ons kenmerk bijlage(n) datum JG 1 29 juni 2017

Transcriptie

1 Aan de Staatssecretaris van Financiën T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes MBA Postbus EE 'S-GRAVENHAGE ons kenmerk bijlage(n) datum JG 1 29 juni 2017 betreft: de staat van de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken Geachte heer Wiebes, Met deze brief informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) en plaatsen dit in een breder perspectief. Er is sprake van een stabiel verlopend WOZ-proces dat bij de meeste uitvoeringsorganisaties op orde is. Vertraging bij het verzenden van beschikkingen, de tijdige afhandeling van bezwaarschriften en het correct vertalen van de huidige marktontwikkeling in de WOZwaarde hebben onze aandacht. Voordat wij dieper ingaan op deze onderwerpen, schetsen wij eerst een beeld van de veranderende omgeving waarin de Wet WOZ wordt uitgevoerd en het effect dat dit heeft op ons toezicht. De landelijke kengetallen treft u aan in de bijlage bij deze brief. De staat van de WOZ-uitvoering Tien jaar geleden waren er nog 443 gemeenten die, al dan niet met externe ondersteuning, voor het overgrote deel de WOZ in eigen beheer uitvoerden. In 2017 hebben wij nog 388 gemeenten en omdat veel gemeenten ervoor gekozen hebben om de WOZ-uitvoering te beleggen bij een samenwerkingsverband (al dan niet in de vorm van een gemeenschappelijke regeling), is het aantal organisaties waar de WOZ-uitvoering plaatsvindt teruggelopen tot 190. Dit betekent dat de uitvoeringsorganisaties gemiddeld voor een groter aantal WOZ-taxaties verantwoordelijk zijn. De Waarderingskamer bevordert het vertrouwen in een adequate uitvoering van de Wet WOZ Postbus Telefoon Muzenstraat AE 's-gravenhage Telefax WB 's-gravenhage Bank NL53 BNGH info@waarderingskamer.nl

2 We zien dat door deze ontwikkeling de kwaliteit en de continuïteit van het WOZ-proces beter geborgd zijn, maar het kan ook negatieve effecten hebben. De afstand tot de belanghebbenden neemt toe en soms wordt er in onze ogen te veel op de kosten gestuurd, waardoor de kwaliteit onder druk komt te staan en het risico bestaat dat er geen ruimte meer is voor innovaties. Ook zien we dat het onderbrengen van de WOZ-uitvoering bij een samenwerkingsverband kan belemmeren dat de basisregistraties (althans degene waarvoor de gemeenten bronhouder zijn) op adequate wijze in onderlinge afstemming worden bijgehouden. Dit kan een grotere efficiency van de werkzaamheden belemmeren. In het vervolg van deze brief blijven wij over gemeenten spreken omdat inwoners nu eenmaal in een gemeente wonen en niet in een samenwerkingsverband. De Basisregistratie WOZ is verbonden met veel andere basisregistraties (Personen, Handelsregister, Adressen en Gebouwen, Kadaster en Grootschalige Topografie) en dat betekent dat het leggen en onderhouden van onderlinge koppelingen met en tussen die basisregistraties een belangrijk onderdeel van de WOZ-uitvoering vormt. Omdat de WOZuitvoering met zich meebrengt dat geregistreerde gegevens systematisch door inwoners, bedrijven en de overheid worden gecontroleerd, heeft dit ook een kwaliteitsverhogend effect op de andere basisregistraties. Bij gemeenten die hebben besloten om de verschillende basisregistraties (met een geografische component) organisatorisch dicht bij elkaar te beleggen, zien we dat de werkprocessen voor de bijhouding van deze registraties vaak in hoge mate met elkaar verweven raken. Toezicht Waarderingskamer Het spreekt voor zich dat ons toezicht mee verandert met de hiervoor beschreven ontwikkelingen. Onze aanpak is risicogericht waarbij we rekening houden met de grootte van gemeenten en met het algemene oordeel over de WOZ-uitvoering van de desbetreffende gemeente. Zoals wij u hebben gemeld in onze reactie op de ZBO-evaluatie (onze brief aan u van 21 december 2016, kenmerk CR) zullen wij gemeenten binnenkort informeren over de toezichtactiviteiten en de intensiteit daarvan die ze het komende jaar van de Waarderingskamer kunnen verwachten. Dit zal bijdragen aan onze transparantie en de voorspelbaarheid van ons toezicht ten goede komen

3 Punten van aandacht Uit onze voortgangsinventarisatie van april 2017 blijkt dat een aantal landelijke kengetallen minder goed scoort dan in Wij besteden daar dit jaar extra aandacht aan. Dit geldt voor: het aantal WOZ-beschikkingen dat niet tijdig (dat wil zeggen na 28 februari 2017) is verzonden aan belanghebbenden; het aantal WOZ-bezwaarschriften dat niet tijdig is afgehandeld. Het feit dat dit jaar meer WOZ-beschikkingen niet tijdig zijn verzonden, kan liggen aan de problemen die gemeenten hebben ondervonden met de verwerking van de kadastrale levering waarvoor wij vorig jaar uw aandacht hebben gevraagd. Vorig jaar is het Kadaster als gevolg van de modernisering van de Basisregistratie Kadaster en de invoering van BRK-levering overgestapt op een nieuwe vorm van leveren van gegevens uit deze basisregistratie. Hoewel deze aansluitingsproblemen niet hebben geleid tot een massale vertraging bij bekendmaken van de nieuwe WOZ-waarden, kan dit wel de oorzaak zijn van meer geblokkeerde objecten dan in andere jaren het geval was. De meeste organisaties zijn er echter in geslaagd om de koppeling met de Basisregistratie Kadaster tijdig te herstellen en om de achterstanden in het WOZ-proces die waren ontstaan, op tijd op te lossen. Hiervoor was vaak een extra inspanning nodig. Het percentage bezwaarschriften, zeker met betrekking tot woningen, ligt de afgelopen jaren op een laag niveau. Dit wijst op acceptatie door belanghebbenden. Wel zijn er dit jaar iets meer bezwaren dan vorig jaar. Dit kan een gevolg zijn van de openbaarheid van de WOZwaarden van woningen die sinds 1 oktober 2016 geëffectueerd is. Dat is overigens een verwacht effect. Het doel van de openbaarheid van woningwaarden is immers om de kwaliteit van de WOZ-waarde verder te verbeteren. Het kan natuurlijk ook zijn dat de verklaring voor deze ontwikkeling moet worden gezocht in de aantrekkende economie die leidt tot meer transacties en mutaties en in sommige regio's ook tot een stijging van de marktwaarde en dus tot een stijging van de WOZ-waarde die hoger is dan het landelijke gemiddelde. Wij constateren dat door de ontwikkelingen op de onroerend-goedmarkt, de ontwikkelingen op het terrein van basisregistraties etc. de werkdruk bij uitvoeringsorganisaties toeneemt, terwijl de capaciteit de laatste jaren vaak is teruggebracht (bijvoorbeeld vanwege bezuinigingsdoelstellingen). Dit kan leiden tot het ontstaan van achterstanden. Wij menen dat de oplossing voor dit probleem vooral moet worden gezocht in het "slimmer" inrichten van werkprocessen. Het in grote mate integreren van de bijhouding van basisregistraties is hier een voorbeeld van. Daarom zullen wij de actualiteit van de WOZ-administratie en de afstemming op de andere basisregistraties de komende jaren aanmerken als een van onze speerpunten

4 De verwachte waardeontwikkeling tussen 1 januari 2016 en 1 januari 2017 Verder maken wij graag van de gelegenheid gebruik om te rapporteren over de verwachte marktontwikkeling en verwachte ontwikkeling van de WOZ-waarden van woningen. De door gemeenten opgegeven waardeontwikkeling in 2016 ligt tussen 5 en 7% stijging. We constateren dat de onderlinge verschillen tussen gemeenten groot zijn. Enerzijds zijn er gemeenten waar de marktprijzen van woningen zeer sterk stijgen, maar anderzijds zijn er ook nog gemeenten waar nog sprake is van een dalende tendens. Na de afloop van onze inventarisatie in oktober 2017 zullen wij u een nauwkeurigere inschatting verstrekken in verband met de eventuele bijstelling van het bijtellingspercentage voor het eigenwoningforfait. mr. J.G.E. Gieskes secretaris drs. J.M.M. Polman voorzitter - 4 -

5 BIJLAGE 1 Betreft: Kengetallen uitvoering WOZ over de jaren 2014, 2015, 2016 en 2017 Bij: De staat van de Wet WOZ, 29 juni 2017 Onderwerp Waardepeildatum 1 jan jan jan januari 2013 Aantal onroerende zaken (WOZ-objecten) waarvoor waarde is bepaald Aantal verzonden geschriften met één of meer WOZ-beschikkingen Percentage tijdig verzonden WOZbeschikkingen 8,8 miljoen 8,7 miljoen 8,6 miljoen 8,6 miljoen 7,6 miljoen* 7,6 miljoen 6,2 miljoen 6,0 miljoen 95,8 % 98,0 % 95,6 % 95,4 % Aantal gemeenten dat de WOZ-beschikkingen tijdig heeft verzonden 368 (van de 388) 386 (van de 390) 377 (van de 393) 387 (van 403) Aantal ingediende WOZbezwaarschriften Percentage bezwaarschriften Aantal ingediende WOZbezwaarschriften op basis van "no cure no pay" Percentage bezwaarschriften op basis van "no cure no pay" ,4 % 1,1 % 1,3 % 1,6 % *** *** *** 22,1 % 23,0 % 20,8 %*** 18,9 %*** Percentage woningen 1,5 %* 1,3 % (april) 1,8 % (oktober) 1,3 % (april) 1,8 % (oktober) 1,7 % (april) 2,4 % (oktober) Waarvan op basis van "no cure no pay" 27.7 % 29,3 % 19,6 %*** Percentage niet-woningen 4,2 % 4,0 % (april) 6,1 % (oktober) 4,9 % (april) 6,1 % (oktober) 4,8 % (april) 6,4 % (oktober) Waarvan op basis van "no cure no pay" 30,6 % 29,9 % 23,5 %*** 1

6 KENGETALLEN UITVOERING WOZ VOOR DE JAREN 2014, 2015,2016 EN JUNI 2017 Onderwerp Woningen Waardepeildatum 1 jan jan jan januari 2013 Gemiddelde waardeontwikkeling WOZ-waarde Percentage woningen Percentage gehonoreerde bezwaren Percentage woningen dat andere waarde heeft door heroverweging in bezwaar Gemiddelde verandering van de waarde door bezwaar Verandering van de waarde door bezwaar t.o.v. waarde alle woningen Aantal beroepsprocedures woningen 3,3 % 1,2 % - 2,8 % - 5,4 % 1,5 % * 1,8 % 1,8 % 2,4 % ** 51,1 % 57,2 % 42,6 % ** 1,0 % 1,1 % 1,1 % ** 11,3 % 10,8 % 16,3 % ** 0,13 % 0,15 % 0,25 % ** Niet-Woningen Gemiddelde waardeontwikkeling WOZ-waarde Percentage niet-woningen Percentage gehonoreerde bezwaren Percentage niet-woningen dat andere waarde heeft door heroverweging in bezwaar Aantal beroepsprocedure niet-woningen - 1,5 % - 1,9 % - 2,7 % - 3,7 % 4,2 %* 6,1 % 6,1 % 6,4 % ** 53,2 % 49,6 % 48,0 % ** 3,8 % 3,4 % 3,3 % **

7 KENGETALLEN UITVOERING WOZ VOOR DE JAREN 2014, 2015,2016 EN JUNI 2017 Onderwerp Financiële kengetallen Uitvoeringskosten Wet WOZ Kosten per WOZ-object Uitbetaalde proceskostenvergoedingen 150 miljoen 147 miljoen 150 miljoen 16,45 16,50 17,00 6,4 miljoen 6,8 miljoen 6,6 miljoen * Percentage objecten zal in loop van het jaar nog toenemen. ** Cijfers pas bekend na afronding bezwaarafhandeling, eind *** Niet alle gemeenten konden de uitsplitsing maken. 3