Bewegen met pijn! Kan dat, mag dat, moet dat?

Transcriptie

1 Bewegen met pijn! Kan dat, mag dat, moet dat? Themadag Fibromyalgie & Bewegen 21 september 2019 dr. Albère Köke

2 Inhoud Effecten van bewegen op gezondheid in algemeen Effecten van bewegen op pijn Effecten bewegen en pijn bij fibromyalgie

3 Menselijk lichaam Longen Skelet Spieren Spijsvertering Bloedsomloop Zenuwstelsel

4 Bioplasticiteit lichaam past zich aan.. Niets doen - bedrust Bewegen - trainen

5 Bioplasticiteit lichaam verandert aan buitenkant Niets doen bedrust Bewegen - trainen

6 Maar ook aan de binnenkant! Bloedvaten Minder markers voor stress, ontsteking, insuline Lever Gevoeliger voor insuline Minder stapeling vetten Darmen Darm motoriek beter Minder ontstekingsstimulerende stoffen Brein Beter geheugen Betere concentratie Meer connecties tussen hersengebieden Hart Hoge bloeddruk omlaag Rust hartslag omlaag Uithoudingsvermogen groter Vetweefsel Gewichtsverlies Minder ontstekings-stimulerende stoffen Botten en spieren Meer kracht, lenigheid, fitter Betere balans lager valrisico

7 Bewegen Fysieke activiteiten / actieve leefstijl Elke vorm van lichaamsbeweging waarbij spieren ingezet worden en die energie kosten (Caspersen 1985) Fysieke fitheid Een set van basisvaardigheden die mensen hebben of bereiken die het mogelijk maken fysieke activiteiten uit te voeren (Caspersen 1985).

8 Hoeveel bewegen: Nederlandse Beweegrichtlijn

9 Hoeveel bewegen: Nederlandse Beweegrichtlijn Minimum Meer is beter!

10 Wat is matig intensief bewegen

11 Zitten sedentair gedrag Iedere dag minimaal een uur intensief sportenom negatieve effecten op te heffen Tijdens zittendgedrag-zoals tv kijken, beeldschermwerk en vermaak verbruikt het lichaam bijna geen calorieën. Met sedentair gedragworden activiteiten bedoeld waarbij het energieverbruik niet boven het rustwaarden ( MET) uitkomt Onderbreek zitten Adviezen variëren van elk half uur even staan of lopen tot minstens 2 uur staan/dag

12 Dagelijks activiteiten en Fibromyalgie Mensen overschatten hun dagelijkse activiteiten Accelerometers / stappentellers Eigen inschatting Minuten per dag Stappenteller Minuten per dag Totaal Lichte activiteiten Matige activiteiten Zware activiteiten Segura-Jiminez 2014

13 Resultaten onderzoek naar actief zijn Algemeen zijn mensen met fibromyalgie minder fysiek actief Mensen met FM die meer fysiek actief zijn ervaren hogere kwaliteit van leven Toename in actief zijn verbeterd functioneren en pijn 30 minuten meer actief in totaal op een dag zijn heeft positieve effecten op klachten en kwaliteit van leven (Fontaine 2010)

14 Zitten en Fibromyalgie Mensen die veel zitten hebben hoger risico op fibromyalgie (Mork 2010)) Objectief gemeten tijd zitten en actief zijn bij 400 personen) Langer zitten hangt samen met meer beperkingen, pijn, vermoeidheid, hogere pijngevoeligheid en slecht slapen 30 minuten zitten vervangen door lichte activiteit op een dag heeft positieve effecten op klachten en kwaliteit van leven (Gavilan-Carrera 2019)

15 Fysieke fitheid en fibromyalgie Lijkt samenhang tussen betere fysiek fitheid; spierkracht, uithoudingsvermogen en lenigheid EN minder pijn, catastroferen, vermoeidheid, angst, depressie meer zelfvertrouwen in omgaan met pijn

16 30 sec opstaan en zitten Zo vaak mogelijk opstaan en gaan zitten zonder uw handen/armen te gebruiken Entelhet aantal keren

17 Oefentherapie en pijn Oefentherapie/bewegen heeft een pijndempend effect en vermindert ervaren beperkingen bij patiënten met nek-, rug-, schouder, kniepijn, artrose, en OOK FIBROMYALGIE (Busch 2013, Bionde 2017, Cheng 2019 (Tai Chi). Andrade 2018) Het is veilig om te oefenen/bewegen

18 Hoe werkt pijnsysteem? C + A-delta zenuwvezels

19 Hoe werkt pijnsysteem? C + A-delta zenuwvezels

20 Bewegen remt pijn door Anti-ontstekingseffect op gesensitiseerd brein en zenuwstelsel Pijndempendestoffen (endorfines) komen vrij Verbeteren balans in autonoom zenuwstelsel arbeid-herstel Doorbloeding spieren verbeteren Meer zelfvertrouwen Minder angst, depressie Afleiding: anders denken, minder piekeren

21 Bewegen remt pijn door Anti-ontstekingseffect op gesensitiseerd brein en zenuwstelsel Pijndempendestoffen (endorfines) komen vrij Verbeteren balans in autonoom zenuwstelsel arbeid-herstel Doorbloeding spieren verbeteren Meer zelfvertrouwen Minder angst, depressie Afleiding: anders denken, minder piekeren

22 Bewegen remt pijn door Anti-ontstekingseffect op gesensitiseerd brein en zenuwstelsel Pijndempendestoffen (endorfines) komen vrij Verbeteren balans in autonoom zenuwstelsel arbeid-herstel Doorbloeding spieren verbeteren Meer zelfvertrouwen Minder angst, depressie Afleiding: anders denken, minder piekeren

23 Bewegen remt pijn door Anti-ontstekingseffect op gesensitiseerd brein en zenuwstelsel Pijndempendestoffen (endorfines) komen vrij Verbeteren balans in autonoom zenuwstelsel arbeid-herstel Doorbloeding spieren verbeteren Meer zelfvertrouwen Minder angst, depressie Afleiding: anders denken, minder piekeren

24 Echter het is niet bekend welke vorm van oefentherapie het meest effectief is En effecten van oefentherapie zijn klein tot matig en vaker kortdurend van aard

25 Probleem is blijven oefenen Bewegen moet onderdeel dagelijks leven worden Inzicht in factoren die ook bijdragen aan pijn Winst ervaren die de moeite waard is

26 Exerciseis het nieuwe medicijn

27 sedentair gedrag roken gedachten vermoeidheid slaap Fysieke fitheid inactiviteit voeding stress Chronische Pijn

28 Opstellen probleemanalyse Hoeveel zit ik? Welke activiteiten doe ik wel en welke niet Hoe lang en hoe intensief (bv met accelerometer) Wat is mij fysieke fitheid Welke factoren hebben nog invloed op mijn pijn

29 Neem de tijd! Rustig opbouwen Kost tijd 3-6 maanden Gaat om regelmaat Dagelijkse routine

30 Doe het vooral samen! Partner Gezin Vrienden Lotgenoten Behandelaren Doe het met plezier!

31 Denk eraan ZITTEN IS..

32

33 Bedankt voor jullie aandacht