N ec ke. Oplegnotitie panelonderzoek afvalinzameling. Gemeenteraad Kaag en Braassem. Necker van Naem (Nicolette Ouwerling)

Transcriptie

1 N ec ke r Oplegnotitie panelonderzoek afvalinzameling Gemeenteraad Kaag en Braassem Necker van Naem (Nicolette Ouwerling) Aanleiding onderzoek Voor u ligt de rapportage van het onderzoek naar afvalinzameling. Aanleiding voor dit onderzoek vormt het nieuwe afvalbeleid dat in Kaag en Braassem wordt opgesteld. Het online onderzoek had als doel om inwoners van de gemeente aan de voorkant van dit beleidsproces te betrekken en te bepalen waar hun voorkeuren liggen. Tijdens de presentatie op 7 september krijgt u een toelichting op de volgende zaken: 1 De opzet en methode van het onderzoek; 2 De belangrijkste inhoudelijke uitkomsten van het onderzoek; 3 De resultaten in termen van bereik en respons en lessen voor de toekomst. Belangrijkste uitkomsten van het onderzoek In de bijlage vindt u de complete uitkomsten van het onderzoek. De belangrijkste resultaten zetten wij hieronder alvast voor u op een rij. Onderzoeksmethodiek: / 544 inwoners uit gemeente Kaag en Braassem deelgenomen aan het onderzoek. Het panel in Kaag en Braassem bestond voorafgaand aan het onderzoek uit 145 respondenten. Van de deelnemers hebben 295 aangegeven vaker aan dit soort onderzoek mee te willen doen en op de hoogte gehouden willen worden over de uitkomsten van het onderzoek. Het totale panel dat voor een volgend onderzoek kan worden benaderd bestaat daarmee uit 440 inwoners. / Het onderzoek is verspreid onder het panel van De Stem Van in Kaag en Braassem, via een weblink op de website van de gemeente Kaag en Braassem, via social media, de huis-aan-huis krant en doormiddel van geo-targeting aangeboden in de App van NU.nl en van De Telegraaf. Vooral de mix van middelen heeft geleid tot hoge respons. Inhoudelijk: / Aan inwoners is gevraagd op welke wijze volgens hun het milieudoel van maximaal 100 kilogram restafval per inwoner per jaar in 2020 behaald kan worden. / 33% van respondenten is bereid extra te betalen, zodat de gemeente afval beter kan scheiden. / 88% van respondenten is bereid één of meerdere activiteiten uit te voeren, al dan niet voor een financiële compensatie, voor een betere scheiding van afval. Geordend op basis van populariteit (van meest naar minst populair) zijn inwoners bereid de volgende activiteiten uit te voeren: o een extra minicontainer hebben voor papier en/of plastic; o (verder) lopen met restafval naar ondergrondse afvalcontainer; o betalen per keer dat restafval wordt aangeboden. Bespreekpunten voor de raad Nu het onderzoek is afgerond liggen er een aantal keuzes open voor de raad. Ook deze zullen aan bod komen tijdens de toelichting op 7 september. Het gaat dan om de volgende zaken: / Kaderstellen: Wat betekenen de uitkomsten van het onderzoek voor de uitgangspunten die de raad wil benoemen? Neemt de raad de mening van de inwoners op alle punten voor 100% over? / Communicatie: Wat wil de raad naar de inwoners - ook degenen die niet hebben meegedaan - communiceren over de resultaten van het onderzoek en de toekomstige mijlpalen? / Participatie: Het online onderzoek heeft in korte tijd een hoge respons opgeleverd en het burgerpanel in Kaag en Braassem is hiermee naar een aantal van 450 inwoners gegroeid. Betekent dit positieve resultaat dat de raad vaker van plan is om inwoners online te raadplegen? Zo ja, welke onderwerpen lenen zich hiervoor? Vindt de raad het van belang om in de toekomst beter te kunnen toetsen op representativiteit? Tijdens de toelichting op 7 september zullen wij stil staan bij deze vervolgstappen voor de raad. Deze toelichting zal worden gegeven door Necker van Naem aan de hand van een presentatie waarin veel ruimte zal zijn voor vragen.

2 Resultaten Panelonderzoek afvalinzameling Kaag en Braassem Gemeente Kaag en Braassem Commissie vernieuwing t.a.v. B. Sepers Griffier Postbus AA Roelofarendsveen Contactpersoon: Nicolette Ouwerling T E. nicolette@necker.nl Datum:

3 Necker ^ wan Naem Inhoudsopgave 1 Inleiding onderzoek 1 2 Uitkomsten / Variabelen binnen afvalbeleid / Restafval naar ondergrondse verzamelcontainer / Extra minicontainer(s) voor betere scheiding afval / Betrokkenheid respondenten 9 Bijlage 1: Onderzoeksverantwoording 10 Rapportage panelonderzoek afvalinzameling gemeente Kaag en Braassem i

4 1 Inleiding onderzoek De gemeenteraad van Kaag van Braassem wil graag op een nieuwe en moderne wijze de communicatie met zijn inwoners vorm geven. Zijn de huidige vormen van inspraak nog wel van deze tijd? Hoe kunnen burgers beter betrokken worden bij het beleid? Om deze vragen te beantwoorden, heeft de raad de commissie Vernieuwing opgericht. Eén van de manieren om inwoners te betrekken bij beleid(svorming) is een burgerpanel en het online bevragen van inwoners binnen de gemeente. Op woensdag 20 mei vond op initiatief van de commissie Vernieuwing een workshop met raadsleden plaats, waarin werd ingegaan op de mogelijkheden omtrent burgerpanels, geo-targeting en online enquêtes. Tevens hebben raadsleden tijdens deze workshop een onderwerp gekozen voor het online pilot-onderzoek: de afvalinzameling binnen de gemeente. In Kaag en Braassem wordt een nieuw afvalbeleid opgesteld, mede om het milieudoel van maximaal 100 kilogram restafval per inwoner per jaar in 2020 te halen. Het online onderzoek had als doel om bewoners aan de voorkant van dit beleidsproces te betrekken en te bepalen waar de voorkeuren liggen. Het onderzoek vond plaats tussen 22 juni en 12 juli en is uitgevoerd door Necker Interact. De vragenlijst is uitgezet onder de leden van het panel van De Stem Van in Kaag en Braassem, is beschikbaar gesteld via openbare links op meerdere websites en door middel van geotargeting gepromoot via de gemeentelijke kanalen, de app van NU.nl, de website van De Telegraaf Media Groep en Facebook advertenties. In totaal hebben 544 respondenten de vragenlijst volledig ingevuld. In deze rapportage leest u de resultaten van dit onderzoek. In bijlage 1 staat de onderzoeksverantwoording. Rapportage panelonderzoek afvalinzameling gemeente Kaag en Braassem 1

5 Necker van Naem 2 Uitkomsten 2.1 / Variabelen binnen afvalbeleid Bij het opstellen van het gemeentelijke afvalbeleid zijn er drie componenten die de vorm van het beleid bepalen 1. Dit zijn (1) de belasting voor het milieu/duurzaamheid van afvalverwerking, (2) de financiële kosten voor inwoners en (3) de inspanning die van inwoners wordt gevraagd. Deze drie componenten zijn aan elkaar verbonden. Dat betekent dat aanpassingen in één component invloed heeft op de andere componenten. In het onderzoek is de inwoners gevraagd welke component zij het belangrijkst vinden binnen het afvalbeleid van de gemeente (tabel 1). Een zo laag mogelijke belasting van het milieu wordt hierbij het vaakst aangeduid als de belangrijkste component. De inspanning die door de inwoners moet worden verricht en de kosten die hieraan verbonden zijn voor respectievelijk 32% en 23% van de respondenten het belangrijkst. Tabel 1: Belangrijkste component bij afvalverzameling. (n=544) Dat het milieu zo min mogelijk wordt belast Gemak uoor mij als inwoner Financiële kosten uoor mij als inwoner Geen uoorkeur 0% 10% 20% 30% 40% Inwoners zijn echter niet, of in beperkte mate, bereid extra te betalen zodat de gemeente hun afval beter kan scheiden (tabel 2). Twee derde van de respondenten geeft aan hier niets extra voor te willen betalen. Wanneer inwoners bereid zijn extra te betalen gaat het in de meeste gevallen om bedragen tot maximaal 25,- euro per jaar 2. De bereidheid om extra te betalen voor het scheiden van afval heeft een correlatie met de component die binnen het afvalbeleid het belangrijkst wordt gevonden (zie tabel 1). Wanneer respondenten een beperkte belasting voor het milieu het meest belangrijk vinden zijn ze in 41% bereid extra te betalen voor een betere scheiding van het afval. Als de component financiële kosten voor inwoners het belangrijkste is, is 19% bereid extra te betalen voor een betere afvalscheiding. 1 Aanname hierbij is dat de verhoudingen tussen de kosten en baten voor de gemeente gelijkt blijft. 2 In 2015 betalen eenpersoonshuishoudens in Kaag en Braassem 197 euro per jaar en meerpersoonshuishoudens 292 euro per jaar voor de afvalinzameling. Rapportage panelonderzoek afvalinzameling gemeente Kaag en Braassem 2

6 Tabel 2: Hoeveel bent u (als huishouden) bereid per jaar extra te betalen, zodat de gemeente uw afval beter kan scheiden? (n=554) niets tussen de 1 en 10 euro tussen de 11 en 25 euro 67% 1 4% 10% tussen de 26 en 50 euro tussen de 51 en 75 euro meer dan 75 euro Él 20% 40% 60% 80% Een grote meerderheid (88%) van de respondenten is bereid om één of meerdere activiteiten te ondernemen, zodat hun afval beter kan worden gescheiden (tabel 3). 64% van de respondenten geeft aan extra minicontainer(s) te willen hebben voor papier en/of plastic en 41% is bereid om met het restafval te lopen naar een ondergrondse afvalcontainer. Tabel 3: Wat bent u bereid te doen voor een betere scheiding van uw afval? (n=544) 3 Betalen per keer dat ik restafval aanbied Verder te lopen met restafval naar ondergrondse afvalcontainer Een extra minicontainer te hebben voor plastic en/of papier Geen van allen i 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Betalen per keer dat er restafval wordt aangeboden, in plaats van een vast bedrag per huishouden, is in tabel 3 de minst populaire activiteit voor een betere scheiding van het afval. De antwoorden op de open vraag 4 geven een mogelijke verklaring voor de negatievere houding tegenover betalen per keer dat restafval wordt aangeboden (gedifferentieerde tarieven). Relatief veel respondenten geven aan of verwachten dat er bij gedifferentieerde tarieven sprake zal zijn van 'dumping', waarbij restafval wordt gedumpt in minicontainers van anderen. De activiteiten uit tabel 3 zijn binnen het onderzoek eveneens separaat uitgevraagd, voor elke activiteit afzonderlijk is gepeild hoe respondenten hier tegenover stonden. Doordat de vraagstelling en context binnen deze uitvraag anders waren, zijn er verschillen zichtbaar in de mate waarin inwoners bereid zijn de 3 Respondenten konden meerdere activiteiten selecteren, waardoor de percentages bij elkaar opgeteld hoger liggen dan 100%. Het antwoord "geen van allen" was wel een unieke keuze. 4 Aan het einde van de enquête is de vraag gesteld: "Wilt u nog iets kwijt over dit onderzoek of over afvalinzameling in Kaag en Braassem?" Rapportage panelonderzoek afvalinzameling gemeente Kaag en Braassem 3

7 verschillende activiteiten uit te voeren. 5 Echter, de onderlinge verhoudingen tussen de activiteiten blijven wel gelijkwaardig. Ook binnen de separate uitvraag is betaling per keer dat restafval wordt aangeboden de minst populaire activiteit. 31 % van de respondenten gaf een positief antwoord op de stelling "Zou u willen betalen per keer dat de gemeente uw restafval inzamelt?". 5 Voorbeeld hiervan is de optie een extra minicontainer te hebben voor plastic en/of papier. In tabel 3 kiest 64% van de respondenten voor deze optie. Bij de separate uitvraag (tabel 7) antwoordt 78% van de respondenten 'ja' op de vraag of ze bereid zijn een extra minicontainer te hebben. Rapportage panelonderzoek afvalinzameling gemeente Kaag en Braassem 4

8 2.2 / Restafval naar ondergrondse verzamelcontainer Op dit moment maakt in Kaag en Braassem ongeveer 20% 6 van de huishoudens gebruik van een (ondergrondse) verzamelcontainer. Van de respondenten die op dit moment gebruik maken een verzamelcontainer is 77% van mening dat dit in hun buurt de meest geschikte methode is voor de inzameling van restafval. Van alle respondenten is 40% van mening dat een verzamelcontainer de beste methode is om restafval in hun buurt in te zamelen. Van de inwoners die op dit moment gebruik maken van minicontainers is 70% bereid hun restafval naar een ondergrondse afvalcontainer te brengen (tabel 4). Voor iets meer dan de helft van deze groep (37%) geldt dat ze dan wel minder willen betalen voor inzameling van restafval. Tabel 4: Zou u uw restafval naar een (ondergrondse) verzamelcontainer willen brengen? (n=490) Ja, alleen als ik minder hoef te betalen Nee, zelfs niet als ik minder hoef te betalen Ja 33% 37% 14% 15% Geen antwoord 1% 0% 10% 20% 30% 40% De helft van de respondenten is bereid tussen de 100 en 250 meter te lopen om hun restafval naar een verzamelcontainer te brengen (tabel 5). Meer dan een kwart (28%) van de respondenten wil minder dan 100 meter lopen naar een verzamelcontainer. Tabel 5: Hoeveel meter bent u bereid te lopen met uw restafval naar een (ondergrondse) verzamelcontainer? (n=346) minder dan 100 meter tussen de 100 en 250 meter 28% 50% tussen de 251 en 500 meter 13% meer dan 500 meter N.u.t. ben woonachtig in het buitengebied 5% 4% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Over de financiële compensatie die de gemeente moet bieden wanneer inwoners hun restafval naar een verzamelcontainer brengen verschillen de meningen sterk (tabel 6). De twee grootste groepen bevinden zich aan de twee uitersten van het spectrum. Meer dan één derde (37%) van de respondenten geeft aan dat ze ook zonder besparing bereid zijn hun restafval naar een verzamelcontainer te brengen. Terwijl 29% van mening is dat dit een besparing van meer dan 50,- per jaar op moet leveren. Dus wanneer inwoners 6 Beslisdocument verbetering afvalscheiding gemeente Kaag en Braassem (p. 5) Bureau Milieu & Werk BV. Rapportage panelonderzoek afvalinzameling gemeente Kaag en Braassem 5

9 vinden dat er een financiële compensatie tegenover moet staan, moet het volgens de respondenten gaan om een substantieel bedrag. Er is geen verband tussen het aantal meters dat inwoners bereid zijn te lopen naar een verzamelcontainer en de besparing die hier volgens hen tegenover zou moeten staan. Tabel 6: Bij welke besparing bent u bereid X 7 meter te lopen naar een (ondergrondse) verzamelcontainer voor uw restafval? (n=334) ook bij geen besparing tussen de 1 en 10 euro tussen de 11 en 25 euro tussen de 26 en 50 euro meer dan 50 euro 37% 2% 12% 21% 29% 30% 40% 7 Hierbij werd het antwoord ingeladen dat respondenten hadden gegeven bij de vraag: Hoeveel meter bent u bereid te lopen met uw restafval naar een (ondergrondse) verzamelcontainer? (tabel 5). Rapportage panelonderzoek afvalinzameling gemeente Kaag en Braassem 6

10 Necker van Naem 2.3 / Extra minicontainer(s) voor betere scheiding afval Van de 488 respondenten die op dit moment gebruik maken van minicontainers staat een ruime meerderheid (78%) positief tegenover extra minicontainer(s) bij hun huis voor papier en/of plastic (tabel 7). Bij de afweging hiervoor zijn de financiële kosten voor de inwoners van minder belang, 21% geeft aan dat ze hier alleen toe bereid zijn wanneer er een financiële compensatie tegenover staat. Tabel 7: Bent u bereid een extra minicontainer te hebben voor papier en/of plastic? (n=488) 57% Ja, alleen als ik minder hoef te betalen 21% I Nee, zelfs niet als ik minder hoef te betalen Nee Geen antiwoord 16% 1% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Een meerderheid (51%) van de respondenten die een extra minicontainer wil, is voorstander van minicontainers voor zowel plastic als papier (tabel 8). 44% van de respondenten een minicontainer voor alleen plastic afval. Onder de inwoners bestaat daarmee een zeer breed draagvlak (95%) voor een extra minicontainer voor plastic afval. Tabel 8: Waar wilt u een extra minicontainer voor hebben? (n=390) plastic papier zowel uoor plastic als papier 44% EEÜl 51% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Meer dan de helft (52%) van de respondenten die een minicontainer hebben is, ook als hen dit geen geld bespaart, bereid extra minicontainer(s) bij het huis te hebben staan (tabel 9). Hierbij is geen verschil zichtbaar tussen de verschillende groepen uit tabel 8. Echter, als respondenten van mening zijn dat extra minicontainers moeten leiden tot een besparing is een tweedeling zichtbaar. Respondenten die bereid zijn twee extra minicontainers bij hun huis te hebben staan zijn van mening dat hier een hogere besparing tegenover zou moeten staan. Tabel 9: Bij welke besparing bent u bereid extra (een) minicontainer(s) te hebben? (n=390) Rapportage panelonderzoek afvalinzameling gemeente Kaag en Braassem 7

11 Necker van Naem ook bij geen besparing tussen de 1 en 10 euro tussen de 11 en 25 euro tussen de 26 en 50 euro meer dan 50 euro 10% 20% 30% 40% 50% 60% Rapportage panelonderzoek afvalinzameling gemeente Kaag en Braassem 8

12 2.4 / Betrokkenheid respondenten Het doel van dit panelonderzoek was om aan de voorkant van het besluitvormingsproces inwoners bij het beleid te betrekken. Ongeveer een derde heeft aangegeven ook verder in het proces betrokken te willen worden: 166 respondenten (31% van deelnemers) wil hier ook op een later moment graag met de gemeente en/of overige inwoners over door praten. Het panel in Kaag en Braassem bestond voorafgaand aan dit onderzoek uit 145 respondenten, hiervan heeft meer dan 50% deelgenomen aan dit onderzoek. Van de respondenten die de vragenlijst via een weblink hebben ingevuld hebben er 295 aangegeven dat ze op de hoogte willen blijven van dit onderzoek en dat ze vaker benaderd willen worden voor een onderzoek binnen de gemeente. Hiermee bestaat het panel dat voor een eventueel vervolgonderzoek benaderd kan worden uit 440 inwoners. Rapportage panelonderzoek afvalinzameling gemeente Kaag en Braassem 9

13 Bijlage 1: Onderzoeksverantwoording Voor dit onderzoek is het panel van De Stem Van in de gemeente Kaag en Braassem benaderd. Daarnaast is de vragenlijst via een weblink verspreid op de website van de gemeente Kaag en Braassem, via social media, de huis-aan-huis krant en doormiddel van geo-targeting aangeboden in de App van NU.nl en van De Telegraaf. Het onderzoek is uitgevoerd tussen 22 juni en 12 juli Respondenten waarvan de postcode niet binnen de gemeente Kaag en Braassem ligt zijn niet meegenomen in de analyse. Daarnaast zijn op basis van het IP-adres en het opgegeven adres dubbele invullers eruit gefilterd. In totaal zijn de uitkomsten van 544 respondenten meegenomen in de analyse. Daarvan zijn 75 respondenten afkomstig uit het panel van De Stem Van, 469 respondenten hebben de vragenlijst via de weblink ingevuld. Van deze groep is 30% afkomstig van geo-targeting (NU.nl en Telegraaf) en Facebookadvertenties. De uitkomsten van de vragenlijst zijn gewogen voor leeftijd en geslacht. Daarnaast is op basis van de postcode vastgesteld in welke kern de respondenten woonachtig zijn en ook hier is een weging voor toegepast. Op de variabelen, leeftijd, geslacht en woonkern vormen de respondenten een representatieve afspiegelingen van de bevolking binnen de gemeente Kaag en Braassem en kunnen uitspraken worden gedaan over alle inwoners van de gemeente. De foutmarge bedraagt 5% en het betrouwbaarheidsinterval is 95%. De enige groep die sterk ondervertegenwoordigd is, zijn jongeren (tot en met 25 jaar). Aangezien jongeren minder vaak te maken hebben met de afvalinzameling in de gemeente, is dit niet problematisch voor de uitkomsten van het onderzoek. Rapportage panelonderzoek afvalinzameling gemeente Kaag en Braassem 10