemisch zuurstofverbruik na n dagen (BZV n ) Deel 2: Methode voor onverdunde monsters (ISO 5815:1989, gewijzigd) NEN-EN 1899-2 Water quality Determination of

Nadere informatie

3e Mirror meeting pren April :00 Session T, NVvA Symposium

3e Mirror meeting pren April :00 Session T, NVvA Symposium 3e Mirror meeting pren 689 13 April 2017 14:00 Session T, NVvA Symposium steps since April 2016 The enquiry (June to August 2016) performed by the national bodies. Resulting in 550 comments. Three/Four

Nadere informatie

Wat zijn standaarden? Voorwaarde-scheppend voor de business

Wat zijn standaarden? Voorwaarde-scheppend voor de business Wat zijn standaarden? Voorwaarde-scheppend voor de business Tim Kniep Standardisation Consultant NEN 2009-11-04 1 In deze presentatie Wat zijn normen NEN, CEN en ISO Waarom normen Normen en normalisatie

Nadere informatie

Fysieke belasting. Stephanie Jansen 22 november 2017

Fysieke belasting. Stephanie Jansen 22 november 2017 Fysieke belasting Stephanie Jansen 22 november 2017 NEN Nederlands Normalisatie-instituut Opgericht in 1916 Onafhankelijke stichting Non-profit Netwerk van ca. 800 commissies & ca. 5000 leden Ontwikkelt,

Nadere informatie

Commissieplan 2017 Normcommissie 'Warmte meten en verdelen'

Commissieplan 2017 Normcommissie 'Warmte meten en verdelen' NEN Bouw & Installatie Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 324 bi@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2017 Normcommissie NORMCOMMISSIE NEN Bouw

Nadere informatie

Hydrobiologische Monitoring

Hydrobiologische Monitoring Opzet presentatie Hydrobiologische Monitoring Dille Wielakker & Jos Spier Wat is Hydrobiologie? Historie van de Hydrobiologie Monitoringsmethodieken Belang van standaardisatie Door Bureau Waardenburg bv

Nadere informatie

Kwade trouw mr. dr. A. Tsoutsanis. Seminar 'Trademark Package' 13 dec Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom

Kwade trouw mr. dr. A. Tsoutsanis. Seminar 'Trademark Package' 13 dec Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom Kwade trouw mr. dr. A. Tsoutsanis Seminar 'Trademark Package' 13 dec. 2018 Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom 1935 1953 1955 1959 1959 1962 2 1974 1988 2005 2008 2009 2015 3 Oud - 2.4F f. de

Nadere informatie

Voorbeeld NEN-EN Preview. Aluminium en aluminiumlegeringen. Plaat en band. Deel 4: Toleranties op vorm en afmetingen van koudgewalste produkten

Voorbeeld NEN-EN Preview. Aluminium en aluminiumlegeringen. Plaat en band. Deel 4: Toleranties op vorm en afmetingen van koudgewalste produkten Nederlandse VS Aluminium en aluminiumlegeringen. Plaat en band. Deel 4: Toleranties op vorm en afmetingen van koudgewalste produkten NEN-EN 485-4 EN 485-4 Aluminium and aluminium alloys. Sheet, strip and

Nadere informatie

Regionale Implementatie KRW

Regionale Implementatie KRW Regionale Implementatie KRW Bepaling Huidige toestand waterlichamen Dommel Martijn Antheunisse, Vakgroep Ecologie, Ws De Dommel Inhoud Ws. De Dommel - 26 KRW waterlichamen Huidige situatie 2009: Biologische

Nadere informatie

Voorbeeld. Preview. Correctieblad NEN-ISO 6411/C1. Technische tekeningen Vereenvoudigde tekenwijze van centergaten (ISO 6411:1982) Nederlandse norm

Voorbeeld. Preview. Correctieblad NEN-ISO 6411/C1. Technische tekeningen Vereenvoudigde tekenwijze van centergaten (ISO 6411:1982) Nederlandse norm Nederlandse norm Correctieblad NEN-ISO 6411/C1 Technische tekeningen Vereenvoudigde tekenwijze van centergaten (ISO 6411:1982) Technical drawings Simplified representation of centre holes (ISO 6411:1982)

Nadere informatie

Commissieplan 2017 Normcommissie 'Inbraakwerendheid gevelelementen'

Commissieplan 2017 Normcommissie 'Inbraakwerendheid gevelelementen' 353642 / N030 NEN Materialen & Bouwproducten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 390 mb@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2017 Normcommissie

Nadere informatie

Voorbeeld NEN-EN Preview. Niet-destructief onderzoek. Penetrantonderzoek. Deel 1: Algemene beginselen. Nederlands

Voorbeeld NEN-EN Preview. Niet-destructief onderzoek. Penetrantonderzoek. Deel 1: Algemene beginselen. Nederlands Nederlandse NEN-EN 571-1 Niet-destructief onderzoek. Penetrantonderzoek. Deel 1: Algemene beginselen Non-destructive testing. Penetrant testing. Part 1: General principles 1e druk, maart 1997 ICS 19.100

Nadere informatie

Normen voor energie efficiency in organisaties

Normen voor energie efficiency in organisaties Normen voor energie efficiency in organisaties Industrial Processing - FEDEC Energietheater Regelgeving - Compliance op energiegebied, 4 oktober 2016 Bert Dijkstra NEN Energie bert.dijkstra@nen.nl 1 Inhoud

Nadere informatie

Wet van 3 april 2003

Wet van 3 april 2003 Standards? Wet van 3 april 2003 Technische specificatie die door een erkende instelling met normatieve activiteiten met het oog op een herhaalde en voortdurende toepassing is goedgekeurd, waarvan de inachtneming

Nadere informatie

Commissieplan 2019 Normcommissie Metaalbewerkingsmachines

Commissieplan 2019 Normcommissie Metaalbewerkingsmachines Commissieplan 2019 Normcommissie 341002 Metaalbewerkingsmachines NORMCOMMISSIE 341002 ' Metaalbewerkingsmachines ' NEN Postbus 5059 2600 GB Delft 11 april 2019 Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 180

Nadere informatie

Analyser Platform. Arno van Adrichem EMEEL Analyser Engineer, EMEAP Coordinator ExxonMobil Research and Engineering.

Analyser Platform. Arno van Adrichem EMEEL Analyser Engineer, EMEAP Coordinator ExxonMobil Research and Engineering. Januari 26, 2016 Analyser Platform Kick off meeting analyser platform 26 Januari 2016, Delft Arno van Adrichem EMEEL Analyser Engineer, EMEAP Coordinator ExxonMobil Research and Engineering ExxonMobil

Nadere informatie

Orde in de digitale dossierkast leidt tot meer begrip van aquatische ecosystemen

Orde in de digitale dossierkast leidt tot meer begrip van aquatische ecosystemen Orde in de digitale dossierkast leidt tot meer begrip van aquatische ecosystemen Martin Droog (Witteveen+Bos ), Laura Moria (Waternet) Waternet heeft in samenwerking met Witteveen+Bos de ordening en infrastructuur

Nadere informatie

ISO/IEC Governance of InformationTechnology. Yvette Backer ASL BiSL Foundation. 16 juni ISO Governance of Information Technoloy 1

ISO/IEC Governance of InformationTechnology. Yvette Backer ASL BiSL Foundation. 16 juni ISO Governance of Information Technoloy 1 ISO/IEC 38500 Governance of InformationTechnology Yvette Backer ASL BiSL Foundation 16 juni 2016 ISO 38500 Governance of Information Technoloy 1 Achtergrond Yvette Backer Zelfstandig consultant en trainer,

Nadere informatie

Overzicht. Monitoring en beoordeling in the KRW. 368 nationale methodes

Overzicht. Monitoring en beoordeling in the KRW. 368 nationale methodes Overzicht Monitoring in andere landen Wouter van de Bund Met bijdragen van Sandra Poikane, Wendy Bonne, Nikolaos Zampoukas (JRC Ispra) Sebastian Birk (UDE) Monitoring en assessment in de KRW Intercalibratie

Nadere informatie

Commissieplan 2018 NC , Transportdiensten

Commissieplan 2018 NC , Transportdiensten NEN Industrie & Veiligheid Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 390 iv@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2018 NC NORMCOMMISSIE NEN Industrie

Nadere informatie

Uitbesteding van processen

Uitbesteding van processen Certification Providers Uitbesteding van processen College van Belanghebbenden TTP.NL Over deze presentatie s Signalen van marktpartijen - twijfel of alle s op de juiste wijze omgaan met (buitenlandse)

Nadere informatie

Commissieplan 2017 Normcommissie Projectmanagement COMMISSIEPLAN NEN Elektro & ICT, Kennis- & Informatiediensten

Commissieplan 2017 Normcommissie Projectmanagement COMMISSIEPLAN NEN Elektro & ICT, Kennis- & Informatiediensten NEN Elektro & ICT, Kennis- & Informatiediensten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 390 kid@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2017 Normcommissie

Nadere informatie

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager.

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager. Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager www.bpmo-academy.nl Wat is kwaliteitsmanagement? Kwaliteitsmanagement beoogt aan te sturen op het verbeteren van kwaliteit. Tevens houdt het zich bezig met het verbinden

Nadere informatie

Keten-denken en verantwoordelijkheid. Keten-denken. Verantwoordelijkheid. Keten-denken en verantwoordelijkheid. Keten-denken en verantwoordelijkheid

Keten-denken en verantwoordelijkheid. Keten-denken. Verantwoordelijkheid. Keten-denken en verantwoordelijkheid. Keten-denken en verantwoordelijkheid Keten-denken Verantwoordelijkheid Willie van den Berg manager bij Stichting Waterproef in Edam. Actief in normalisatie nationaal (NEN), Europees (NEN-EN) en mondiaal (ISO). 28 oktober 2015 - Praktijkdag

Nadere informatie

kenmerk Error! Bookmark not defined. datum pagina 1/6 Commissieplan 2016 Normcommissie

kenmerk Error! Bookmark not defined. datum pagina 1/6 Commissieplan 2016 Normcommissie kenmerk Error! Bookmark not defined. datum pagina 1/6 Commissieplan 2016 Normcommissie 381184 6 NORMCOMMISSIE NEN Kennis- & Informatiediensten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft T 015

Nadere informatie

Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN 626-1, oktober 1994.

Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN 626-1, oktober 1994. Nederlandse Veiligheid van machines. Verlaging van de gezondheidsrisico s ten gevolge van gevaarlijke stoffen, afkomstig van machines. Deel 1: Grondbeginselen en specificaties voor fabrikanten van machines

Nadere informatie

Nederlandse praktijkrichtlijn. NPR-CLC/TR (en) Leidraad voor de toepassing van de Europese norm EN (NEN-EN 50160)

Nederlandse praktijkrichtlijn. NPR-CLC/TR (en) Leidraad voor de toepassing van de Europese norm EN (NEN-EN 50160) Nederlandse praktijkrichtlijn Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik

Nadere informatie

Nederlandse praktijkrichtlijn NPR (nl) Evenementen - Hijs- en heftechniek - Veiligheidsfactoren voor hijs- en hefmiddelen

Nederlandse praktijkrichtlijn NPR (nl) Evenementen - Hijs- en heftechniek - Veiligheidsfactoren voor hijs- en hefmiddelen Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This

Nadere informatie

Museums en CITES in Nederland

Museums en CITES in Nederland www.cites.org 1 Museums en CITES in Nederland Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora Copyright NL CITES SA CC08/218 Overeenkomst inzake de Internationale Handel

Nadere informatie

Commissieplan 2016 Normcommissie 341093, Explosieve atmosferen

Commissieplan 2016 Normcommissie 341093, Explosieve atmosferen kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2016-01-13 pagina 1/4 Commissieplan 2016 Normcommissie NORMCOMMISSIE 341093, Ontplofbare atmosferen NEN Industrie & Veiligheid Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg

Nadere informatie

Normalisatie van methoden, wat gaat er nou echt veranderen de komende jaren

Normalisatie van methoden, wat gaat er nou echt veranderen de komende jaren Normalisatie van methoden, wat gaat er nou echt veranderen de komende jaren Paul in t Veld, Wetenschappelijk medewerker NVWA Laura Mout, Consultant NEN Inhoud Introductie normalisatie Veranderingen in

Nadere informatie

Vervangt NEN-EN :2000 Ontw. Nederlandse norm. NEN-EN (en)

Vervangt NEN-EN :2000 Ontw. Nederlandse norm. NEN-EN (en) Vervangt NEN-EN 13920-10:2000 Ontw. Nederlandse norm Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst

Nadere informatie

(en; fr) Matten van isolerend materiaal voor elektrotechnische doeleinden (IEC 61111:1992,MOD,IEC 61111:1992/C1:2000,MOD)

(en; fr) Matten van isolerend materiaal voor elektrotechnische doeleinden (IEC 61111:1992,MOD,IEC 61111:1992/C1:2000,MOD) Nederlandse praktijkrichtlijn NPR-ENV-IEC 61111 (en; fr) Matten van isolerend materiaal voor elektrotechnische doeleinden (IEC 61111:1992,MOD,IEC 61111:1992/C1:2000,MOD) Matting of insulating material

Nadere informatie

Best Practice Guidelines voor het verplicht wegen van containers

Best Practice Guidelines voor het verplicht wegen van containers DOW RESTRICTED Best Practice Guidelines voor het verplicht wegen van containers Seminarie Logistiek in de chemie: veilig, duurzaam en efficiënt Voka 25 maart i.s.m. LITC, Essenscia, BACD en Cefic Wat is

Nadere informatie

Vervangt NEN 913:1963; NEN 913:1998 Ontw. Nederlandse norm. NEN 913 (nl) Melk en vloeibare melkproducten - Bepaling van de titreerbare zuurtegraad

Vervangt NEN 913:1963; NEN 913:1998 Ontw. Nederlandse norm. NEN 913 (nl) Melk en vloeibare melkproducten - Bepaling van de titreerbare zuurtegraad Vervangt NEN 913:1963; NEN 913:1998 Ontw. Nederlandse norm Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst

Nadere informatie

Nederlandse norm. NEN 3576 (nl) Beglazing van kozijnen, ramen en deuren Functionele eisen

Nederlandse norm. NEN 3576 (nl) Beglazing van kozijnen, ramen en deuren Functionele eisen Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This

Nadere informatie

Nederlandse norm. NEN 5706 (nl) Richtlijnen voor de beschrijving van zintuiglijke waarnemingen tijdens de uitvoering van milieukundig bodemonderzoek

Nederlandse norm. NEN 5706 (nl) Richtlijnen voor de beschrijving van zintuiglijke waarnemingen tijdens de uitvoering van milieukundig bodemonderzoek Nederlandse norm Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is

Nadere informatie

Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015

Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015 ISO Revisions Nieuw en herzien Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015 Inleiding Dit document maakt een vergelijking tussen ISO 9001:2008 en de Final Draft International

Nadere informatie

CEN/TC 442 Building Information Modelling Concept 14 november 2018

CEN/TC 442 Building Information Modelling Concept 14 november 2018 CEN/TC 442 Building Information Modelling Concept 14 november 2018 Toelichting: de bedoeling om deze notitie op de website van BIM Loket te plaatsen en vervolgens regelmatig te updaten. Introductie Sinds

Nadere informatie

Voorbeeld. norm NEN-EN Preview. Ontwerp

Voorbeeld. norm NEN-EN Preview. Ontwerp Nederlandse Ontwerp norm NEN-EN 50471 Electromagnetic compatibility (EMC) - Product family emission standard for wireline telecommunication networks Publicatie uitsluitend voor commentaar Commentaar voor

Nadere informatie

Implementatie CNOSSOS in NL

Implementatie CNOSSOS in NL Implementatie CNOSSOS in NL Een blik vooruit door RIVM. Annemarie van Beek Dolf de Gruijter Inhoud 1. Achtergrond 2. Proces 3. Stand van zaken 4. Beslissingen die er uiteindelijk liggen 5. En nu verder.

Nadere informatie

Certificering NDT personeel Aerospace industrie

Certificering NDT personeel Aerospace industrie Certificering NDT personeel Aerospace industrie en de rol die de NANDT Board hierbij vervult Pieter Troost (Review Board) 13/11/2018 1 Onderwerpen Introductie kwalificatie en certificatie van NDT personeel

Nadere informatie

Voorbeeld NEN-EN 577. Preview. N Nederlands. Aluminium en aluminiumlegeringen. Vloeibaar metaal. Specificaties

Voorbeeld NEN-EN 577. Preview. N Nederlands. Aluminium en aluminiumlegeringen. Vloeibaar metaal. Specificaties Nederlandse Aluminium en aluminiumlegeringen. Vloeibaar metaal. Specificaties NEN-EN 577 EN 577 Aluminium and aluminium alloys. Liquid metal. Specifications Ie druk, september 1995 UDC 669.71-404.3 Dit

Nadere informatie

Commissieplan 2017 Normcommissie Meetapparatuur voor elektrische en elektromagnetische grootheden

Commissieplan 2017 Normcommissie Meetapparatuur voor elektrische en elektromagnetische grootheden NEN Elektro & ICT Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 376 ev@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2017 Normcommissie 364085 Meetapparatuur voor

Nadere informatie

Energieprestatie. De aanscherping van de Energieprestatieeis in de gebouwde omgeving

Energieprestatie. De aanscherping van de Energieprestatieeis in de gebouwde omgeving Energieprestatie De aanscherping van de Energieprestatieeis in de gebouwde omgeving 1 Even voorstellen: Ron van der Aa (projectmanager bij NEN) Wie bent u? Context 2 Inhoud van deze presentatie Algemeen:

Nadere informatie

Commissieplan 2018 Normcommissie Metallieke deklagen en niet-organische deklagen

Commissieplan 2018 Normcommissie Metallieke deklagen en niet-organische deklagen Commissieplan 2018 Normcommissie 342107 Metallieke deklagen en niet-organische deklagen NORMCOMMISSIE 342107 'Metallieke deklagen en niet-organische deklagen' NEN Materialen & Bouwproducten Postbus 5059

Nadere informatie

Voorbeeld NEN-EN 349. Preview. Veiligheid van machines. Minimumafstanden ter voorkoming van het bekneld raken van menselijke lichaamsdelen.

Voorbeeld NEN-EN 349. Preview. Veiligheid van machines. Minimumafstanden ter voorkoming van het bekneld raken van menselijke lichaamsdelen. Nederlandse Veiligheid van machines. Minimumafstanden ter voorkoming van het bekneld raken van menselijke lichaamsdelen NEN-EN 349 EN 349 Safety of machinery. Minimum gaps to avoid crushing of parts of

Nadere informatie

Nederlandse norm. NEN-EN-ISO (nl)

Nederlandse norm. NEN-EN-ISO (nl) Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This

Nadere informatie

kenmerk Error! Bookmark not defined. datum pagina 1/4 Commissieplan 2014 Normcommissie , Outsourcing

kenmerk Error! Bookmark not defined. datum pagina 1/4 Commissieplan 2014 Normcommissie , Outsourcing kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2014-03-11 pagina 1/4 Commissieplan 2014 Normcommissie NORMCOMMISSIE NEN Kennis & Informatiediensten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft T 015

Nadere informatie

Nederlandse norm. NEN-EN-ISO 6165 (nl) Grondverzetmachines Basistypen Woordenlijst (ISO 6165:1997)

Nederlandse norm. NEN-EN-ISO 6165 (nl) Grondverzetmachines Basistypen Woordenlijst (ISO 6165:1997) Nederlandse norm Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is

Nadere informatie

Nederlandse norm. NEN-EN (en) Lichtmasten - Deel 3-2: Ontwerp en verificatie - Verificatie door beproeving

Nederlandse norm. NEN-EN (en) Lichtmasten - Deel 3-2: Ontwerp en verificatie - Verificatie door beproeving Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This

Nadere informatie

Voorbeeld NEN-EN Preview. Gieterijtechniek- Bainitisch nodulair gietijzer. Nederlands

Voorbeeld NEN-EN Preview. Gieterijtechniek- Bainitisch nodulair gietijzer. Nederlands Nederlandse Gieterijtechniek- Bainitisch nodulair gietijzer NEN-EN 14 Founding - Austempered ductile cast irons 1e druk, december 199 ICS.140.0 Vervangt NEN-EN 14:1994 Ontw. Dit document bevat de vertaling

Nadere informatie

Hermeandering en hydromorfologie

Hermeandering en hydromorfologie Hermeandering en hydromorfologie Monitoring van structuren of ecologie? Oscar van Dam teamleider waterbeheer en gis COP hermeandering 24 november 2010 HWH Amersfoort RPS BCC Onderdeel RPS plc Organisatie

Nadere informatie

Commissieplan 2017 Normcommissie , Productgeometrie COMMISSIEPLAN NEN Industrie & Veiligheid. Postbus GB Delft

Commissieplan 2017 Normcommissie , Productgeometrie COMMISSIEPLAN NEN Industrie & Veiligheid. Postbus GB Delft COMMISSIEPLAN 2017 NEN Industrie & Veiligheid Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft (015) 2 690 180 IV@nen.nl www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut Commissieplan 2017 Normcommissie

Nadere informatie