Informatie voor patiënten

Transcriptie

1 Informatie voor patiënten De OPTIMIST studie Doelmatigheid van geïndividualiseerd aanpassen van de FSH stimulatie dosis bij de IVF behandeling: een vergelijkend onderzoek Geachte Mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch-wetenschappelijk onderzoek (zie titel). Een onderzoeksarts zal het onderzoek uitvoerig met u bespreken of heeft dit al gedaan. Het is belangrijk voor u te weten waarom dit onderzoek gedaan wordt en wat de vereisten zijn voor uw deelname, voordat u akkoord gaat met deelname aan dit onderzoek. U beslist zelf of u wilt meedoen. Voordat u de beslissing neemt, is het belangrijk om meer te weten over het onderzoek. Neemt u alstublieft de tijd om de volgende informatie zorgvuldig door te lezen en vragen te stellen als er iets onduidelijk is. Bespreek het met partner, vrienden of familie. Ook is er een onafhankelijke persoon, die veel weet van het onderzoek. Lees ook de Algemene brochure. Daar staat veel algemene informatie over medisch-wetenschappelijk onderzoek in. Hebt u na het lezen van de informatie nog vragen? Dan kunt u terecht bij de onderzoeker of de onafhankelijk arts. Bovenaan bladzijde 6 vindt u hun contactgegevens. Dit patiënteninformatie formulier beschrijft het doel, de procedures, de voorzorgsmaatregelen, de mogelijke voordelen, de risico s (bijwerkingen) en ongemakken, die zich kunnen voordoen gedurende dit onderzoek. Dit formulier beschrijft ook uw rechten als deelneemster in dit onderzoek. Als u akkoord gaat met deelname, wordt u gevraagd het toestemmingformulier te ondertekenen. Dit onderzoek zal uitgevoerd worden in 15 Nederlandse IVF centra. Er doen 1500 mensen mee. INLEIDING U heeft, in overleg met uw behandelend arts, besloten dat u een in vitro fertilisatie (IVF) of intracytoplasmatisch sperma injectie (ICSI) behandeling zult ondergaan om proberen zwanger te worden (zie voor algemene informatie ook de voorlichtingsfolder IVF/ICSI). Om de groei en rijping van meerdere follikels (eiblaasjes) gelijktijdig te bevorderen, worden de eierstokken gestimuleerd met een follikel stimulerend hormoon (FSH). Een follikel is een met vocht gevuld blaasje in uw eierstok waarin zich een eicel bevindt. Om voldoende stimulatie van de eierstokken te bereiken zijn dagelijkse injecties vereist. De behandeling gaat door totdat er voldoende follikels zichtbaar zijn bij een echo. Het aantal follikels dat zal groeien tijdens de stimulatie kan behoorlijk variëren en het aantal eicellen dat bij de punctie wordt verkregen eveneens, en wel van nul tot ongeveer 40. In een ideale situatie is een aantal van ongeveer 8 (7-10) eicellen genoeg om een optimale kans op succes te garanderen na de terugplaatsing van het embryo of de embryo s. Zeer vaak is het aantal follikels echter (veel) lager of (veel) hoger dan dit aantal. Om in elk individueel geval een optimaal aantal eicellen te verkrijgen, wordt geregeld gevarieerd met de stimulatiedosis van het FSH hormoon. Elk centrum of elke arts doet dat naar eigen ervaring en inzichten, vaak zonder wetenschappelijke onderbouwing. Dat leidt ertoe dat we niet weten of dat eigenlijk wel de juiste wijze is om voor elk individu de optimale aanpak te garanderen.

2 In het voorgestelde onderzoek wordt de keuze voor de juiste dosis onderzocht op basis van een ovarium (eierstok) response test (ORT), te weten de antrale follikel telling (antral follicle count, AFC). Deze antrale follikeltelling is het aantal follikels (met een grootte van 2-6 mm doorsnede) dat aan het begin van de menstruatie in de beide eierstokken kan worden gemeten met behulp van een echo onderzoek. Op basis van de uitslag van deze test zal een aanpassing van de dosis van het stimulatiehormoon FSH worden toegepast, om de eierstok response zo veel mogelijk optimaal (7-10 eicellen) te laten worden. Op deze wijze kan de serie IVF/ICSI behandelingen zo kansrijk mogelijk worden gemaakt door het vermijden van onnodige cycli met weinig kans op succes, onnodige afbreking van de cyclus vanwege te heftige respons en door dit alles verbeterde kansen op zwangerschap. WAT IS HET DOEL VAN HET ONDERZOEK? Wij willen in deze studie nagaan of het gebruik van een optimale stimulatiedosis van het FSH hormoon de kansen op zwangerschap in een IVF/ICSI behandeltraject verhoogt en de totale kosten van de behandeling vermindert. WELKE DIAGNOSTISCHE TEST WORDT ONDERZOCHT? In het onderzoek wordt de waarde onderzocht van een test die de reactie van de eierstok (ovarium) op stimulatie met het FSH hormoon kan voorspellen (ovarium respons test, ORT). Deze test is de antrale follikel telling (AFC, antral follicle count), waarbij het aantal eiblaasjes in de eierstokken met behulp van een echo onderzoek wordt geteld. Door de dosis van het FSH hormoon aan te passen aan de test uitslag wordt bekeken of de reactie van de eierstokken optimaal kan worden. HOE WORDT HET ONDERZOEK UITGEVOERD? In het voorgestelde onderzoek wordt de keuze voor de optimale dosis dus bepaald op basis van de ovarium respons test (ORT), te weten de antrale follikel telling (AFC). Als bij deze ORT minder dan 10 follikels worden geteld in beide ovaria, dan bent U een voorspelde poor responder (laag aantal eicellen, namelijk minder dan 4) of low-normal responder (matig aantal eicellen, namelijk 4 tot 6). De vraag is dan of, in vergelijking met de standaarddosis van 150 IU, een verhoogde dosis (450 of 225 eenheden) van het stimulatiehormoon FSH nuttig is om Uw kansen optimaal te maken zonder onnodige behandelingen uit te voeren en zonder een cyclus onnodig te stoppen vanwege een poor response (zie het studie schema in figuur 1). Dit deel van het onderzoek wordt Gerandomiseerd Vergelijkend Onderzoek 1 genoemd. Er wordt dan door loting bepaald of U een standaard of verhoogde dosis zult gebruiken. Als bij de ORT een follikels worden geteld dan ontvangt U altijd de standaard dosis van 150 IU FSH. U neemt dan niet deel aan een vergelijkend onderzoek. Wel gebruiken we Uw gegevens in de totale analyse van de effecten van dosis aanpassing. Bij een ORT uitslag van 16 follikels of meer wordt U beschouwd als een hyperresponder (te hoog aantal eicellen, meer dan 15). De vraag is dan of een lagere dan de standaarddosis van 150 IU, namelijk 100 IU, leidt tot een normale respons en er minder cycli worden gestopt vanwege overstimulatie (zie ook IVF/ICSI folder), terwijl er tevens makkelijker een zwangerschap ontstaat en

3 dus minder cycli nodig zijn om het gewenste resultaat te bereiken. Dit deel van het onderzoek wordt Gerandomiseerd Vergelijkend Onderzoek 2 genoemd (zie het studie schema in figuur 1). Er wordt dan door loting bepaald of U een standaard of verlaagde dosis zult gebruiken. Voor de start van de behandelingscyclus zult U al gevraagd zijn om toestemming te geven voor deelname aan een van de twee vergelijkende onderzoeken. Nadat u bent voorbereid voor de IVF/ICSI behandeling, zal bij de uitgangsecho voorafgaande aan de start van de stimulatie het aantal follikels met een vaginale echo nauwkeurig worden geteld en gemeten. Het aantal follikels met een grootte van 2-10 mm wordt uiteindelijk opgeteld tot de AFC. Afhankelijk van de uitslag van de AFC zult U al dan niet geloot (gerandomiseerd) worden in een van beide Vergelijkend Onderzoeken. In het studie schema kunt U zien hoe de indeling er uit ziet zoals boven beschreven. WAT WORDT ER VAN U VERWACHT? Bij de uitvoering van het onderzoek zult U bij de start van de stimulatiefase van behandeling een iets uitvoeriger echo onderzoek ondergaan dan in een standaard situatie. Dit is nodig om de eiblaasjes of follikels rustig te kunnen meten en tellen. Ook zal bloed worden afgenomen bij de start van de stimulatie fase. Vervolgens zult U vernemen of U in een van de beide Vergelijkende Onderzoeken zult deelnemen en welke FSH dosis U dan zult gaan gebruiken (zie het studie schema). Hierna zult U de normale procedures ondergaan die onderdeel zijn van de IVF/ICSI behandeling. PROCEDURES GEDURENDE HET ONDERZOEK Alvorens het onderzoek start, zal de IVF/ICSI behandeling en de praktische uitvoering van het onderzoek in detail aan U worden uitgelegd. U krijgt van de verpleegkundige tevoren een prikinstructie zodat uzelf of eventueel Uw partner de injecties kan toedienen. Over de verschillende fasen van de IVF/ICSI behandeling kunt U uitgebreid lezen in de Folders IVF behandeling of ICSI behandeling Totaal zult U drie IVF/ICSI cycli achtereen volgens kunnen ondergaan met daartussen in eventueel terugplaatsing van ingevroren embryo s. In het kader van de studie zullen alle behandelcycli die binnen 18 maanden zijn afgerond meetellen voor de analyses. In elk van de stimulatie cycli die U zult ondergaan zal de gelote stimulatie FSH dosis onveranderd blijven. Ook tijdens een stimulatiecyclus zal de FSH dosis niet veranderd worden. Toch zijn er wel enkele situaties waarin dosis verandering kan worden toegepast. Als er bij gebruik van de standaarddosis (150 IU) een lage respons optreedt mag de FSH dosis met maximaal 50 IU omhoog in volgende cycli. Als er bij gebruik van de standaard dosis een te hoge response optreedt dan mag de FSH dosis maximaal 50 IU naar beneden in volgende cycli. Er kunnen zich situaties voordoen waarbij het verstandig is de cyclus af te breken, hetzij omdat er een gevaar ontstaat van ovarieel hyperstimulatie syndroom (OHSS) of omdat de respons van de eierstokken zo laag is dat de kans op zwangerschap als nihil wordt ingeschat. De artsen die in het onderzoek meedoen hebben daarvoor criteria gekregen die ze zorgvuldig zullen toepassen. WELKE BIJWERKINGEN, RISICO S OF ONGEMAKKEN KUNT U VERWACHTEN? Omdat bij deelname aan het onderzoek slechts in beperkte mate wordt afgeweken van de gewone praktijk van de IVF en ICSI behandeling, zult U nauwelijks andere risico s en ongemakken ervaren.

4 Bijwerkingen die samenhangen met de IVF/ICSI behandeling zelf vindt U in de Folders IVF behandeling of ICSI behandeling. De echo bij start van de eerste behandeling neemt iets meer tijd en U zult bloed laten afnemen, terwijl dat niet altijd routine is. Omdat de gebruikte FSH dosis niveaus, variërend van 50 tot 450 eenheden per dag, niet afwijken van die in de huidige dagelijkse praktijk, zullen er ook nauwelijks andere risico s en ongemakken ontstaan ten opzichte van de gewone praktijk. Zoals aangegeven zal in het onderzoek nauwlettend gewerkt worden met bestaande regels waarmee het Ovarium Hyper Stimulatie Syndroom (OHSS) wordt voorkomen. Gedurende het verloop van het onderzoek wordt U geïnformeerd als nieuwe informatie beschikbaar komt die Uw bereidheid tot voortgang van deelname in dit onderzoek zou kunnen beïnvloeden. Uw onderzoeksarts zal U hierover berichten en met U overleggen of U door wilt gaan met het onderzoek. WELKE MOGELIJKE VOORDELEN ZIJN ER VOOR U? Er wordt verwacht dat dit onderzoek bijdraagt aan het vergroten van de kans op zwangerschap, het minimaliseren van cycli die afgebroken moeten worden in verband met poor of hyper response en het verminderen van het totaal aantal cycli nodig om een zwangerschap te bereiken. U zult mogelijk een voordeel van dit onderzoek ervaren indien u geloot wordt in de dosis groepen die aangepast zijn ten opzichte van de standaard dosis, omdat daarmee een meer optimale eierstok respons wordt verwacht. VERGOEDING VOOR ONDERZOEKSDEELNAME Er worden geen vergoedingen verstrekt voor deelname aan het onderzoek omdat alle handelingen behoren bij de normale routine bij IVF/ICSI behandelingen. U bent dan ook verzekerd voor de uitvoering van deze behandelingen via Uw ziektekosten verzekeraar. WAT GEBEURT ER ALS U NIET WENST DEEL TE NEMEN AAN DIT ONDERZOEK? Het is Uw beslissing om wel of niet aan dit onderzoek deel te nemen. Uw deelname is vrijwillig. Als U besluit niet mee te doen, hoeft U verder niets te doen. U hoeft niets te tekenen. U hoeft ook niet te zeggen waarom U niet wilt meedoen. U krijgt gewoon de behandeling die U anders ook zou krijgen. Als U wel besluit om deel te nemen aan het onderzoek dan bent U vrij om zich op ieder moment terug te trekken uit het onderzoek. Dit zal de standaardzorg die U krijgt of de relatie met uw arts niet beïnvloeden. Als U besluit zich terug te trekken uit het onderzoek is het belangrijk Uw onderzoeksarts hierover direct te informeren. In dat geval zullen Uw verzamelde onderzoeksgegevens tot dan toe worden gebruikt, samen met de andere gegevens van het onderzoek. Na terugtrekking uit het onderzoek zal geen nieuwe informatie over U verzameld worden voor dit onderzoek en eerder verkregen bloedmonsters worden op Uw verzoek vernietigd. WAT GEBEURT ER ALS HET ONDERZOEK IS AFGELOPEN? Als het onderzoek is afgelopen, kunt U de IVF/ICSI behandeling in de vorm van een volgende behandelcyclus gewoon voortzetten, zoals dat met de behandelend arts met U is besproken en voor zover Uw verzekering dat toelaat. Bij de wijze waarop de medicatie wordt gekozen kan gebruik worden gemaakt van de ervaringen in de eerdere behandelcycli.

5 BENT U VERZEKERD WANNEER U AAN HET ONDERZOEK MEEDOET? Voor iedereen die meedoet aan dit onderzoek is een verzekering afgesloten. De verzekering dekt schade als gevolg van het onderzoek. Dit geldt voor schade die naar boven komt tijdens het onderzoek of binnen vier jaar na het einde van het onderzoek. Onder aan deze informatie brief vindt U de verzekerde bedragen, de uitzonderingen en de adresgegevens van de verzekeraar. HOE TE HANDELEN BIJ KLACHTEN? Als U klachten heeft kunt U dit melden aan de onderzoeker of aan Uw behandelend arts. Mocht U ontevreden zijn over de gang van zaken bij het onderzoek en een klacht willen indienen dan kunt U contact opnemen met Patiëntenservice. Dit is bereikbaar via tel WILT U VERDER NOG IETS WETEN? Als U twijfelt over deelname kunt U een onafhankelijk arts in het UMC Utrecht raadplegen die zelf niet bij het onderzoek betrokken is, maar die wel deskundig is op het gebied van dit onderzoek en Uw ziekte: Dr. C.H. van der Vaart (tel ). Ook als U voor of tijdens de studie vragen heeft die U liever niet aan de onderzoekers stelt, kunt U contact opnemen met de onafhankelijk arts. Mochten er nog vragen overblijven dan kunt U contact opnemen met de projectleider van het onderzoek in het ziekenhuis. De projectleider in het ziekenhuis is Prof. Dr. F.J. Broekmans, gynaecoloog (tel: ). WELKE MEDISCH-ETHISCHE TOETSINGSCOMMISSIE HEEFT DIT ONDERZOEK GOEDGEKEURD? De METC van het UMC Utrecht heeft een positief oordeel gegeven over dit onderzoeksproject, de patiënteninformatie en het toestemmingsformulier. De Raad van Bestuur van het UMC Utrecht heeft toestemming gegeven om het onderzoek uit te voeren. VERTROUWELIJKHEID Alle informatie over U en Uw behandeling gedurende het onderzoek is vertrouwelijk. Uw naam of andere identificeerbare zaken zullen niet bekend gemaakt worden als de resultaten van dit onderzoek voor wetenschappelijke doeleinden worden gepubliceerd. Toegang tot Uw medisch dossier en verkregen informatie met betrekking tot Uw deelname aan het onderzoek zal beperkt worden tot het onderzoekspersoneel, de onafhankelijke ethische commissie en de gezondheidsautoriteiten. Uw huisarts zal geïnformeerd worden over Uw deelname aan dit onderzoek. Voor deze informatieverstrekking geeft U goedkeuring in de toestemmingsverklaring. Voor het doel van dit klinisch onderzoek zal Uw naam, geboortedatum en een 3 cijferig deelneemsternummer genoteerd worden op een overzichtslijst. Dit document blijft in het onderzoekscentrum. Verzamelde medische informatie zal elektronisch of op papier vastgelegd worden en U wordt geïdentificeerd door middel van Uw deelneemsternummer, geboortedatum en geslacht. Hopende U voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, Prof. Dr. F.J. Broekmans, gynaecoloog en hoofdonderzoeker. Telefoon: