Seksuele intimidatie. informatie voor werkgevers

Transcriptie

1 Seksuele intimidatie informatie voor werkgevers

2 Seksuele intimidatie: informatie voor werkgevers Van dubbelzinnige opmerking tot verkrachting: seksuele intimidatie kent veel vormen en komt overal voor, ook in werksituaties. U als werkgever bent verplicht uw werknemers zoveel mogelijk te beschermen tegen seksuele intimidatie en de nadelige gevolgen daarvan. Zo kunt u bijvoorbeeld een vertrouwenspersoon instellen of een melding- en registratiesysteem opzetten. Inhoud: Wat is seksuele intimidatie? 4 Wat moet u doen om seksuele intimidatie te voorkomen? 5 Welke maatregelen kunt u nemen? 6 Wat als een werknemer de Commissie Gelijke Behandeling of de rechter inschakelt? 8 Wie kunt u inschakelen voor advies en hulp? 9 Meer informatie 10 S E K S U E L E I N T I M I DAT I E

3 Wat is seksuele intimidatie? Seksuele intimidatie op het werk staat voor allerlei vormen van seksueel getinte aandacht die ongewenst, eenzijdig en opgelegd is. Het is dus wat anders dan een onschuldige flirt tussen collega s of een vriendschappelijke aanraking. Seksuele intimidatie loopt uiteen van intieme vragen over het privéleven, suggestieve opmerkingen en betasten van het lichaam tot chantage, aanranding en zelfs verkrachting. Maar hoe zit het precies met de dubbelzinnige opmerking of de vaderlijke arm om de schouder? Ook die kunnen als uiterst onaangenaam worden ervaren of op zijn minst irritant. Wat begint als een grapje of pesten kan ineens uitmonden in seksuele intimidatie. Instemmen met of afwijzen van dergelijk gedrag kan gevolgen hebben voor het werk van degene die wordt lastiggevallen en kan een onaangename werkomgeving veroorzaken. (zie ook de Arbeidsomstandighedenwet Hoofdstuk 1 artikel 1 lid 3 onder e). Ook derden, bijvoorbeeld gasten, cliënten of patiënten kunnen zich schuldig maken aan seksuele intimidatie. Het verbod op seksuele intimidatie is nu ook expliciet opgenomen in de Wet Gelijke Behandeling van mannen en vrouwen. 4 S E K S U E L E I N T I M I DAT I E

4 Wat moet u doen om seksuele intimidatie te voorkomen? U bent als werkgever verplicht uw werknemers zoveel mogelijk te beschermen tegen seksuele intimidatie en de nadelige gevolgen daarvan. U mag zichzelf niet schuldig maken aan seksuele intimidatie en moet uw werknemers beschermen tegen intimidatie door collega s en derden zoals gasten, klanten en patiënten. Alle werknemers vallen onder deze bescherming dus ook uitzendkrachten, freelancers, projectmedewerkers, stagiaires en leerlingen. Beleid Van u als werkgever wordt verwacht dat u een beleid voert om seksuele intimidatie tegen te gaan. U kunt dit beleid zelf vormgeven. Hiervoor bestaan geen gedetailleerde richtlijnen. U kunt bijvoorbeeld een vertrouwenspersoon aanstellen en/of een klachtenregeling instellen. Met uw branchegenoten kunt u hierover afspraken maken. U bent verplicht om uw werknemers over uw beleid voor te lichten. De arbodienst of een arbodeskundige kan u ook behulpzaam zijn bij andere maatregelen ter voorkoming van seksuele intimidatie op het werk. Meer informatie vindt u bij Welke maatregelen kunt u nemen? Het initiatief om een beleid op stellen komt van u. U bent als werkgever het beste in staat om de risico s in te schatten en uw beleid daarop aan te passen. Let op: een werknemer kan een klacht tegen u indienen over seksuele intimidatie bij de Commissie Gelijke Behandeling of de rechter. De rechter beoordeelt of de feiten die de werknemer aandraagt voldoende zijn om seksuele intimidatie te vermoeden. Als hij dit vermoeden heeft, verschuift de bewijslast van de werknemer naar u als werkgever. U moet dan kunnen aantonen dat u voldoende hebt gedaan om de seksuele intimidatie op de werkvloer aan te pakken. S E K S U E L E I N T I M I DAT I E 5

5 Welke maatregelen kunt u nemen? Er zijn geen gedetailleerde richtlijnen voor het vormgeven van beleid ten aanzien van seksuele intimidatie. Hier vindt u enkele voorbeelden van maatregelen die u kunt nemen om seksuele intimidatie te voorkomen en bestrijden. Voorlichting Aan uw werknemers bekend maken wat onder seksuele intimidatie wordt verstaan. Seksuele intimidatie wijst op een gebrek aan respect en fatsoen. U kunt aangeven dat seksuele intimidatie niet tot de binnen het bedrijf geaccepteerde omgangsvormen behoort, dat maatregelen zijn genomen ter voorkoming van seksuele intimidatie en dat er voor slachtoffers mogelijkheden zijn om incidenten aan te laten pakken. U kunt bijvoorbeeld seksuele intimidatie aan de orde stellen in een werkoverleg. Preventie Seksuele intimidatie kan worden voorkomen door aandacht te besteden aan: - de werkomgeving en de inrichting van de werkplek: goede verlichting, gemakkelijk toegankelijke, geen eenzame en geïsoleerde werkplekken; - de bedrijfscultuur: bijvoorbeeld seksueel getinte opmerkingen en afbeeldingen tegengaan. Gedragscode U kunt binnen uw bedrijf regels opstellen over hoe werknemers met elkaar en met bepaalde situaties om behoren te gaan. In de gedragscode kunt u ook bepalingen over andere ongewenste omgangsvormen opnemen als pesten en agressie en geweld. 6 S E K S U E L E I N T I M I DAT I E

6 Maatregelen en sancties Als iemand zich schuldig maakt aan seksuele intimidatie moet u effectieve maatregelen nemen. U kunt ook van tevoren een sanctie op seksuele intimidatie stellen. Dit werkt preventief en corrigerend. U kunt bijvoorbeeld denken aan berispingen, een negatieve aantekening in de beoordeling, overplaatsing en in zeer ernstige gevallen schorsing en ontslag. Vertrouwenspersoon In de praktijk blijkt het voor betrokkenen erg moeilijk hun ervaringen met seksuele intimidatie openbaar te maken. U kunt ervoor kiezen om, in overleg met het medezeggenschapsorgaan, één of meer vertrouwenspersonen aan te stellen. Melding- en registratiesysteem Met behulp van een melding- en registratiesysteem kunt u gevallen van seksuele intimidatie registeren. Dat maakt het eenvoudiger om er iets aan te doen. Zo n registratiesysteem kunt u ook gebruiken om andere ongewenste omgangsvormen als agressie en geweld en pesten op het werk te registreren. Klachtenregeling U kunt een klachtencommissie instellen. Betrokkenen kunnen dan makkelijker seksuele intimidatie aankaarten. S E K S U E L E I N T I M I DAT I E

7 Wat als een werknemer de Commissie Gelijke Behandeling of de rechter inschakelt? U als werkgever kunt worden aangesproken op klachten over seksuele intimidatie. U bent verplicht uw werknemers te beschermen tegen seksuele intimidatie. Ook mag u zelf geen werknemers lastigvallen en een werknemer die seksueel intimiderend gedrag afwijst niet benadelen. Dit geldt ook voor vertrouwenspersonen. Als een oplossing binnen het bedrijf niet mogelijk blijkt te zijn, kan een werknemer besluiten een klacht in te dienen bij de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) of bij de rechter. Bij de CGB kan hij alleen een klacht indienen tegen u als werkgever. Bij de rechter kan hij een klacht indienen tegen u als werkgever, maar ook tegen de betrokken collega. Als uw werknemer zijn klacht zo met feiten kan onderbouwen dat er een vermoeden van seksuele intimidatie ontstaat, verschuift de bewijslast. U moet dan aantonen dat de klacht ongegrond is. Dit kan bijvoorbeeld door te bewijzen dat u er voldoende aan hebt gedaan om de intimidatie te voorkomen, dat u de klacht zorgvuldig hebt onderzocht of, zonodig, passende maatregelen hebt getroffen. Alleen als u de zorgplicht niet hebt nageleefd, kunt u aansprakelijk worden gehouden voor het seksueel en/of discriminatoir gedrag van een werknemer. 8 S E K S U E L E I N T I M I DAT I E

8 Wie kunt u inschakelen voor advies en hulp? Er zijn verschillende instanties en organisaties waar u terecht kunt voor vragen over seksuele intimidatie op het werk. Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen (LVV) De LVV is een beroepsvereniging van vertrouwenspersonen seksuele intimidatie en andere vormen van ongewenst gedrag op de werkvloer. Internet: Arbodiensten TransAct Nederlands centrum seksespecifieke zorgvernieuwing en bestrijding seksueel geweld. Postbus BK Utrecht Telefoon: (030) Internet: Arbo Platform Nederland De website vormt het Nederlandse deel van het Europese netwerk voor veiligheid en gezondheid op het werk. De website heeft tot doel informatie over arbeidsomstandigheden en veiligheid en gezondheid op het werk te verspreiden onder werkgevers en werknemers. Commissie Gelijke Behandeling Postbus DA Utrecht Telefoon: (030) Internet: S E K S U E L E I N T I M I DAT I E 9

9 Meer informatie Hebt u naar aanleiding van deze brochure nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de afdeling Publieksinformatie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Postbus 90801, 2509 LV Den Haag. Telefoon (gratis) Voor meer informatie kunt u ook onze website bezoeken: Voor algemene vragen aan de rijksoverheid en het bestellen van brochures kunt u terecht bij Postbus 51. Telefoon: S E K S U E L E I N T I M I DAT I E

10 Postbus LV Den Haag Bestelnummer 159 januari 2007 Gratis uitgave