De opvoedingsdriehoek. Ann Li Thuisbegeleider bij Feniks

Transcriptie

1 De opvoedingsdriehoek Ann Li Thuisbegeleider bij Feniks

2 Een woord vooraf Wat is normaal? Ieder kind is anders 1 op 4 sociale interacties bij kinderen onder 5j is agressief Ongeveer 70% van alle peuters hebben minstens 1 keer per dag een driftbui Een goede ouder is een ouder die het karakter van zijn kind aanvaardt en er zoveel mogelijk op inspeelt Vooruitgang wordt gekenmerkt door sprongen, terugvallen, evenwicht vinden en dan terug groeien (cfr de sprongetjes bij baby s) Alle ouders maken fouten: wees niet te streng voor jezelf. Het is wat je ermee doet. Het is bvb ok om sorry te zeggen.

3 Wat kan de opvoedingsdriehoek mij bieden? Het is een theorie die de nadruk legt op het positieve. Het zijn richtlijnen die je kunnen helpen bij de opvoeding van je kind. Het is geen stappenplan. Voel je niet schuldig als je het anders doet. Hoe je jouw driehoek concreet invult, hangt af van jouw opvoedingsstijl. Iedere driehoek ziet er anders uit.

4 Straf Time out Afleiden Negeren Structuur en duidelijkheid Beloningen beloningssystemen Aanmoedigen Complimenten geven Betrokkenheid

5 De basis: betrokkenheid Iedere ouder houdt van zijn kind, maar het is belangrijk dat het kind dit ook voelt. Er zijn heel veel dingen die we doen uit liefde voor ons kind, maar waar het kind niet rechtstreeks onze betrokkenheid voelt (bvb. werken, opruimen, koken, ). Soms is het beter iets samen te doen met je kind en minder tijd te steken in activiteiten waar je kind je betrokkenheid niet rechtstreeks voelt. ( verwachtingen als ouder) Als je samen speelt, volg dan de leiding van je kind en laat hem het tempo bepalen Maak altijd een verschil tussen het afkeuren van een gedrag en het afkeuren van een kind!

6 Aanmoedigen en complimentjes geven Als we ons kind een compliment geven wanneer het iets goed doet, zal het weten dat het iets goed heeft gedaan en zal het meer geneigd zijn om dat gedrag vaker te stellen ( cfr wij op het werk) We bouwen ons zelfbeeld op ahv wat anderen ons zeggen. Weten waar je goed in bent is belangrijk om een positief zelfbeeld te krijgen. Mensen met voldoende zelfvertrouwen kunnen makkelijker nieuwe en moeilijke uitdagingen aan. Ze blijven bovendien langer gemotiveerd bij moeilijke taken 75% positieve dingen tov 25% negatieve

7 Hoe effectief complimentjes geven? Maak contact. Zorg ervoor dat je de aandacht hebt van je kind. Kijk je kind aan Raak het even aan Wees enthousiast Meen het

8 Wacht niet, maar geef direct een compliment Wacht niet op een goed moment Als je direct een compliment geeft, zal het kind ook beter weten waarom je een compliment geeft Wees zo concreet mogelijk Niet: goed gedaan of flink Wel: goed dat je rustig blijft ook al plaagt broer/zus je of het is heel flink dat je terug op de zetel gaat zitten, ook al vind je dat geen leuke film

9 Formuleer het compliment op een positieve manier. Het kind moet weten welk gedrag verwacht wordt. Niet: goed dat je niet vecht Wel: goed dat jullie rustig samen spelen Zie de kleine stapjes die je kind zet en moedig hem/haar aan Vb: karen is zich aan het aankleden en is aan het dromen, maar heeft haar broek al aangedaan Super dat je broek al aan is. Nu de rest nog!

10 Geef zo vaak mogelijk een compliment Hoe vaker je het herhaalt, hoe groter de kans dat het gedrag gesteld wordt Geef geen compliment met kritische opmerkingen of vergelijkingen Niet: goed dat je eindelijk aangekleed bent, maar moest dat nu zo lang duren? Niet: goed dat je beneden bent, maar zus zit hier al 5, hoor Het kind moet voelen dat je oprecht blij bent met de inspanningen Geen sarcasme of cynisme

11 Beloningen Er zijn verschillende soorten beloningen: Tastbaar (iets lekker, een privilege, cadeautje, geld, ): vooral voor het bereiken van een specifiek doel Sociaal (aandacht, prijzen en aanmoedigen): bij het leren van nieuw gedrag of nieuwe vaardigheden 2 manieren om tastbare beloning te geven: Op het moment dat het kind het gewenste gedrag vertoont Samen een beloningssysteem maken Als je een tastbare beloning geeft, zeg dan altijd er bij waarom dat is en geef een compliment Beloningen moeten niet duur zijn. Liefst van al doen kinderen samen iets Belonen is niet hetzelfde als omkopen. Omkopen is op voorhand de beloning al geven.

12 Beloningssysteem Beloningssystemen vergen veel werk. Als je er eenmaal mee start, moet je doorzetten. Anders begin je er best niet aan. Beloningssystemen gaan om Beloningen: niet straffen Aanleren van nieuwe gedrag Het moet om zeer concreet gedrag gaan: Niet: kamer opruimen Wel: elke avond voor het slapen al het speelgoed in de kast leggen

13 Beloningssysteem Formuleer het gedrag op een positieve manier: zeg wat het gewenste gedrag is Verander niet te veel: kies 1 of 2 gedragingen waarvan je wilt dat het kind het vaker stelt Spreek een vast moment af om het systeem in te vullen en om de beloning te geven Een beloning liefst zo snel mogelijk geven nadat het kind het gewenste gedrag heeft gesteld Wanneer het gedrag geautomatiseerd is, kan je overschakelen naar een ander gedrag Complimentjes mogen altijd gegeven worden

14 Structuur: duidelijkheid creëren We zijn allemaal gebaat bij structuur, niet enkel kinderen hebben het nodig. Structuur creëert duidelijkheid en voorspelbaarheid. Dit maakt dat je kind overzicht heeft en dat het zich veilig voelt. We maken onderscheid tussen: Structuur in plaats: vb omkleden in de badkamer Structuur in tijd: vb tanden poetsen na bad

15 Grenzen stellen Kinderen hebben behoefte aan zowel veiligheid als exploratie. Het is normaal dat kinderen soms ongehoorzaam zijn (1/3 e ongehoorzaam). Ze moeten wel leren om direct te luisteren als er gevaar is. Testen van grenzen is ook: Drang naar zelfstandigheid (=goed teken!) Kijken hoe consequent de ouder is Ouders hebben meer macht en verantwoordelijkheid. Dit biedt veiligheid Kinderen leren zichzelf te beheersen als ze een nee krijgen Kinderen leren rekening houden met anderen Grenzen stellen is het kind leren dat het verantwoordelijk is voor het gedrag dat het stelt (cfr testen van grenzen) Het gaat erom de macht niet te misbruiken Kinderen mogen zeggenschap hebben, maar de ouders moeten de leiding kunnen overnemen Ouders kunnen de controle meer loslaten naarmate de kinderen ouder zijn

16 Hoe kan je op een goede manier opdrachten geven? Vraag niet te vaak iets. Geef je kind de tijd om de opdracht uit te voeren Geef je opdracht op een beleefde en vriendelijke manier: modelleren Vermijd vragen, tenzij het kind nee mag zeggen (belangrijk dat kind controle mag hebben) Geef 1 opdracht per keer: vraag niet te veel Wees duidelijk en concreet: hou het kort Gebruik doe-opdrachten ipv stopopdrachten Geef waarschuwingen en herinneringen en wacht het goede moment af Geef je kind een keuze: of of of als dan Geef een compliment als je kind luistert Ondersteun elkaar als ouder: vorm een ouderlijk front

17 Negeren

18 Wanneer negeren? Negeren werkt alleen als het kind voldoende positieve aandacht krijgt: 75% vs 25% Observeer! Je mag je kind negeren als het op een negatieve manier aandacht vraagt (vb zeuren, tegenspreken, vloeken, driftbuien). Je mag je kind niet negeren als het zichzelf of anderen pijn doet, destructief is of als dat niet veilig is. Voorbeeld: als je kind een woedebui heeft omdat het geen snoepje krijgt, mag je het negeren.

19 Hoe negeren? Je moet de kamer niet verlaten. Vergeet niet dat negatieve aandacht ook aandacht is. Negeren is alle aandacht wegnemen. Let op je lichaamstaal. Wees niet boos, maar wel kordaat. Vermijd oogcontact Als je beslist om te negeren, moet je ook doorzetten. Als je halverwege toegeeft, zal je kind enkel leren dat het moet volhouden om zijn zin te krijgen. Geef je kind zo snel mogelijk terug positieve aandacht

20 Afleiden Door te negeren gaat je kind niks nieuws leren. Soms is het goed om af te leiden als het moment zich voordoet Voorbeeld: kind begint vervelend te doen, omdat het al heel lang in de auto zit Optie 1: ouder geeft een preek Optie 2: ouder negeert het kind Optie 3: ouder zingt een lied Geef je kind een compliment als het terug rustig is en het gewenste gedrag stelt Afleiden is niet hetzelfde als vermijden

21 Time Out Een time out is niet hetzelfde als een straf! Het doel van een time out is om terug rustig te worden Het kind mag zelf bepalen wanneer het rustig genoeg is om terug te komen (eventueel terugsturen) Oefen het eerst een aantal keer Wees model: ga zelf even afkoelen als je boos bent

22 Hoe een Time Out voorbereiden? Leg uit wat een TO is en waarvoor het dient. Toon je kind de plaats waar hij naartoe moet gaan als het even te veel is. Oefen het eens. Zeg erbij dat het een oefening is. Vraag consequent aan je kind om in TO te gaan als hij even moet afkoelen Blijf kalm Wanneer het kind terug rustig is, kan je bespreken welk gedrag je wenst te zien en wat je storend vindt.

23 Richtlijnen voor straf Soms moet je straffen. Een kind kan enkel voldoen aan onze verwachtingen als het weet wat die zijn. De straf moet in verhouding zijn met wat je kind heeft gedaan. Het moet ook passen bij zijn leeftijd. Geef je kind op voorhand de keuze en bespreek de gevolgen Een goede straf is een natuurlijk en logisch gevolg van het ongewenste gedrag. Er zijn verschillende soorten straf: Je kan iets wegnemen (vb speelgoed afpakken) Je kan iets niet doen (vb geen ijsje geven) Je kan iets doen (vb vroeger naar huis gaan) Zeg waarom je straft en welk gedrag wel aanvaardbaar is. Als je dreigt, moet je je dreigement ook kunnen uitvoeren!

24 Nadelen van straf Via straf leert een kind geen nieuw gedrag Veel straffen zorgt voor een onaangename sfeer Veel straffen is slecht voor het zelfvertrouwen Kinderen kunnen bang worden voor de bestraffer

25 Hij moet het voelen! Soms zeggen ouders dat ze willen dat een straf impact heeft. Het probleem is dat kinderen na een tijd wennen aan een bepaalde straf. Ouders moeten dan escaleren om dezelfde impact te hebben. Door te straffen laat je merken aan je kind dat bepaalde dingen echt niet mogen. Straffen om te kwetsen is niet nodig. Het is niet omdat je kind niet huilt, dat de boodschap niet duidelijk is.

26 Wat met fysieke straffen? Fysiek geweld heeft verschillende negatieve effecten. Het is slecht voor jullie relatie. Je kind kan zich dan niet meer veilig voelen bij jou. Als je andere mensen geen pijn mag doen, dan mag jij dat ook niet. Jij bent altijd model van hoe je kind zich moet gedragen. Fysiek geweld is vaak het gevolg van onze wanhoop. Het is iets dat we doen als we het echt niet meer weten of veel te boos zijn. Als je goed leert observeren, zie je na een tijd andere oplossingen en kan je ingrijpen voor het te laat is.