Leefsituatie Dordtse jongeren 2009

Transcriptie

1 Onderzoekcentrum Drechtsteden dr. B.J.M. van der Aa dr. J.W. Metz februari 2010

2 Colofon Opdrachtgever Tekst Informatie Gemeente Dordrecht, sector MO Onderzoekcentrum Drechtsteden GR Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Postbus AP Dordrecht Overnemen van delen van de tekst is toegestaan onder voorwaarde van een duidelijke bronvermelding.

3 Jongeren zijn een belangrijke doelgroep binnen het beleid van de gemeente Dordrecht. In het Meerjarenprogramma van de gemeente staan dan ook doelen opgenomen over hun gevoel van veiligheid, de ervaren gezondheid (drinken, sporten), het hebben van schulden en het vrijetijdsaanbod. De Jongerenmonitor toonde aan dat de gemeente goed op weg is om de gestelde doelen te halen. In deze factsheet gaat het Onderzoekcentrum Drechtsteden (OCD) voor de sector Maatschappelijke Ontwikkeling nader in op de vraag of de doelen voor zijn gehaald en hoe de indicatoren zich hebben ontwikkeld door de tijd. Het Meerjarenprogramma (MJP) van de gemeente Dordrecht bevat een achttal indicatoren over jongeren van 12 t/m 22 jaar op de drie terreinen veiligheid, sociale en culturele infrastructuur, en voorzieningenstructuur (zie kader 1). De gegevens voor de acht indicatoren kwamen voorheen uit de Jongerenmonitor van het OCD, die in en is gehouden. Met het einde van de collegeperiode in zicht wil de gemeente graag de resultaten van haar beleid weten. In de zomer van voerden we een onderzoek uit naar de leefsituatie van jongeren op de acht MJP-indicatoren. Op een aantal van deze terreinen voert de gemeente Dordrecht de laatste jaren ook specifiek beleid. Zo moet het programma Gezonde School en Genotmiddelen leiden tot onder meer minder alcoholconsumptie door jongeren en zet het uitvoeringsprogramma Dordt Sport (geactualiseerd medio 2008) in op een toename van de sportparticipatie onder jongeren 1. Kader 1: Jongerenindicatoren De acht indicatoren omvatten het aandeel jongeren dat (met tussen haakjes het streefdoel voor ): 1. zich overdag wel eens onveiligheid voelt (maximaal 30%); 2. zich s avonds wel eens onveiligheid voelt (maximaal 55%); 3. een goede gezondheid ervaart (minimaal 80%); 4. vaker dan één keer per maand sport (minimaal 72%); 5. een zware drinker is (maximaal 7%); 6. één of meer schulden heeft (maximaal 15%); 7. ontevreden is over wat er in de eigen buurt te doen is (maximaal 58%); 8. ontevreden is over wat er in Dordrecht te doen is (maximaal 33%). Bron: Jaarverslag gemeente Dordrecht (2008) en OCD Jongerenmonitor (2008) Voor het onderzoek zijn willekeurig gekozen jongeren benaderd met het verzoek om op internet een vragenlijst in te vullen. In totaal ontvingen we 336 ingevulde vragenlijsten (respons van 28%). In deze factsheet leest u de resultaten van de leefsituatie onder jongeren op de acht indicatoren 2. Als de leefsituatie van de jongere jongeren (12 t/m 17 jaar) afwijkt van de oudere jongeren (18 t/m 23 jaar) geven wij dat aan. Tot slot, in de figuren tonen we niet alleen de uitkomsten, maar ook de streefpercentages. Behaalde doelen geven we weer in blauw, niet behaalde doelen in rood. 1 Gemeente Dordrecht (). Raadsinformatie inzake vervolgacties n.a.v. de jongenmonitor. 2 We vergelijken de gevonden resultaten met de uitkomsten in en. We spreken van een verandering voor de groep jongeren als geheel als de uitkomsten van minimaal 3% (bij scores rond de 10%) tot 6% (bij scores rond de 50%) afwijken van de score in. 3

4 Gevoelens van onveiligheid Jongeren voelen zich s avonds vaker onveilig dan overdag. Iets meer dan de helft van de jongeren voelt zich s avonds wel eens onveilig tegenover een op de vijf jongeren overdag. Figuur 1 Jongeren die zich overdag wel eens onveilig voelen 20% streefdoel max. 30% 25% 35% Figuur 2 Jongeren die zich s avonds wel eens onveilig voelen 53% streefdoel max. 55% 55% 62% Figuur 1 en 2 tonen niet alleen dat de voor gestelde streefdoelen al in waren gehaald; ook het onveiligheidsgevoel onder jongeren overdag is verder afgenomen. Deze ontwikkeling past in het patroon dat inwoners van Dordrecht zich steeds veiliger gaan voelen (Monitor Leefbaarheid en Veiligheid ). Gezondheid Drie MJP-indicatoren gaan over de gezondheid van jongeren. Naast het eigen oordeel van jongeren over hun gezondheid, gaat het over het aantal keer dat zij maandelijks sporten en hun drinkgedrag. Eigen gezondheid Zeven op de tien jongeren beoordelen de eigen gezondheid als goed (figuur 3). Hiermee blijft het percentage onder het gestelde doel van 80%. Daarnaast blijkt dat de gezondheid volgens het eigen oordeel van de jongeren is afgenomen sinds. Twee jaar geleden lag het aandeel jongeren met een goede gezondheid nog 9 procentpunten hoger. 4

5 Figuur 3 Jongeren met een goede gezondheid 68% streefdoel min. 80% 77% 77% Sporten Het aandeel jongeren dat vaker dan een keer in de maand buiten de reguliere gymlessen op school aan sport doet, vertoont vanaf een opgaande lijn. Deze lijn zet zich verder door (figuur 4). Drie kwart van de jongeren geeft nu aan vaker dan een keer per maand te sporten. Figuur 4 Jongeren die vaker dan een keer per maand sporten (buiten schooltijd) 75% streefdoel min. 72% 72% 68% De oudere jongeren (18 t/m 22 jaar) sporten overigens veel minder vaak dan de jongere jongeren. Ruim zes op de tien oudere jongeren (63%) sporten vaker dan één keer per maand, tegenover 86% van de jongere jongeren. Dankzij het sportgedrag van de jongere groep behaalt de gehele groep jongeren toch het gestelde doel. Drinken van alcohol Het nuttigen van alcoholische dranken door jongeren staat in de belangstelling, zowel bij de (landelijke) media als bij beleidsmakers. Dit komt doordat er verschillende signalen zijn dat jongeren meer zijn gaan drinken. Tegelijkertijd worden er meer bewijzen gevonden dat overmatig alcoholgebruik jongeren in hun ontwikkeling schaadt. Ook een groter deel van de Dordtse jeugd blijkt geregeld alcohol te drinken. Figuur 5 toont de ontwikkeling sinds van de indicator zware drinker, het aandeel jongeren dat in de maand voorafgaand aan het invullen van de vragenlijst minstens vier keer alcohol heeft gedronken waarbij hij of zij per keer vijf glazen of meer dronk. In is dit percentage verder opgelopen tot 12%. Wellicht is dit hogere percentage mede beïnvloed door het moment waarop de vragenlijsten zijn ingevuld. Nu werd de vragenlijst vlak voor de zomervakantie ingevuld, een periode die samenvalt met de eindexamenfeesten; het veldwerk voor de Jongerenmonitor vond in het najaar plaats. Het streven om de score van te stabiliseren op 7% is niet gehaald. Het aandeel Dordtse jongeren dat tot de categorie zware drinker moet worden gerekend, is daarmee bijna twee keer zo hoog als het gestelde doel. 5

6 Figuur 5 Jongeren die een zware drinker zijn 12% streefdoel max. 7% 9% 7% Schulden In het MJP worden verschillende vormen van schuld onderscheiden. Zo is er sprake van een schuld als een jongere een betalingsachterstand heeft, er schulden openstaan bij familie of vrienden, of als ze rood staan op de lopende rekening. In beschikt minder dan een op de tien jongeren over een schuld (figuur 6). Het gestelde doel van 15% was al in gehaald en de positieve lijn heeft zich in de laatste twee jaar verder doorgezet. Figuur 6 Jongeren met een of meer schulden 9% streefdoel max. 15% 12% 18% We zien wel een verschil tussen de jongere en de oudere jongeren. Van de laatste groep heeft 17% een of meerdere schulden, bij de groep van 12 t/m 17 jaar ligt dat op 3%. De jongeren van 18 t/m 22 jaar kunnen vooral veel vaker niet de rekening op tijd betalen (9% versus 1%). Ook staan zij veel vaker rood (7% versus 0%). Voor dit laatste verschil is een logische verklaring voor handen: alleen rekeninghouders van 18 jaar en ouder kunnen roodstaan. Vrijetijdsaanbod We vroegen de Dordtse jongeren of ze vinden dat er voor hen voldoende te doen is in de eigen buurt en in Dordrecht. Figuur 7 en 8 laten zien dat de jongeren, vergeleken met, vaker vinden dat dit niet het geval is dan wel. De positieve ontwikkeling tussen en is hierdoor omgeslagen in een negatieve. Ruim zes op de tien jongeren zijn momenteel ontevreden over wat er in de eigen buurt te doen is, terwijl 45% aangeeft ontevreden te zijn over het aanbod in Dordrecht. Waar de scores in erop wezen dat de gestelde doelen waren behaald, zijn de uitkomsten nu weer onder de streefwaarden gezakt. 6

7 De toegenomen ontevredenheid over het aanbod in de buurt wordt vooral veroorzaakt doordat nu minder jongeren invulden gaat wel (van 43% naar 31%) en meer jongeren invulden dat er niet voldoende is. Voor Dordrecht als geheel daalde ook duidelijk het aandeel jongeren dat oordeelt dat er te wel voldoende te doen is (van 21% naar 12%). Figuur 7 Jongeren die ontevreden zijn over het vrijetijdsaanbod in de eigen buurt 62% streefdoel max. 58% 48% 58% Figuur 8 Jongeren die ontevreden zijn over het vrijetijdsaanbod in Dordrecht 45% streefdoel max. 33% 27% 37% Een nadere analyse toont aan dat de Dordtse jongeren vrij unaniem zijn in hun oordeel. Of ze nu in het stadsdeel Centrum, Oost of West wonen, ze zijn allemaal in dezelfde mate ontevreden. Evenmin zien we verschillen tussen jongens en meisjes of tussen de jongere en oudere jeugd. Kijken we naar de ontwikkelingen over een langere periode, dan zien we dat het percentage ontevreden afwisselend toe- en afneemt vergeleken met de voorgaande meting. De uitkomsten van liggen nu weer op een vergelijkbaar niveau als in In gaven de jongeren aan vooral een sportveld of voetbalkooi te missen (in de buurt) en een bioscoop en uitgaansgelegenheden (in zowel de eigen buurt als de gemeente). Concluderende opmerkingen In deze factsheet beschrijven we acht MJP-indicatoren voor jongeren. Op de helft van deze indicatoren zijn in de gestelde doelen gehaald, op de andere helft niet. Twee van deze laatste vier indicatoren lagen in nog op koers om de doelstelling te halen. De vier behaalde MJP-doelen zijn: de (overdag en s avonds) ervaren veiligheidsgevoelens, het hebben van schulden en het maandelijks vaker dan een keer sporten. Al deze vier indicatoren waren twee jaar geleden al gehaald en hebben zich sindsdien gunstig ontwikkeld. Bij de twee doelen sporten en schulden komt dit vooral door de gunstige score onder de jongere jongeren; de jongeren van 18 t/m 23 jaar sporten minder vaak, en beschikken over meer schulden dan de gestelde doelen. 7

8 In waren zes van de acht MJP-indicatoren gehaald. Het aantal jongeren dat van zichzelf vindt over een goede gezondheid te beschikken, moest verder omhoog. En het aantal jongeren in de categorie zware drinker moest omlaag. Beide doelen zijn niet gehaald in de afgelopen twee jaar. Op beide vlakken is de leefsituatie juist verslechterd. Tenslotte zijn er ook twee indicatoren onder het streefdoel gezakt nadat ze in de doelstelling wel haalden. Het aandeel Dordtse jongeren dat oordeelt dat er te weinig te doen is in de eigen buurt en in Dordrecht is in de afgelopen twee jaar weer gestegen nadat het tussen en was afgenomen. 8