Vaccinatie baarmoederhalskanker. Gynaecologie

Transcriptie

1 Vaccinatie baarmoederhalskanker Gynaecologie

2 Inleiding Als u nog nooit van het Humaan Papillomavirus (hierna te noemen: HPV) en baarmoederhalskanker heeft gehoord, dan bent u niet de enige. Ondanks het feit dat het virus veel voorkomt is de bekendheid ermee nog gering. Vrouwen en mannen kunnen besmet raken met het HPV, maar een besmetting veroorzaakt niet altijd klachten. Wat is het HPV? Het HPV is een virus dat wordt overgedragen door middel van seksueel contact. Het komt in deze regio relatief vaak voor. Er zijn veel verschillende typen van het virus bekend en allemaal hebben ze een nummer. Veel mensen die het virus bij zich dragen hebben hiervan geen klachten of symptomen. Zij kunnen het virus overdragen aan anderen zonder dat ze dit zelf weten. Van bepaalde virustypen, zoals HPV-16 en HPV-18 is bekend dat ze bij een langdurige infectie de cellen van de baarmoederhals kunnen veranderen. Uiteindelijk kan daardoor baarmoederhalskanker ontstaan. Zowel vrouwen als mannen kunnen door het HPV worden geïnfecteerd. Meer dan 75% van de seksueel actieve mensen zullen tijdens hun leven in contact komen met het virus en besmet raken. Iedereen die seksueel contact heeft gehad, waaronder huid op huid contact, huid op slijmvlies contact of slijmvlies op slijmvlies contact in de schaamstreek met iemand die het HPV virus bij zich draagt kan geïnfecteerd raken. Het is dus ook mogelijk geïnfecteerd te raken met het HPV zonder geslachtsgemeenschap te hebben. Eenmalig contact met het virus kan voldoende zijn om geïnfecteerd te raken. Het is aangetoond dat de meeste vrouwen en mannen in contact komen met het virus in hun jongere levensjaren. Hoewel het HPV veel voorkomt, wordt het gelukkig in 80% van de gevallen door het immuunsysteem van het lichaam afgebroken. Soms blijft het virus sluimerend aanwezig in het slijmvlies en kan op de langere termijn ziekten veroorzaken zoals baarmoederhalskanker, kanker van de schede, kanker van de schaamlippen of kanker van de anus. Ook kunnen bepaalde typen van dit virus genitale wratten veroorzaken (HPV-6 en HPV-11). Uitstrijkje De meeste vrouwen komen door een afwijkend uitstrijkje te weten dat ze het HPV bij zich dragen. Het maken van een uitstrijkje gebeurt tijdens een gynaecologisch onderzoek en hiermee kunnen afwijkende cellen van de baarmoederhals worden opgespoord. Een uitstrijkje wordt gemaakt door uw huisarts of de gynaecoloog. Dit gebeurt zowel bij specifieke klachten, als tijdens het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. Vrouwen van 30 tot 60 jaar worden elke vijf jaar opgeroepen om een uitstrijkje te laten maken in het kader van dit programma. In Nederland worden ongeveer afwijkende uitstrijkjes per jaar ontdekt via dit bevolkingsonderzoek. Van alle afwijkende uitstrijkjes wordt 100% veroorzaakt door het HPV, waarvan 70% wordt veroorzaakt door subtype 16 of 18. 2

3 Klachten van tussentijds bloedverlies, bloederige afscheiding, bloedverlies na gemeenschap of bloedverlies als u 1 jaar of langer geen menstruatie meer hebt gehad, kunnen redenen zijn om een extra uitstrijkje te laten maken, ook op jongere of oudere leeftijd. Indien u zich niet laat behandelen na een afwijkend uitstrijkje, kan de afwijking zich ontwikkelen tot kanker. Genitale wratten Genitale wratten worden veroorzaakt door bepaalde typen van het HPV. In veel gevallen zijn de HPV-typen 6 of 11 hiervoor verantwoordelijk. Genitale wratten zijn niet kwaadaardig. Het zijn huidkleurige bultjes in het gebied van de uitwendige geslachtsorganen of in de buurt van de anus van zowel mannen als vrouwen. De wratten kunnen pijn doen, jeuken, bloeden en een ongemakkelijk gevoel geven. In Nederland krijgen ongeveer mensen deze aandoening. Genitale wratten zijn vaak moeilijk afdoende te behandelen omdat ze de neiging hebben terug te komen. Baarmoederhalskanker Baarmoederhalskanker is niet erfelijk. Het wordt veroorzaakt door bepaalde typen van het HPV. Ondanks een goed functionerend bevolkingsonderzoek komt ook in Nederland baarmoederhalskanker nog veel voor. Per jaar worden in Nederland tussen de 450 en 600 nieuwe gevallen van baarmoederhalskanker ontdekt. Per jaar overlijden in Nederland nog altijd tussen de 150 en 200 vrouwen aan de gevolgen van baarmoederhalskanker. In Europa is het zelfs zo dat elke 18 minuten een vrouw overlijdt aan baarmoederhalskanker. In Europa wordt baarmoederhalskanker dan ook gezien als de tweede meest fatale kankersoort bij jonge vrouwen in de leeftijdsfase tussen de 15 en 44 jaar. De behandeling van baarmoederhalskanker bestaat uit een grote gynaecologische operatie en/of bestraling. Belangrijk blijft dus: voorkomen is beter dan genezen! Vaccinatie Sinds november 2006 is het in Nederland mogelijk om gevaccineerd te worden tegen verschillende typen van het HPV. Daarmee verkleint u het risico op baarmoederhalskanker en de voorstadia hiervan. Ook verkleint u daarmee de kans op het krijgen van genitale wratten na een besmetting met het HPV. Het betreft het eerste vaccin tegen kanker en het is in de eerste vijf jaar 100% effectief gebleken. Het vaccin is helaas momenteel nog maar beperkt opgenomen in het verstrekkingenpakket van de zorgverzekeraars. In de toekomst zal dit vaccin wellicht opgenomen worden in het Rijksvaccinatiepakket. De vaccinatie bestaat uit drie opeenvolgende injecties: de eerste injectie op de gekozen datum, de tweede injectie ongeveer twee maanden na de eerste injectie en de derde injectie ongeveer zes maanden na de eerste injectie. De totale kosten van dit vaccinatiepakket bedragen ongeveer 375 en worden op dit moment dus meestal nog niet vergoed. 3

4 Het vaccin is het meest effectief als het gegeven wordt voor het eerste seksuele contact, omdat dan de kans dat er al een HPV-infectie heeft plaatsgevonden het kleinst is. Het vaccin is bestemd voor jongens en meisjes tussen de 9 jaar en de 15 jaar, en voor jonge vrouwen tussen de 16 jaar en de 26 jaar. Bij personen die al een infectie met een of meerdere van de HPV-typen van het vaccin hebben doorgemaakt, zal het vaccin bescherming bieden tegen de overige vaccingerelateerde HPV-typen. Dus ook oudere dames kunnen gevaccineerd worden, maar als eenmaal besmetting met het HPV heeft plaatsgevonden is het vaccin niet meer zo effectief. Of vaccinatie dan nog zinvol is moet nog worden onderzocht. Dit vaccin is ook bestemd voor jongens. Zij worden als de grootste bron gezien van verspreiding van het virus en ook zij kunnen wratten krijgen. Het vaccin werkt tegen HPV-infecties met de typen 16 en 18. Deze twee typen zijn verantwoordelijk voor 70% van de gevallen van baarmoederhalskanker. Het maken van uitstrijkjes via het bevolkingsonderzoek blijft echter belangrijk. Immers, niet iedereen zal kiezen voor vaccinatie en alle vrouwen ouder dan 26 jaar vallen in principe buiten de doelgroep van vaccinatie. Iedereen wordt dus nog gewoon opgeroepen voor het maken van een uitstrijkje via het bevolkingsonderzoek. Vaccinatie in combinatie met screening door middel van een uitstrijkje maakt de kans op het ontwikkelen van baarmoederhalskanker kleiner. Mogelijke bijwerkingen De mogelijke bijwerkingen van het vaccin zijn gelijk aan ieder ander vaccin. De injectieplek kan wat rood, gezwollen of pijnlijk zijn en er kan koorts optreden. Ook kunt u last krijgen van jeuk op de injectieplek. Deze bijwerkingen zijn veelal van voorbijgaande aard. Afspraak maken Indien u een afspraak wilt maken voor vaccinatie kunt u hiervoor terecht op het spreekuur bij de gynaecoloog. Een afspraak kunt u maken via de secretaresse van Gynaecologie (voor adresgegevens zie achterzijde). Na het maken van de afspraak wordt het recept van het vaccin aan u toegestuurd. U dient het vaccin in de apotheek op te halen en mee te nemen naar het ziekenhuis. In Orbis Medisch Centrum wordt u gezien door een verpleegkundige en een gynaecoloog. Eerst heeft u een intakegesprek. Denk vooraf al na over de vragen die u wilt stellen en zet deze zo nodig op papier. De gynaecoloog zal u vragen naar uw algehele gezondheid, uw medicijngebruik en eventuele allergieën. Tevens krijgt u gedurende dit gesprek nog informatie over de vaccinatie. Het vaccinatiepakket Het vaccinatiepakket bestaat uit drie opeenvolgende injecties. Pas op de dag dat u de afspraak voor vaccinatie heeft, haalt u het vaccin op bij uw apotheek. 4

5 Het vaccin moet namelijk gekoeld bewaard worden bij een temperatuur van 2 tot 8 graden. Indien u het vaccin niet op het moment van ophalen laat injecteren, dient u het vaccin in de koelkast te bewaren, echter niet in de vriezer. Bewaar de injectiespuit in de buitenverpakking ter bescherming tegen licht. Ook de vervolgafspraken voor het toedienen van de tweede en derde injectie worden door de secretaresse voor u gemaakt. Wanneer u verhinderd bent op het afgesproken tijdstip, dient u dit zo spoedig mogelijk door te geven aan de secretaresse van Gynaecologie. Tot slot Wanneer u na het lezen van deze folder nog vragen heeft bel dan gerust met het secretariaat van Gynaecologie. Deze informatie vindt u ook terug op onze website 5

6 U heeft een afspraak Op om uur Op om uur Op om uur Orbis Medisch Centrum Dr. H. van der Hoffplein BG Sittard-Geleen Telefoon Voor bellen naar een 088-nummer met een vaste telefoon wordt lokaal tarief berekend. Door een aantal providers van mobiele telefonie worden 088-nummers gezien als servicenummer. Dit kan betekenen dat bellen naar onze organisatie duurder is dan het normale tarief. Bekijk voor meer informatie de voorwaarden van uw provider. Gynaecologie Meldpunt Oost 11 Afsprakennummer: Op werkdagen: en uur Informatienummer Op werkdagen: en uur Buitenpoli Echt Zorgcentrum De Egthe De Egthe EX Echt Internet