Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten. Nibud, juni 2008

Transcriptie

1 Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten Nibud, juni 2008

2 Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten Nibud, juni 2008 In opdracht van de CG-Raad Het Revalidatiefonds ondersteunt het werk van de CG-Raad. Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 2

3 1. Inleiding In het belastingplan 2008 is de aftrek buitengewone uitgaven in de inkomstenbelasting per 1 januari 2009 afgeschaft. Inmiddels heeft het kabinet de Tweede Kamer geïnformeerd over een voorstel voor een nieuwe regeling financiële tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten. Het voorstel houdt in dat er voor een bepaalde groep chronisch zieken een forfaitaire regeling wordt geïntroduceerd, de eigen bijdrage van de AWBZ wordt verlaagd en een fiscale regeling wordt ingevoerd. Daarnaast is het de bedoeling dat de inkomens van ouderen en arbeidsongeschikten worden gecompenseerd. De Chronisch Zieken en Gehandicapten Raad heeft het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) gevraagd om de financiële effecten van de nieuwe regeling voor chronisch zieken en gehandicapten inzichtelijk te maken. In dit document wordt de koopkrachtmutatie van een aantal voorbeeldhuishoudens voor 2009 ten opzichte van 2008 berekend. De koopkrachtmutatie laat de verandering van de inkomsten en uitgaven zien van jaar op jaar van huishoudens waarbij behalve de gemiddelde verandering in het inkomen, het brutonettotraject en de inflatie niets veranderd. Daarom hebben we het hierbij over statische koopkrachtmutaties. De voorbeeldhuishoudens zijn zodanig gekozen dat deze herkenbaar zijn voor wat betreft samenstelling, inkomen en uitgaven in verband met zorg. Dit geeft een doorsnede van de effecten, maar heeft geen pretentie representatief of volledig te zijn. In de berekeningen zijn de meest recente gegevens opgenomen die op dit moment beschikbaar zijn. Hierna wordt eerst dieper ingegaan op de voorgenomen veranderingen voor volgend jaar ter compensatie van de meerkosten van gehandicapten en chronisch zieken. Na een algemeen overzicht van de koopkrachtmutaties worden een aantal voorbeelden uitgewerkt van de veranderingen in de aftrek van buitengewone uitgaven. Ten slotte wordt een toelichting gegeven op de koopkrachtmutaties voor een aantal voorbeelden. Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 3

4 2. Samenvatting Voor een aantal voorbeeldhuishoudens met een laag tot modaal inkomen die zorgkosten hebben is de koopkrachtmutatie berekend voor de jaren Hierbij is rekening gehouden met de voorgenomen wijzigingen in de compensatie van zorgkosten. We zien hierbij een wisselend beeld. Sommige huishoudens gaan er op vooruit. De meeste huishoudens gaan er echter op achteruit. De effecten van de wijzigingen zijn ingewikkeld. De huishoudens hebben niet alleen te maken met lagere of hogere bedragen ter compensatie van de zorgkosten, maar ook de hoogte van de huurtoeslag en de zorgtoeslag worden beïnvloed. Ook kan op voorhand moeilijk ingeschat worden of mensen in aanmerking komen voor de compensatie van zorgkosten. Voor een aantal voorbeeldhuishoudens met hoge zorgkosten die voorheen gebruik maakten van de aftrek van buitengewone uitgaven dreigt ondanks de compensatie alsnog een forse achteruitgang: Huishoudens onder de 65 met een bovenminimaal inkomen, die relatief hoge zorgkosten hebben, krijgen te maken met een scherpe verlaging van de huurtoeslag. Bovendien zorgt het schrappen van de vermenigvuldigingsfactor voor een fors lagere aftrek van de buitengewone uitgaven. Voor huishoudens onder de 65 in een instelling, dreigt ook een forse teruggang in koopkracht. De korting op de eigen bijdrage voor 2009 is fors lager dan de belastingaftrek die zij nu kunnen aanvragen. Dit geldt ook voor mensen de niet in een instelling verblijven, maar wel gebruik maken van AWBZ/Wmo zorg. Ten slotte treedt er met de nieuwe maatregelen een verschuiving op: Waar nu de compensatie van zorgkosten gedeeltelijk afhankelijk is van het aanvragen van belastingaftrek wordt het straks meer een kwestie van automatische toekenning van compensatie voor zorgkosten. Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 4

5 3. Uitgangspunten berekeningen We vergelijken de situatie van 2008 met de verwachte situatie van De verwachting van 2009 is gebaseerd op de verwachtingen van het CPB, zoals gepubliceerd in Microtax naar aanleiding van het CEP in het voorjaar van Daarbij komen dan de maatregelen zoals aangekondigd in de brief zoals die op 29 april 2008 naar de Tweede Kamer is gegaan over de nieuwe tegemoetkomingsregeling. Dit betekent aan de ene kant dat ook effecten worden meegenomen die niet direct met het onderhavige wetsvoorstel te maken hebben. Aan de andere kant is dit de uitgangssituatie van het voorjaar In de aanloop naar Prinsjesdag kan het kabinet nog aanvullende maatregelen nemen. In de berekeningen worden alle maatregelen waar men recht op heeft meegenomen. We gaan er dus vanuit dat er zowel in 2008 als 2009 gebruik wordt gemaakt van de aftrek buitengewone uitgaven. Koopkrachteffecten voor huishoudens die geen gebruik maken van belastingaftrek worden zodoende niet weergegeven. Er is echter sprake van niet- of ondergebruik van deze belastingaftrekmogelijkheid. In bijlage 2 staan de uitkomsten wanneer een huishouden nu geen gebruik maakt van de mogelijkheid tot belastingaftrek (en dat in 2009 ook niet zal doen). De volgende zaken zijn meegenomen in de berekeningen: - De afschaffing van de huidige BU-regeling - Een tegemoetkoming voor gemiddeld zorggebruik van 250 euro per jaar (100 voor 65- plussers) of een tegemoetkoming voor hoog zorggebruik van 450 euro per jaar (300 voor 65- plussers). - Een korting op de eigen bijdrage AWBZ/Wmo van een derde voor extramurale hulp en van 10% op intramurale hulp. Voor de extramurale hulp wordt het inkomenstraject waarop de minimale eigen bijdrage verschuldigd is, voor 65-minners verlengd met Voor bepaalde zorgkosten blijft een aftrekmogelijkheid in de inkomstenbelasting mogelijk. Daarbij wordt een drempel gehanteerd van 1,65% en van 5,75% bij inkomens die in de derde belastingschijf vallen. Voor 65-plussers blijft er een vermenigvuldigingsfactor van 2,13 voor specifieke ziektekosten. Het is niet expliciet in de brief vermeld, maar we gaan er van uit dat er ook een TBU blijft, dat wil zeggen dat wanneer belasting negatief wordt door de aftrek buitengewone uitgaven, dit toch uitgekeerd wordt. - Voor 65-plussers wordt de ouderenkorting verhoogd (+ 185 euro), de aanvullende ouderenkorting verlaagd (- 125 euro) en de AOW-tegemoetkoming verhoogd (+ 120 euro). - Voor arbeidsongeschikten komt er een aparte tegemoetkoming van 225 euro netto. - Doordat de belastingaftrek voor buitengewone uitgaven verlaagd wordt of verdwijnt, stijgt voor de meeste huishoudens het verzamelinkomen. Dit verzamelinkomen wordt gehanteerd als inkomensbegrip voor het toekennen van toeslagen, zoals de zorgtoeslag en de huurtoeslag. Door het hogere verzamelinkomen zal de zorgtoeslag en huurtoeslag voor de huishoudens dalen. Voor 65-plussers wordt deze daling van de huurtoeslag gedeeltelijk gecompenseerd. Voor de berekeningen hebben we gebruik gemaakt van op basis van deze compensatie berekende huurtoeslagparameters van het ministerie van SZW. We zijn hierbij uitgegaan van een bruto huur ter hoogte van de kwaliteitkortingsgrens (= 349 euro) Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 5

6 - Een aantal van de uitbetalingen vindt niet plaats in het jaar zelf. Zo wordt de belastingteruggaaf pas in het jaar daarna uitbetaald. Ook zullen bepaalde compensaties pas in het najaar van 2010 worden uitbetaald. Voor de vergelijkbaarheid laten we de betalingen echter zien in het jaar waar er recht op ontstaat. Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 6

7 4. Overzicht koopkrachtmutaties In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de koopkrachtmutaties van de gekozen voorbeeldhuishoudens. Elk percentage geeft de gemiddelde verandering in koopkracht weer. Een toelichting op het koopkrachtplaatje wordt gegeven in paragraaf 6. Elk huishouden heeft één volwassene die kosten heeft in verband met chronische ziekte of in verband met een handicap. Er wordt onderscheid gemaakt naar een situatie met lage en met hoge zorgkosten. De huishoudens en de zorgkosten worden toegelicht in bijlage 1. In tabel 1 staat de situatie weergegeven in geval van hoge zorgkosten. In bijlage 3 wordt ook de situatie weergegeven in geval van lage zorgkosten. Voor 65-plussers maken we onderscheid tussen specifieke kosten en kosten als gevolg van een eigen bijdrage WMO/AWBZ. Aangezien het niet op voorhand duidelijk is wie welke vergoeding krijgt, hebben we voor elk huishouden gekeken wat het effect is als huishoudens geen forfaitaire compensatie of een gemiddelde compensatie krijgt. In het geval van hoge ziektekosten is ook in kaart gebracht wat het effect is van een hoge compensatie. Tabel 1. Overzicht koopkrachtmutaties Omschrijving Hoge ziektekosten geen gemiddelde hoge compensatie compensatie compensatie 1 Alleenstaand, WAO -8,7% -6,8% -5,4% 2 Alleenstaand, WWB-uitkering -5,8% -3,7% -2,0% 3 Alleenstaand, 130% -8,5% -6,8% -5,5% 4 Alleenstaand, ,4% 0,7% 1,6% 5 Paar, WWB-uitkering -4,6% -3,2% -2,1% 6 Paar, 130%, glutenvrij dieet -9,6% -8,5% -7,7% 6a Paar, 130%, eigen bijdrage WMO -7,0% -5,9% -5,0% 7 Paar, 1,5 x modaal -0,8% 0,0% 0,6% 8 Paar, 2 kinderen, WWB-uitkering -2,7% -1,5% -0,5% 9 Paar, 2 kinderen, 130% -7,0% -6,0% -5,2% 10 Paar, 2 kinderen, 1,5 x modaal -0,3% 0,4% 1,0% 11 Alleenstaande, 65+, AOW-uitkering WMO -0,4% 0,4% 1,9% 11a Alleenstaande, 65+, AOW-uitkering specifiek -0,4% 0,4% 1,9% 12 Alleenstaande, 65+, AOW pensioen WMO -3,9% -3,3% -2,2% 12a Alleenstaande, 65+, AOW pensioen specifiek -2,0% -1,4% -0,3% 13 Alleenstaande, 65+, AOW pensioen WMO -3,0% -2,6% -1,8% 13a Alleenstaande, 65+, AOW pensioen specifiek -0,8% -0,4% 0,4% 14 Paar, 65+, AOW-uitkering WMO -0,5% 0,1% 1,2% 14a Paar, 65+, AOW-uitkering specifiek -0,5% 0,1% 1,2% 15 Paar, 65+, AOW pensioen WMO -1,1% -0,7% 0,0% 15a Paar, 65+, AOW pensioen specifiek -0,7% -0,3% 0,4% 16 Paar, 65+, AOW pensioen WMO -3,0% -2,8% -2,3% 16a Paar, 65+, AOW pensioen specifiek -2,0% -1,8% -1,3% 17 Intramuraal, WAO (25.000) -9,0% 18 Intramuraal, Wajong * -7,7% * Huishouden was voor 2008 niet intramuraal. Als dit wel zo was, is de koopkrachtmutatie iets minder negatief. Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 7

8 Leeswijzer bij tabel 1: Een alleenstaande met een WAO-uitkering (huishouden 1) die lage ziektekosten heeft en geen compensatie krijgt gaat er volgend jaar 4,8% op achteruit. In het geval er gemiddelde compensatie wordt ontvangen, is de koopkrachtdaling 2,9%. Bij de groepen met relatief lage zorgkosten, gaan veel huishoudens die geen compensatie krijgen, er op achteruit. Naarmate de compensatie hoger is, komen meer huishoudens in de plus uit. De huishoudens met relatief hogere zorgkosten gaan er over het algemeen meer op achteruit dan vergelijkbare huishoudens met lagere zorgkosten die dezelfde compensatie krijgen. Overigens mag worden aangenomen dat huishoudens met een grotere zorgvraag over het algemeen een hogere forfaitaire compensatie zullen krijgen dan huishoudens met een kleinere zorgvraag. Voor een aantal huishoudens zien we forse negatieve koopkrachtmutaties. We zullen de oorzaken hiervan kort bespreken: De alleenstaande met een bovenminimale WAO-uitkering en hoge zorgkosten gaat er fors op achteruit. Met de hoge compensatie nog ruim 5%. Belangrijkste oorzaak is de lagere huurtoeslag als gevolg van het hogere verzamelinkomen vanwege de lagere belastingaftrek. Dit is ook de belangrijkste oorzaak voor de fors negatieve koopkrachtmutaties van de werkende alleenstaande, het paar zonder kinderen en het paar met kinderen met hoge zorgkosten met een inkomen van 130% van het minimum. In mindere mate speelt dit ook bij de 65-plushuishoudens met een klein pensioen. Voor de alleenstaande met een bijstandsuitkering speelt de daling van de huurtoeslag geen rol. De uiteindelijke koopkrachtmutatie is wel negatief; dit komt grotendeels door het vervallen van de fiscale aftrek. Hierbij moet echter worden aangetekend dat dit huishouden waarschijnlijk in aanmerking kan komen voor bijzondere bijstand voor de ziektekosten. In dat geval zal het koopkrachtverlies beperkt blijven of zelfs afwezig zijn. Dit geldt overigens voor andere huishoudens met een bijstandsuitkering. De huishoudens onder de 65 die intramuraal verblijven gaan er fors op achteruit. De korting van 10% is niet genoeg om het verliezen van de aftrek te compenseren. De aftrek levert immers een korting op van ongeveer 18 % (25% * 33,6% * 2,13). Bij intramuraal verblijvende huishoudens boven de 65 is het belastingtarief lager, dus heeft het verdwijnen van de aftrek een kleiner effect. Huishoudens met een arbeidsongeschiktheidsuitkering die een eigen bijdrage AWBZ en/of WMO verschuldigd zijn, hebben in 2009 te maken met nog een ander effect. Hun eigen bijdrage is gebaseerd op het verzamelinkomen van twee jaar geleden. In dat jaar (2007) is de uitkering verhoogd van 70% naar 75%. Dat hogere verzamelinkomen zal in 2009 tot een hogere eigen bijdrage leiden. De oorzaken van de koopkrachtmutaties hebben dus voornamelijk te maken met de wijziging van buitengewone uitgavenaftrek, de afschaffing van de aftrek voor de eigen bijdrage AWBZ/Wmo, de afschaffing van de vermenigvuldigingsfactor voor huishoudens onder de 65 jaar en verhoging van de drempel bij hogere inkomens. Hierna wordt dieper ingegaan op de wijzigingen in de aftrek van buitengewone uitgaven. De overige effecten komen daarna aan de orde als het koopkrachtplaatje voor een aantal huishoudens wordt toegelicht. Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 8

9 5. Aftrek buitengewone uitgaven Kosten voor zorg kunnen ook in het nieuwe stelsel nog fiscaal worden gecompenseerd. Hiervoor kan men de buitengewone uitgaven aftrekken van de verschuldigde belasting. In 2009 vervalt de aftrek van algemene buitengewone uitgaven, de aanvullende verzekering en het chronisch ziekenforfait en blijven alleen specifieke buitengewone uitgaven over. De drempel blijft voor lagere inkomens gehandhaafd op 1,65 procent, maar voor hogere inkomens vanaf de derde belastingschijf gaat de drempel omhoog naar 5,75 procent van het inkomen. Voor 65-plussers blijft de vermenigvuldigingsfactor bestaan. Ter illustratie wordt in tabel 2 de verandering van de fiscale aftrek weergegeven voor een alleenstaande met een bijstandsuitkering. Dit is huishouden 2 uit tabel 1. Tabel 2: Aftrek buitengewone uitgaven, alleenstaande met een bijstandsuitkering, 2008 en 2009 Alleenstaande met lage zorgkosten Alleenstaande met hoge zorgkosten ( ) ( ) ( ) ( ) chronisch ziekenforfait Aanvullende Ziektekostenpremie Specifieke buitengewone uitgaven TOTAAL Drempel Aftrek Netto aftrek Uit tabel 2 blijkt dat de aftrek voor buitengewone uitgaven omlaag gaat. Naast het niet meer kunnen opvoeren van het chronisch ziekenforfait en de aanvullende verzekering, speelt ook het wegvallen van de vermenigvuldigingsfactor voor mensen jonger dan 65 jaar een rol. Tabel 3 geeft hetzelfde overzicht voor een paar met een inkomen van 130% van het minimum (huishouden 6 uit tabel 1). Tabel 3: Aftrek buitengewone uitgaven, paar met een inkomen van 130% van het minimum, 2008 en 2009 Paar 130% met lage zorgkosten Paar 130% met hoge zorgkosten ( ) ( ) ( ) ( ) Chronisch ziekenforfait Aanvullende Ziektekostenpremie Specifieke buitengewone uitgaven TOTAAL Drempel Aftrek Netto aftrek Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 9

10 Ook bij dit huishouden is de fiscale aftrek volgend jaar lager dan in 2008 door het wegvallen van het chronisch ziekenforfait en de aftrekmogelijkheid van de premie voor de aanvullende ziektekostenverzekering. De aftrek van de eigen bijdrage voor de AWBZ/Wmo wordt geschrapt. Hier komt een verlaging van de eigen bijdrage voor in de plaats. In de tabellen 2 en 3 is er uitgegaan van huishoudens met specifieke buitengewone uitgaven in verband met zorggebruik. In tabel 1 zijn ook de koopkrachteffecten voor huishoudens berekend waar de veranderingen rond de eigen bijdrage AWBZ/Wmo een rol speelt (o.a. huishoudens 6a, 11 en 12.) 6. Koopkrachtplaatjes Hieronder staat het koopkrachtplaatje voor een alleenstaande met een bijstandsuitkering uitgewerkt (huishouden 2 uit tabel 1). Als eerste wordt de verandering van het inkomen van 2008 op 2009 weergegeven. Deze veranderingen worden bepaald door de verwachte verhoging van de bijstandsuitkering, veranderingen in het bruto-netto traject en de aftrek van buitengewone uitgaven. Daaronder staat de verandering van de uitgaven aan de premie ziektekostenverzekering en aan overige uitgaven. De overige uitgaven zijn niets anders dan de verwachte inflatie voor Ten slotte wordt de verandering van de huurtoeslag apart benoemd. De verandering van het inkomen min de veranderingen in de uitgaven, rekening houdend met veranderingen in de huurtoeslag leiden tot de verandering van de koopkracht. Hierbij is onderscheid gemaakt naar de situatie waarin men geen compensatie voor zorgkosten krijgt, men gemiddelde compensatie krijgt of hoge compensatie krijgt. Telkens uitgedrukt in euro s per maand en in het percentage van het besteedbaar inkomen. Tabel 4: Koopkracht alleenstaande met bijstandsuitkering, 2008 en 2009 (bedragen per maand) Alleenstaande Alleenstaande met lage met hoge zorgkosten zorgkosten ( ) ( ) Saldo Inkomen netto aftrek BU is -14 en -53 (zie tabel 2) Saldo Uitgaven ziektekosten Saldo Uitgaven overige uitgaven Saldo Huurtoeslag Geen compensatie SALDO SALDO IN % -1.8% -5,8% Gemiddelde compensatie SALDO 4-37 SALDO IN % 0.4% -3,7% Hoge compensatie SALDO -20 SALDO IN % -2.0% * Optelling kan niet helemaal kloppen door afronding. Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 10

11 We zien dat het inkomen van een alleenstaande bijstandsgerechtigde zal stijgen met 12 euro per maand. Dit komt door een verhoging van de bijstand en veranderingen in het belastingstelsel en dergelijke. Hierbij is het effect van de aftrek van buitengewone uitgaven meegenomen. We zien dat er volgend jaar bij lage zorgkosten 14 euro minder voordeel is van de aftrek en bij hoge zorgkosten 53 euro. De uitgaven zullen stijgen volgens de inflatie met 24 euro per maand. De uitgaven aan de premie voor de ziektekostenverzekering zullen stijgen met 5 euro. De huurtoeslag zal iets minder gunstig uitvallen en dit alles resulteert in een saldo van de inkomsten en uitgaven van -27 euro per maand voor alleenstaanden met lage zorgkosten en -58 euro per maand voor alleenstaanden met hoge zorgkosten. Ten opzichte van het inkomen is dit respectievelijk - 1,8 en -5,8 procent. Als het huishouden in aanmerking komt voor lage compensatie is de koopkrachtmutatie voor lage en hoge zorgkosten respectievelijk 0,4 en -3,7 procent. Bij hoge zorgkosten en hoge compensatie is de koopkrachtmutatie -2.0 procent. Het effect van het verlies aan huurtoeslag is duidelijk te zien aan de hand van het volgende voorbeeld (huishouden no. 1). Tabel 5: Koopkracht alleenstaande met bovenminimale WAO-uitkering en eigen bijdrage WMO, 2008 en 2009 (bedragen per maand) Alleenstaande met Alleenstaande met lage zorgkosten hoge zorgkosten ( ) ( ) Saldo Inkomen 16-8 Netto aftrek BU is -36 en -60 Saldo Uitgaven ziektekostenverzekering Saldo uitgaven eigen bijdrage WMO -6-6 Saldo Uitgaven overige uitgaven Saldo Huurtoeslag Geen compensatie SALDO SALDO IN % -4,8% -8,7% Gemiddelde compensatie SALDO SALDO IN % -2,9% -6,8% Hoge compensatie SALDO -61 SALDO IN % -5,4% * Optelling kan niet helemaal kloppen door afronding. Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 11

12 Bijlage 1. Specificatie voorbeeldhuishoudens Voor alle huishoudens geldt: apothekersforfait, aanvullende ziektekostenverzekering (een gemiddelde aanvullende en een goedkope tandartsverzekering) Lage zorgkosten Hoge zorgkosten 1 Alleenstaand, WAO Eigen bijdrage WMO Eigen bijdrage WMO + hulpmiddelen ( 500) 2 Alleenstaand, WWB-uitkering Extra kosten 3 Alleenstaand, 130% Extra kosten 4 Alleenstaand, Extra kosten 5 Paar, WWB-uitkering Extra kosten 6 Paar, 130%, glutenvrij dieet Extra kosten 1 volwassene glutenvrij dieet 6a Paar, 130%, eigen bijdrage WMO 1 volwassene eigen bijdrage Wmo 7 Paar, 1,5 x modaal Extra kosten 1 volwassene glutenvrij dieet 8 Paar, 2 kinderen, WWB-uitkering Extra kosten 9 Paar, 2 kinderen, 130% Extra kosten 10 Paar, 2 kinderen, 1,5 x modaal Extra kosten 11 Alleenstaande, 65+, AOW-uitkering WMO Eigen bijdrage WMO Eigen bijdrage WMO + hulpmiddelen ( 500) 11a Alleenstaande, 65+, AOW-uitkering specifiek Extra kosten 12 Alleenstaande, 65+, AOW pensioen WMO Eigen bijdrage WMO Eigen bijdrage WMO + hulpmiddelen ( 500) 12a Alleenstaande, 65+, AOW pensioen specifiek Extra kosten 13 Alleenstaande, 65+, AOW pensioen WMO Eigen bijdrage WMO Eigen bijdrage WMO + hulpmiddelen ( 500) 13a Alleenstaande, 65+, AOW pensioen specifiek Extra kosten 14 Paar, 65+, AOW-uitkering WMO Eigen bijdrage WMO Eigen bijdrage WMO + hulpmiddelen ( 500) 14a Paar, 65+, AOW-uitkering specifiek Extra kosten 15 Paar, 65+, AOW pensioen WMO Eigen bijdrage WMO Eigen bijdrage WMO + hulpmiddelen ( 500) 15a Paar, 65+, AOW pensioen specifiek Extra kosten 16 Paar, 65+, AOW pensioen WMO Eigen bijdrage WMO Eigen bijdrage WMO + hulpmiddelen ( 500) 16a Paar, 65+, AOW pensioen specifiek Extra kosten 18 Intramuraal, WAO (25.000) Eigen bijdrage Eigen bijdrage + extra kleding 19 Intramuraal, Wajong Eigen bijdrage Eigen bijdrage + extra kleding Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 12

13 Bijlage 2: Resultaten bij niet-gebruik fiscale aftrek Omschrijving Lage ziektekosten Hoge ziektekosten geen gemiddeld geen gemiddelde hoge compensatie compensatie compensatie compensatie compensatie 1 Alleenstaand, WAO 1,9% 3,8% 1,9% 3,8% 5,4% 2 Alleenstaand, WWB-uitkering -0,3% 1,9% -0,3% 1,9% 3,7% 3 Alleenstaand, 130% -0,4% 1,4% -0,4% 1,4% 2,8% 4 Alleenstaand, ,9% 3,0% 1,9% 3,0% 3,9% 5 Paar, WWB-uitkering -0,3% 1,2% -0,3% 1,2% 2,4% 6 Paar, 130%, glutenvrij dieet -0,3% 0,9% -0,3% 0,9% 1,8% 6a Paar, 130%, eigen bijdrage 1,2% 2,4% 3,3% WMO 7 Paar, 1,5 x modaal 2,0% 2,8% 2,0% 2,8% 3,4% 8 Paar, 2 kinderen, WWBuitkering 1,3% 2,6% 1,3% 2,6% 3,6% 9 Paar, 2 kinderen, 130% 0,7% 1,7% -0,1% 1,0% 1,8% 10 Paar, 2 kinderen, 1,5 x 1,8% 2,5% 1,8% 2,5% 3,1% modaal 11 Alleenstaande, 65+, AOWuitkering 1,7% 2,5% 1,7% 2,5% 4,1% WMO 11a Alleenstaande, 65+, AOWuitkering 1,0% 1,9% 1,0% 1,9% 3,5% specifiek 12 Alleenstaande, 65+, AOW + 2,8% 3,4% 2,8% 3,4% 4,6% pensioen WMO 12a Alleenstaande, 65+, AOW + 2,0% 2,6% 2,0% 2,6% 3,8% pensioen specifiek 13 Alleenstaande, 65+, AOW + 3,6% 4,1% 3,6% 4,1% 4,9% pensioen WMO 13a Alleenstaande, 65+, AOW + 0,5% 1,0% 0,5% 1,0% 1,8% pensioen specifiek 14 Paar, 65+, AOW-uitkering 14a WMO 2,2% 2,7% 2,2% 2,7% 3,8% Paar, 65+, AOW-uitkering specifiek 1,5% 2,1% 1,5% 2,1% 3,2% 15 Paar, 65+, AOW pensioen WMO 2,7% 3,1% 2,7% 3,1% 3,9% 15a Paar, 65+, AOW pensioen specifiek 1,5% 1,9% 1,5% 1,9% 2,6% 16 Paar, 65+, AOW pensioen WMO 4,3% 4,5% 4,3% 4,5% 5,0% 16a Paar, 65+, AOW pensioen specifiek 0,2% 0,5% 0,2% 0,5% 1,0% 18 Intramuraal, WAO (25.000) 10,1% 10,1% 19 Intramuraal, Wajong 4,9% 4,9% Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 13

14 Bijlage 3. Overzicht koopkrachtmutaties Omschrijving Lage ziektekosten Hoge ziektekosten Geen gemiddelde geen gemiddelde hoge compensatie compensatie compensatie compensatie compensatie 1 Alleenstaand, WAO -4,8% -2,9% -8,7% -6,8% -5,4% 2 Alleenstaand, WWB-uitkering -1,8% 0,4% -5,8% -3,7% -2,0% 3 Alleenstaand, 130% -2,5% -0,8% -8,5% -6,8% -5,5% 4 Alleenstaand, ,9% 3,0% -0,4% 0,7% 1,6% 5 Paar, WWB-uitkering -1,8% -0,3% -4,6% -3,2% -2,1% 6 Paar, 130%, glutenvrij dieet -2,5% -1,4% -9,6% -8,5% -7,7% 6a Paar, 130%, eigen bijdrage WMO -7,0% -5,9% -5,0% 7 Paar, 1,5 x modaal 2,0% 2,8% -0,8% 0,0% 0,6% 8 Paar, 2 kinderen, WWB-uitkering -0,2% 1,1% -2,7% -1,5% -0,5% 9 Paar, 2 kinderen, 130% -1,6% -0,6% -7,0% -6,0% -5,2% 10 Paar, 2 kinderen, 1,5 x modaal 1,8% 2,5% -0,3% 0,4% 1,0% 11 Alleenstaande, 65+, AOW-uitkering WMO -0,1% 0,7% -0,4% 0,4% 1,9% 11a Alleenstaande, 65+, AOW-uitkering specifiek -0,4% 0,4% -0,4% 0,4% 1,9% 12 Alleenstaande, 65+, AOW pensioen WMO -3,5% -2,9% -3,9% -3,3% -2,2% 12a Alleenstaande, 65+, AOW pensioen specifiek -2,6% -2,0% -2,0% -1,4% -0,3% 13 Alleenstaande, 65+, AOW pensioen WMO -2,4% -2,0% -3,0% -2,6% -1,8% 13a Alleenstaande, 65+, AOW pensioen specifiek -0,8% -0,4% -0,8% -0,4% 0,4% 14 Paar, 65+, AOW-uitkering WMO -0,2% 0,3% -0,5% 0,1% 1,2% 14a Paar, 65+, AOW-uitkering specifiek -0,5% 0,1% -0,5% 0,1% 1,2% 15 Paar, 65+, AOW pensioen WMO -0,9% -0,5% -1,1% -0,7% 0,0% 15a Paar, 65+, AOW pensioen specifiek -1,0% -0,6% -0,7% -0,3% 0,4% 16 Paar, 65+, AOW pensioen WMO -2,4% -2,2% -3,0% -2,8% -2,3% 16a Paar, 65+, AOW pensioen specifiek -1,5% -1,2% -2,0% -1,8% -1,3% 17 Intramuraal, WAO (25.000) -6,4% -9,0% 18 Intramuraal, Wajong * -5,2% -7,7% Koopkrachteffecten en de nieuwe compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten / 14