Psychosociale gezondheid (kaart 12)

Transcriptie

1 30

2 Psychosociale gezondheid (kaart 12) Uitgangspunt: beoordeling gevoelens: Ik voel me goed, jarigen Leeftijdscategorie Goed Matig Slecht Aantal (n) 1½ 3, 1 98,1 1,1 0, ,0 4,1 1, ,0 8,0 2, ,3 9,7 5,9 741 Beoordeling ouders 1 De percentages onder het kopje "hulp zoeken bij" zijn aanzienlijk hoger dan in eerder jaargangen. In eerdere jaargangen zijn de percentages abusievelijk gebaseerd op de totale groep 0-3 jarigen. In 2004 is uitgegaan van de relevante groep: de 0-1,5 jarigen of de 1,5-3 jarigen. Kenmerken die samenhangen met het uitgangspunt (12-17 jarigen) (in volgorde van meer naar minder samenhang) (correlatie = 0,30) : Vaak somber of depressief (correlatie = -0,45) Voelt zich gelukkig (correlatie = 0,44) Zich zorgen maken (correlatie = -0,35) Oordeel fysieke gezondheid (correlatie = 0,34) Lusteloos (correlatie = -0,34) Vaak eenzaam voelen (correlatie = -0,33) Tevreden over zich zelf (correlatie = 0,32) De sfeer thuis is goed (correlatie = 0,31) Voorspellende kenmerken m.b.t. het uitgangspunt (12-17 jarigen) (in volgorde van meer naar minder invloed) (ß > 0,10 en a < 0,05) : Voelt zich gelukkig Vaak somber of depressief Oordeel fysieke gezondheid Ik ben vaak zeer opgewekt Lusteloos Kenmerken die samenhangen met het uitgangspunt (18-24 jarigen) Zorgen over de toekomst/werk (correlatie = -0,32) Diverse psychologische kenmerken zoals erg huilen, somberheid/depressiviteit, tevredenheid, zich zorgen maken, opgewektheid, eenzaamheid, zenuwachtig zijn en gelukkig zijn hangen samen met de psychosociale gezondheid (correlatie = ± 0,30). Conclusies (JOM 1 en 2; 4-24) De meest genoemde psychosociale klachten onder de 4-11 jarigen zijn: moeilijk in slaap kunnen komen (10%), een gevoelige huid (9%) en geen trek hebben (8%). Het overgrote deel van de ouders van de 4-11 jarigen vindt hun kind tevreden (91%) en opgewekt (92%). Ruim een vijfde van de ouders is het (sterk) eens met de stelling dat hun kind vaak opstandig of ongehoorzaam is en een kwart van deze groep vindt hun kind ook vaak driftig of agressief. Trend (vergelijking met eerdere metingen) Percentage jongeren dat zich goed zegt te voelen Beoordeling gevoelens (12-17) Jaren Het percentage jarigen dat zich goed zegt te voelen is licht gestegen ten opzichte van JOM 2000 en JOM 2002 (zie grafiek). 31

3 Deze trend doet zich ook voor bij de jarigen. Het percentage dat zegt zich goed te voelen, neemt toe van 77% in 2000 tot 84% in Dit percentage ligt echter wel wat lager dan bij de jarigen. Hetzelfde geldt voor de 4-11 jarigen: in 2000 en 2002 beoordeelde 91,8% van de ouders de gevoelens van hun kind als goed, in 2004 steeg dit naar 95%. 32

4 33

5 34

6 Onderwijsdeelname (kaart 13) Uitgangspunt: motivatie onderwijsdeelname, 4-11 jarigen (mijn kind is in de klas gemotiveerd om mee te doen) Leeftijdscategorie (Sterk) mee eens Mee Sterk mee Aantal (n) ,8 3,1 0, ,8 11,2 1, ,1 11,1 0,8 386 Kenmerken die samenhangen met het uitgangspunt (4-11 jarigen) (correlatie): Goede relatie leerkracht en kind (0,63) Voelt zich op zijn gemak in de klas (0,63) Gaat met zelfvertrouwen naar school (0,56) Met plezier naar school gaan (0,55) Verzuimt nooit (0,44) Praat gemakkelijk over dingen op school (0,39) Voorspellende kenmerken (4-11 jarigen) (in volgorde van meer naar minder invloed) (ß > 0,10 en a < 0,05): Gaat met zelfvertrouwen naar school Voelt zich op zijn gemak in de klas Met plezier naar school gaan Goede relatie leerkracht en kind Verzuimt nooit Percentage (sterk) mee eens Pesten (4-11 jarigen) Mijn kind wordt veel gepest 5,5% Mijn kind pest vaak andere kinderen 3,3% Beide (van het totale aantal kinderen) 0,8% Kenmerken die samenhangen met motivatie onderwijsdeelname voor de groep jarigen (correlatie): Ik ga met plezier naar school (0,51) Ik kan goed opschieten met mijn leraren (0,46) Ik weet dat ik de meeste vakken op school goed kan (0,38) Ik vind het leuk de samenhang tussen verschillende vakken te vinden (0,36) Ik ben in de klas op mijn gemak (0,34) Ik kan goed opschieten met mijn klasgenoten of medestudenten (0,32) Ik overleg met mijn ouders over veel beslissingen (0,31) Laatst gevolgde opleiding afgerond met diploma (18-24 jaar) Schoolsoort Wel diploma Geen diploma Aantal (n) SVO 54,5% 45,5% 11 VMBO 73,2% 26,8% 41 HAVO VWO 65,0% 35,0% 20 ROC 80,0% 20,0% 90 HBO WO 78,2% 21.8% 110 Anders 76,7% 23,3% 60 Conclusies (JOM 1 en 2; 0-17 en JOM 3 / 4: sleutelfiguren en jongeren jaar) Ruim één derde van de 2 en 3 jarigen nemen deel aan het peuterspeelzaalwerk. De favoriete bezoekfrequenties zijn twee of drie dagen in de week (resp. 56 en 38%). Het kinderdagverblijf bezoeken kinderen meestal (49%) vanaf de leeftijd van drie maanden. Hier komt de frequentie van vier dagen in de week het meest voor (35%). Bijna alle kinderen vinden het leuk om naar een kindercentrum te gaan. De meeste kinderen (95%) nemen deel aan het reguliere basisonderwijs. De mate van motivatie is hoog. De motivatie van 4-11 jarigen om mee te doen in de les hangt positief samen met de relatie tussen het kind en de leerkracht, zich op zijn gemak voelen in de klas en met plezier naar school gaan. Zelfvertrouwen is de grootste voorspeller van de motivatie om mee te doen in de les. Van de kinderen die vaak anderen pesten, wordt iets meer dan een kwart zelf ook veel gepest. Andersom pest ca. 15% van de kinderen die veel gepest worden zelf ook vaak andere kinderen. 35

7 Jongeren en sleutelfiguren (JOM 3 / 4) geven aan dat pesten een veel voorkomend probleem is, zowel in de onder als in de bovenbouw. Dit heeft een negatieve invloed op de schoolbeleving. Jongeren en sleutelfiguren (JOM 3 / 4) geven aan dat agressie naar docenten de schoolbeleving negatief beïnvloedt. Er is onder de jarigen een hoge mate van motivatie om aan het onderwijs en het arbeidsproces deel te nemen. In de hoogste leeftijdscategorie heeft 75% van de jongeren van de laatstgenoten opleiding een diploma behaald. Trend (vergelijking met eerdere metingen) Mijn kind is in de klas gemotiveerd om mee te doen (4-11) Percentage ouders (sterk) eens met de stelling Jaren Ouders zijn door de jaren heen onveranderd positief over de motivatie van hun kind om mee te doen in de les (in 2004 zelfs nog ietsje positiever dan in eerdere jaren). 96 à 97 Procent van de ouders is het (sterk) eens met de stelling dat hun kind in de les gemotiveerd is om mee te doen. Jongeren (12-17) zijn vergeleken met 2000 en 2002 sterker gemotiveerd om in de les mee te doen. De onderwijsmotivatie van jarigen is ongeveer gelijk gebleven. 36

8 37

9 38

10 Onderwijsdeelname (kaart 14) Uitgangspunt: verzuim, 4-11 jarigen (mijn kind verzuimt nooit) Jongeren en sleutelfiguren geven aan dat schoolverzuim vaak samen gaat met blowen en alcoholgebruik en gebrek aan motivatie. Trend (vergelijking met eerdere metingen) Leeftijdscategorie (Sterk) mee eens Mee Sterk mee Aantal ,0 4,5 0, ,8 4, ,3 21, totaal verzuim 2 verzuim, niet ziek (= ongeoorloofd verzuim). 3 ongeoorloofd verzuim van werk is buiten beschouwing gelaten. Met betrekking tot werk geeft 95% van de jarigen aan nooit te verzuimen. Kenmerken die samenhangen met het uitgangspunt (4-11 jarigen, correlatie): Gemotiveerd (0,44) Relatie kind-leerkracht is goed (0,43) Met plezier naar school (0,42) Voelt zich in de klas op zijn gemak (0,38) Met zelfvertrouwen naar school (0,36) (n) Percentage ouders (sterk) eens met de stelling Mijn kind verzuimt nooit (4-11) Jaren Voorspellende kenmerken (4-11 jarigen, in volgorde van meer naar minder invloed) (ß > 0,10 en a < 0,05) : Gemotiveerd Relatie kind-leerkracht is goed Gezondheid Met plezier naar school Conclusies (JOM 1 en 2; 4-24 en JOM 3 /4: sleutelfiguren en jongeren jaar) 5% van de ouders van de 4-11 jarigen geeft aan dat hun kind wel eens verzuimt. In het basisonderwijs wordt minder verzuimd dan volgens de verwachting. Het niét verzuimen van een kind hangt het sterkst samen met gemotiveerd zijn om mee te doen in de les, een goede relatie met de leerkracht en met plezier naar school gaan. Na de basisschool neemt het ongeoorloofd (school)verzuim sterk toe, vooral bij de groep jarigen. Ouders blijven positief over het verzuim van hun kind. In 2000 en 2002 was rond de 91% van de ouders het (sterk) eens met de stelling "mijn kind verzuimt nooit", in 2004 steeg dit naar 95%. Ongeoorloofd schoolverzuim (afwezig van school terwijl men niet ziek was) is sterk afgenomen in 2004 vergeleken met eerdere jaargangen. In 2000 en 2002 gaf 12% van de jarigen aan wel eens te verzuimen, in 2004 is dit percentage nog maar 4% jarigen geven aan vaker te verzuimen van school dan jarigen. Echter, ook het schoolverzuim van jarigen is afgenomen de laatste jaren, van 30% in 2000 en 26% in 2002, tot 22% in Naast het ongeoorloofde schoolverzuim is voor de groep jarigen ook het ongeoorloofde werkverzuim sterk gedaald. In 2000 gaf 19% aan wel eens niet te gaan werken zonder dat men ziek was, in 2002 was dit percentage gedaald tot 10% en in 2004 is dit percentage nog maar 5%. 39

11 40

12 Onderwijsdeelname (kaart 15) Uitgangspunt: lezen (Nederlands), 4-11 jarigen (Mijn kind kan goed lezen) Leeftijdscategorie (Sterk) mee eens Mee Sterk mee Aantal (n) ,4% 13,5% 3,1% ,4% 24,4% 3,1% ,4% 18,5% 4,1% Nederlands vanaf ongeveer 12 jaar Kenmerken die samenhangen met het uitgangspunt (correlatie = 0,3) Mijn kind is goed in wereldoriëntatie (0,42) Mijn kind kan goed rekenen (0,34) Voorspellende kenmerken (in volgorde van meer naar minder invloed) (ß > 0,10 en a < 0,05) : Mijn kind is goed in wereldoriëntatie Mijn kind is goed in rekenen Mijn kind leest vaak zelf een boekje Mijn kind gaat met zelfvertrouwen naar school Mijn kind praat goed in vergelijking met leeftijdsgenootjes Lezen/Nederlands per schoolsoort (12-17 jaar) Schoolsoort (Sterk) mee eens Mee Sterk mee Aantal (n) Basisonderwijs 87,2% 12,8% - 47 SVO 61,5% 23,1% 15,4% 26 VMBO 71,2% 26,6% 2,2% 364 HAVO VWO 70,1% 26,3% 3,6% 555 ROC 84,7% 15,3% - 59 HBO WO 72,7% 18,2% 9,1% 33 Anders 69,6% 28,6% 1,8% 56 Conclusies (JOM 1 en 2) Ruim 83% van de ouders van 4-11 jarigen vind dat hun kind goed kan lezen. Van alle drie de leeftijdsgroepen zijn de jarigen het meest negatief over hun prestaties voor Nederlands. Meer dan een kwart is het met de stelling: Ik ben goed in Nederlands. Voor de jarigen is dat iets minder dan een kwart. Trend (vergelijking met eerdere metingen) Percentage ouders (sterk) eens met de stelling Mijn kind kan goed lezen (4-11) Jaren Ouders staan door de jaren heen steeds kritischer tegenover de leesvaardigheden van hun kind. In 2000 was 87,8% van de ouders van mening dat hun kind goed kon lezen. In 2004 is dit gedaald tot 83,4%. Dit beeld is niet in overeenstemming met de daadwerkelijke leerprestaties van de Bossche basisschooljeugd. Uit onderzoek 4 blijkt dat de leerlingen van de leerjaren 4 en 6 qua prestaties op taaltoetsen op of boven het landelijke gemiddelde zitten. De behaalde resultaten van de leerlingen in 2002/2003 waren bovendien vergelijkbaar met die in 2000/2001. De beoordeling van het vak Nederlands is in 2004, is voor jarigen licht afgenomen in vergelijking met 2000 en Voor jarigen is deze trend stabiel. 4 Cohortonderzoek gemeente 's-hertogenbosch, november

13 42

14 Onderwijsdeelname (kaart 16) Uitgangspunt: rekenen (wiskunde), 4-11 jarigen (mijn kind kan goed rekenen) Leeftijdscategorie (Sterk) mee eens Mee Sterk mee Aantal (n) ,0% 14,5% 2,5% ,1% 23,8% 14,1% ,5% 31,7% 18,8% wiskunde vanaf ongeveer 12 jaar Kenmerken die samenhangen met het uitgangspunt (4-11 jarigen, correlatie = 0,3): Mijn kind is goed in het vak wereldoriëntatie (0,38) Mijn kind kan goed lezen (0,34) Mijn kind gaat met zelfvertrouwen naar school (0,32) Voorspellende kenmerken (4-11 jarigen in volgorde van meer naar minder invloed) (ß > 0,10 en a < 0,05) : Mijn kind is goed in het vak wereldoriëntatie Mijn kind gaat met zelfvertrouwen naar school Mijn kind kan goed lezen Mijn kind voelt zich zeker over zichzelf Wiskunde per schoolsoort (12-17 jaar) Schoolsoort (Sterk) mee eens Mee Sterk mee Aantal (n) Basisonderwijs 70,5% 18,2% 11,4% 44 VO 25,0% 37,5% 37,5% 24 VMBO 61,6% 26,3% 12,1% 365 HAVO VWO 66,5% 21,4% 12,1% 552 ROC 42,4% 35,6% 22,0% 59 HBO WO 70,6% 8,8% 20,6% 34 Anders 48,2% 28,6% 23,2% 56 Conclusies (JOM 1 en 2 en overige bronnen) 83% van de ouders van 4-11 jarigen vind dat hun kind goed kan rekenen. Dit is vergelijkbaar met hun oordeel over het lezen (zie kaart 15). De onderwijsleerresultaten van rekenen/wiskunde nemen sterk af naarmate de leeftijd vordert. De resultaten jarigen zijn iets gunstiger dan de jaren ervoor. Echter, nog steeds geeft ongeveer de helft van deze groep aan niet goed te kunnen rekenen. Trend (vergelijking met eerdere metingen) Percentage ouders (sterk) eens met de stelling Mijn kind kan goed rekenen (4-11) Jaren Ouders van 4-11 jarigen schatten het rekenvermogen van hun kind steeds lager in. In 2000 was 86% van de ouders het (sterk) eens met bovenstaande stelling. In 2004 is dit nog 83%. Dit beeld is niet in overeenstemming met de daadwerkelijke leerprestaties van de Bossche basisschooljeugd. Uit onderzoek 5 blijkt dat de leerlingen van de leerjaren 4 en 6 qua prestaties op rekentoetsen boven het landelijke gemiddelde zitten. De behaalde resultaten waren bovendien hoger dan in Jongeren (12-17) beoordelen hun wiskundevaardigheid niet beter of slechter dan in 2000 en Jong volwassen (18-24) echter, zijn positiever dan in 2002, maar negatiever dan in Opvallend is dat relatief weinig jongeren zeggen niet goed te zijn in wiskunde. 5 Cohortonderzoek gemeente 's-hertogenbosch, november

15 44

16 Jeugd Barometer Cohorten (jongerenprofielen) Cohorten jarigen N= jarigen N= jarigen N= jarigen N=89 Barometer kenmerken 1. motivatie onderwijsdeelname 0-100% 2. waardering kindercentra 0-100% 3. motivatie arbeidsdeelname 0-100% 4. lezen/nederlands 0-100% 5. rekenen/wiskunde 0-100% 6. beoordeling fysieke gezondheid 0-100% 7. beoordeling gevoelens 0-100% 8. beoordeling gedrag beoordeling woning rapportcijfer activiteiten gemeente aanvangsleeftijd alcoholgebruik (in jaren) 12. aanvangsleeftijd roken (in jaren) 13. beoordeling aantal vrienden 0-100% 14. realisatie geslachtsgemeenschap 0-100% 15. beoordeling bezigheden 0-100% 16. beoordeling veiligheidsgevoel 0-100% 17. rapportcijfer buurt 0-100% 18. beoordeling toekomstperspectief 0-100% Conclusies a) Voldoende resultaten en/of positieve ontwikkelingen worden gezien bij: 1. motivatie onderwijsdeelname 2. waardering kindercentra 3. motivatie arbeidsdeelname 8. beoordeling gedrag 9. beoordeling woning 10. rapportcijfer activiteiten gemeente 14. realisatie geslachtsgemeenschap 15. beoordeling bezigheden 17. rapportcijfer buurt b) Onvoldoende resultaten en/of negatieve ontwikkelingen worden gezien bij: 4. lezen/nederlands 5. rekenen/wiskunde 6. beoordeling fysieke gezondheid 7. beoordeling gevoelens 11. aanvangsleeftijd alcoholgebruik 12. aanvangsleeftijd roken 13. beoordeling aantal vrienden 16. beoordeling veiligheidsgevoel 18. beoordeling toekomstperspectief c) Bij b) valt op dat de zich voordoende negatieve ontwikkelingen verband houden met het ouder worden, met name 4, 5, 6, 7 en 16 en 18. d) Bij lezen / Nederlands vallen de 15-jarigen in negatieve zin op. e) De Bossche Jeugd is fysiek gezond, maar wel geldt: des te ouder de respondent, des te negatiever is de beoordeling van zijn of haar gezondheid. f) De eerdere jaargangen in beschouwing nemend, denken de 15-jarigen steeds positiever over hun rekenvermogens. Opvallend bij deze leeftijdsgroep is de stijgende lijn bij de beoordeling van de gevoelens. g) Kijkend naar de trend bij de 21-jarigen valt ook hier op dat de gevoelens steeds pos itiever beoordeeld worden en daarnaast dat ze steeds gemotiveerder zijn om aan het arbeidsproces deel te nemen. In negatieve zin vallen op: de eigen beoordeling van wiskundige vermogens (deze is na een lichte opleving in 2002 nu, net als in 2000, weer onvoldoende), de beoordeling van het aantal vrienden en de beoordeling van het toekomstperspectief. 45

17 Jeugdbarometer kenmerken 2004 (in cijfers) Kenmerk 2- jarigen 7- jarigen 15- jarigen 21- jarigen Aantal (N) Motivatie onderwijsdeelnam e Waardering kindercentra Motivatie arbeidsdeelname Onderwijsresultaten Nederlands Onderwijsresultaten rekenen Beoordeling fysieke gezondheid Beoordeling gevoelens Beoordeling gedrag Rapportcijfer woning (0-10) 7,7 7,9 7,9 7,7 Rapportcijfer activiteiten gemeente 6,5 6,7 6,3 6,5 Aanvangsleeftijd alcoholgebruik (jr) ,2 15,1 Aanvangsleeftijd roken (jr) ,9 14,4 Beoordeling aantal vrienden Realisatie geslachtsgemeenschap Beoordeling bezigheden ,7 9,3 Beoordeling veiligheidsgevoel ,2 7,0 Rapportcijfer buurt (0-10) 7,4 7,6 7,2 7,2 Beoordeling toekomstperspectief - - 8,0 6,5 46

18 Jeugdbarometer Kenmerk 2- jarigen 7- jarigen 15- jarigen 21- jarigen Motivatie onderwijsdeelname Waardering kindercentra Motivatie arbeidsdeelname Onderwijsresultaten Nederlands Onderwijsresultaten rekenen Beoordeling fysieke gezondheid Beoordeling gevoelens Beoordeling gedrag Rapportcijfer woning (0-10) 7,8 8,6 7,7 7,8 7,9 7,9 8,0 7,9 7,9 7,9 7,3 7,7 Rapportcijfer activiteiten 6,4 6,9 6,5 6,4 6,4 6,7 6,3 6,4 6,3 6,2 5,9 6,5 gemeente Aanvangsleeftijd ,4 13,3 13,2 15,4 14,8 15,1 alcoholgebruik (jr) Aanvangsleeftijd roken (jr) ,4 13,2 12,9 14,8 14,7 14,4 Beoordeling aantal vrienden Realisatie geslachtsgemeenschap Beoordeling bezigheden Beoordeling veiligheidsgevoel Rapportcijfer buurt (0-10) 7,6 8,2 7,4 7,5 7,5 7,6 7,1 7,1 7,2 6,7 6,7 7,2 Beoordeling toekomstperspectief 47