RECHT OP VLAAMSE GEBARENTAAL. Addendum memorandum

Transcriptie

1 RECHT OP VLAAMSE GEBARENTAAL Addendum memorandum Prioritaire thema's en aanbevelingen van de adviescommissie Vlaamse Gebarentaal naar aanleiding van de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen 26 mei 2019

2 De commissie Vlaamse Gebarentaal ( 2008) adviseert de Vlaamse overheid over alle aangelegenheden die betrekking hebben op Vlaamse Gebarentaal of die een impact kunnen hebben op het gebruik ervan. In voorbereiding op de huidige legislatuur publiceerden we een memorandum met weldoordachte adviezen: Recht op Vlaamse Gebarentaal. Dat kunt u integraal downloaden op onze website. Een aantal adviezen kregen gehoor, andere (nog) niet. Rechten verjaren echter niet. Daarom belichten we in dit document kort en krachtig de prioritaire thema s en aanbevelingen waarvoor we in de toekomst aandacht vragen. Uiteraard zijn we steeds bereid meer toelichting te geven. U kunt ook terecht op onze website voor meer informatie over de commissie en de uitgebrachte adviezen. Geert Dirickx, voorzitter adviescommissie VGT 2

3 1. KIES VOOR VGT- TELEVISIEPROGRAMMA S Nu worden tolken Vlaamse Gebarentaal ingezet bij nieuwsen duidingsprogramma s van de openbare omroep. Dat zou niet de norm mogen zijn. De commissie adviseert om die programma s rechtstreeks in VGT uit te zenden. Dat wil zeggen niet via tolken VGT, maar gepresenteerd door een dove presentator en geproduceerd door een doofgeleid gespecialiseerd productiehuis. Daarnaast onderstreept de commissie het belang van interculturele kleuter- en kinderprogramma s in Vlaamse Gebarentaal, ook direct in VGT en niet via tolken. Meer info: Nota over de VRT beheersovereenkomst Afb.: t Gebarenhutje: kleuterprogramma in VGT en gesproken Nederlands 4 afleveringen te bekijken op 3

4 2. ZORG VOOR MEER ACTIEVE TOLKEN EN GESUBSIDIEERDE TOLKUREN De Vlaamse overheid subsidieert momenteel al structureel tolkuren in de domeinen onderwijs, werk, beroepsopleiding, sollicitatie en privésituatie. Er zijn echter nog hiaten op het vlak van zorg en vrijetijdsbesteding, domeinen waarvoor momenteel geen tolkuren kunnen worden ingezet. Een uitbreiding van de domeinen is dus noodzakelijk. Een tweede knelpunt is het nijpende tekort aan actieve tolken Vlaamse Gebarentaal. Om het beroep aantrekkelijker te maken, de kwaliteit te garanderen, de instroom te vergroten en de uitval in te dijken, moeten de arbeidsomstandigheden van tolken Vlaamse Gebarentaal verbeteren. Loonsverhoging is in dat verband een absolute prioriteit, maar ook het niveau van de opleiding moet naar omhoog. Dat betekent voor alle tolken een voltijdse vierof vijfjarige opleiding op masterniveau. Een derde bekommernis is de stijgende vraag naar opgeleide dove tolken om de communicatie met dove migranten of anderstaligen, en personen die doof en slechtziend zijn te faciliteren. Op dit moment bestaat er in Vlaanderen geen vorming of training om potentiële dove tolken klaar te stomen. Een volwaardige opleiding is bijgevolg een must. Ten slotte is er nog de afstandstolkendienst. Zowel dove als horende mensen kunnen de dienst inschakelen voor telefonische gesprekken of korte interventies waarbij de partijen zich fysiek in dezelfde ruimte bevinden. De vraag overstijgt echter het aanbod en er is nood aan uitbreiding van de huidige, veel te beperkte openingsuren. Lees voor meer duiding het advies van de commissie over afstandstolken. 4

5 3. INVESTEER IN KWALITEIT MET EEN BEROEPSREGISTER TOLKEN VGT Tolken VGT worden op dit moment op geen enkele manier geëvalueerd vanaf het moment dat ze hun diploma halen. De commissie adviseert daarom hoogdringend te investeren in permanente kwaliteits-bewaking van tolken VGT in de vorm van een beroepsregister. Registratie is noodzakelijk om het beroep als tolk te kunnen uitoefenen. Tegelijk moet het bijscholingsaanbod voor tolken worden uitgebouwd. Meer info: Advies over beroepscompetentieprofiel tolken VGT 5

6 4. VERBETER HET HULPVERLENINGSAANBOD VOOR GEZINNEN MET DOVE BABY S Het Vlaamse vroegbegeleidingssysteem voor gezinnen met dove kinderen voldoet niet aan de internationaal gerespecteerde richtlijnen. Dat is het geval voor de begeleiding naar geïnformeerde beslissingen en een gepast en volwaardig aanbod VGT wanneer ouders daarvoor kiezen. Het hypothekeert daarmee de ontwikkelingskansen van dove kinderen en de vrijheid van zorgkeuze voor ouders, wat nochtans een belangrijk principe is in het Vlaamse welzijnsbeleid. De commissie adviseert om de huidige structuur van vroegbegeleiding te herzien en een open dialoog met alle betrokkenen op te zetten, met als doel ons Vlaamse hulpverleningsaanbod voor gezinnen met dove kinderen op te trekken naar internationale standaarden. Meer info: Advies over de structurele verankering van gezinsondersteuning voor ouders van dove kinderen 6

7 5. START PILOOTPROJECT VOOR TWEETALIG NEDERLANDS EN VGT ONDERWIJS De adviescommissie vindt het gebrek aan tweetalig basisonderwijs (Nederlands en Vlaamse Gebarentaal) in het reguliere onderwijs problematisch. De commissie adviseert daarom om een pilootproject op te starten dat tweetalige klassen inricht in het reguliere onderwijs, zowel voor dove als horende gebarentalige kinderen, eventueel via het Proeftuindecreet. Dat kan op langere termijn structureel geregeld worden door een aanpassing van het Decreet Basisonderwijs. Meer info: Verslag hoorzitting over tweetalig onderwijs VGT - Nederlands (25 januari 2018) 7

8 MEER INFO OVER OPDRACHT VAN DE ADVIESCOMMISSIE VLAAMSE GEBARENTAAL De samenstelling en de werking van de adviescommissie Vlaamse Gebarentaal worden geregeld op basis van het decreet houdende de erkenning van de Vlaamse Gebarentaal van 5 mei 2006 en het bijbehorende besluit van 7 september De commissie heeft als opdracht: adviezen uit te brengen en voorstellen te formuleren in verband met alle aangelegenheden die betrekking hebben op of weerslag kunnen hebben op het gebruik van de Vlaamse Gebarentaal en op de ontwikkeling en zichtbaarheid van Dovencultuur. De commissie formuleert deze adviezen en voorstellen op eigen initiatief, op aanvraag van het Vlaams Parlement of van de Vlaamse Regering. 1 Aangezien Vlaamse Gebarentaal gebruikt wordt in alle mogelijke omgevingen waar men taal gebruikt, is het werkingsdomein van de commissie erg uitgebreid. Hoewel de minister bevoegd voor cultuur belast is met de uitvoering van het decreet, zijn er heel wat andere beleidsdomeinen waarbinnen VGT aan bod komt. Het beleid binnen bijvoorbeeld de domeinen onderwijs, werk, media, welzijn en gelijke kansen kan van belang zijn voor het gebruik van VGT. De adviescommissie Vlaamse Gebarentaal vervult haar decretale opdracht op verschillende manieren: via het formuleren en uitbrengen van officiële adviezen, het beantwoorden van vragen, het toelichten van haar visie aan politici of journalisten en deelname aan overlegmomenten zoals bijvoorbeeld de stuurgroepvergaderingen in het kader van onderzoek. 1 Decreet Vlaamse Gebarentaal, artikel 3, 1. 8

9 Adviescommissie Vlaamse Gebarentaal Arenbergstraat BRUSSEL voorzitter@adviesvgt.be T