Zo gezond is Broekland

Transcriptie

1 [Geef tekst op] Zo gezond is Broekland Gezondheidsprofiel Broekland 2015 December, 201[Geef tekst op]

2 HOE GEZOND IS UW WIJK/KERN? Een wijk- of kerngezondheidsprofiel biedt veel voordelen zoals beter inzicht in problematieken in een wijk/kern en een beter overzicht van de beschikbare cijfers m.b.t. gezondheid. De gemeente Raalte heeft er daarom voor gekozen om voor tien wijken/kernen een gezondheidsprofiel te maken namelijk; Raalte-Noord, Raalte kern, Mariënheem, Broekland, Heeten, Nieuw-Heeten, Heino, Lierderholthuis, Laag-Zuthem en Luttenberg. Met deze wijkgezondheidsprofielen wil de gemeente Raalte beter inzicht krijgen in hoe het desbetreffende gebied is samengesteld en welke gezondheidszaken een rol spelen. Het gezondheidsprofiel is een hulpmiddel om met bewoners in gesprek te gaan over hoe de leefomgeving eruit ziet, waar zij als bewoners tegenaan lopen en waar zij eventueel nog hulp bij nodig hebben. Tevens dient het wijkgezondheidsprofiel als leidraad voor het opstarten en/of verder vormgeven van de kernteams binnen de gemeente Raalte. Wijkprofiel Broekland 2

3 Bevolkingssamenstelling Broekland heeft een totaal van 1190 inwoners. Er wordt tot 2040 een kleine daling verwacht in het aantal inwoners naar 1139 inwoners. Het percentage 65-plussers in Broekland ligt lager dan gemiddeld in de gemeente Raalte. Het percentage jarigen en jarigen ligt hoger dan gemiddeld in de gemeente Raalte. Figuur 1 Tabel 1 Leeftijdsopbouw Totaal Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek, 2013 Samenstelling huishoudens In de kernen van de gemeente Raalte zijn verschillen te zien in hoe de huishoudens zijn samengesteld. Hierbij wordt onderscheiden of het om huishoudens met kinderen, huishoudens zonder kinderen of eenpersoonshuishoudens gaat. Hoe de huishoudens zijn samengesteld in Broekland ziet u in tabel 2. Gezinnen In Broekland zijn bijna de helft van de huishoudens (48%), huishoudens met kinderen. Dit is 10% meer dan het gemiddelde in de gemeente Raalte (38%). 3

4 Figuur 2 Samenstelling huishoudens (%) Huishoudens met kinderen Huishoudens zonder kinderen Broekland Raalte Eenpersoonshuishoudens Samenstelling huishoudens 2014 Tabel 2 Eenpersoons huishoudens Huishoudens zonder kinderen Huishoudens met kinderen Totaal aantal huishoudens Bron: CBS, 2014 Etniciteit Voor alle kernen wordt bekeken hoeveel autochtonen en allochtonen er in een kern wonen. Een allochtoon is een persoon van wie tenminste één ouder in het buitenland geboren is (CBS, 2014). De allochtonen worden onderverdeeld in allochtonen met een westerse achtergrond en allochtonen met een niet westerse achtergrond, op grond van hun geboorteland (CBS, 2014). Van de inwoners van Broekland is 1% allochtoon met een Westerse achtergrond. Dit zijn in totaal 12 personen (zie tabel 3). Dit is minder dan gemiddeld in de gemeente Raalte (3%). Daarnaast heeft Broekland geen allochtonen met een niet-westerse achtergrond. 4

5 Figuur 3 Etniciteit (%) Overig niet-westers 1 Turkije 1 Broekland Niet-westers totaal 0 2 Raalte Westers totaal ,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 Tabel 3 Etniciteit 2014 Westers totaal Niet westers totaal 12 0 Bron: CBS, 2014 *Westers totaal zijn de immigranten uit Westerse landen. De autochtone bevolking is in deze tabel niet meegenomen Inkomen In dit kernprofiel worden huishoudens onderscheiden in de categorieën; hoge inkomen, midden inkomen en laag inkomen. Een hoog inkomen is een inkomen van > (bovenste 20%) en een laag inkomen een inkomen van < ,- (laagste 40%). In Broekland moeten 130 huishoudens van een laag (tot euro) inkomen rondkomen. Het percentage huishoudens met een laag inkomen (28%) ligt lager dan gemiddeld in de gemeente Raalte (34%). Het percentage huishoudens met een midden inkomen is gelijk aan het gemiddelde en het percentage huishouden met een hoog inkomen ligt hoger dan gemiddeld in de gemeente Raalte. 5

6 Figuur 4 Tabel 4 Inkomensverdeling huishoudens 2011 Huishouden met laag inkomen Huishouden met midden inkomen Huishoudens met hoog inkomen Huishoudens totaal in 2012 Bron: CBS, Regionaal Inkomensonderzoek, 2011 Inkomensondersteunende maatregelen en arbeidsparticipatie Van de WAO, WAJONG en WW uitkering wordt in Broekland ongeveer evenveel gebruik gemaakt als in Raalte totaal. Van de rest van de inkomensondersteunende maatregelen wordt door minder dan 10 huishoudens gebruik gemaakt. Tabel 5 Broekland (aantal en %) Raalte (aantal en %) WAO 25 (5,4%) 840 (5,5%) WIA X 225 (1,5%) WAZ X 80 (0,5%) WAJONG 15 (3,2%) 480 (3,2%) WW 30 (6,5%) 910 (6,0%) WWB X 345 (2,2%) Bijzondere bijstand X 400 (2,6%) Bron: CBS, bew erking ABF Research, 2011 Kanttekening vanuit Humanitas: in de kleine dorpen worden minder voorzieningen aangevraagd doordat de inwoners zich schamen voor hun financiële situatie en niet willen dat buren etc. weten dat zij de voorziening nodig hebben. Daarnaast zie je ook in de kleine kernen dat de mensen (financieel) ondersteund worden door de kerken. In Raalte Kern (vooral de mensen die niet van oorsprong uit de gemeente Raalte komen) durven de mensen makkelijker voorzieningen aan te vragen. 6

7 Sociaal Economische Status De sociale status van een wijk is afgeleid van een aantal kenmerken van de mensen die er wonen: hun opleiding, inkomen en positie op de arbeidsmarkt. Een lage score duidt op een lage sociaal economische status van een wijk. Een score tussen -1 en -2 geeft een lage SES van de wijk aan, een score tussen 1 en 2 een hoge SES. Tabel 6 Factorscore sociale status [score]* Broekland Nederland 0,52 0,28 Bron: Sociaal en cultureel Planbureau (SCP), 2014 De sociaal economische status van Broekland ligt iets hoger dan het landelijk gemiddelde. Zorggebruik en gebruik van regelingen en voorzieningen Huisarts Het aantal patiëntcontacten voor de meest voorkomende chronische aandoeningen ligt iets lager dan gemiddeld in Raalte. Deze chronische aandoeningen komen meer voor bij ouderen. Broekland heeft minder 65-plussers en daarmee samenhangend ook minder patiëntcontacten voor deze aandoeningen. De inwoners hebben gemiddeld 2,2 consulten bij de huisarts per jaar. Dit ligt lager dan het gemiddelde aantal consulten per inwoner in de gemeente Raalte. Tabel 7 Contact (patiënten per 1000 inwoners) voor veelvoorkomende aandoeningen Broekland Raalte Diabetes COPD Cardiovasculair risico management Hartfalen 7 8 Dementie 4 5 Bron: Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM), 2013 Dit betekent dus bijvoorbeeld dat op 1000 inwoners in Broekland 44 personen de huisarts bezoeken voor diabetes. Bij een totaal aantal van 1186 inwoners zijn dat 52 personen totaal die de huisarts bezocht hebben voor diabetes. 7

8 Tabel 8 Totaal aantal huisartsenconsulten en consulten langer dan 20 minuten Broekland Gemeente Raalte Gemiddeld aantal consulten per inwoner Gemiddeld aantal consulten > 20 minuten per inwoner Bron: VAAM, 2013 Gebruik van regelingen en voorzieningen 2,2 2,7 0,4 0,5 Het percentage huishoudens dat gebruik maakt van huishoudelijke en/of persoonlijke verzorging en/ of verpleging ligt iets lager dan in Raalte gemiddeld. Dit past bij het beeld van een bevolkingssamenstelling met minder 65-plussers. Tabel 9 Gebruik van WMO en AWBZ regelingen Broekland (aantal en %) Gemeente Raalte (aantal en %) WMO huishoudelijke verzorging 15 (3,2%) 990 (6,5%) AWBZ persoonlijke verzorging 15 (3,2%) 780 (5,1%) AWBZ verpleging 10 (2,2%) 360 (2,3%) AWBZ individuele begeleiding *X 255 (1,7%) AWBZ groepsbegeleiding X 160 (1,1%) Bron: CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek, bew erking ABF Research 2013 * X= aantal kleiner dan 10 Tabel 10 Huishoudens met 3 of meer regelingen Broekland Gemeente Raalte Totaal aantal huishoudens Huishoudens met 3 of meer regelingen % aantal regelingen: 3 of meer Huishoudens met 6 of meer regelingen % aantal regelingen: 6 of meer 55 11,83 X X , ,74 Bron: CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek, bew erking ABF Research

9 Gezondheid- en leefstijldeterminanten Gezondheid en leefstijl volwassenen (18+) en jongeren (13-16jr.) In vergelijking met het gemiddelde van de gemeente Raalte scoren de volwassenen in Broekland op de determinanten; hoog risico op angst- en depressiestoornissen, matig tot slecht ervaren gezondheid, chronische aandoeningen, overgewicht, roken en het niet voldoen aan de beweegnorm lager. Op de determinant overmatig alcoholgebruik ligt het percentage in Broekland iets hoger dan gemiddeld in de gemeente Raalte. Vergeleken met het landelijk gemiddelde scoren de volwassenen in Broekland lager op een matig tot slecht ervaren gezondheid. Het percentage volwassenen met overgewicht is in Broekland gelijk aan het landelijk gemiddelde. Vanwege het lage aantal respondenten uit Broekland (< 30), zijn de gezondheid en leefstijl determinanten voor jongeren alleen weergegeven op gemeenteniveau. Figuur 5 Bron: VAAM op basis van GGD onderzoek, 2011 (De cijfers in de VAAM zijn schattingen op basis van de bevolkingssamenstelling: de leeftijdssamenstelling, het % lage inkomens, % eenpersoonshuishoudens, etniciteit en stedelijkheid.) 9

10 Figuur 6 Gezondheid en leefstijl jongeren (13 t/m 16 jaar) *SDQ verhoogd matig tot slecht ervaren gezondheid Overgewicht Wel eens gerookt 2% 13% 14% 22% Gemeente Raalte Drinkt wel eens alcohol 48% Lichamelijk niet actief 23% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% * SDQ= maat voor psycho sociale gezondheid, geeft risico op psycho-sociale problemen aan. Bron: GGD digitale vragenlijst klas 2 en 4, KD+ dossier, 2015 Tactus verslavingszorg: Op had Tactus 52 cliënten in de gemeente Raalte in behandeling. Hiervan is het merendeel (33) van de cliënten in behandeling voor een alcoholverslaving. Van de 33 cliënten met een alcoholverslaving, zijn 15 personen onder de 18 jaar. De kern maatschappelijke dienstverlening: Op had De Kern 227 (18+) cliënten in de gemeente Raalte. De meeste zorgvragen (21%) kwamen voort vanuit psychosociale problematiek. Daarnaast kwam 11% van de zorgvragen voort uit financiële problematiek of Gezondheid/psychosociale problematiek. 10

11 Gezondheid en leefstijl vergeleken met Nederland Bron: VAAM op basis van GGD onderzoek, 2011 (De cijfers in de VAAM zijn schattingen op basis van de bevolkingssamenstelling: de leeftijdssamenstelling, het % lage inkomens, % eenpersoonshuishoudens, etniciteit en stedelijkheid.) 11

12 Dementie gemeente Raalte In 2013 waren in de gemeente Raalte 631 bewoners met dementie (Alzheimer Nederland, 2013). Dementie is de naam voor een combinatie van symptomen (een syndroom), waarbij de verwerking van informatie in de hersenen is verstoord (Alzheimer Nederland, 2015). De Casemanagers dementie hebben in 2013 hulp verleend aan in totaal 80 cliënten met dementie en hun sociale netwerk in de gemeente Raalte en omgeving (Wegwijs Dementie Raalte, 2013). Voor 2014 was de prognose dat het aantal mensen met dementie stijgt naar 656, dit is een stijging van 4% (Alzheimer Nederland, 2013). Tabel 11 Prognose dementie Gemeente Raalte Nederland (+ 4%) (+ 3%) (+ 28%) (+ 21%) Alzheimer Nederland, 2013 De prognose is dat het aantal mensen met dementie in de gemeente Raalte in 2020 is gestegen met 28%. Landelijk is de prognose dat het aantal mensen met dementie in 2020 met 21% is gestegen. In Raalte ligt deze prognose dus 7% hoger dan landelijk (Alzheimer Nederland, 2013). Huisartsen gemeente Raalte: In de praktijken in de gemeente Raalte zien de huisartsen ook een stijging van het aantal mensen met cognitieproblemen/dementie. Doordat Broekland te maken heeft met een kleinere groep 65-plussers en jarigen is de verwachting dat het aantal mensen met dementie hier minder snel stijgt dan gemiddeld in de gemeente Raalte. 12

13 Vrijwilligerswerk gemeente Raalte Vrijwilligerswerk is werk dat in georganiseerd verband (bijvoorbeeld sportvereniging, kerkbestuur, school) onbetaald wordt uitgevoerd (GGD, 2012, pp. 8). In de gemeente Raalte participeert 43% van de bewoners in de leeftijd van jaar in vrijwilligerswerk. Hiermee scoort de gemeente Raalte boven het gemiddelde van 37% binnen de regio IJsselland (2012). Vergeleken met 2008 is er een lichte stijging van 1%. Van de vrouwen in de gemeente Raalte participeert 46% in vrijwilligerswerk, bij de mannen ligt dit lager met 41%. Dit zijn rond de 4978 vrouwen en 4548 mannen (GGD gezondheidsmonitor, 2012; CBS bevolkingsstatistiek 2012). Mantelzorg Mantelzorg is de zorg die u geeft aan een bekende uit uw omgeving, zoals uw echtgenoot, echtgenote, partner, huisgenoot, kind, buren of vrienden, als u voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt bent. Deze zorg kan bestaan uit het huishouden doen, wassen en aankleden, gezelschap houden, vervoer, geldzaken regelen, enzovoorts. Mantelzorg wordt niet betaald (NB: een vrijwilliger die werkt vanuit een vrijwilligerscentrale, is geen mantelzorger) (GGD IJsselland, 2010, pp. 8). In de gemeente Raalte is binnen de leeftijdscategorie in totaal 12% mantelzorger. Er is een groot verschil tussen mannen en vrouwen, waarbij 7% van de mannen mantelzorger is en 17% van de vrouwen (GGD, 2012). Uit onderzoek van Arcon en de gemeente Raalte (2014) is gebleken dat de meeste mantelzorgers/zorgvrijwilligers in de kern van Raalte wonen (47,09%). Het merendeel van de mantelzorgers/zorgvrijwilligers is vrouw (66%). Van de mantelzorgers in de gemeente Raalte zorgt 50% meer dan 5 jaar voor iemand of heeft meer dan 5 jaar voor iemand gezorgd. De hulpbehoeften van deze personen komen voornamelijk voort uit lichamelijke problemen (45,18%). Daarnaast zijn dementie (24,70%) en chronische ziekten (27,11%) veel voorkomende redenen voor mantelzorg (Arcon, 2014). Mantelzorgconsulenten Raalte: In 2015 waren er 272 mantelzorgers uit de gemeente Raalte bekend bij mantelzorgconsulenten (hier zijn de kernen Lierderholthuis, Laag Zuthem en Heino niet in meegenomen). De hulpbehoeften van deze personen komen voornamelijk voort uit chronische ziekten (32%) en dementie (25%). 13

14 Belangrijkste conclusies Broekland heeft meer jongeren, meer jarigen en minder 65-plussers vergeleken met Raalte totaal. Bijna de helft (48%) van de huishoudens in Broekland zijn huishoudens met kinderen. In Broekland zijn er minder huishoudens (28%) met een laag inkomen dan gemiddeld in de gemeente Raalte (34%). Het percentage huishoudens met een hoog inkomen ligt hoger dan gemiddeld in de gemeente Raalte. Het aantal contacten dat inwoners hebben voor veelvoorkomende aandoeningen ligt in Broekland lager dan gemiddeld in de gemeente Raalte. Het aantal huisartsencontacten en het aantal huisartsencontacten langer dan 20 minuten ligt in Broekland iets lager dan gemiddeld in de gemeente Raalte. Het gebruik van AWBZ en WMO regelingen ligt lager dan gemiddeld in Raalte. De volwassenen in Broekland scoren op hoog risico op angst- en depressiestoornissen, matig tot slecht ervaren gezondheid, chronische aandoeningen, overgewicht, roken en het niet voldoen aan de beweegnorm lager dan Raalte gemiddeld. Op de determinant overmatig alcoholgebruik scoren de volwassenen in Broekland iets hoger. Mocht u nog vragen en/of opmerkingen hebben naar aanleiding van dit kernprofiel dan kunt u contact opnemen met GGD IJsselland; Sandra Borsboom s.borsboom@ggdijsselland.nl, Marja de Jong m.de.jong@ggdijsselland.nl of Jette Middelkamp j.middelkamp@ggdijsselland.nl 14

15 Colofon Uitgave: GGD IJsselland, Kennis en Expertise Centrum Auteurs: Sandra Borsboom, Marja de Jong & Jette Middelkamp Foto's: Borden.plaatsengids.nl, pixabay, RTV oost, Stentor & pexels Opleverdatum: Website: Telefoon: GGD IJsselland Tijdelijk bezoekadres (tot voorjaar 2016): Bezoekadres: Postadres: Telefoon: Website: Hanzelaan , 8017 JM Zwolle Zeven Alleetjes CV Zwolle Postbus BL Zwolle info@ggdijsselland.nl [Geef tekst op]