Coloncarcinoom. Inleiding 13/11/2009. Epidemiologie van het colorectaal carcinoom (CRC)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Coloncarcinoom. Inleiding 13/11/2009. Epidemiologie van het colorectaal carcinoom (CRC)"

Transcriptie

1 Coloncarcinoom Ann Van Mechelen ZNA Stuivenberg Inleiding Definitie: kwaadaardige wildgroei van weefsel van de dikke darm. Epidemiologie van het colorectaal carcinoom (CRC) Belgie: nieuwe gevallen/jaar 2e kanker voor vrouwen 3e kanker bij mannen 1

2 Voorkomen Dikke darmkanker komt voornamelijk voor op oudere leeftijd. Het grootste deel van de gezwellen ontstaat in het laatste deel van de darm Deze tumoren breiden zich niet zozeer in de breedte uit, maar groeien van binnen naar buiten door de verschillende lagen van de darmwand heen. Voorkomen Rondom de darmen bevindt zich een uitgebreid systeem van lymfklieren. Via het lymfvocht, kunnen kankercellen uitzaaien naar andere organen, bijvoorbeeld lever, longen of botten. Risicofactoren Voeding Bepaalde voedingsproducten worden in verband gebracht met dikkedarm kanker. Vetrijk eten Vezels 2

3 Risicofactoren Mensen met de volgende ziektebeelden hebben een grotere kans op colon carcinoom: colitis ulcerosa, familiaire polyposis coli, Crohn Erfelijkheid: Mensen met veel colon carcinoom in de familie hebben een groter risico Klachten Bloedverlies per anum IJzergebreksanemie veranderd defecatiepatroon met alarmsymptomen of palpabele verdachte afwijking Diagnostiek CT-scan/ MRI -> Virtuele colonoscopie Sigmoido/colonoscopie met biopsie. Pre-operatief echo van de lever om metastasen op te sporen. CEA bepalen Carcinoembryonic Antigen 3

4 Stadiering: Het pathologieonderzoek van het resectiepreparaat Dukes A: geen doorgroei in de spierlaag van de darmwand. Dukes B: wel doorgroei in de spierlaag van de darmwand, maar geen metastasen in de lymfeklieren. Dukes C: metastasen in de nabijgelegen lymfeklieren. Dukes D: metastasen op afstand (lever, longen) Overleving Surgical stage Patients at diagnosis 5-year survival (%) I 15% 85 95% II 20 30% 60 80% III 30 40% 30 60% IV 20 25% <5-30%? Place for systemic therapy 4

5 Behandeling Chirurchisch wegsnijden van de tumor met de regionale lymfeklieren. Wanneer blijkt dat tumor niet operabel is, wordt preoperatief radiotherapie (chemotherapie) gebruikt. Bij een Dukes C: gevolgd door adjuvante chemotherapie om micrometastasen aan te pakken. Behandeling Chemotherapie: Adjuvante setting: Om eventuele micrometatstasen te vernietigen en zo de kans op recidieven te verminderen. Metastatische setting: Om overleving te verlengen of palliatief. 5

6 // Chirurgie Radiotherapie 5 Fluorouracil Tr Multimodal Radiotherapie 3D FOLFIRI FOLFOX Xeloda Erbitux Avastin Pipeline Chemotherapie 1/ 5-FU/ LV (mayo schema) 5 dagen lage dosis 5-FU 2/ 5-FU/LV (de gramont) 5 FU hogere dosis continu infuus Chemotherapie 3/ FOLFOX 5FU/LV + Oxaliplatin 4/ FOLFIRI 5FU/LV + Irinotecan 5/ 4 Drugs Folfox of Folfiri + Avastin of Cetuximab 6

7 5FU Acide folinique Capecitabine orale (Xeloda ) Réponse : 15-20% Survie : 12 mois +Irinotecan (Campto ) = FOLFIRI ou +Oxaliplatine (Eloxatine ) = FOLFOX ou XELOX Réponse : 35-50% Survie : mois +Bevacizumab (Avastin ) ou +Cetuximab (Erbitux ) Panitumumab (Vectibix ) Réponse : 45-80% Survie : mois Overleving 70 Response Rate (%) & Median Survival (months) RR Survival 5 Fluorouracil/ acide folinique Irinotecan Oxaliplatine Oraux : Capecitabine UFT TK Inhibitors Mabs Nibs Cetuximab (Erbitux ) VEGF (R) Imatinib (Glivec) Raf-kinase Gefitinib (Iressa ) Panitumumab (Vectibix) KIT Erlotinib (Tarceva ) Bevacizumab (Avastin ) VEGF-PDGF EGF-R Sorafenib Valatinib 7

8 Avastin Monoklonaal antilichaam Targeted therapy (<-> chemotherapie) Remt de angiogenese Anti VEGF (vascular endothelial growth factor) Angiogenese 8

9 Avastin Keuze van behandeling 1/ Chirurgie (eventueel met preoperationele chemo-radiotherapie) 2/ Chemotherapie: curatief 3/ Chemotherapie: paliatief 9

10 13/11/2009 Keuze behandeling Toevoegen van Oxaliplatin of irinotecan heeft een positief effect op regressie tumor, maar toxiciteit neemt toe. Keuze Stadium Toestand patient Terugbetalingscriteria Veranderende end-points Palliatief Quality of Life Verlenging van de overleving (OS, PFS) Verbeterde chirurgische methodes (lever metas) Langdurige remissie Cure! Hép 2 temps: métastasectomies radicales, technique de la nacelle 10

11 Perioperative management of mcrc How to treat? Which agents? How long to treat? When to operate? When and why to give periop chemot? How to predict the best patients for combined modalities? Stuivenberg 11

12 12

Behandeling van dikke

Behandeling van dikke Behandeling van dikke Item 1 Item 2 Item 3 darmkanker Annelies Holvoet Donderdag 24/05/2018 > DD/MM/JJJJ Titel van d Dikke darmkanker Ontstaan Behandeling Preventie Dikkedarmkanker in Vlaanderen Jaarlijks

Nadere informatie

Systemische therapie bij het colorectaal carcinoom

Systemische therapie bij het colorectaal carcinoom Systemische therapie bij het colorectaal carcinoom Dr W. Demey 19 april 2008 19/04/2008 Darmkanker na de Chirurg Surgical stage Patients at diagnosis (%) 5-year survival (%) I 15% 85 95% II (trans) 20

Nadere informatie

nederlandse Samenvatting

nederlandse Samenvatting nederlandse Samenvatting In de strijd tegen kanker kunnen we meerdere aspecten onderscheiden: preventie, vroege diagnose, operatieve verwijdering, bestraling en behandeling met geneesmiddelen. Het uiteindelijke

Nadere informatie

Scholing colorectaal carcinoom. Jeanine Roodhart, internist-oncoloog i.o. 9 april 2018

Scholing colorectaal carcinoom. Jeanine Roodhart, internist-oncoloog i.o. 9 april 2018 Scholing colorectaal carcinoom Jeanine Roodhart, internist-oncoloog i.o. 9 april 2018 Inhoud presentatie Casus Achtergrondinformatie over ziekte Wie komen er bij de medisch oncoloog? Behandelopties Nieuwe

Nadere informatie

Darmkanker. Ontwikkelingen en onderzoek. Prof dr Hans de Wilt Afdeling Heelkunde Radboud UMC Nijmegen

Darmkanker. Ontwikkelingen en onderzoek. Prof dr Hans de Wilt Afdeling Heelkunde Radboud UMC Nijmegen Darmkanker Ontwikkelingen en onderzoek Prof dr Hans de Wilt Afdeling Heelkunde Radboud UMC Nijmegen Dikkedarmkanker Inleiding Colon Rectum Uitzaaiingen Discussie Dikke darm endel darm Darmkanker +/-15.000

Nadere informatie

Lage tractus digestivus. Lieke Simkens Internist-oncoloog Máxima Medisch Centrum

Lage tractus digestivus. Lieke Simkens Internist-oncoloog Máxima Medisch Centrum Lage tractus digestivus Lieke Simkens Internist-oncoloog Máxima Medisch Centrum Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Mail: of Fax: t.a.v. Emo van Halsema

Mail: of Fax: t.a.v. Emo van Halsema Datum: Beloop na stentplaatsing Ja Nee Zijn er stent-gerelateerde complicaties opgetreden? Ο Ο ZO JA, VULT U SVP EEN COMPLICATIEFORMULIER IN Hebben er re-interventies plaatsgevonden? Ο Ο ZO JA, VULT U

Nadere informatie

Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst

Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Pancreas Carcinoom Incidencie: 33.730 nieuwe patiënten

Nadere informatie

Alles wat je altijd over darmkanker wou weten (maar niet durfde vragen)

Alles wat je altijd over darmkanker wou weten (maar niet durfde vragen) Alles wat je altijd over darmkanker wou weten (maar niet durfde vragen) Tim Rondou Gastroenteroloog Sint-Jozefkliniek Bornem-Willebroek Bijscholing 2013 vóórkomen ontstaan voorkómen en preventie symptomen

Nadere informatie

Mail: of Fax: t.a.v. Emo van Halsema

Mail: of Fax: t.a.v. Emo van Halsema Datum: Beloop na aanleggen decomprimerend stoma Ja Nee Zijn er complicaties opgetreden in het traject na aanleggen van het decomprimerende stoma? Ο Ο ZO JA, VULT U SVP EEN COMPLICATIEFORMULIER IN Hebben

Nadere informatie

TARGETED THERAPIES Effecten & onderzoeksmogelijkheden

TARGETED THERAPIES Effecten & onderzoeksmogelijkheden 22 mei 2007 Jaarbeurs Utrecht TARGETED THERAPIES Effecten & onderzoeksmogelijkheden Drs. Christine Boers verpleegkundig specialist/ research coördinator oncologie Waterlandziekenhuis Purmerend CBoers@wlz.nl

Nadere informatie

Tx niet evalueerbaar T0 geen tumor

Tx niet evalueerbaar T0 geen tumor COLON 1. Tumor: 1.1. TNM classificatie: T: primaire tumor Tx niet evalueerbaar T0 geen tumor Tis T1 carcinoma in situ: intra-epitheliaal of invasie lamina propria (niet doorheen muscularis mucosa) subclassificatie

Nadere informatie

LONGKANKER. Wat is longkanker? Symptomen. Apotheker Bernard Vanhoutte AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV. Een kwaadaardig gezwel

LONGKANKER. Wat is longkanker? Symptomen. Apotheker Bernard Vanhoutte AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV. Een kwaadaardig gezwel LONGKANKER Apotheker Bernard Vanhoutte AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV Wat is longkanker? Een kwaadaardig gezwel Van de luchtpijpvertakkingen (bronchiën) Meestal niet van de longblaasjes Bronchuscarcinoom

Nadere informatie

MSI/ KRAS/ NRAS consequenties behandeling? Hanneke Wilmink Internist-oncoloog AMC

MSI/ KRAS/ NRAS consequenties behandeling? Hanneke Wilmink Internist-oncoloog AMC MSI/ KRAS/ NRAS consequenties behandeling? Hanneke Wilmink Internist-oncoloog AMC Casus 1 74-jarige man, stadium II (T3N0M0) sigmoid carcinoom, nu 30 dagen na laparoscopische sigmoid resectie, MSS tumor,

Nadere informatie

New challenges in metastic colo-rectal cancer. Desi van den Boogaard Verpleegkundig Specialist GE Oncologie Jeroen Bosch Ziekenhuis

New challenges in metastic colo-rectal cancer. Desi van den Boogaard Verpleegkundig Specialist GE Oncologie Jeroen Bosch Ziekenhuis New challenges in metastic colo-rectal cancer Desi van den Boogaard Verpleegkundig Specialist GE Oncologie Jeroen Bosch Ziekenhuis Disclosure belangen spreker Potentiele belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

De rol van systeemtherapie bij de primaire behandeling van het colorectaal carcinoom en bij de behandeling van gemetastaseerde ziekte

De rol van systeemtherapie bij de primaire behandeling van het colorectaal carcinoom en bij de behandeling van gemetastaseerde ziekte Onderwerp Colorectaal carcinoom Omschrijving De rol van systeemtherapie bij de primaire behandeling van het colorectaal carcinoom en bij de behandeling van gemetastaseerde ziekte Doel: Standaardiseren

Nadere informatie

Kanker Therapie Gevaren

Kanker Therapie Gevaren Opleiding apotheekassistenten 2008 Anti-tumorale geneesmiddelen Karen Vermis UZ Gent 1 Kanker Therapie Gevaren Opleiding apotheekassistenten 2008 2 Kanker Therapie Gevaren Opleiding apotheekassistenten

Nadere informatie

Gemetastaseerd colorectaal carcinoom: evolutie naar chronische pathologie door multimodale therapie

Gemetastaseerd colorectaal carcinoom: evolutie naar chronische pathologie door multimodale therapie Gemetastaseerd colorectaal carcinoom: evolutie naar chronische pathologie door multimodale therapie Dr. Sofie Rogge Enkele cijfers uit België Eén van de meest frequente kankers: +/- 15% van alle tumoren

Nadere informatie

Coloncarcinoom. Marlies Verhaar, oncologe Hofpoort zh Peter van Koningsbruggen, huisarts Margreet Ausems, klinische genetica UMC

Coloncarcinoom. Marlies Verhaar, oncologe Hofpoort zh Peter van Koningsbruggen, huisarts Margreet Ausems, klinische genetica UMC Coloncarcinoom Marlies Verhaar, oncologe Hofpoort zh Peter van Koningsbruggen, huisarts Margreet Ausems, klinische genetica UMC Duodagen 29-30 november 2006 Coloncarcinoom Inleiding Epidemiologie: Diagnostiek

Nadere informatie

Onderste deel tractus digestivus: behandeling colorectaal carcinoom

Onderste deel tractus digestivus: behandeling colorectaal carcinoom Onderste deel tractus digestivus: behandeling colorectaal carcinoom 19-06-2014 Post-ASCO, Ede Miriam Koopman Internist-oncoloog, UMC Utrecht Disclosures Advisory role: Amgen, Bayer, Merck-Serono, Roche

Nadere informatie

19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht. Longkanker. Nieuwe inzichten en aanpak. Annemieke Kreiter Nurse practitioner oncologie SKB Winterswijk

19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht. Longkanker. Nieuwe inzichten en aanpak. Annemieke Kreiter Nurse practitioner oncologie SKB Winterswijk 19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht Longkanker Nieuwe inzichten en aanpak Annemieke Kreiter Nurse practitioner oncologie SKB Winterswijk Met dank aan Diane Paolilli, Elizabeth Waxman en Cynthia Chernecky Cijfers

Nadere informatie

Chemotherapie. HJ Droogendijk Internist-oncoloog 23 januari 2014

Chemotherapie. HJ Droogendijk Internist-oncoloog 23 januari 2014 Chemotherapie Dikke darmkanker HJ Droogendijk Internist-oncoloog 23 januari 2014 Chemotherapie dikke darmkanker 2 modaliteiten Preventief/curatief Palliatief Preventieve chemotherapie Aanvullende behandeling

Nadere informatie

longtumoren stadia therapie prognose Els De Droogh Pneumologie ZNA Middelheim

longtumoren stadia therapie prognose Els De Droogh Pneumologie ZNA Middelheim longtumoren stadia therapie prognose smoking is cool!??? longtumoren > na WO II > roken en longtumoren 90 % mannen, 78% vrouwen aantal pakjaren > carcinogene stoffen in rook > asbest > radon, metalen,

Nadere informatie

DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM

DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst het spijsverteringsstelsel en de werking van de spijsvertering uitgelegd. Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst

Nadere informatie

Gebruik van prognostische en predictieve factoren bij de behandeling van het colorectaal carcinoom GIOCA congres 2017

Gebruik van prognostische en predictieve factoren bij de behandeling van het colorectaal carcinoom GIOCA congres 2017 Gebruik van prognostische en predictieve factoren bij de behandeling van het colorectaal carcinoom GIOCA congres 2017 Prof.dr. Kees Punt afd. Medische Oncologie AMC Amsterdam Colorectaal carcinoom Vroeger

Nadere informatie

Stadium T N M 0 Tis 0 0 I 1 0 0 I 2 0 0 IIA 3 0 0 IIB 4 0 0 IIIA 1-2 1 0 IIIB 3-4 1 0 IIIC 1-4 2 0 IV 1-4 0-2 1

Stadium T N M 0 Tis 0 0 I 1 0 0 I 2 0 0 IIA 3 0 0 IIB 4 0 0 IIIA 1-2 1 0 IIIB 3-4 1 0 IIIC 1-4 2 0 IV 1-4 0-2 1 COLONCARCINOMA A. HISTOLOGIE Adenocarcinoma Mucineus (colloid) adenocarcinoma Zegelringcel adenocarcinoma Scirrhous tumor Neuro-endocriene differentiatie (prognose

Nadere informatie

COLOPEC trial. 9. Follow-up 2/3/4/5 jaar na primaire resectie. Anamnese. Lichamelijk onderzoek. Labwaarden. Patiënt Identificatie Nummer: Initialen:

COLOPEC trial. 9. Follow-up 2/3/4/5 jaar na primaire resectie. Anamnese. Lichamelijk onderzoek. Labwaarden. Patiënt Identificatie Nummer: Initialen: Aantal maanden? maanden Datum: Setting: O klinisch O poliklinisch Beoordelaar: (naam) Algemeen Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 18- postoperatief Is de patient opgenomen geweest in

Nadere informatie

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode maanden postoperatief

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode maanden postoperatief 9. Follow-up Aantal maanden? Datum: Setting: O klinisch O poliklinisch Beoordelaar: (naam) Algemeen Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 12- postoperatief Is de patient opgenomen geweest

Nadere informatie

EVOLUTIES in SYSTEMISCHE BEHANDELING voor COLONCARCINOMA. DR. PIETER-JAN CUYLE Gastroenterologie Digestieve Oncologie IMELDA ZIEKENHUIS - Bonheiden

EVOLUTIES in SYSTEMISCHE BEHANDELING voor COLONCARCINOMA. DR. PIETER-JAN CUYLE Gastroenterologie Digestieve Oncologie IMELDA ZIEKENHUIS - Bonheiden EVOLUTIES in SYSTEMISCHE BEHANDELING voor COLONCARCINOMA DR. PIETER-JAN CUYLE Gastroenterologie Digestieve Oncologie IMELDA ZIEKENHUIS - Bonheiden COLORECTAAL CARCINOMA - inhoud 1. CRC epidemiologie en

Nadere informatie

Wat is colorectale kanker?

Wat is colorectale kanker? Colorectale kanker Wat is colorectale kanker? We leggen het u graag uit. www.antikankerfonds.org www.esmo.org ESMO/AKF Patient Guide Series Gebaseerd op de medische praktijk aanbevelingen van ESMO COLORECTALE

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting en toekomstperspectieven

Nederlandse samenvatting en toekomstperspectieven Nederlandse samenvatting en toekomstperspectieven Per jaar krijgen in Nederland tenminste 2150 patiënten een rectum tumor. Vijf jaar na behandeling leeft ongeveer de helft van die patiënten nog. Hierbij

Nadere informatie

Biologicals; nieuwe therapeutische opties

Biologicals; nieuwe therapeutische opties Biologicals; nieuwe therapeutische opties Lidwine Tick, internist hemato-oncoloog Veldhoven, 19 september 2013 "De wereld van Mab-jes, Nib-jes en Mus-sen". Anti-tumor behandeling Chirurgie Radiotherapie

Nadere informatie

Nadia Haj Mohammad Internist-oncoloog The Netherlands

Nadia Haj Mohammad Internist-oncoloog The Netherlands Maagcarcinoom Nadia Haj Mohammad Internist-oncoloog The Netherlands Inhoud Therapie Systemisch Gericht op klachten Nieuwe ontwikkelingen/toekomst Epidemiologie Verschil Europa en Noord-Amerika vs Azië,

Nadere informatie

Vectibix (panitumumab) Educatief materiaal voor de arts

Vectibix (panitumumab) Educatief materiaal voor de arts De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Vectibix. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Nieuwe ontwikkelingen binnen de GE Oncologie: wordt de behandeling te duur? Hanneke Wilmink Internist- oncoloog

Nieuwe ontwikkelingen binnen de GE Oncologie: wordt de behandeling te duur? Hanneke Wilmink Internist- oncoloog Nieuwe ontwikkelingen binnen de GE Oncologie: wordt de behandeling te duur? Hanneke Wilmink Internist- oncoloog Kosten kanker behandeling 2011 NL: 100.600 nieuwe gevallen kanker Vooral op oudere leedijd

Nadere informatie

Chemotherapie en de witte bloedcel

Chemotherapie en de witte bloedcel Chemotherapie en de witte bloedcel Marc De Man Digestieve Oncologie UZ GENT 04/12/2015 Neutropenie Aanpak neutropenie Optimaal klinisch resultaat Adjuvant Adjuvant Palliatief Palliatief 2 Neutropenie Aanpak

Nadere informatie

Update richtlijn colorectaal carcinoom Medische Oncologie 2017 ( )

Update richtlijn colorectaal carcinoom Medische Oncologie 2017 ( ) 1 Update richtlijn colorectaal carcinoom Medische Oncologie 2017 (21-9-2017) Werkwijze: de richtlijn is alleen op onderwerpen aangepast die direct gevolgen hebben voor de algemene praktijk op basis van

Nadere informatie

Dikke-darmkanker. vrijdag 24 april 2015. Bas van Balkom MDL-arts

Dikke-darmkanker. vrijdag 24 april 2015. Bas van Balkom MDL-arts Dikke-darmkanker Bas van Balkom MDL-arts Inhoud Darmkanker en risicofactoren Lichamelijke klachten bij darmkanker Endoscopie (inwendig darmonderzoek) Vervolgonderzoeken Behandeling 2 Darmkanker 13.000

Nadere informatie

Farmacologie van de monoklonale anti-stoffen in de oncologie

Farmacologie van de monoklonale anti-stoffen in de oncologie Farmacologie van de monoklonale anti-stoffen in de oncologie Bart van den Bemt Apotheker/klinisch farmacoloog, Sint Maartenskliniek/RadboudUMC Annemarie Thijs internist/klinisch farmacoloog/ oncoloog (io)

Nadere informatie

Wat brengt 2015 voor de borstkliniek? Dr. Hetty Sonnemans Gynaecoloog 28-02-2015

Wat brengt 2015 voor de borstkliniek? Dr. Hetty Sonnemans Gynaecoloog 28-02-2015 Wat brengt 2015 voor de borstkliniek? Dr. Hetty Sonnemans Gynaecoloog 28-02-2015 Huisartsensymposium Borstkanker 35% van kankers bij vrouwen 1989-1993 5 jaars overleving borstkanker: 77% inmiddels 5 jaars

Nadere informatie

Inleiding In deze folder leest u meer over de diagnose maagkanker, de onderzoeken en de behandelmogelijkheden.

Inleiding In deze folder leest u meer over de diagnose maagkanker, de onderzoeken en de behandelmogelijkheden. MAAGKANKER 17852 Inleiding In deze folder leest u meer over de diagnose maagkanker, de onderzoeken en de behandelmogelijkheden. Maagkanker is een kwaadaardige tumor in de maag, het wordt ook wel maagcarcinoom

Nadere informatie

Innovaties in digestieve oncologie

Innovaties in digestieve oncologie Innovaties in digestieve oncologie Leen Vanacker, Bart Neyns, Jacques Van der Auwera, Karen Geboes, Jacques De Grève Medische Oncologie, Oncologisch centrum Ontmoetingsdag Interne geneeskunde 24 januari

Nadere informatie

10 e Post O.N.S. Meeting. Ted Goossens Verpleegkundig specialist Oncologie SJG Weert

10 e Post O.N.S. Meeting. Ted Goossens Verpleegkundig specialist Oncologie SJG Weert 10 e Post O.N.S. Meeting Ted Goossens Verpleegkundig specialist Oncologie SJG Weert 1 BIOMARKERS, PERSONALISED MEDICINE EN (BIOBANKING) 2 Indeling: Definitie Geschiedenis Plaats in diagnostiek en therapie

Nadere informatie

Aanpassingen beleidslijnen digestieve oncologie (dr. J. Vannoote) BELEIDSLIJNEN COLORECTAAL CARCINOMA INLEIDING

Aanpassingen beleidslijnen digestieve oncologie (dr. J. Vannoote) BELEIDSLIJNEN COLORECTAAL CARCINOMA INLEIDING Aanpassingen beleidslijnen digestieve oncologie (dr. J. Vannoote) BELEIDSLIJNEN COLORECTAAL CARCINOMA INLEIDING Het klassieke colorectale carcinoom is een adenocarcinoom van de dikke darm, exclusief de

Nadere informatie

Darmkanker Presentatie voor Marikenhuis

Darmkanker Presentatie voor Marikenhuis Darmkanker Presentatie voor Marikenhuis Franka Alofs, verpleegkundig specialist oncologie Linda Geurts, verpleegkundig specialist heelkunde 26 mei 2016 Inhoud Darmkanker Symptomen Diagnose Behandeling

Nadere informatie

In- en exclusiecriteria Ja Nee

In- en exclusiecriteria Ja Nee Datum: In- en exclusiecriteria Ja Nee Inclusiecriteria 1 Symptomatische colonobstructie (vereist interventie < 24 uur) 2 Obstructie veroorzaakt door stenose in het linker colon - flexura lienalis, colon

Nadere informatie

Basisbegrippen Oncologie

Basisbegrippen Oncologie Basisbegrippen Oncologie Tumor afmeting Diagnose periode Behandel periode Preventie/interventie periode Invasie interventie Tijd Detectie drempel Van normale naar kankercel Normale cel Van celkern naar

Nadere informatie

belangrijke cijfers over darmkanker

belangrijke cijfers over darmkanker belangrijke cijfers over darmkanker Een overzicht van het voorkomen, de behandeling en overleving van darmkanker, gebaseerd op cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie darmkanker in Nederland Deze

Nadere informatie

Colorectaal Carcinoom. Hans Pruijt Oncoloog-Hematoloog Jeroen Bosch Ziekenhuis

Colorectaal Carcinoom. Hans Pruijt Oncoloog-Hematoloog Jeroen Bosch Ziekenhuis Colorectaal Carcinoom Hans Pruijt Oncoloog-Hematoloog Jeroen Bosch Ziekenhuis Anatomie Anatomie 1/3 1/3 1/3 anus The Big Five Totaal ± 102.000 nieuwe patiënten per jaar 15.000 / jaar 5.500 / jaar Epidemiologie

Nadere informatie

OLIJFdag 3 oktober 2015

OLIJFdag 3 oktober 2015 OLIJFdag 3 oktober 2015 Nieuwe behandelingen bij eierstokkanker Els Witteveen Internist-oncoloog Huidige en nieuwe inzichten Intraperitoneale toediening Toevoeging van bevacizumab Dose dense toediening

Nadere informatie

chemoradiatie en chemotherapie bij het rectumcarcinoom

chemoradiatie en chemotherapie bij het rectumcarcinoom Pre-operatieve chemoradiatie en chemotherapie bij het rectumcarcinoom Marie-Cecile Legdeur Relevante vragen 1. Hoe werkt chemoradiotherapie (CRT)? 2. Voegt chemotherapie iets toe aan pre-operatieve radiotherapie?

Nadere informatie

Gepersonaliseerde aanpak bij longkanker

Gepersonaliseerde aanpak bij longkanker Gepersonaliseerde aanpak bij longkanker Dr. André VERSTRAETEN Dr. Elke GOVAERTS Dienst longziekten Pneumo-oncologie - Longkanker is de belangrijkste oorzaak van kankergerelateerde mortaliteit in beide

Nadere informatie

Twee handen op een buik

Twee handen op een buik Twee handen op een buik Zorgprogramma coloncarcinoom in MZH Herbert van der Heide / Steffan Rödel Traject colorectale tumoren. Compagnonsgedachte Zorgprogramma coloncarcinoom in het Martini Ingang, diagnostiek,

Nadere informatie

Tumorsprecifieke onderwerpen

Tumorsprecifieke onderwerpen Tumorsprecifieke onderwerpen Erik van Muilekom Verpleegkundig Specialist NKI/AvL 6 February 2007 Post ONS meeting Tumorsprecifieke onderwerpen Screening en zijn gevolgen bij het Prostaatcarcinoom De behandeling

Nadere informatie

Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog

Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog Nieuwe antikanker medicijnen, hoge kosten Waarom ontsporen cellen in ons lichaam? De normale cel bevat 46 chromosomen, ook wel DNA genoemd - het DNA vormt ons genetisch

Nadere informatie

HOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015

HOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015 HOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015 Josée Zijlstra VUMC www.hematologie.nl/ j.zijlstra@vumc.nl Thomas Hodgkin 1798-1866 Hodgkin lymfoom Diagnostiek Pathologie Epidemiologie Symptomen Beeldvorming

Nadere informatie

Clinical Hot Topics. Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum

Clinical Hot Topics. Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Clinical Hot Topics Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Nieuwe ontwikkelingen in de USA Nieuwe anti-kanker middelen recentelijk goedgekeurd door de FDA (Food

Nadere informatie

Biologicals in de longziekten. Piet van Valenberg, longarts.

Biologicals in de longziekten. Piet van Valenberg, longarts. Biologicals in de longziekten. Piet van Valenberg, longarts. Biologicals Astma : anti IgE : omalizumab = Xolair Sarcoidosis : infliximab : anti-tnfalfa Bronchuscarcinoom Bronchus carcinoom Chemotherapie

Nadere informatie

Wel of Niet starten?

Wel of Niet starten? Chemotherapie in de palliatieve setting van het pancreascarcinoom Wel of Niet starten? Dick Richel AMC / MST 3 e Verpleegkundig Congres 10 januari 2014 Pancreascarcinoom feiten Incidentie in Nederland

Nadere informatie

COLORECTALE KANKER: GIDS VOOR

COLORECTALE KANKER: GIDS VOOR COLORECTALE KANKER: GIDS VOOR PATIËNTEN PATIËNTENINFORMATIE OP BASIS VAN DE ESMO- RICHTLIJNEN Deze gids voor patiënten werd voorbereid door Het Antikankerfonds om patiënten en hun familie te helpen een

Nadere informatie

Samenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra

Samenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra Medische Publieksacademie UMCG Thema: Dikkedarmkanker Samenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra (moleculair geneticus). Dikkedarmkanker is één van de meest voorkomende

Nadere informatie

Beentumoren (=bottumoren)

Beentumoren (=bottumoren) Beentumoren (=bottumoren) Inleiding Gezwellen in beenderen worden beentumoren genoemd. Er zijn verschillende typen beentumoren te onderscheiden. Zo zijn er vormen waarbij de tumor of het gezwel direct

Nadere informatie

Kanker. Inleiding. Wat is kanker. Hoe ontstaat kanker

Kanker. Inleiding. Wat is kanker. Hoe ontstaat kanker Kanker Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat veel mensen niet weten wat kanker precies inhoud en ik zelf er ook meer van wil weten omdat mijn oma er in de zomervakantie aan gestorven is. Dat je

Nadere informatie

Blaaskanker, informatie over behandeling Urologie

Blaaskanker, informatie over behandeling Urologie Blaaskanker, informatie over behandeling Urologie Beter voor elkaar 2 In Nederland wordt per jaar in totaal bij ongeveer 5.200 mensen blaaskanker vastgesteld. Daarvan hebben circa 2.600 mensen een spierinvasief

Nadere informatie

Leven met kanker Nieuwste ontwikkelingen in de behandeling bij longkanker. Judith Herder 2017

Leven met kanker Nieuwste ontwikkelingen in de behandeling bij longkanker. Judith Herder 2017 Leven met kanker Nieuwste ontwikkelingen in de behandeling bij longkanker Judith Herder 2017 Deze presentatie Enkele feiten over kanker Wat is longkanker nou eigenlijk? Behandeling bij uitgezaaid longkanker

Nadere informatie

Gemetastaseerd mammacarcinoom. Jolien Tol, internist- oncoloog Jeroen Bosch ziekenhuis

Gemetastaseerd mammacarcinoom. Jolien Tol, internist- oncoloog Jeroen Bosch ziekenhuis Gemetastaseerd mammacarcinoom Jolien Tol, internist- oncoloog Jeroen Bosch ziekenhuis 19 maart 2018 Inhoud o Cijfers over borstkanker o Verschillende behandelmogelijkheden o casus o quiz Cijfers over borstkanker

Nadere informatie

Significante Fase III Studies in de Oncologie Wat betekent dit voor de practicus?

Significante Fase III Studies in de Oncologie Wat betekent dit voor de practicus? Significante Fase III Studies in de Oncologie Wat betekent dit voor de practicus? Dr. L. Dirix Medische Oncologie Behandeling van vaste tumoren Adjuverende therapie Uitgezaaide ziekte Gerandomizeerd onderzoek

Nadere informatie

Behandelingsmogelijkheden van het colorectaal carcinoom anno Hans Pruijt

Behandelingsmogelijkheden van het colorectaal carcinoom anno Hans Pruijt Behandelingsmogelijkheden van het colorectaal carcinoom anno 2018 Hans Pruijt Disclosures Advisory Board - Servier - Philips Roche - Organisatie ASCO op Schier - Post ASH The Big Five Incidentie CRC in

Nadere informatie

Het effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie

Het effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie Het effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie verpleegkundige Disclosure belangen spreker Geen(potentiële)

Nadere informatie

Behandelwijzer kwaadaardige poliepen.

Behandelwijzer kwaadaardige poliepen. Behandelwijzer kwaadaardige poliepen www.nwz.nl Inhoud 1 Waarom deze behandelwijzer? 3 2 Het behandelteam 4 3 Een kwaadaardige poliep in de darmen 5 4 Controles 8 5 Registratie van kanker 9 6 Meer informatie,

Nadere informatie

CRF BASELINE RESECTIE

CRF BASELINE RESECTIE Datum: In- en exclusiecriteria Ja Nee Inclusiecriteria 1 Symptomatische colonobstructie (vereist interventie < 24 uur) 2 Obstructie veroorzaakt door stenose in het linker colon - flexura lienalis, colon

Nadere informatie

Casus: levergemetastaseerd rectumcarcinoom. Dr. Jozef Wauters GZA Campus Sint-Vincentius Dienst gastro-enterologie/digestieve oncologie

Casus: levergemetastaseerd rectumcarcinoom. Dr. Jozef Wauters GZA Campus Sint-Vincentius Dienst gastro-enterologie/digestieve oncologie Dr. Jozef Wauters GZA Campus Sint-Vincentius Dienst gastro-enterologie/digestieve oncologie Man 28.01.1955 VG: graspollenallergie; asthma bronchiale Familiale antecedenten: geen CRC; geen IBD Usus: nil

Nadere informatie

Commissie BOM beoordeelt drie middelen

Commissie BOM beoordeelt drie middelen Commissie BOM beoordeelt drie middelen De commissie BOM beoordeelde onlangs cetuximab bij het gemetastaseerd colorectaal carcinoom, oxaliplatine als adjuvante behandeling bij het coloncarcinoom en fulvestrant

Nadere informatie

7,3. Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december keer beoordeeld. Botkanker (oftewel: beentumoren)

7,3. Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december keer beoordeeld. Botkanker (oftewel: beentumoren) Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december 2002 7,3 166 keer beoordeeld Vak Biologie Botkanker (oftewel: beentumoren) Inleiding Een kwaadaardige (of maligne) primaire beentumor (=botkanker) is

Nadere informatie

Het is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet.

Het is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet. Werkstuk door een scholier 1583 woorden 23 april 2011 4,9 12 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn KANKER: Ik ga vandaag mijn spreekbeurt houden over kanker om twee redenen. De eerste is dat iedereen kanker

Nadere informatie

(Neo)adjuvante chemotherapie bij het rectumcarcinoom. Prof.dr. Kees Punt afd. Medische Oncologie AMC Amsterdam

(Neo)adjuvante chemotherapie bij het rectumcarcinoom. Prof.dr. Kees Punt afd. Medische Oncologie AMC Amsterdam (Neo)adjuvante chemotherapie bij het rectumcarcinoom Prof.dr. Kees Punt afd. Medische Oncologie AMC Amsterdam Adjuvante chemotherapie bij rectumcarcinoom in Nederland Geloof Gewoonte Evidence-based medicine

Nadere informatie

Chemotherapie bij darmkanker: aandachtspunten voor de huisarts. Frank Van fraeyenhove, MD Medische oncologie ZNA-Middelheim

Chemotherapie bij darmkanker: aandachtspunten voor de huisarts. Frank Van fraeyenhove, MD Medische oncologie ZNA-Middelheim Chemotherapie bij darmkanker: aandachtspunten voor de huisarts Frank Van fraeyenhove, MD Medische oncologie ZNA-Middelheim Chemotherapie bij darmkanker ADJUVANTE BEHANDELINGSSCHEMA s - Folfox 5FU/leucovorin

Nadere informatie

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 6-12 maanden postoperatief

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 6-12 maanden postoperatief 9. Follow-up Aantal maanden? Datum: Setting: O klinisch O poliklinisch Beoordelaar: (naam) Algemeen Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 6- postoperatief Is de patient opgenomen geweest

Nadere informatie

BORSTKANKER. Wat is borstkanker? kanker < cancer (krab) kanker: ongecontroleerde groei van cellen borstkanker: cellen van borstklierweefsel voorkomen:

BORSTKANKER. Wat is borstkanker? kanker < cancer (krab) kanker: ongecontroleerde groei van cellen borstkanker: cellen van borstklierweefsel voorkomen: BORSTKANKER Apr.Greet Engelmann / Apr.Hilde Augustyns AZ St Maarten campus Duffel Bopp-opleiding assistenten 2009 1) wat is borstkanker 2) diagnose en indeling 3) behandeling therapieplan behandeling per

Nadere informatie

PALLIATIEVE (CHEMO)THERAPIE JA OF NEE?

PALLIATIEVE (CHEMO)THERAPIE JA OF NEE? PALLIATIEVE (CHEMO)THERAPIE JA OF NEE? Astrid Demandt Internist-hematoloog OMC 10 November 2011 CHEMOTHERAPIE/ TARGETED THERAPY Curatief (Neo)-adjuvant Palliatief: geen locale therapie mogelijk of gemetastaseerde

Nadere informatie

Patiëntinformatie klinisch onderzoek bij uitgezaaide dikke darm kanker

Patiëntinformatie klinisch onderzoek bij uitgezaaide dikke darm kanker Patiëntinformatie ORCHESTRA Trial Een onderzoek voor patiënten met uitgezaaide darmkanker waarbij behandeling met een combinatie van chemotherapie en lokale behandeling van uitzaaiingen wordt vergeleken

Nadere informatie

Masterclass gemetastaseerd mammacarcinoom

Masterclass gemetastaseerd mammacarcinoom Masterclass gemetastaseerd mammacarcinoom J.(Anja) NH Timmer-Bonte Internist-oncoloog Alexander Monro Borstkankerziekenhuis Medische oncologie Radboud None Disclosure Definitie gemetastaseerd mammaca Definitie

Nadere informatie

NVMO-consensus De behandeling van kanker met dure medicamenten versie 6, augustus 2010

NVMO-consensus De behandeling van kanker met dure medicamenten versie 6, augustus 2010 CONSENSUS Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie NVMO-consensus De behandeling van kanker met dure medicamenten versie 6, augustus 2010 NVMO-commissie Dure Geneesmiddelen Prof. dr. E.G.E. de Vries,

Nadere informatie

Ge-FOBT: stront aan de knikker?

Ge-FOBT: stront aan de knikker? Ge-FOBT: stront aan de knikker? Alles over dikke darmkanker en het recent gestarte BVO. Ronald Linskens, MDL-arts Darmkanker denk vooruit, kijk achterom Algemene opmerkingen Een van de meest voorkomende

Nadere informatie

TRIPLE NEGATIEF BORSTKANKER. Nieuwe ontwikkelingen en onderzoek. Rianne Oosterkamp, internist-oncoloog Medisch Centrum Haaglanden

TRIPLE NEGATIEF BORSTKANKER. Nieuwe ontwikkelingen en onderzoek. Rianne Oosterkamp, internist-oncoloog Medisch Centrum Haaglanden TRIPLE NEGATIEF BORSTKANKER Nieuwe ontwikkelingen en onderzoek Rianne Oosterkamp, internist-oncoloog Medisch Centrum Haaglanden Triple negatief borstkanker TNBC Geen ER Geen PR Geen HER2 (Nog) geen target

Nadere informatie

Algemene opmerking: classificatie van toepassing op carcinomen met inbegrip van adenocarcinomen van de gastrooesofagale

Algemene opmerking: classificatie van toepassing op carcinomen met inbegrip van adenocarcinomen van de gastrooesofagale MAAG 1. Tumor: 1.1. TNM classificatie: Algemene opmerking: classificatie van toepassing op carcinomen met inbegrip van adenocarcinomen van de gastrooesofagale junctie. Tumor met epicentrum binnen 5 cm

Nadere informatie

Het colorectaal carcinoom en immunotherapie; wat is de huidige stand van zaken en wat biedt de toekomst?

Het colorectaal carcinoom en immunotherapie; wat is de huidige stand van zaken en wat biedt de toekomst? Het colorectaal carcinoom en immunotherapie; wat is de huidige stand van zaken en wat biedt de toekomst? 13-09-2016 Multidisciplinair Immuno-Oncologie Symposium, Amersfoort Miriam Koopman Internist-oncoloog,

Nadere informatie

Borstcentrum Bernhoven. Yvonne Paquay Chirurg

Borstcentrum Bernhoven. Yvonne Paquay Chirurg Borstcentrum Bernhoven Yvonne Paquay Chirurg Klachten van de borst? Verwijzing naar het borstcentrum voor analyse en zonodig behandeling 2 3 4 Verwijsredenen: > Knobbeltje voelbaar > BOBZ (de bus) > Controle

Nadere informatie

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 4-6 maanden postoperatief

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 4-6 maanden postoperatief Aantal maanden? Datum: Setting: O klinisch O poliklinisch Beoordelaar: (naam) Algemeen Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 4- postoperatief Is de patient opgenomen geweest in een van

Nadere informatie

In- en exclusiecriteria Ja Nee

In- en exclusiecriteria Ja Nee Datum: In- en exclusiecriteria Ja Nee Inclusiecriteria 1 Symptomatische colonobstructie (vereist interventie < 24 uur) 2 Obstructie veroorzaakt door stenose in het linker colon - flexura lienalis, colon

Nadere informatie

Chemotherapie en nieuwe geneesmiddelen presentatie

Chemotherapie en nieuwe geneesmiddelen presentatie Chemotherapie en nieuwe geneesmiddelen presentatie Naam: prof dr M.J. van den Bent Functie: hoofd neuro-oncologie unit Daniel den Hoed Oncologisch Centrum Rotterdam Wat is chemotherapie? De behandeling

Nadere informatie

Medicamenteuze behandeling van patiënten met colorectumcarcinoom

Medicamenteuze behandeling van patiënten met colorectumcarcinoom capita selecta Medicamenteuze behandeling van patiënten met colorectumcarcinoom C.J.A.Punt Zie ook het artikel op bl. 1438. Het colorectumcarcinoom is een veelvoorkomende maligniteit. In Nederland gaat

Nadere informatie

Betere kwaliteit = betere uitkomst van zorg?

Betere kwaliteit = betere uitkomst van zorg? Betere kwaliteit = betere uitkomst van zorg? Symposium (Over)leven na Kanker Tilburg, 8 maart 2013 Dr. V. Lemmens Hoofd Sector Onderzoek, Integraal Kankercentrum Zuid Eindhoven Kwaliteit Kwaliteit: definitie?

Nadere informatie

Darmkanker en het bevolkingsonderzoek (en klein stukje erfelijkheid)

Darmkanker en het bevolkingsonderzoek (en klein stukje erfelijkheid) Darmkanker en het bevolkingsonderzoek (en klein stukje erfelijkheid) Huisartsen nascholing en GIO-keten Marleen de Leest (MDL-arts), Arnhem, 28 mei 2013 Marcel Spanier (MDL-arts), Zevenaar, 11 juni 2013

Nadere informatie

Patiëntinformatie CAIRO-4

Patiëntinformatie CAIRO-4 1 Patiëntinformatie CAIRO-4 Patiënteninformatie en toestemmingsverklaring Gerandomiseerde fase III studie: De rol van chirurgie van de dikke darm of de endeldarm bij patiënten met niet-resectabele synchrone

Nadere informatie

3.3 Borstkanker bij de man

3.3 Borstkanker bij de man 3.3 Borstkanker bij de man Bij u is zojuist de diagnose borstkanker vastgesteld. Alle patiënten die voor borstkanker worden behandeld in het Catharina-ziekenhuis ontvangen een Persoonlijke Informatie Map.

Nadere informatie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG > Retouradres Postbus 320, 11 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.20147924 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus

Nadere informatie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ DEN HAAG

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ DEN HAAG > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2015007732 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus

Nadere informatie