Werkstuk Geschiedenis Willem van Oranje

Transcriptie

1 Werkstuk Geschiedenis Willem van Oranje Werkstuk door een scholier 420 woorden 1 april ,1 381 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord Ik wil mijn werkstuk houden over Willem van Oranje, want ik heb gehoord en geleerd op school dat hij veel betekent voor de Nederlandse geschiedenis. Nu weet ik er nog niet zoveel van. Maar ik denk dat als ik klaar ben, dat ik dan heel veel weet over Willen van Oranje. Ik denk dat ik heel veel informatie van het internet ga halen. Dit doe ik, omdat ik mijn werkstuk ook op de computer maak. Het is makkelijk met plaatjes in je werkstuk zetten bijvoorbeeld. Ik denk ook dat ik ongeveer een maand bezig ben met het maken van mijn werkstuk. Inhoudsopgave 1. Voorwoord 2. Inleiding 3. Jonge Willem van Oranje 4. Willem van Oranje en zijn liefdes en kinderen 5. Willem van Oranje en de 80-jarige oorlog 6. Willem van Oranje en zijn laatste jaren. Stamboom van Willem van Oranje-Nassau 8. Het Wilhelmus 9. Nawoord 10. Bronvermelding Inleiding Dit werkstuk gaat over Willem van Oranje-Nassau. De volgende onderwerpen komen in dit werkstuk aan bod; Jonge Willem van Oranje, dit zal gaan over de eerste jaren van Willem van Oranje, dan komt Willem van Oranje en zijn liefdes, dit onderwerp zal gaan over de vier liefdes in het leven van Willem van Oranje, dit onderwerp zal worden vervolgt met Willem van Oranje en de Tachtig-jarige oorlog, dit hoofdstuk gaat over de strijdt tegen Spanje. En dan Willem van Oranje en zijn laatste jaren, in dit hoofdstuk zal ook de moord op Willem van Oranje besproken worden. En dan komt aan bod het hoofdstuk over de stamboom van Willem van Oranje-Nassau. En tot slot komt het Wilhelmus aan bod, hier ga ik in het kort beschrijven wat het Wilhelmus met Willem van Oranje te maken heeft. Het werkstuk gaat beginnen met het hoofdstuk: Jonge Willem van Oranje-Nassau. Jonge Willem van Oranje Willem van Oranje (eigenlijk Willem van Nassau) wordt geboren op 24 april 1533 tussen 2 en 3 uur. In kasteel Dillenburg in Duitsland. Hij is de zoon van Graaf Willem van Nassau en Juliana van Stolberg. Hun Pagina 1 van 10

2 regeerde over het gebied Nassau in Duitseland. En waren van godsdienst protestants, dus ook Willem van Oranje werd protestant gedoopt. Dit is hun oudste zoon. Hij is een opvallend kindje. Hij gedraagt zich heel anders dan zijn broertjes en zusjes. Hij is veel rustiger. Maar als iemand loog werd hij loeiheet. Iedereen wist ook dat geen geheim veilig was bij Willem. Toen Willem 11 jaar was gebeurde er iets heel bijzonders. Zijn leven veranderde hij erfde namelijk alle bezittingen van een rijke oom uit Breda. En een groot bezit van zijn neef was een stuk landgoed in Frankrijk. Dit landgoed heette Orange. Toen heette hij ook Willem van Orange. Later heeft hij zijn naam gewijzigd in Willem van Oranje.Ook had zijn neef een kasteel in Breda. Dit kasteel heeft ook Willem van Oranje geërfd. Willem van Oranje ging hier zelf in wonen. Maar ook kreeg Willem van Oranje ¼ deel van Brabant, en een groot deel van Luxemburg. Al in dit jaar was Willem van Oranje een van de rijkste edelen van Brabant. In 1544 trok Willem van Oranje naar het hof van Karel V in Brussel. Hij deed dagen over deze reis. Toen was hij 16 jaar. Toen hij in het paleis van Karel V was aangekomen keek hij zijn ogen uit. Hij keek naar alle kamers, hij vond dat de kamers wel balzalen leken. En er hingen prachtige tapijten aan de wanden en op de vloer. Alles vond hij prachtig. De keizer Karel V vertrouwde zijn bediendes zo dat zij Willem van Oranje op konden voeden, want het landgoed Orange, Brabant en Luxemburg lagen in het land van Karel V. Willem van Oranje vond de vrouw die hem opvoedde eigenlijk een tweede moeder. Maar Willem van Oranje bleef niet lang in Brussel. Een paar maanden later woonde hij weer in zijn eigen kasteel in Breda. Willem van Oranje> Willem van Oranje en zijn liefdes en kinderen Willem van Oranje Nassau heeft in zijn leven vier grote liefdes gehad. Zijn eerste liefde was Anna van Buren ze trouwde met Willem van Oranje in De vader van Anna van Buren was een rijk edelman. Die erg veel effect bij Karel V had. Zij stierf door een ziekte bij het krijgen van hun derde kind. Hun eerste kind heette Maria maar zij stierf al op 2 jarige leeftijd. Een jaar later kregen ze nog een kind. Dit was een jongen hij heette Filips. Na een paar jaar komt er nog een kindje die ze ook Maria noemde. Na de geboorte van dit kindje stierf Anna van Buren. Zijn tweede vrouw heette Anna van Saksen. Zij trouwden in Ook zij kregen samen kinderen. Totaal kregen zij vijf kinderen samen. Het eerste kind dat ze kregen heette Anna. Zij stierf al in het eerste leefjaar. Hun tweede dochter noemde ze ook Anna. Daarna kregen ze een zoon met de naam Maurits. Maurits heeft maar twee jaar geleefd. Een jaar later kwam er nog een Maurits. Die een veel langer leven had. En toen kwam hun laatste kind Emila. In 156 ging Anna van Saksen weg, want ze werd gek van de drank. En het huwelijk eindigt in 151. Willem van Oranje en Anna van Saksen vergeten te melden dat ze wilden gaan scheiden. Hierdoor komt Willem van Oranje in de problemen als hij voor de derde keer wilt gaan trouwen. Dit huwelijk vond plaats in 155. Ze vroegen de bruidsschat terug van Anna van Saksen. En zeggen dat Willem van Oranje niet meer hoort te trouwen. Willem van Oranje wou dit keer niet trouwen om de liefde maar om het geld. Hij vraagt prinses Charlotte de Bourbon ten huwelijk, want zij krijgt een grote erfenis. Maar ze kregen samen nog wel zes kinderen. Hun eerste kind Juliana. Hun tweede kind heette Elisabeth. En het derde kind Catharina Belgica. Daarop volgen de volgende kinderen: Charlotte Flandrina, Charlotte Brabantina en Emila Antwerpiana. Dit huwelijk eindigt in 1582, doordat Charlotte de Bourbon overlijdt. In 1583 krijgt Willem van Oranje nog een huwelijk. Dit huwelijk is met Louise de Coligny hiermee krijgt Pagina 2 van 10

3 Willem van Oranje nog een kind. Een zoon om heel precies te zijn. Zijn naam is Frederik Henderik. Dit huwelijk eindigt in 1584, doordat Willem van Oranje overlijdt. Hier straks meer over. Willem van Oranje en de tachtigjarige oorlog Al vanaf het tweede huwelijk van Willem van Oranje begint Willem van Oranje zich te verdiepen in de godsdienstigheid van de Nederlanden. Hij is in twee godsdiensten opgevoed. Eerst door zijn ouders in het Protestants. Hoe Luther het wilde. En later in de Katholieke vorm. Dit tweede geloof moest hij volgen van Karel V. Zijn interesse voor het geloof was daardoor verminderd. Eigenlijk wilde hij een geloof dat een gemengde versie tussen het Katholiek en het Protestants vormen. Maar dat lukte niet. Dus besluit Willem van Oranje zich volledig aan te sluiten bij de Katholieke kerk. Op 20 augustus 1566 vind in de Nederlanden een beeldenstorm plaats. Op dit moment is Willem van Oranje in Brussel. Willem van Oranje reageert hierop door drie opstandelingen op te hangen. Nog in dit zelfde jaar besluit Willem van Oranje zich aan bij de Protestantse kerk. Willem van Oranje vind ook dat iedereen zijn eigen mening mag hebben en dus niet onder invloed van het geloof hoefde leven. Inmiddels in er al een opvolger gekomen voor Karel V. Zijn zoon Filips II was zijn opvolger. Hij gooit iedereen die het niet met hem eens is op de brandstapel. Ook wilde Filips II dat iedereen zijn geloof, het katholiek volgt, en wie dit niet doet wordt ook op de brandstapel gegooid. Willem van Oranje was hier erg op tegen. In 1568 probeerde Willem van Oranje, Hertog van Alva uit Brussel te verdrijven. Het ging hier beslist om een opstand tegen Hertog van Alva en niet tegen de koning Filips II. Het couplet uit het Wilhelmus, dat ongeveer in deze tijd geschreven werd, herinnert hier aan: De koning van Hispanje heb ik altijd geëerd. De Slag bij Heiligerlee op 23 mei 1568 was het eerste gevecht tussen de troepen van Willem van Oranje en die van Hertog van Alva. De opstandelingen wonnen dit gevecht. Daarna was er nog steeds weinig steun voor Willem van Oranje. Hertog van Alva voerde ook een zware belasting in: De Tiende Pening. De mensen die zich eerder niet aansloten bij de opstand, gingen dit hierdoor steeds meer doen, wat Willem van Oranje erg waardeerde. De Watergeuzen op dat moment een stel zeerovers met een vrijstelling van Willem van Oranje profiteerde ervan. Willem van Oranje zag in de geuzen een nieuwe mogelijkheid om de troepen van Hertog van Alva te verslaan en gaf de geuzen het recht om zijn rood-wit-blauwe vlag te dragen. Op 1 april 152 veroverden de geuzen de Zuid-Hollandse plaats Den Briel. Omdat deze plaats op dat moment niet verdedigd werd, besloten de geuzen de stad in hun bezit te houden in naam van de Prins van Oranje. Op 22 april het zelfde jaar liet de stad Vlissingen de geuzen binnen. Hertog van Alva zag dit verzet als een opstand, niet als een oorlog. Willem van Oranje had inmiddels zijn broer Lodewijk van Nassau benoemd tot leider van de Watergeuzen. De bedoeling was dat de geuzen enkele steden zouden innemen en dat er tegelijk een nieuw leger van Willem van Oranje de Nederlanden zou binnen vallen. Eind mei 152 vielen de steden Valencijn, Bergen in Henegouwen in handen van de geuzen. Weer een maand later, in juni 152, sloot de stad Enkhuizen zich aan bij de opstandelingen, later volgde de meeste steden in Holland en Zeeland. De steden Middelburg, Goes en Amsterdam bleven trouw aan Hertog van Alva. In een vergadering van de staten van Holland werd nog steeds verteld dat de opstand alleen gericht was tegen Hertog van Alva en beslist niet tegen Koning Filips II. Een zwager van Willem van Oranje veroverde inmiddels grote stukken van Gelderland, dit waren Zutphen en Deventer. Ook Friesland koos voor Willem van Oranje. Later dit jaar werden ook de steden Mechelen, Pagina 3 van 10

4 Dendermonde en Leuven in genomen. Bij Bergen in Henegouwen ging het mis, de spaanse bevelhebber Julian Romero zorgde ervoor dat het leger van Willem van Oranje zich moest terug trekken omdat hij veel had verloren. Dat de opstand van het leger van Willem van Oranje eerder zo goed ging had gedeeltelijk te maken met de oorlog die Spanje voerde met Turkije, toen de Turken verslagen waren had Filips II meer troepen over om naar de Nederlanden te sturen. Mechelen werd terug veroverd en de Spaanse troepen vernielde echt van alles, en vermoorden veel mensen. Daarna besloten andere Brabantse steden om zich over te geven aan de Spanjaarden. Via Amsterdam, wat altijd achter koning Filips II was blijven staan, trokken nu de Spaanse troepen Haarlem binnen, de Haarlemmers besloten te blijven vechten tegen het Spaanse leger, via het water kregen ze voedsel van andere Hollandse steden. Na ongeveer maanden was Haarlem weer terug veroverd door de Spanjaarden. Tijdens deze verovering sneuvelde er 8000 Spanjaarden en ook veel Haarlemmers. Na de verovering van Haarlem, trok het Spaanse leger op 21 augustus 153 naar Alkmaar. Willem van Oranje gaf opdracht om te dijken om Alkmaar door te steken, zodat de Spanjaarden op 8 oktober hun verovering op moesten geven. Drie dagen later wonnen de geuzen in de buurt van Hoorn met gemak van een Spaanse vloot. Enkele dagen na deze nederlaag vertrok de Hertog van Alva naar Spanje, toen werd hij vervangen door Don Luis de Requesens. Daarna veranderde het karakter van de oorlog, eerst waren het vooral de edelen die in opstand kwamen tegen de hertog van Alva, maar halverwege de jaren 0 van de 16e eeuw, ging de opstand steeds meer op een burgeroorlog tussen de protestanten en de katholieken lijken. Vlak na de nederlaag van de Spanjaarden bij Alkmaar omsingelde de Spanjaarden Leiden. Tijdens die omsingeling veroverde de legers van prins Willem van Oranje Middelburg. Maar ook werden er weer vloot overwinningen op de Spanjaarden behaald. De legers van de prins konden niks doen om Leiden te bevrijden. Lodewijk van Nassau probeerde met financiële hulp van zijn broer Jan en de Fransen een Duits leger op de been te zetten. Het Spaanse leger gaf de omsingeling rond Leiden tijdelijk op, om het nieuwe leger tegen te houden. Op 14 april 154 vond op de Mokerhei een gevecht plaats tussen het leger van Lodewijk van Nassau en het Spaanse leger, waarbij Lodewijk van Nassau en zijn broer Hendrik van Nassau sneuvelde. Slag op de Mokerhei, waarbij Lodewijk en Hendrik van Nassau gesneuveld zijn. De Spanjaarden omsingelde Leiden opnieuw. De Leidenaren weigerde zich over te geven, waarbij opnieuw besloten werd om de dijken door te steken. Na 2 maanden stond het water rond Leiden zo hoog dat de Spanjaarden hun verovering op moesten geven. De Spaanse bevelhebber Requesens probeerde een vredesverdrag te sluiten. Om de mensen voor zich te winnen schafte hij De Tiende Penning af. Op 3 mei 155 vonden in Breda onderhandelingen plaats, hier bleek echter hoe sterk de opstand het karakter van een godsdienstoorlog had gekregen. Dat blijkt uit dat de Spanjaarden eisten dat alle protestanten het land zouden verlaten. En eisten de protestanten dat alle bisschoppen zouden vertrekken. Maar deze onderhandelingen liepen op niets uit, de strijd volgde in alle hevigheid. Op 1 september 155 werd Spanje failliet verklaard, hierdoor moest flink bezuinigd worden op het leger. Hierdoor werden de Spaanse troepen minder sterk. In Gent werden eind oktober afspraken gemaakt tussen de opstandelingen en de koningsgetrouwe mensen om de Spaanse troepen te verdrijven. Pagina 4 van 10

5 Op 4 november trokken de Spaanse troepen moordend en plunderend Antwerpen binnen Antwerpenaren sneuvelde en duizenden gebouwen gingen in vlammen op in de Spaanse furie. Door de zoveelste plundering werd de Pacificatie van Gent meteen ondertekend en op 8 november 156 bekend gemaakt. Het doel van de Pacificatie van Gent was het herenigen van de Nederlanden. De Nederlanders lijken zich weer verenigd te hebben in hun verzet. Op 9 november werden de Spanjaarden verdreven uit Gent. Filips II stuurde zijn halfbroer Don Juan naar de Nederlanden. Op januari 15 sloot hij met de Staten- Generaal de overeenkomst de Unie van Brussel. Ook erkende Don Juan de Pacificatie van Gent, en de Staten-Generaal erkenden op hun beurt nog een keer de koning Filips II. En beloofden te vechten voor het behoud van het katholieke geloof in de provincies. De Spaanse troepen trekken zich tegen betaling terug. Op 6 april tekende Filips II deze overenkomst ook, maar twijfelde wel, wat later ook bleek want, op 31 augustus dit zelfde jaar besloot hij dat de Spaanse troepen weer terug moesten naar de Nederlanden. Toen werden er weer verschillende gevechten door de Spanjaarden gewonnen. Maar op 23 september 158 werd Willem van Oranje heel hartelijk Brusssel binnen gehaald. Don Juan vertelde toen aan Filips II dat Willem van Oranje eigenlijk de macht had in de Nederlanden. Op 23 januari 159 tekende Gelderland, Holland, Zeeland, en de Ommelanden een eigen verdrag, de Unie van Utrecht. Vlak daarna sloten er meerdere steden zich bij hun aan. Willem van Oranje was eigenlijk tegen deze Unie, hij vond dat de Nederlanden zo door midden gescheurd werd, hij wilde natuurlijk vanaf het allereerste begin dat de Nederlanden een land bleef. Op 3 mei 159 tekende Willem van Oranje als ondersteuning toch deze verklaring. In mei 159 begonnen de vredesonderhandelingen in Keulen. Filips II voelde zich sterk en ging zich richten op de oorlog tegen Portugal. Op 15 juni 1580 liet hij Willem van Oranje vogelvrij verklaren. In 1580 zocht Willem van Oranje contact met de hertog van Anjou, de broer van de Franse koning. Hij steunde de opstand met man. Anjou kwam op 19 februari in Vlissingen aan en werd gehuldigd als hertog van Brabant. Hij was niet populair bij de bevolking, en toen er in 1582 een mislukte moord aanslag op Willem van Oranje werd gepleegd werd hij daar dan ook van verdacht. Anjou voelde zich onder Willem van Oranje staan, en besloot daarom een aanval op Antwerpen,en andere Brabantse steden te plegen. Hij kreeg heel veel verzet van de Antwerpse bevolking, waarna het Franse leger op de vlucht sloeg. Hiermee was de samenwerking met de Franse politiek en Willem van Oranje af gedaan. In juni 1583 verliet Anjou de Nederlanden. Hierdoor verloren de opstandelingen weer delen van de Nederlanden. Op 10 juni overleed de hertog van Anjou. Dit was voor de Staten-Generaal en Willem van Oranje weer een reden om opnieuw contact te zoeken met Frankrijk over ondersteuning in de strijd. Frankrijk ging daar niet op in. Op 10 juli 1584 kwam er een definitief eind aan deze gesprekken. Dit kwam omdat Willem van Oranje toen vermoord werd. Op 14 augustus 1585 beloofde koningin Elisabeth van Engeland, graaf van Leicester met een troepenmacht van 6000 man naar de Nederlanden te sturen, om de opstandelingen te helpen. In december 158 werd hij gedwongen om te vertrekken. Na deze mislukking werd er besloten om geen pogingen meer te doen, om steun te halen uit andere landen. Dit was het begin van de Republiek. Filips II besloot met een oorlogsvloot de Engelsen een les te leren voor hun hulp aan de opstandelingen. Deze vloot heette Armada, en bestond uit 130 schepen en man. Het liep uit op een drama voor de Spanjaarden. De Spaanse schepen waren geen partij voor de kleinere en snellere Engelse schepen. Met hulp van de Nederlanders werd in juli 1588 een groot deel van de Armada in het kanaal vernietigd. Meer Pagina 5 van 10

6 dan de helft van de vloot keerde niet terug in Spanje. Inmiddels was de tweede zoon van Willem van Oranje, prins Maurits op 18-jarige leeftijd benoemd tot stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland en Overijssel. Zijn neef Willem Lodewijk was stadhouder van Friesland geworden en samen konden ze een sterk leger maken. Hiermee behaalde ze veel overwinningen. In 1591 veroverde ze Breda, en in 1592 werden ook Coevorden en Steenwijk weer terugverovert, daarna volgde er nog vele andere veroveringen, onder andere in juni 1600 de Slag bij Nieuwpoort, en de Slag bij Gibraltar. Prins Maurits werd steeds populairder en werden de gevechten steeds minder. In 1621 laaide de gevechten tussen de Spaanse troepen en Repuliek weer op. Dit was in eerste instantie niet goed voor de Republiek. Maar nadat prins Maurits op 23 april 1625 overleed volgde zijn broer Frederik Hendrik hem op, en behaalde samen met Ernst Casimir weer velen successen. Inmiddels was het oorlog in grote delen van Europa. In 1641 begonnen de vredesonderhandelingen tussen de strijdende partijen. De Republiek werd door Frankrijk ook uitgenodigd. In die tijd werden er in de Republiek veel successen behaald, en waren ze in vredesstemming. Tijdens de onderhandelingen werden de Republiek en de Spanjaarden het snel eens. Op 30 januari 1648 werd de vredestekst op gesteld en op 15 mei werd deze definitief getekend. De oorlog was voorbij. Uiteindelijk heeft Willem van Oranje er dus toch voor gezorgd dat de Nederlanden onafhankelijk werden. Daarom noemen we Willem van Oranje ook wel: Vader des Vaderlands. Willem van Oranje en zijn laatste jaren Willem van Oranje heeft veel meegemaakt in zijn leven. Dus zijn laatste jaren zijn ook een belangrijk deel uit zijn leven. In 1580 overlijdt een belangrijk persoon uit het leven van Willem van Oranje, zijn moeder, Juliana van Stolberg. Willem van Oranje is hier erg treurig over. Zij laat 123 kinderen en kleinkinderen achter. Na de moordaanslag op Willem van Oranje, op 18 maart 1582, verzorgt zijn vrouw Charlotte de Bourbon hem goed. Misschien wel iets te goed. Haar gezondheid gaat hierdoor zwaar achteruit. En daardoor sterft zij. Willem van Oranje, in zijn laatste jaren. Na de dood van Charlotte Bourbon trouwt Willem van Oranje opnieuw, dit keer met Louise de Coligny. Dit huwelijk begint hij mede om de Fransen voor zich te winnen. En dat lukt. Ook wordt Willem van Oranje erg gepest door het Spaanse rijk, in opdracht van Filips II. Willem van Oranje wordt: De pest van de gehele Christelijkheiden vijand van het menselijk geslacht genoemd door Filips II. In deze pest zijn er vele moordaanslagen gepleegd op Willem van Oranje, maar ze zijn allemaal mislukt. Na deze vele mislukte aanslagen probeert Balthasar Gerards het een keer, op 10 juli En het lukt. De moord vind plaats in het Prinsenhof in Delft. De moord wordt gepleegd voor de ogen van de vrouw van Willem van Oranje, Louise de Coligny. Zij heeft gehoord wat de laatste woorden van Willem van Oranje waren, en het waren: Mijn god, help die arme mensen een beetje! Op 3 augustus wordt Willem van Oranje begraven. Willem van Oranje heeft in zijn leven veel tegenslagen gehad zowel privé als in de politiek. Maar wat Willem van Oranje wilde zal altijd zo blijven, Zuid en Noord als een verenigd natie. De moordennaar is terecht gestraft op een manier waar Willem van Oranje niet blij mee zou zijn geweest. Het Wilhelmus Pagina 6 van 10

7 Dit is de tekst van het Wilhelmus, dit is het volkslied van Nederland. Het lied is geschreven uit eer voor Willem van Oranje. Het lied is geschreven door: Filips van Marnix. En het gedicht is geschreven tussen 1568 en 152. En is het oudste volkslied ter wereld. Wilhelmus van Nassouwe ben ik, van Duitsen bloed, den vaderland getrouwe blijf ik tot in den dood. Een Prinse van Oranje ben ik, vrij onverveerd, den Koning van Hispanje heb ik altijd geëerd. In Godes vrees te leven heb ik altijd betracht, daarom ben ik verdreven, om land, om luid gebracht. Maar God zal mij regeren als een goed instrument, dat ik zal wederkeren in mijnen regiment. Lijdt u, mijn onderzaten die oprecht zijt van aard, God zal u niet verlaten, al zijt gij nu bezwaard. Die vroom begeert te leven, bidt God nacht ende dag, dat Hij mij kracht zal geven, dat ik u helpen mag. Lijf en goed al te samen heb ik u niet verschoond, mijn broeders hoog van namen hebben 't u ook vertoond: Graaf Adolf is gebleven in Friesland in den slag, zijn ziel in 't eeuwig leven verwacht den jongsten dag. Edel en hooggeboren, van keizerlijken stam, een vorst des rijks verkoren, als een vroom christenman, voor Godes woord geprezen, heb ik, vrij onversaagd, als een held zonder vreden Pagina van 10

8 mijn edel bloed gewaagd. Mijn schild ende betrouwen zijt Gij, o God mijn Heer, op U zo wil ik bouwen, Verlaat mij nimmermeer. Dat ik doch vroom mag blijven, uw dienaar t'aller stond, de tirannie verdrijven die mij mijn hart doorwondt. Van al die mij bezwaren en mijn vervolgers zijn, mijn God, wil doch bewaren den trouwen dienaar dijn, dat zij mij niet verrassen in hunnen bozen moed, hun handen niet en wassen in mijn onschuldig bloed. Als David moeste vluchten voor Sauel den tiran, zo heb ik moeten zuchten als menig edelman. Maar God heeft hem verheven, verlost uit alder nood, een koninkrijk gegeven in Israël zeer groot. Na 't zuur zal ik ontvangen van God mijn Heer dat zoet, daarna zo doet verlangen mijn vorstelijk gemoed: dat is, dat ik mag sterven met eren in dat veld, een eeuwig rijk verwerven als een getrouwen held. Niet doet mij meer erbarmen in mijnen wederspoed dan dat men ziet verarmen des Konings landen goed. Dat u de Spanjaards krenken, o edel Neerland zoet, als ik daaraan gedenke, mijn edel hart dat bloedt. Als een prins opgezeten Pagina 8 van 10

9 met mijner heires-kracht, van den tiran vermeten heb ik den slag verwacht, die, bij Maastricht begraven, bevreesde mijn geweld; mijn ruiters zag men draven zeer moedig door dat veld. Zo het den wil des Heren op dien tijd had geweest, had ik geern willen keren van u dit zwaar tempeest. Maar de Heer van hierboven, die alle ding regeert, die men altijd moet loven, en heeft het niet begeerd. Zeer christlijk was gedreven mijn prinselijk gemoed, standvastig is gebleven mijn hart in tegenspoed. Den Heer heb ik gebeden uit mijnes harten grond, dat Hij mijn zaak wil redden, mijn onschuld maken kond. Oorlof, mijn arme schapen die zijt in groten nood, uw herder zal niet slapen, al zijt gij nu verstrooid. Tot God wilt u begeven, zijn heilzaam woord neemt aan, als vrome christen leven,- 't zal hier haast zijn gedaan. Voor God wil ik belijden en zijner groten macht, dat ik tot genen tijden den Koning heb veracht, dan dat ik God den Heere, der hoogsten Majesteit, heb moeten obediëren in der gerechtigheid. Nawoord Ik vond het erg leuk om dit werkstuk te maken. En ik heb er erg veel van geleerd, want eerst wist ik nog niet zoveel over Willem van Oranje. Het kostte me best wel wat moeite om de juiste sites te vinden, daarom Pagina 9 van 10

10 heeft mijn moeder mij hierbij geholpen. Verder heb ik alles zelf getypt en gemaakt. Ik heb er ongeveer een maand over gedaan. Iedere middag na school even achter de computer. Zo heb ik mijn werkstuk gemaakt. Bronvermelding Ik heb de volgende sites gebruikt: Informatie Plaatjes Pagina 10 van 10