Inhoudsopgave. Inleiding 5. Waarom een gipsbroek? 5. Congenitale heupdysplasie 6. Dijbeenbreuk (femurfractuur) 8. Gipsbroek 9

Transcriptie

1 Gipsbroek

2

3 Inhoudsopgave Inleiding 5 Waarom een gipsbroek? 5 Congenitale heupdysplasie 6 Behandeling 7 Dijbeenbreuk (femurfractuur) 8 Behandeling 9 Gipsbroek 9 Verzorging kind met gipsbroek 10 Plassen en ontlasting 10 Huidverzorging 10 Wassen 11 Eten en drinken 12 Slapen 12 Spelen en bewegen 13 Kleding 13 Vervoeren 14 Controle gipsbroek 14 3

4 Veel voorkomende problemen 15 Nat gips 15 Vies gips 15 Stinkend gips 15 Kruimelend of slijtend gips 16 Jeuk 16 Huidirritatie 16 Belangrijke telefoonnummers 17 Informatie 18

5 Inleiding Uw kind wordt binnenkort opgenomen voor het plaatsen van een gipsbroek. In dit boekje krijgt u informatie over de behandeling, het plaatsen van de gipsbroek en de zorg voor uw kind met een gipsbroek. Waarom een gipsbroek? Een gipsbroek wordt bij enkele aandoeningen geplaatst, te weten de congenitale heupdysplasie en de dijbeenfractuur. 5

6 Congenitale heupdysplasie De heup is een kogelgewricht. Dit betekent dat de heup bestaat uit een kop en een kom. Deze passen in elkaar, zodat de kop kan draaien in de kom. Bij heupdysplasie is er sprake van een abnormale ontwikkeling van het heupgewricht. Met een heupdysplasie wordt bedoeld dat de heupkom te stijl en te ondiep is. Het kan ook zijn dat de kom de kop niet voldoende bedekt. In beide gevallen kan de kom uit de kop schieten. Dit wordt een heupluxatie genoemd. Een heupluxatie kan opgespoord worden door middel van echografie (tot ongeveer 1 jaar) en door middel van röntgen. Heupdysplasie komt voor bij 1 á 2 van de 1000 pasgeborenen. Dit kan worden opgespoord door middel van echografie (tot ongeveer 1 jaar) en door middel van röntgen. Het is niet precies duidelijk waardoor heupdysplasie en/of luxatie ontstaat. Onderstaande factoren spelen een rol bij de ontwikkeling ervan. Uw kind heeft in stuitligging gelegen Er speelt een genetische aanleg mee Heupdysplasie komt 4 keer zo vaak voor bij meisjes dan bij jongens 6

7 Heupdysplasie komt vaak voor in combinatie met andere afwijkingen Behandeling De behandeling van congenitale heupdysplasie start vaak met een paar weken tractiebehandeling. Daarna wordt de gipsbroek aangemeten. Dit gebeurt op de operatiekamer onder narcose. De gipsbroek zorgt er dan voor dat de inmiddels goed gezette heup kan worden vastgezet in de heupkom. 7

8 Dijbeenbreuk (femurfractuur) Ongeveer 1% van de kinderen onder de leeftijd van 12 jaar krijgt te maken met een dijbeen breuk. De meeste dijbeenbreuken komen voor op de leeftijd tussen 2 en 5 jaar. Vaak zijn het ongelukkige valpartijen die deze breuken veroorzaken. De breuk kan dwars, schuin of spiraalvormig zijn en kan in het bovenste, middelste dan wel onderste gedeelte van het dijbeen gelokaliseerd zijn. 8

9 Behandeling Bij kinderen jonger dan 5 jaar wordt vaak gestart met tractiebehandeling. Als de breuk eenmaal goed aan het genezen is, kan er een gipsbroek aangemeten worden om de behandeling de laatste weken thuis voort te zetten. De meeste breuken kunnen meteen met een gipsbroek behandeld worden zonder dat ziekenhuisopname met tractie nodig is. De totale duur van de behandeling is gemiddeld genomen 2 á 4 weken tractiebehandeling, waarna het kind ongeveer 2 á 4 weken een gipsbroek heeft. Samen dus 4 á 8 weken. Gipsbroek Een gipsbroek is een rondom aangelegd verband van sneldrogend of lichtgewicht gips. De gipsbroek zorgt ervoor dat de heup in de goede positie blijft staan en niet meer kan bewegen. Dit gipsverband wordt aangebracht vanaf de taille tot aan de enkels of de tenen, met een uitsparing in het kruis. Soms wordt er omwille van de stevigheid een stokje tussen de benen geplaatst. De binnenkant is zacht, zodat de huid niet beschadigd raakt. Een gipsbroek wordt meestal aangelegd voor een periode van zes weken tot drie maanden. De gipsbroek kan niet worden afgedaan. Als er problemen zijn met het gips of als het gips niet (meer) goed zit, wordt een gipswissel gedaan. De gipsbroek wordt tijdens een ziekenhuisopname aangemeten onder narcose. 9

10 Verzorging kind met gipsbroek Bij de verzorging van een kind met een gipsbroek komen vele zaken kijken. We geven u er uitleg over. Plassen en ontlasting Vies gips door ontlasting en/of urine is een veel voorkomend probleem. Nat gips kan gaan stinken en wondjes veroorzaken. Bij niet-zindelijke kinderen kan een kleine luier, maandverband of kraamverband in het open gat van de gipsbroek worden aangebracht. Hier overheen gaat dan een gewone ( één grotere maat dan normaal voor het gewicht van uw kind) luier om de inlegger op zijn plaats te houden. Het is belangrijk uw kind regelmatig te verschonen om doorlekken te voorkomen, aangeraden wordt om dit om de 3 uur te doen. Huidverzorging Huidinspectie rondom de gipsbroek is erg belangrijk. Als het gips nat wordt of schuurt, kunnen smetplekjes en wondjes ontstaan. Uw kind kan erge jeuk krijgen en door eraan te krabben kleine wondjes maken onder het gips, met infecties tot gevolg. Daarom is het belangrijk om het gips droog te houden. Verder is het verstandig om het kind bijvoorbeeld uit de zon te houden in verband met zweten onder het gips. 10

11 Wassen Het gips mag niet nat worden en daarom mag uw kind niet in bad of onder de douche. Zolang uw kind een gipsbroek heeft moet u dus met de hand uw kind wassen. Het haren wassen gaat het eenvoudigst wanneer het kind op de rug op een (plastic) aankleedkussen op het aanrecht ligt met het hoofdje boven de wasbak. Tijdens het wassen kan er voor de zekerheid een vuilniszak over het gips gelegd worden zodat dit niet nat wordt. 11

12 Eten en drinken Kinderen in een gipsbroek bewegen minder dan normaal. Ze verbruiken hierdoor minder energie en hebben dus ook minder calorieën nodig. Door het gebrek aan beweging kan er obstipatie ontstaan. Als u uw kind veel laat drinken en kleine porties voeding aanbiedt, kunt u dit voorkomen. Biedt zo min mogelijk gasvormende producten aan - zoals koolzuurhoudende dranken, uien, bonen en erwten - omdat deze darmkrampen kunnen voorkomen. Voor kinderen die de fles nog krijgen, is het belangrijk om na de voeding ook echt even tijd uit te trekken voor het laten van een boertje. Dit gaat vaak moeizamer dan voorheen. Slapen Een belangrijk aandachtspunt is de houding in bed. Het slapen met een gipsbroek is voor sommige kinderen erg lastig, anderen hebben er helemaal geen problemen mee. Het bed moet breed genoeg zijn voor de gipsbroek. Leg uw kind altijd op de rug in bed. Verder kan er een kussen onder de beentjes gelegd worden. Met een juiste maat kussen drukt het gips niet in de rug of de buik en is er minder kans op stuwing (ophoping van vocht of bloed) in de voetjes en beentjes. Uw kind kan het met de gipsbroek sneller warm hebben. Houd hier rekening mee met het toedekken van uw kind. 12

13 Spelen en bewegen Probeer uw kind zo normaal mogelijk te behandelen en bij zoveel mogelijk activiteiten te betrekken. Uw kind kan niet lopen, maar kruipen of tijgeren lukt vaak nog wel. Om het gips en de kleding te beschermen, kunnen er knielappen of kniebeschermers om gedaan worden. Na verloop van tijd kan een kind in een gipsbroek zich vaak omrollen. In buikligging kan het proberen te kruipen, door zich met de armen af te zetten. Bij uitzondering gaat een kind soms staan in een gipsbroek, maar dit mag niet worden gestimuleerd door het kind bijvoorbeeld zelf rechtop te zetten. Uw kind mag best op de buik gelegd worden om te spelen. Verder mag uw kind neergezet worden. Let u er dan goed op dat het niet om kan vallen. Er zijn hulpmiddelen te huur om het spelen en bewegen makkelijker te maken, zoals een aangepaste kinderstoel. Kleding De kleding die uw kind past, hangt af van de grootte van de gipsbroek en of er tussen de benen een stok zit. Een romper kan het beste één tot twee maten groter zijn dan normaal. Shirts en truitjes kunnen gewoon in de eigen maat worden gedragen. Broekjes en rokjes zullen één tot twee maten groter gedragen moeten worden. Kinderen met een stok tussen de benen kunnen broekjes aan met een binnenbeensluiting. Deze zijn te bestellen of makkelijk zelf te maken. Vaak hebben kinderen koude voeten; in dat geval altijd sokjes aandoen. 13

14 Vervoeren Uw kind is zwaarder en meestal breder dan normaal, wat de nodige gevolgen heeft voor het vervoer. Til uw kind altijd aan het gips op. Een autostoeltje of wandelwagen kunt u huren bij Vereniging Aangeboren Heupafwijkingen. Bij smaller gips kan een brede kinderwagen of maxicosy gebruikt worden, eventueel opgevuld met wat kussens onder de billen. Bij breed ingegipste kinderen kan een tweeling kinderwagen, een bolderkar of een ouderwets fietszitje met open zijkant gebruikt worden. Het dragen in een rugzitje of draagzak is gunstig voor de ontwikkeling van het heupgewricht. Bij oudere kinderen kan er een rolstoel opgevuld worden met kussens of schuimrubber onder de billen. Veiligheid van uw kind staat voorop. Controle gipsbroek Eenmaal thuis moet u iedere dag het gips controleren. De verpleegkundige zal u tonen hoe u aan de hand van onderstaande punten een goede observatie kunt doen. Let er op of: het gips niet te strak zit; er geen scherpe randjes/uitsteeksels aan de gipsbroek zitten; de voetjes roze en warm zijn; de voetjes en tenen nog kunnen bewegen; het gips droog bijft. 14

15 Massage van de voetjes verbetert de doorbloeding in de voetjes. Veel voorkomende problemen Bij de verzorging van een kind met een gipsbroek kunnen zich ook de nodige problemen voordoen. We geven u er uitleg over. Nat gips Gips dat nat wordt, kan zacht worden waardoor de vorm kan veranderen. Mocht het gips nat worden, dan kan het droog geföhnd worden. Wilt u er daarbij goed op letten dat het gips en dus het been niet te heet worden. Vies gips Vies gips kan schoongemaakt worden met een vochtige doek of billendoekjes. Daarna kunt u het eventueel drogen met een niet hete föhn. Stinkend gips Het is bijna niet te voorkomen dat het gips gaat stinken. Zonodig kan er een luchtje op het gips gespoten worden. Wel moet u goed controleren of er geen reden is voor het stinken, bijvoorbeeld een wondje onder het gips. 15

16 Kruimelend of slijtend gips Aan de randen van het kruimelende of slijtende gips kan er eventueel vilt met een plakrand geplakt worden. Deze kunt u meekrijgen vanuit de gipskamer van het ziekenhuis. Jeuk Bij jeuk kan er gedept worden met lotion alba. Wrijft u de lotion zo ver mogelijk onder het gips. Gebruik geen talkpoeder, omdat dit gaat korrelen en onder het gips komt te zitten. Let er goed op dat het kind NIET onder het gips gaat krabben!! Hiermee kunnen er wondjes onder het gips gemaakt worden. Huidirritatie Het belangrijkste is om de huid onder het gips goed schoon en droog te houden. Op rode plekjes kan zinkzalf gesmeerd worden. Bij wondjes kunt u de gipsmeester waarschuwen.

17 Belangrijke telefoonnummers Bij vragen en/of problemen kunt u contact opnemen met de volgende personen of afdelingen: De eerste 24 uur na ontslag uit het ziekenhuis kunt u contact opnemen met de kinder- en tienerafdeling, telefoonnummer (0341) Daarna kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met de gipskamer van het ziekenhuis, telefoonnummer (0341) Buiten kantooruren en in het weekend kunt u contact opnemen met de spoedeisende hulp, telefoonnummer (0341)

18 Informatie Voor meer informatie kunt u terecht bij de Vereniging aangeboren heupafwijking. Hier kunnen ze u meer informatie geven over heupdysplasie, de gipsbroek en verhuuradressen van hulpmiddelen. Vereniging Aangeboren Heupafwijkingen Telefoonnummer: (0570) Internet: Informatie over aangepaste kleding:

19 Uitgave: Patiëntencommunicatie Vormgeving: PR&Communicatie Harderwijk, februari 2013 CAZ KI

20 Ziekenhuis St Jansdal Wethouder Jansenlaan DG Harderwijk Postbus AC Harderwijk Telefoon (0341)