Verslag Stadsgesprek Integratie Vluchtelingen

Transcriptie

1 Postadres Postbus 8406, 3503 RK Utrecht Telefoon Fax Verslag Stadsgesprek Integratie Vluchtelingen Datum 1 juni 2016 Tijdstip uur Plaats ROC, Marco Pololaan 2 Utrecht Verslag door Mieke Kassing (Kassing Notuleerservice, Odijk) Agendapunten 1. Welkom door wethouder Kees Diepeveen 2. Toelichting programma en kennismaking 3. De droom van geslaagde Utrechtse Aanpak voor de integratie van Vluchtelingen (Utrecht in 2021: het voorbeeld in West-Europa) 4. Presentatie van de dromen 5. Maatregelen en acties 6. Presentatie van de maatregelen en acties 7. Uitwerken van de maatregelen en organisatie van de uitvoering 8. Plenaire terugkoppeling 9. Afsluiting door de wethouder: hoe gaan we hiermee verder 10. Sluiting Deelnemers Ongeveer 150 Inwoners, vluchtelingen/statushouders en professionals van de stad Utrecht Verslag 1. Welkom door wethouder Kees Diepeveen De bijeenkomst start met een filmpje van Pauline van Tuyl waarin raadsleden en statushouders/ vluchtelingen aan het woord komen. Kees Diepeveen heet de aanwezigen welkom. Hij vindt het geweldig dat op dit tijdstip, zo veel mensen bijeen zijn. Hij heet in het bijzonder de (voormalig) vluchtelingen welkom. Zij komen verhalen met de aanwezigen delen. In de afgelopen driekwart jaar heeft Utrecht op een bijzondere manier ervaren hoe wereldwijde thema s als integratie en vluchtelingen ook Utrecht niet onberoerd laten. Sinds september 2015 hebben veel Utrechters zich op een bijzondere wijze ingezet om de vluchtelingen een welkom te heten en om activiteiten voor deze vluchtelingen te organiseren. Welkom in Utrecht werd een gevleugeld begrip en ging door het land. Er was ook een andere kant, van onrust en protest zoals in Overvecht. Het is goed om deze brede aspecten te benoemen bij de start van het stadsgesprek. Ook is het goed om de gevoeligheid die er over en weer is, te erkennen en een plek te geven in de gesprekken vanavond. De onrust en onvrede is in de optiek van wethouder Diepeveen voor een belangrijk deel niet zozeer tegen vluchtelingen gericht, als wel als uiting van onvrede. Onvrede tegen dingen waar mensen ontevreden over zijn zoals de situatie in de wijken, het gezin, het huishouden en persoonlijk. Als het gaat om het thema integratie, thuis voelen in Utrecht, volwaardig kunnen meedoen in de stad dan denkt hij dat het verstandig is, dat op een brede manier op te vatten. Achter de onvrede en protest is er de roep om volwaardig te mogen en kunnen meedoen in de stad Utrecht. In Overvecht wordt een bijzondere manier van opvang gerealiseerd. Er worden trainingen en cursussen opgezet met gemengde groepen, waar niet alleen vluchtelingen aan deelnemen maar ook bewoners van Utrecht een plek vinden. Er wordt ook gezorgd voor jongerenhuisvesting voor jonge mensen uit Overvecht. En er worden vrijwilligersactiviteiten voor vluchtelingen ontwikkeld die ook toegankelijk zijn voor wijkbewoners. Wethouder Diepeveen roept op de stedelijke agenda integratie vluchtelingen nieuwe impulsen te geven zodat Utrecht voorloper kan blijven in dit veld, vanuit het idee dat niet alleen vluchtelingen zich thuis moeten kunnen voelen in de samenleving maar alle inwoners van Utrecht. De komst van vluchtelingen kan een impuls geven aan degenen die zich niet meer zo thuis voelen om zich er weer bij te voelen horen. Iedereen mag meedoen. Want Utrecht maken we samen. Laat dat de inspiratie zijn. Verslag

2 2. Toelichting programma en kennismaking Eric Spaans zit de avond voor. Hij licht het programma van de avond toe. Uit een korte inventarisatie onder de aanwezigen blijkt dat: Ongeveer de helft van de aanwezigen vrouw is. Ongeveer de helft is beroepsmatig aanwezig. Geboren voor 1960: ongeveer 30% Geboren tussen : ongeveer 20% Geboren tussen : ongeveer 10% Geboren na 1980: ongeveer 30% Geboren na 1990: ongeveer 10% Ongeveer twintig aanwezigen zijn geboren in Utrecht. Van deze 20 zijn ongeveer zes ouders geboren in Utrecht en vier grootouders. 3. De droom van geslaagde Utrechtse Aanpak voor de integratie van Vluchtelingen (Utrecht in 2021: het voorbeeld in West-Europa) De aanwezigen worden gevraagd zich te verplaatsen in het jaar 2021 en terug te kijken wat in de afgelopen jaren geslaagde activiteiten waren op het gebied van integratie. De aanwezigen worden verdeeld over zestien groepen. In iedere groep zitten bewoners van de stad Utrecht, professionals en ervaringsdeskundigen, mensen die maar kort in Nederland woonachtig zijn. 4. Presentatie van de dromen Een aantal groepen geeft een plenaire terugkoppeling. Vanuit de groep vertelt een deelnemer wat is besproken aan de tafel: Bright en Marjan vinden zichzelf een mooi beeld vormen van een gemêleerde samenleving waar zij graag naar toe willen. Iedereen is immigrant in Utrecht. Van alle aanwezigen waren er maar vier waar de grootouders al van in Utrecht woonden. Laten we er met zijn allen iets goeds van maken. In 2021 is Utrecht bruisender dan New York. Het maakt niet meer uit waar je vandaan komt, maar één ding is zeker, ook al woon je in Overvecht of Kanaleneiland, iedereen in Utrecht is trots dat hij heeft bijgedragen om in deze stad iedereen een plek te geven. De vluchtelingen worden niet tientallen keren verplaatst van opvang naar opvang, maar gaan direct naar het AZC in de plaats waar zij een woning krijgen. Als je naar Utrecht komt dan heb je een home. Gesproken is over de zichtbare- en onzichtbare scheidslijnen die door de samenleving lopen. Hieraan moet gewerkt worden. Vooroordelen moeten worden doorbroken. In 2021 zijn ex-vluchtelingen normale Nederlanders die iets te bieden hebben, die bijdragen aan de werkgelegenheid en die af en toe ondersteuning nodig hebben, zoals iedereen. Ook ex-vluchtelingen zijn wegwijzers voor nieuwkomers. Zij hebben hierin een waardevolle rol. Aandacht voor wonen is belangrijk. Dat men als buren met elkaar omgaat. Het is heel belangrijk dat ex-vluchtelingen aan werk komen. Daar hebben zij een netwerk voor nodig. Het bouwen aan netwerken en een community is belangrijk. Belangrijk is dat er een natuurlijke wisselwerking ontstaat tussen mensen door het beoefenen van een sport, samen eten, samen muziek maken, samen klussen. Regels zijn erom dingen te faciliteren en mogelijk te maken maar moeten geen initiatieven remmen. Om mee te kunnen doen in de Nederlandse samenleving is een aantal randvoorwaardelijke zaken genoemd zoals: Nederlands kunnen praten, werk en wonen. Van deze zaken hangt voor een belangrijk deel het geluk van iemand af. De 150 mensen die hier vanavond aanwezig zijn kunnen Utrecht niet veranderen. Daar is structuur bij nodig en de gemeente Utrecht heeft hierin een taak. De gemeente Utrecht moet burgers faciliteren om elkaar te leren kennen. Het gezamenlijk kijken naar een voetbalwedstrijd komt steeds minder voor. Belangrijk is om met de ex-vluchtelingen te spreken over 2/7

3 de oorlog en wat het voor invloed heeft. Wat is de achtergrond van de vluchtelingen. Wederzijds moet men openstaan voor elkaars verhalen. In deze groep is over een aantal dingen gesproken die al genoemd zijn. Belangrijk is te investeren in de lange termijn en niet in kortlopende projecten. Voor scholing en werk is een netwerk belangrijk. Zorg dat de mensen een netwerk kunnen opbouwen. Een multiculturele samenleving is over vijf jaar gewoon en is verspreid over de hele stad. Belangrijk is om de aandacht niet te laten verslappen. Juist de mensen die doorstromen naar een eigen plek in de stad hebben heel hard ondersteuning nodig. Gehoopt wordt dat in 2021 Utrecht een kleurrijke stad is, waar mensen elkaar ontmoeten, wijkbewoners en nieuwkomers. Alle mensen moeten worden meegenomen om weerstand te voorkomen. Dat is bereikt door de eigen kracht van de mensen te benutten. De vluchtelingen beginnen zodra zij in Utrecht arriveren met werk en opleiding. De organisaties in Utrecht werken samen en weten van elkaars bestaan zodat er beter doorverwezen kan worden. Zo ontstaat een stad waar iedereen zich thuis voelt. Iedereen voelt zich thuis in Utrecht in Dat is gerealiseerd door de toegang tot de maatschappelijke voorzieningen voor iedereen in de stad goed te regelen. Er wordt niet in hokjes gedacht. De mens wordt als mens gezien en niet als vluchteling of bewoner. Dat is bereikt door de dialoog aan te gaan. In de buurt, tussen buren onderling, tussen COA en gemeente, tussen gemeente en buurtbewoners. Wanneer de dialoog niet op gang komt dan ondersteunt de gemeente dat bijvoorbeeld door het organiseren van avonden als deze. In 2021 zijn vluchtelingen net als andere Utrechters trots op onze stad. Wij zijn met zijn allen Utrecht ook al komen we niet allemaal uit hetzelfde kamp. Dat is georganiseerd door met zijn allen in contact te komen bijvoorbeeld door samen te eten en door taalcursussen te volgen. Op dit moment zijn in Nederland buitenlandse diploma s niet altijd geldig. Zorg dat door ervaringscertificaat trajecten mensen binnen negen maanden een volwaardig beroep kunnen uitoefenen. Zorg voor ontmoetingen in de moskee. In de moskee op het Westplein is een gezamenlijke gebedsruimte waar alle religies bijeen kunnen komen om elkaar te ontmoeten. Zorg dat vluchtelingen een vaste plek vinden waar zij kunnen aarden en stop met het slepen van vluchtelingen door heel Nederland. Belangrijk is om samen de diversiteit te vieren. Dat doen we allemaal, iedereen doet mee. Overal zijn kansen. In 2021 verstaan Utrechters elkaar in alle wijken en zij zijn trots op de stad. Het woord vluchteling is afgeschaft. Er wordt gesproken over nieuwkomers en nieuwe bewoners. Nieuwkomers worden niet eindeloos versleept. Ook mogen zij activiteiten ontplooien terwijl zij nog geen status hebben. Er worden geen getto s gemaakt. Nieuwkomers worden gehuisvest over de gehele stad. Er worden veel culturele activiteiten georganiseerd om Utrecht te vieren. Dat betekent dat nieuwkomers vroegtijdig worden geactiveerd door middel van vrijwilligerswerk en/of taalprojecten. Er zijn voldoende geschikte woningen, er zijn ononderbroken leerlijnen en mensen kunnen elkaar vinden. In 2021 is er goede huisvesting en kunnen vluchtelingen participeren in de maatschappij door middel van werk of opleiding. Zij worden in de gelegenheid gesteld om hun talenten te benutten. In 2021 zijn vluchtelingen zelfredzaam, zij kunnen de weg vinden in de maatschappij. De integratiecursus is afgestemd op de verschillende niveaus van de participanten. De regelgeving wanneer vluchtelingen mogen participeren in de maatschappij is versoepeld. De vluchtelingen worden gehuisvest over alle delen in de stad. De overheid speelt hier een belangrijke rol in. In 2021 dragen nieuwkomers vanaf het begin bij aan de stad en worden de nieuwkomers gefaciliteerd bij het maken van keuzes. Er zijn gemengde wijken en gemengde scholen. Er is sprake van maatwerk. Er wordt gekeken naar wat nieuwkomers kunnen bijdragen, zij worden niet gepamperd. 3/7

4 Er wordt niet alleen gekeken of nieuwkomers ingezet kunnen worden bij bedrijven maar ook bij (sport)verenigingen. Creativiteit is belangrijk. De voorzitter inventariseert of er nog punten zijn die niet zijn genoemd. Eeen aantal deelnemers uit de zaal noemen de volgende aanvullingen: Genoemd worden een buddysysteem en vooral te kijken wat iedereen zelf kan doen Een succesvolle integratie in 2021 hoeft niet te betekenen dat alle initiatieven succesvol zijn. Integratie betekent niet alleen dat de vluchteling de taal beheerst. Integreren kan op vele manieren. Wanneer ik de deur achter mij dichttrek, stop ik met Nederlands praten. Mijn vrouw en ik onderhouden onze eigen cultuur in woord en daad. De eigen cultuur mag in ere worden gehouden maar zorg dat je wel met iedereen kan praten. Iedereen is een vluchteling. Iedereen migreert. Migratie is van alle mensen. De nieuwkomers zijn ook geëmigreerd. Wanneer vluchtelingen goed worden ontvangen, voelen zij zich goed in de samenleving. 5. Maatregelen en acties Eric Spaans vraagt de groepen een inventarisatie te maken hoe de dromen gerealiseerd kunnen worden. 6. Bespreken van de maatregelen Eric Spaans leest voor welke maatregelen zijn bedacht: Meer bewoners direct betrekken in plaats van professionals; Moeilijke buurt kleinschalige ontmoeting; ga gesprek aan met de mensen die het meeste weerstand hebben; Gratis kinderopvang voor iedereen; Taalles direct inzetten; Huisvesting spreiden; in elke straat een nieuwkomer; Zelfinitiatief honoreren; Van wederzijdse ideeën leren en gebruiken Ex-vluchtelingen gebruiken als brug en als buddy Nieuwkomers als rolmodel; Taallessen Maatjes, coaches, buddy; Ouderbetrokkenheid; Gastgezinnen; Beroepsmatige koppeling; Samen koken en eten op AZC en thuis; Vrijwilligerswerk mogelijk maken vanuit stimuleringsregeling werkgevers; Ken deskundigheid nieuwkomers; Ontmoeting; Geef nieuwkomer een actieve rol; Gemengde scholen; Wat voor nieuwkomers wordt gedaan moet ook voor wijkbewoners worden gedaan; Vrijwilligerswerk buiten AZC; Integrale aanpak; Wegwijzers; Campagnes; Mensen gaan meer achter maatregelen staan wanneer zij dichtbij worden georganiseerd; Op verzoek en betaalbaar; Zorgen voor draagvlak. Laagdrempelige ontmoeting ook kleinschalig in en vanuit de buurt; Positieve voorbeelden geven; Mensen weerbaar maken; Burgers samen met gemeente; Vanaf begin begeleiden; 4/7

5 Werkgeversnetwerk opzetten; Vluchtelingen als mensen zien; Dialoog lokaal; Laagdrempelig; Samen eten, samen koken; Geen tijd verspillen; Diploma s erkennen, meer politieke druk op zetten; Via regulier basisonderwijs verbinden; Selectieve participatie van bijvoorbeeld alleen mannen aan sportactiviteiten voorkomen; Welkom vanaf de start; Introductie in de buurt; Huurteam actief betrekken; Beroepsorganisaties inschakelen; Niet vragen waar kom je vandaan maar wat kan je bijdragen ; Netwerksessies bedrijven; Buddyprogramma gezinnen; Advies over scholen; Expat centrum (waarom wel voor expats een informatiecentrum en niet voor vluchtelingen); Begeleid niet alleen buitenlandse studenten; Introductieweken voor nieuwe Utrechters; Bijeenkomsten met recente nieuwkomers en mensen die lang geleden kwamen; leren van ervaringen; Gemengde groepen; Oefenen op school en werk; Kleinschalig wonen; Wegwijzer; Luisteren naar behoefte; Bestaande netwerken uitbouwen; Kansen optimaliseren; Ombudsman voor de doelgroep; Zorgen voor traumaverwerking als onderdeel integratie; Gebruik ervaringen oud-vluchtelingen; Speciale arbeidsbureaus; Meer financiële incentives aan werkgevers om vluchtelingen in dienst te nemen; Iets gaan doen aan weerstand; Cursus googelen in het Nederlands; Waardering voor stadsgesprekken; Verbinding nieuwkomers en wijkbewoners; Benadering wat kan ik wel als vluchteling ; Certificeren diploma s; Eigen initiatieven faciliteren; Centraal wijkaanmeldingspunt; Verhalen gaan vertellen (thuis in Overvecht); Integratie door betaald werk; Integratieplatform oprichten (zorgen voor integratie); Ontspanningsactiviteiten; Van 2 naar 1 meer concreet maken; meer achter maatregelen gaan staan als het concreter is; Samen vrijwilligerswerk doen voor mensen in de buurt; Voer het Canadese model in (vluchtelingen mogen het AZC niet uit of Canada niet in, voordat vijf gezinnen garant staan) Vijf Utrechtse huishoudens adopteren buurt-/wijk overstijgend een huishouden of vluchteling; Vluchteling koppelen aan bedrijf met hetzelfde beroep en opleiding; Aanbod van hulp breder aanbieden ook aan Utrechters; Gemeente Utrecht brengt met ambitie inwoners en Utrechters bij elkaar. Oprecht compliment!; Dagbesteding met behoud van eigen cultuur; ontmoeten in moskee; Verlies de ander niet uit het hoog; breder trekken dan alleen vluchtelingen, ook aanbod voor mensen die buiten de boot dreigen te vallen; De school als centrum voor integratie; Wandelingen organiseren; 5/7

6 Professionele school met nazorg; Uniforme informatie over leefregels (waar mag je roken en waar niet, en waarom); Van aanbod- naar vraaggericht; Werk vraaggericht; Benut de kwaliteiten; Maak verbinding tussen ouderen die dreigen te vereenzamen en koppel de ouderen aan nieuwkomers; Vertrouwenspersoon voor de doelgroep (om een mislukte integratie te voorkomen); Reclame achtige campagne waar rolmodellen worden neergezet om sneeuwbal te veroorzaken; Gemeente zou vaker het initiatief kunnen nemen om Facebookgroep op te zetten; Zorg dat integratie kinderen aansluit bij integratie ouders en zorg dat er geen kloof ontstaat. 7. Uitwerken van de maatregelen en organisatie van de uitvoering Een aantal aanwezigen wil een idee of maatregel verder bespreken in subgroepen. De ideeën zijn: Koppel vluchtelingen aan ervaringsdeskundigen; Maak gebruik van de expertise die er al bestaat en bouw hierop voort; Traumaverwerking voor vluchtelingen; Vluchtelingen leren de overheid te vertrouwen; Vluchtelingen de spelregels leren van het bedrijfsleven; Ondernemerskracht vluchtelingen benutten; Dagbesteding voor dak- en thuislozen organiseren met vluchtelingen (bijvoorbeeld dagelijks koken); Buddysysteem; Hoe ga je om met weerstand van Utrechters; Introductiedag voor nieuwkomers in de wijk; Ombudsman; Hoe vluchtelingen eerder deel laten nemen aan Mbo-opleidingen; Hoe krijgen we Utrechtse bedrijven mee om vluchtelingen aan het werk te helpen; Spelactiviteit organiseren voor ouders en kinderen om hen sneller te laten integreren; Syrische ontmoetingsplek; Vrijwilligerswerk gebruiken om te integreren; Muziek maken met vluchtelingen; Stimuleringsprogramma voor bedrijfsleven om vluchtelingen in te zetten. De aanwezigen verdelen zich over de subgroepen. 8. Plenaire terugkoppeling Yousef van Resto Van Harte heeft in de afgelopen maanden maaltijden georganiseerd waar mensen van verschillende afkomsten uit de noodopvang aan hebben deelgenomen. Binnenkort wordt ook in Overvecht gekookt voor vluchtelingen. Op 17 juni 2016 wordt in het kader van de ramadan een maaltijd verzorgd in Kanaleneiland. Iedereen is welkom. Sara onderzoekt de eerste ervaringen en inzichten van vluchtelingen tijdens de verhuizing naar Utrecht. Zij werkt samen met Vluchtelingenwerk. Vluchtelingen zijn gevraagd foto s te maken van de eerste periode dat zij in Utrecht wonen. De foto s zijn gedurende de avond geprojecteerd op het scherm in de aula. De foto s zijn te zien op de website De subgroepen presenteren de uitwerking van de plannen: Koppel vluchtelingen aan ervaringsdeskundigen: er zijn drie partners gevonden die dit idee verder willen vormgeven. Maak gebruik van de expertise die er al bestaat en bouw hierop voort: maak gebruik van de empowerment van de mensen. Contact is gelegd met de gemeenteraad. Traumaverwerking voor vluchtelingen: contact is gelegd met de gemeenteraad. 6/7

7 Vluchtelingen leren de overheid te vertrouwen: voorgesteld wordt workshops te geven door ambtenaren en gemeenteraadsleden. Ook is geopperd workshops te geven op scholen om kinderen te informeren over dictatuur en democratie. Vluchtelingen de spelregels leren van het bedrijfsleven; Ondernemerskracht vluchtelingen benutten: er zijn geen concrete plannen geformuleerd. Wel zijn er visitekaartjes uitgewisseld. Het idee is om vijf ondernemers te koppelen aan een vluchteling/ondernemer en dat zij garant staan voor deze onderneming. Dagbesteding voor dak- en thuislozen organiseren met vluchtelingen (bijvoorbeeld dagelijks koken); Buddysysteem: gesproken is over hoe vluchtelingen in contact te brengen met anderen bijvoorbeeld door middel van sport. Geopperd is een datingsite voor buddy s te openen. Hoe ga je om met weerstand van Utrechters: wanneer iets nieuws gebeurt dan is de weerstand het grootst. Wanneer iets is ingedaald, stopt veelal het verzet. Ga ook naar de mensen toe om het verzet weg te nemen. Introductiedag voor nieuwkomers in de wijk: organiseer vier keer per jaar een buurtactiviteit zodat de buren elkaar leren kennen. Het groepje dat hierover heeft meegedacht beslaat de gehele stad Utrecht en wil hier invulling aan geven. Ombudsman: professionals en studenten kunnen een ombudsman worden, studenten kunnen hier studiepunten voor verkrijgen. De ombudsman wordt gekoppeld aan de huidige ombudsman. Hoe vluchtelingen eerder deel laten nemen aan Mbo-opleidingen: de initiatiefneemster heeft de contactgegevens van de Mbo-school en gaat in gesprek. Hoe krijgen we Utrechtse bedrijven mee om vluchtelingen aan het werk te helpen: een netwerk is belangrijk voor vluchtelingen om aan werk te komen. Er zijn ideeën geopperd als speeddates, meelopen, informeel ontmoeten, buddy s, positieve ervaringen delen. Vluchtelingen net drie jaar laten wachten voordat ze op zoek kunnen gaan naar werk maar veel eerder. Spelactiviteit organiseren voor ouders en kinderen om hen sneller te laten integreren; Syrische ontmoetingsplek; Vrijwilligerswerk gebruiken om te integreren: regels duidelijk maken door gemeente, verzekering voor vrijwilligers door gemeente (of op andere manier oplossen), daag Utrechtse verenigingen uit om anders te gaan denken en vluchtelingen te betrekken bij het verenigingswerk. Muziek maken met vluchtelingen: het initiatief wordt bekend gemaakt bij een aantal ensembles en kwartetten. Stimuleringsprogramma voor bedrijfsleven om vluchtelingen in te zetten. 9. Afsluiting door de wethouder: hoe gaan we hiermee verder Op intranet wordt een terugkoppeling gegeven van wat is besproken (zowel in beeld, als in tekst). De gemeente wordt gevraagd als smeerolie te functioneren voor de initiatiefnemers en het vliegwiel op gang te brengen. De gemeente moet niet verzanden in ambtelijke nota s maar moet concreet zaken gaan uitvoeren. Wethouder Diepeveen dankt degenen die een bijdrage hebben geleverd aan de organisatie. In het bijzonder de raadsleden en de ambtenaren. Een aantal raadsleden heeft samen met het college het initiatief genomen voor deze bijeenkomst. Wethouder Diepeveen zou het mooi vinden om de energie vast te houden. Deze bijeenkomst is ook bedoeld als netwerkbijeenkomst. Er zijn nieuwe verbanden ontstaan. Wethouder Diepeveen heeft er alle vertrouwen in dat de integratie geen gemeentelijke agenda wordt, maar een stedelijk agenda en dat het een inclusief verhaal wordt, waar in ook aandacht is voor de achtergebleven groepen in de samenleving. Dat er een waar Utrechts model uit voort mag komen. Na afloop van de bijeenkomst spelen drie nieuwkomers muziek. 7/7