BELEIDSNOTITIE ZWANGERSCHAP

Transcriptie

1 BELEIDSNOTITIE ZWANGERSCHAP 1 Beleidsverklaring Het zwangerschapsbeleid is een wezenlijk onderdeel van het Arbo- en verzuimbeleid van de UvT. Het doel van het zwangerschapsbeleid is bescherming van (a) de vruchtbaarheid waaronder het erfelijk materiaal in de ei- en zaadcellen, (b) de zwangere werkneemster zelf, (c) het ongeboren kind, (d) de medewerkster in de periode na de bevalling en tijdens de borstvoeding, (e) de borstvoeding en de zuigeling. Een belangrijk middel in het zwangerschapsbeleid is voorlichting. Daaraan draagt deze notitie bij. Tilburg University zorgt ervoor dat in haar organisatie het werk geen schade toebrengt aan de vruchtbaarheid, de zwangerschap, de zwangere of voedende werkneemster, het (ongeboren) kind en de borstvoeding. 2 Voornaamste wettelijke taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden: Werkgever Werknemer - Het aanbieden van voorzieningen tijdens de zwangerschap en na de bevalling. - De werkneemster moet bepaalde momenten tijdig melden aan de werkgever om aanspraak te kunnen maken op bepaalde voorzieningen - Het opstellen van een Risico- Inventarisatie & Evaluatie. of regelingen. Dit betreft tenminste de zwangerschap, de uitgerekende datum van - Het treffen van maatregelen ter bescherming van de vruchtbaarheid, de zwangere werkneemster zelf, het ongeboren kind, de werkneemster in de periode na de bevalling en tijdens de borstvoeding, de borstvoeding en bevalling, het moment van opnemen van zwangerschaps- en bevallingsverlof, het daadwerkelijke moment van bevalling, het geven van borst-voeding/kolven. Werkgever kan een verklaring van een arts of verloskundige verlangen. de zuigeling - De zwangere werkneemster mag een verzoek indienen bij de werkgever om haar werk zo in te richten dat rekening wordt gehouden met haar specifieke omstandigheden. 3 Risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) Om een zwangerschapsbeleid in uitvoering te kunnen brengen, is een Risico-inventarisatie & - Evaluatie (RI&E) nodig. Periodiek voert Tilburg University deze uit en hiermee kunnen de risico s op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn in kaart gebracht worden. Vervolgens dient een plan van aanpak te worden opgesteld, met daarin de maatregelen die de risico s moeten verkleinen. In de RI&E en het plan van aanpak wordt, naast de risico s en risicobeperkende maatregelen die voor iedereen gelden, specifiek aandacht besteed aan zwangerschap, onder andere bij werkzaamheden met gevaarlijke stoffen. De maatregelen die speciaal betrekking hebben op zwangeren kunnen worden overgenomen in het zwangerschapsbeleid juni

2 4 Zwangerschaps- en bevallingsverlof: Het zwangerschaps- en bevallingsverlof bestaat uit een periode van tenminste 16 weken rond de bevalling. Het verlof kan zes weken voor de vermoedelijke datum van de bevalling ingaan, maar de werkneemster mag ook twee weken langer doorwerken om zo na haar bevalling langer verlof te hebben. De werkneemster mag niet werken vanaf vier weken voor de vermoedelijke datum van de bevalling tot zes weken na de bevalling. Het verlof gaat altijd zes weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum in als de werkneemster arbeidsongeschikt is vóór het verlof. Zie ook artikel 4.11 CAO en de Wet Arbeid en Zorg. 5 Arbeidsrisico s Er worden in de Arbowet elf arbeidsrisico s beschreven. Per arbeidsrisico wordt aangegeven of deze voorkomt binnen de universiteit. De risico s die voorkomen binnen de universiteit worden vervolgens kort beschreven. Tevens wordt aangegeven op welke wijze bescherming wordt geboden aan de medewerkers. Gevaarlijke stoffen Zie paragraaf 5.1 Biologische agentia Zie paragraaf 5.2 Fysieke arbeid Zie paragraaf 5.3 Psychische belasting Zie paragraaf 5.4 Geluid Zie paragraaf 5.5 Werk- en rusttijden Zie paragraaf 5.6 Klimaat Straling Werken onder overdruk Trillingen Ultrasone trillingen en ultrageluid 5.1 Gevaarlijke stoffen Gevaarlijke stoffen zijn voorzien van een verplicht etiket met daarop een symbool en R- en S- zinnen (Risk- en Safety-zinnen). Het symbool wordt eveneens aangeduid met (hoofd)letters. (bv: Xn=schadelijk, Xi=irriterend, T=vergiftig). Stoffen die gevaarlijk kunnen zijn voor zwangere vrouwen zijn herkenbaar aan de volgende iconen op het etiket: Reproductietoxische stoffen zijn te herkennen aan een of meer van de volgende R-zinnen op het etiket: R60, 61, 62, 63, 64. Dit houdt in: juni

3 R60 - Kan de vruchtbaarheid schaden R61 - Kan het ongeboren kind schaden R62 - Mogelijk gevaar voor verminderde vruchtbaarheid R63 - Mogelijk gevaar voor beschadiging van het ongeboren kind R64 - Kan schadelijk zijn via de borstvoeding Reprotoxische stoffen komen binnen de universiteit. Er komen echter wel schadelijke (Xn), irriterende stoffen (Xi), en vergiftige stoffen (T) voor. De voor de voortplanting gevaarlijke eigenschappen van deze stoffen zijn lang niet altijd bekend. Bij het werken met deze stoffen dienen de veiligheidsvoorschriften (S-zinnen) strikt in acht te worden genomen en de voorgeschreven persoonlijke beschermingsmiddelen te worden gebruikt om risico s voor de zwangerschap en gezondheid te beperken. Binnen de universiteit zijn functies te benoemen waarbij met schadelijke (Xn),irriterende (Xi) en vergiftige stoffen (T) wordt gewerkt, namelijk: - medewerkster restauratieve voorzieningen - medewerksters van die werkzaamheden verrichten in de doka Om blootstelling aan deze stoffen te vermijden, kan de medewerker overleggen met de 5.2 Biologische agentia Bacteriën, schimmels, gisten en virussen worden gerekend tot de biologische agentia. De wetgeving hanteert als definitie: al dan niet genetisch gemodificeerde celculturen, menselijke endoparasieten en micro-organismen. Een deel hiervan kan schadelijk zijn voor mensen. Binnen de universiteit wordt er bij FSW gewerkt met bloed- en sputummonsters welke mogelijk besmet zijn met biologische agentia. Hierdoor bestaat er een (gerede) kans op blootstelling aan biologische agentia. Dit geldt dan voor het werken met sputummonsters. De bloedmonsters worden namelijk alleen diepbevroren opgeslagen op de UvT waarna ze vervolgens voor analyse worden opgestuurd naar een laboratorium. Bij het contact met sputum/bloed van mensen, maar ook het contact met kinderen (babylab) bestaat een verhoogde kans op blootstelling aan het rodehondvirus (Rubella). Dit virus kan leiden tot aangeboren afwijkingen bij het kind. Om blootstelling aan deze stoffen te vermijden, kan de medewerker overleggen met de 5.3 Fysieke arbeid Tijdens de zwangerschap en lactatie moet de noodzaak om te bukken, te hurken, te knielen en te tillen zo veel mogelijk worden beperkt. Binnen de universiteit zijn functies te benoemen waarbij een of enkele van bovenstaande activiteiten verricht worden, namelijk: - medewerkster repro - medewerkster restauratieve voorzieningen - logistiek medewerkster - bibliotheektechnisch medewerkster - ondersteuner ICT - medewerkster onderhoud Binnen de universiteit zijn nog andere functies te benoemen waar sprake is van fysieke belasting maar de blootstelling is beperkter. Mogelijke maatregelen: juni

4 - De werkhoogte van de zwangere werknemer is niet lager dan buikhoogte, zodat bukken en knielen en hurken wordt voorkomen; - Staand werk wordt vervangen door zittend werk (of aanwezigheid van een sta-hulp); - Voorkomen dat de zwangere werknemer moet tillen; - Inzet van tilhulpmiddelen. Wanneer tillen onvermijdelijk is gelden de volgende eisen: - Gedurende de gehele zwangerschap en drie maanden daarna minder dan 10 kg per tilhandeling. - Vanaf week 20: gewichten van meer dan 5 kg niet meer dan 10 x per dag. - Vanaf week 30: gewichten van meer dan 5 kg niet meer dan 5x per dag. - Laatste 3 maanden: niet meer dan 1 uur per dag hurken, knielen en of bukken. Ook de standaard -tiltechniek (het tillen vanuit de benen waarbij de last vlakbij de romp wordt gehouden) is in de laatste maanden van de zwangerschap sterk af te raden. De fysieke ongemakken tijdens de zwangerschap kunnen leiden tot uitval. Het is dan ook van belang om de inrichting van de arbeidsplaats, de werkmethode, de arbeidsmiddelen en arbeidsinhoud zoveel als redelijkerwijs mogelijk is aan te passen aan de medewerker. Voor aanpassingen van de arbeidsplaats, werkmethode of arbeidsmiddelen kan de medewerker overleggen met de 5.4 Psychische belasting De aanwezige psychische belastbaarheid bij zwangere medewerkers kan voor een groot deel in beslag worden genomen door de zwangerschap (de overgang naar een andere levensfase, de onzekerheid over het verloop en het resultaat van de zwangerschap). Hierdoor blijft er weinig reserve over voor (pieken in) psychische belasting door het werk. De inrichting van de arbeidsplaats, de werkmethode, de arbeidsmiddelen en arbeidsinhoud zal zoveel als redelijkerwijs mogelijk is worden aangepast aan de medewerker. Voor aanpassingen van de arbeidsplaats, werkmethode, arbeidsmiddelen of arbeidsinhoud kan de medewerker overleggen met de 5.5 Geluid Zwangere medewerkers mogen niet worden blootgesteld aan equivalente geluidsniveaus boven 80dB(a), uitgaande van een blootstelling gedurende acht uur per dag. Dit komt binnen de universiteit niet meer voor. Wanneer dit zich in de toekomst weer gaat voordoen kan de medewerker overleggen met de 5.6 Werk- en rusttijden Het aanpassen van werk- en rusttijden is een algemene maatregel om de belasting door het werk te verminderen. De zwangere medewerker heeft recht op één of meer extra pauzes die samen ten hoogste een achtste deel zijn van de arbeidstijd. Daarnaast heeft de medewerker recht op een bestendig en regelmatig arbeids- en rusttijdenpatroon, en kan zij niet worden verplicht tot overwerk en nachtdiensten. Ditzelfde geldt voor de medewerker na de bevalling voor een periode van zes maanden. Verder krijgt de zwangere medewerker de gelegenheid voor betaald verlof in werktijd voor het ondergaan van zwangerschapsonderzoeken. Voor het geven van borstvoeding of om te kolven mag de medewerker de eerste negen levensmaanden van het kind het werk onderbreken voor maximaal een kwart van de arbeidstijd. De universiteit is verplicht deze tijd door te betalen juni

5 Medewerker en leidinggevende maken concrete afspraken over de aanpassingen in werk- en rusttijden. 6 Voorzieningen voor lactatie De universiteit stelt voor haar medewerkers ruimtes beschikbaar waar zij borstvoeding kunnen geven of kunnen kolven. Deze ruimte dient geschikt te zijn: - van binnen af te sluiten; - voldoende rustig en afgezonderd; - met voldoende verse lucht en voldoende voorzieningen voor klimaatbeheersing; - zonder risico s zoals gevaarlijke stoffen en verontreinigingen; - aanwezigheid van een koelkast om de afgekolfde melk in te zetten; - bij voorkeur is er ook (warm en koud) water voorhanden. Door faculteiten of diensten worden in 1 ste instantie zelf op of vlakbij de eigen werkplek voorzieningen getroffen, zodat de medewerkster kan beschikken over een geschikte, af te sluiten ruimte. Zo is er binnen het Dantegebouw een zogenaamde gezondheidskamer die gereserveerd kan worden middels een elektronische agenda. Hier staat tevens een koelkastje. Verder is er binnen TLS de mogelijkheid om (tijdelijk) een cilinderslot op de deur van je werkruimte te laten plaatsen, zodat je deze kan afsluiten. Indien een kolfruimte handen is binnen een faculteit of dienst dan zijn er binnen de universiteit een tweetal algemene voorzieningen waar medewerksters gebruik van kunnen maken. Informatie hierover is te vinden op intranet, zie de link: Het is verstandig om vóór de bevalling met de zwangere medewerkster afspraken te maken over hoe de voeding geregeld gaat worden. 7. Voorlichting: Van belang is dat elke werknemer voorlichting ontvangt over de omstandigheden in het werk die risico s voor de zwangerschap met zich mee kunnen brengen. Zo kunnen de werkgever en de werknemer vooraf maatregelen vaststellen die de risico s wegnemen en/of tot een minimum beperken. Nadat de werknemer de werkgever in kennis heeft gesteld van haar zwangerschap wordt aanbevolen het proces inzake zwangerschap te volgen en dit met het opgestelde zwangerschapsbeleid gezamenlijk door te nemen. De HR-afdelingen zijn verantwoordelijk voor voorlichting aan zwangere werkneemsters en houdt toezicht op naleving van de beheersmaatregelen. Op basis van de informatie kunnen dan afspraken gemaakt worden over werkzaamheden en werk- en rusttijden De zwangere werkneemster kan bij de HR-afdeling een verzoek indienen voor aanpassingen van haar werk. Dit verzoek zal vervolgens besproken worden met de betreffende 8. Beheer en verspreiding beleid Het beleid wordt beheerd door de arbo- & milieudeskundige Tilburg University; De meest recente versie van het beleid is terug te vinden op intranet. Opmerkingen over het beleid kunnen rechtstreeks gemeld worden bij de arbo- & milieudeskundige Anita Mosterd (A.I.Mosterd@tilburguniversity.edu ) Het beleid zal driejaarlijks geëvalueerd en zonodig aangepast worden juni