SAMENVATTING RAADSVOORSTEL. h. vranken BP TH 10G / Vaststellen visie bedrijventerreinen Netwerkstad Werk en inkomen

Transcriptie

1 SAMENVATTING RAADSVOORSTEL CASENUMMER BEHANDELEND AMBTENAAR SECTOR PORT. HOUDER 10G / ONDERWERP h. vranken BP TH Vaststellen visie bedrijventerreinen Netwerkstad. AGENDANUMMER BELEIDSPROGRAMMA/BELEIDSLIJN 04 - Werk en inkomen REDEN VAN AANBIEDING Herstructurering en planning van bedrijventerreinen staat de laatste jaren hoog op de politieke agenda. Over dit onderwerp hebben het Rijk, de provincies en de VNG eind 2009 een convenant ondertekend als leidraad voor beleid. De provincie Overijssel heeft het nieuwe beleid voor de (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen vastgelegd in de Omgevingsvisie. Hierin is sprake van een versterkte inzet op de herstructurering van verouderde terreinen en een zorgvuldige planning en programmering van nieuwe terreinen. Als uitvoering van de Omgevingsvisie zijn gemeenten verplicht een bedrijventerreinenvisie op te stellen in afstemming met de buurgemeenten. De gemeenten Almelo, Borne, Enschede, Hengelo en Oldenzaal, die samen de Netwerkstad Twente vormen, hebben besloten een gezamenlijke visie voor de netwerkstad op te stellen. Dit mede om recht te doen aan de gezamenlijke regionaal economische agenda zoals verwoord in de Ruimtelijk Economische Ontwikkelingsagenda voor de Netwerkstad.

2 SAMENVATTING VAN HET RAADSVOORSTEL EN HET VERVOLGTRAJECT De voorliggende visie biedt een heldere analyse van de vraag, van het bestaande en potentiële aanbod, de confrontatie van vraag en aanbod, de programmering en de realisatiestrategie. Daartoe is een heldere definiëring en categorisering van de bedrijventerreinen gerealiseerd, een totaaloverzicht van de (plan)voorraad aan bedrijventerreinen opgesteld, de te verwachten uitgifte in kaart gebracht en een mogelijke matching tussen vraag en aanbod in de kwaliteit en kwantiteit van bedrijventerreinen op Netwerkstad niveau geformuleerd. Deze zogenoemde programmering vormt vervolgens de basis voor een realisatiestrategie. De analyse van vraag en aanbod is in opdracht van de netwerkstad uitgevoerd door bureau Ecorys. Het visiedeel is in coproductie met hetzelfde bureau opgesteld. De totale ruimtebehoefte in de Netwerkstad Twente bedraagt tot 2020 netto 324 ha. In deze behoefte kan worden voorzien door inzet van bestaand aanbod van direct uitgeefbaar terrein, ruimtewinst door herstructurering en inzet van harde plannen. Als hard worden beschouwd de plannen met een vastgesteld bestemmingsplan of met een ontwerp-bestemmingsplan dat ter inzage is gelegd en met een goed vooroverlegresultaat met de provincie. Uitgaande van de geprognosticeerde ruimtebehoefte is er tot 2020 vooralsnog geen noodzaak om bestaande zachte plannen verder te ontwikkelen. In Hengelo betreft het de plannen Pentropsdijk, Kristenbos en Boeldershoek-Oost. In Borne gaat het om de zachte plannen Buren-De Kluft en Buren t Oldhof. De gemeente Hengelo is mede-initiatiefnemer van de laatste twee plannen. Het bestaande aanbod inclusief ruimtewinst door herstructurering bestaat in Hengelo/Borne uit de locaties Buren-De Veldkamp (26 ha), Oosterveld (14 ha), Westermaat Noord II (Campus en Expres) (12 ha), Twentekanaal en De Molenkamp (resp. 40 en 1 ha ruimtewinst door herstructurering). Locaties (bestaand en nog te ontwikkelen), gericht op specifieke, thematische invulling (bijvoorbeeld gezondheidszorg en luchthavengebonden bedrijvigheid) zijn niet meegenomen in het totale aanbod van Netwerkstad. Kennispark Twente en Hart van Zuid zijn niet inbegrepen omdat deze locaties bedoeld zijn voor vestiging van kantoren en kantoorachtige activiteiten. Belangrijk element van de realisatiestrategie is het in beeld brengen van de werkelijke ontwikkelingen, zodat herziening van de programmering tijdig kan worden ingezet. Voorgesteld wordt de uitgifte en ruimtevraag jaarlijks te monitoren en de bedrijventerreinenvisie (minimaal) om de drie jaar te herijken. De eerstvolgende evaluatie is gepland in Op basis van deze evaluatie zal de programmering worden heroverwogen. PLAATSGEVONDEN COMMUNICATIE, DE RESULTATEN DAARVAN EN HET COMMUNICATIEPLAN VOOR HET VERVOLGTRAJECT De besluitvorming door de colleges van burgemeester en wethouders van de netwerkstadgemeenten is in een gezamenlijke perspresentatie door de voorzitter van de BC NT (de heer Kerckhaert) en de voorzitter van het BO REG (mevr. Van Hees) openbaar gemaakt.

3 VOORSTEL AAN DE RAAD Aan de raad wordt voorgesteld: de Visie bedrijventerreinen Netwerkstad Twente vast te stellen inhoudend: a. het hanteren van het Transatlantic Market+ -scenario (TM+) als vertrekpunt voor de prognose van de autonome ruimtevraag voor de perioden en ; b. een geprognosticeerde ruimtebehoefte tot 2020 (optelling van autonome vraag, frictieruimte, transformatievraag en ijzeren voorraad) ter grootte van 324 ha; c. Het toereikend zijn van het in de visie opgenomen bestaande aanbod van direct uitgeefbaar terrein, ruimtewinst door herstructurering en harde plannen voor het accommoderen van de kwantitatieve en kwalitatieve (geprognosticeerde) ruimtebehoefte tot 2020; d. de in de Visie Bedrijventerreinen, hoofdstuk 5, opgenomen programmering voor de periode ; e. Het jaarlijks monitoren van uitgifte en ruimtevraag en om de 3 jaar herijken van de visie; f. de afspraak om op basis van de evaluatie in 2013 over te gaan tot heroverweging van de programmering; g. het voornemen om de uitgifte van bedrijventerreinen en de acquisitie van bedrijven gezamenlijk af te stemmen en vorm te geven. OPSOMMING VAN BIJLAGEN Visie Bedrijventerreinen Netwerkstad Twente (stuknr )

4 RAADSVOORSTEL REGISTRATIENR. BEHANDELEND AMBTENAAR SECTOR PORT. HOUDER 10G h. vranken BP TH ONDERWERP Vaststellen visie bedrijventerreinen Netwerkstad. AANLEIDING EN DOEL Herstructurering en planning van bedrijventerreinen staat de laatste jaren hoog op de politieke agenda. Over dit onderwerp hebben het Rijk, de provincies en de VNG eind 2009 een convenant ondertekend als leidraad voor beleid. De provincie Overijssel heeft het nieuwe beleid voor de (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen vastgelegd in de Omgevingsvisie. Hierin is sprake van een versterkte inzet op de herstructurering van verouderde terreinen en een zorgvuldige planning en programmering van nieuwe terreinen. Als uitvoering van de Omgevingsvisie zijn gemeenten verplicht een bedrijventerreinenvisie op te stellen in afstemming met de buurgemeenten. De gemeenten Almelo, Borne, Enschede, Hengelo en Oldenzaal, die samen de Netwerkstad Twente vormen, hebben besloten een gezamenlijke visie voor de netwerkstad op te stellen. Dit mede om recht te doen aan de gezamenlijke regionaal economische agenda zoals verwoord in de Ruimtelijk Economische Ontwikkelingsagenda voor de Netwerkstad. OVERWEGINGEN Inleiding De voorliggende visie biedt een heldere analyse van de vraag, van het bestaande en potentiële aanbod, de confrontatie van vraag en aanbod, de programmering en de realisatiestrategie. Daartoe is een heldere definiëring en categorisering van de bedrijventerreinen gerealiseerd, een totaaloverzicht van de (plan)voorraad aan bedrijventerreinen opgesteld, de te verwachten uitgifte in kaart gebracht en een mogelijke matching tussen vraag en aanbod in de kwaliteit en kwantiteit van bedrijventerreinen op Netwerkstad niveau geformuleerd. Deze zogenoemde programmering vormt vervolgens de basis voor een realisatiestrategie. De analyse van vraag en aanbod is in opdracht van de netwerkstad uitgevoerd door bureau Ecorys. Het visiedeel is in coproductie met hetzelfde bureau opgesteld. Toepassing SER-ladder In het Convenant Bedrijventerreinen staat zorgvuldig ruimtegebruik centraal. Dit gebruik wordt bevorderd door toepassing van de Sociaal Economische Raad (SER) ladder. Doel van de SER-ladder is de kwaliteit van bestaande bedrijventerreinen te verhogen en het beslag van nieuwe bedrijventerreinen op de schaarse groene ruimte zo veel mogelijk te beperken. Uitgangspunt is dat nieuwe bedrijventerreinen pas worden aangelegd als de ruimte op bestaande terreinen optimaal is benut en het ruimtegebruik daar is geïntensiveerd. Voor de programmering van bedrijventerreinen betekent dit dat de verwachte ruimtewinst door herstructurering met voorrang gebruikt wordt om te voorzien in ruimtevraag van bedrijven. Pas daarna komt de ontwikkeling van nieuwe terreinen in beeld. In de praktijk is deze volgtijdelijkheid niet vanzelfsprekend te realiseren omdat het behalen van ruimtewinst door herstructurering sterk afhankelijk is van de medewerking van bedrijven. Analyse ruimtebehoefte Netwerkstad Twente De toekomstige ruimtebehoefte naar bedrijventerreinen voor en is aan de hand van drie prognosemethoden in beeld gebracht. Methode 1, een ruwe berekening op basis van een directe vertaling van de ontwikkeling van de potentiële beroepsbevolking naar de werklocaties, resulteert in een negatieve ruimtevraag omdat in Netwerkstad Twente de potentiële beroepsbevolking naar verwachting daalt. In werkelijkheid zal dit niet het geval zijn, omdat het ruimtegebruik per werknemer per saldo zal toenemen (door o.a. robotisering). Methode 2, een prognose van ruimtebehoefte door extrapolatie van de historische uitgifte, resulteert volgens Ecorys in een overschatting van de toekomstige ruimtevraag. De ruimtevraag op bedrijventerreinen is in het verleden groter geweest dan de komende jaren verwacht mag worden. Zelfs bij het hoogste door het Centraal Plan Bureau gehanteerde economische groeiscenario wordt de voorspelde omvang niet gehaald. Methode 3, toepassing van SPECTRA (SPEcifieke TerreinRAming) gedifferentieerd naar de scenario s van het CPB, geeft wat Ecorys betreft de meest zuivere prognose van de ruimtevraag op basis van werkgelegenheidsontwikkeling (autonome vraag). Daarbij is het TM-scenario, het referentiescenario van Rijk en provincies en tevens aansluitend bij het huidige groeipad van de werkgelegenheid in de

5 Netwerkstad, nader uitgewerkt naar clusters en gemeenten. Dit TM-scenario is opgehoogd met een werkgelegenheidsgroei van 0,2%, het zogenoemde TM+-scenario. Voor de clusters Transport, logistiek en distributie en Dienstverlening verwacht Ecorys de grootste terreinbehoefte. Naast de autonome werkgelegenheidsontwikkeling adviseert Ecorys bij de planning van bedrijventerreinen rekening te houden met frictieruimte, verlies van ruimte op bedrijventerreinen door transformatie naar andere functies, en het aanhouden van een strategische reserveruimte, de zogenoemde ijzeren voorraad. Dit betekent voor de Netwerkstad boven de in het TM+scenario gehanteerde autonome ruimtevraag van 215 hectare een extra reservering van 10 hectare (frictieruimte), 30 hectare (verlies door transformatie) en afgerond maximaal 69 hectare aan ijzeren voorraad. Dit betekent een totale ruimtebehoefte van 324 hectare in de Netwerkstad Twente tot Aanbod bedrijventerreinen In totaal beschikt Netwerkstad Twente over 168 netto hectare aan terstond uitgeefbaar bedrijventerrein. In Netwerkstad wordt momenteel en in de toekomst bedrijventerrein geherstructureerd met als beoogd resultaat een ruimtewinst van 65 hectare. Daarnaast bestaan er harde plannen (129 hectare, waarvan 40 hectare na 2020) voor de ontwikkeling van nieuw bedrijventerrein en zijn er zachte plannen gemaakt voor mogelijk nieuw aanbod (150 hectare, waarvan 62 hectare na 2020). Door het grote aanbod aan gemengde bedrijventerreinen geldt dat in de Netwerkstad Twente in zekere mate alle typen bedrijvigheid geaccommodeerd kunnen worden. Bovendien verschillen de terreinen niet veel in kwaliteit, waardoor flexibiliteit in de programmering mogelijk is. In relatieve zin bestaan er wel verschillen, want voor een specifiek cluster is het ene bedrijventerrein in de uiteindelijke afweging wel aantrekkelijker dan het andere. Het is dan ook van groot belang de programmering in de bedrijventerreinenvisie regionaal ter hand te nemen zodat het bestaande en toekomstige aanbod optimaal kan worden aangewend voor het vragende bedrijfsleven. Locaties (bestaand en nog te ontwikkelen), gericht op specifieke, thematische invulling (bijvoorbeeld gezondheidszorg en luchthavengebonden bedrijvigheid) zijn niet meegenomen in het totale aanbod van Netwerkstad. Kennispark Twente en Hart van Zuid zijn niet inbegrepen omdat deze locaties bedoeld zijn voor vestiging van kantoren en kantoorachtige activiteiten. Programmering en realisatiestrategie Het in de visie opgenomen bestaande aanbod van direct uitgeefbaar terrein (168 ha), ruimtewinst door herstructurering (65 ha) en harde plannen (129 ha, inclusief 40 ha XL-park voor uitgifte na 2020) is toereikend voor het accommoderen van de kwantitatieve en kwalitatieve (geprognosticeerde) ruimtebehoefte tot 2020 op basis van het SPECTRA-model / TM+ scenario (totaal 324 ha). Uitgaande van de geprognosticeerde ruimtebehoefte is er tot 2020 vooralsnog geen noodzaak om bestaande zachte plannen verder te ontwikkelen. In Hengelo betreft het de plannen Pentropsdijk, Kristenbos en Boeldershoek-Oost. In Borne gaat het om de zachte plannen Buren-De Kluft en Buren t Oldhof. De gemeente Hengelo is mede-initiatiefnemer van de laatste twee plannen. Het bestaande aanbod inclusief ruimtewinst door herstructurering bestaat in Hengelo/Borne uit de locaties Buren-De Veldkamp (26 ha), Oosterveld (14 ha), Westermaat Noord II (Campus en Expres) (12 ha), Twentekanaal en De Molenkamp (resp. 40 en 1 ha ruimtewinst door herstructurering). Het belangrijkste uitgangspunt van de realisatiestrategie is dat in de Netwerkstad "op elke moment voor elke ruimtevraag, uit elk bedrijvencluster, voldoende bedrijventerreinaanbod is. De programmering is gebaseerd op de vraag- aanbod analyse met een optimale toedeling, gebaseerd op locatieprofielen en locatievoorkeuren van ondernemers. In Netwerkstad zullen we de samenwerking intensiveren en toegroeien naar een gezamenlijk afgestemde uitgifte van bedrijventerreinen, met nauwe samenwerking tussen de accountmanagers en een gezamenlijke inspanning voor acquisitie. Het doel is om elk bedrijf dat een locatie zoekt het complete aanbod in Netwerkstad Twente aan te kunnen bieden. Duurzaamheid In de visie is aangegeven hoe de gemeenten en bedrijven (willen) bijdragen aan duurzaam ruimtegebruik. Daartoe worden diverse initiatieven ontwikkeld en uitgevoerd op het terrein van energiegebruik, milieumanagement, ruimtekwaliteit en parkmanagement.

6 Op deelterreinen waar herstructureringsprojecten worden voorbereid zijn kwaliteitsscans uitgevoerd. Projecten waarover bilateraal herstructureringsafspraken zijn gemaakt met de provincie zijn opgenomen in de visie. FINANCIËLE EN PERSONELE ASPECTEN Als gevolg van een bijgestelde uitgifteprognose is het negatieve financieel effect op de grondexploitaties 22 miljoen euro (excl. XL Businesspark). Almelo, Oldenzaal en Enschede hebben dit inmiddels verwerkt in hun grondexploitaties en maatregelen getroffen om dit effect op te vangen. In Hengelo en Borne moet nog een besluit worden genomen hoe hiermee moet worden omgegaan. De financiële gevolgen voor het verder uitfaseren van uitgeefbare bedrijvenlocaties (incl. Buren De Veldkamp) bedragen voor Hengelo ,= euro. Deze gevolgen zullen worden betrokken bij de per op te stellen herzieningen van de grondexploitaties. COMMUNICATIE EN INSPRAAK BO REG Netwerkstad, ondernemers(verenigingen) mbt aspecten herstructurering, parkmanagement en duurzaamheid. VERVOLGTRAJECT EN PRODUCTEN De gezamenlijke Visie bedrijventerreinen Netwerkstad Twente zal worden aangeboden aan Gedeputeerde Staten van Overijssel. VOORSTEL AAN DE RAAD Aan de raad wordt voorgesteld: de Visie bedrijventerreinen Netwerkstad Twente vast te stellen inhoudend: a. het hanteren van het Transatlantic Market+ -scenario (TM+) als vertrekpunt voor de prognose van de autonome ruimtevraag voor de perioden en ; b. een geprognosticeerde ruimtebehoefte tot 2020 (optelling van autonome vraag, frictieruimte, transformatievraag en ijzeren voorraad) ter grootte van 324 ha; c. Het toereikend zijn van het in de visie opgenomen bestaande aanbod van direct uitgeefbaar terrein, ruimtewinst door herstructurering en harde plannen voor het accommoderen van de kwantitatieve en kwalitatieve (geprognosticeerde) ruimtebehoefte tot 2020; d. de in de Visie Bedrijventerreinen, hoofdstuk 5, opgenomen programmering voor de periode ; e. Het jaarlijks monitoren van uitgifte en ruimtevraag en om de 3 jaar herijken van de visie; f. de afspraak om op basis van de evaluatie in 2013 over te gaan tot heroverweging van de programmering; g. het voornemen om de uitgifte van bedrijventerreinen en de acquisitie van bedrijven gezamenlijk af te stemmen en vorm te geven. BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN HENGELO, De secretaris De burgemeester