De stem bevat alleen de frequenties van de boventonen die het oor kan waarnemen.
|
|
- Jozef van de Veen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Skip navigation Audio-Psycho-Fonologie Tomatis APF-grondbeginselen Brain Activator Grondbeginselen van de Audio-Psycho-Fonologie Na decennialange onderzoeksactiviteiten toonde kno-arts Alfred Tomatis het belang aan van het gehoororgaan voor de menselijke ontwikkeling, evenals de werking van de gehoorzin op de gemoedstoestand van de mens. Wat is het Tomatiseffect? Tomatis vatte zijn studie en experimenten rond het menselijke gehoor einde jaren 1940 aan. Via zijn vader, een destijds bekende operazanger, kwamen heel wat zangers met stemproblemen en met een beroepsgebonden hardhorigheid voor een behandeling bij hem terecht. Tomatis voerde frequentieanalyses van de stem en van het gehoor uit en kwam tot een verrassende vaststelling: frequenties die het gehoor slecht waarnam, kwamen ook minder in de stem voor. Dit inzicht leidde tot de Eerste Wet van TOMATIS: De stem bevat alleen de frequenties van de boventonen die het oor kan waarnemen. Om zijn patiënten te kunnen helpen bij hun stem- en gehoorproblemen, ontwikkelde Tomatis een hoorsimulator waarmee hij via verschillende filters en versterkers de manier van luisteren en daarmee de stem kon corrigeren. Tomatis versterkte de auditief slecht waargenomen frequenties; het frequentieverlies van de stem bleek meteen verholpen wanneer hij de zanger voor een microfoon liet zingen en een hoofdtelefoon opzette waardoor de eigen, gecorrigeerde stem klonk. Het resultaat van dit experiment formuleerde de onderzoeker in de Tweede Wet van TOMATIS: Krijgt het oor de kans om frequenties die het volstrekt niet meer of niet goed meer hoort, opnieuw correct waar te nemen, dan vloeien deze frequenties onmiddellijk en onbewust weer over in de stem.
2 Zodra de artiest zonder hoofdtelefoon en frequentiecorrectie weer begon te zingen, staken de stemproblemen opnieuw de kop op. Dit bracht Tomatis ertoe zich nog verder in de materie te verdiepen. Hij ging op zoek naar het?ideale gehoor? en werkte criteria voor de ideale hoorcurve uit. Eens de parameters voor het ideale oor van de zanger gedefinieerd waren, ontwierp hij een toestel om het oor te conditioneren; het prototype van het zogenaamde?elektronische oor?, dat het Tomatiseffect moest bestendigen, was een feit. Die werkzaamheden leidden tot de Derde Wet van TOMATIS: Akoestische stimulering die gedurende een bepaalde tijd wordt herhaald, leidt tot een definitieve verandering van het gehoor en dus van de stemvorming. In 1957 erkende de Parijse Académie des Sciences et de la Médecine de drie Wetten van Tomatis onder de naam?tomatiseffect?. De psyche, dirigent van het luisteren Tijdens zijn studie stelde Tomatis al vrij snel vast dat de psychische component een wezenlijke rol in het luisterproces speelt. Zo kwam hij in een grootscheeps onderzoek naar beroepsgebonden hardhorigheid onder piloten en werktuigkundigen van vliegtuigen tot de volgende bevinding: de hoorcurve van de piloten met een beroepsgebonden hardhorigheid, die heel wat vreugde uit hun arbeid scheppen, verliep deels anders dan die van de andere onderzochte personen die eveneens kampten met een beroepsgebonden hardhorigheid, maar hun beroep zonder enige arbeidsvreugde gewoon uit financiële overwegingen wilden voortzetten. De eerste groep vertoonde het gemeenschappelijke kenmerk dat de hoorcurve aan het einde opwaarts bewoog. Deze?positieve antenne? in het hoge frequentiegebied weerspiegelde niets anders dan hun innerlijke motivatie. De curve van de tweede groep verliep naar het einde toe heel duidelijk neerwaarts. Er bestond met andere woorden een nauw verband tussen de hoorcurve en de psychische gesteldheid van zijn patiënten. Het psychische aspect won in het onderzoekswerk van Tomatis steeds meer aan belang. De therapeutische gevolgen van het Tomatiseffect overtroffen ruimschoots de zuiver auditieve stimulering. De verbeteringen beperkten zich niet alleen tot het auditieve en vocale vermogen: ook de motoriek, de houding en psyche ondergingen een duurzaam positieve verandering. Door de reacties van zijn patiënten tijdens de behandeling te observeren, kwam Tomatis tot de hypothese dat de hoofdkenmerken van de individueel
3 verschillende hoorpatronen reeds tijdens de ontwikkeling van het gehoor, vóór de geboorte ontstaan. Vanaf wanneer hoort een foetus? Professor Tomatis was een pionier op het vlak van prenataal gehooronderzoek. Al in de jaren 1950 beweerde hij dat de foetus in de baarmoeder hoort, een stelling die hem niets meer dan het hoongelach van zijn collega?s opleverde. Vandaag weten we echter dat de man het bij het rechte eind had. Belangrijk binnen deze context is dat het oor, en wel beide onderdelen - het cochleaire gedeelte (het slakkenhuis) voor het horen en het vestibulaire gedeelte voor het evenwicht -, het eerste zintuig is dat halverwege de zwangerschap, maar uiterlijk tegen het einde van de vijfde maand, is ontwikkeld en via de gehoorzenuw met de hersenen is verbonden. Het binnenoor heeft op dit ogenblik zijn, levenslange, maximale grootte bereikt. Daarmee is het oor het eerste zintuig dat informatie naar de hersenen stuurt. De signalen van het oor zijn essentieel voor de groei en de ontwikkeling van de hersenen. Het oor legt gelijktijdig de basis voor alle andere waarnemingsvormen; die gaan immers uit van de ervaringen die gebaseerd zijn op het horen. Wat en hoe de foetus hoort Binnen het klankenuniversum van de foetus vervult de stem van de moeder een centrale rol. Die klinkt immers merkelijk luider dan andere stemmen en overstemt ook lichaamsgeluiden zoals hartslag, darmbeweging, bloedstroom... Omdat de vloeistof in het middenoor de trillingen van het trommelvlies afremt, hoort de foetus haast uitsluitend via botgeleiding. De resonantie-eigenschappen van het skelet werken echter als frequentiemodulator. Lage frequenties worden nauwelijks geleid, hoge daarentegen versterkt. Door de filterwerking van het bot bevat de moederstem heel wat hoge frequenties. De stem wordt via de wervelkolom op het bekken overgedragen. Dat versterkt als een klankkast de hoge frequenties 2,5 maal. Wanneer het kind tijdens de laatste weken van de zwangerschap in het bekken afdaalt, kan er tussen de botten een bijzonder goede geluidsoverdracht ontstaan. De effecten van het filteren van de hoge frequenties in de schedel van de foetus en de klankversterking van het bekken van de moeder zijn optimaal op elkaar afgestemd. Alleen de moederstem geniet een bevoorrechte klankoverdracht. Alle andere externe geluiden (stemmen, muziek,?) bekleden binnen de geluidsbelevenis van het ongeboren kind een secundaire plaats.
4 De foetus ervaart niet alleen de klank, het ritme en de melodie van de moederstem, maar beleeft via de stem ook het volledige gevoelsspectrum van de moeder. Is de moeder evenwichtig, vrolijk en gelukkig of is zij neerslachtig, angstig of depressief? Het kind ervaart dit gevoelsspectrum als eigen emoties. Het kan nog geen onderscheid maken tussen de moeder en zichzelf. Om de eenheid van moeder en kind te verduidelijken, verklaarde Tomatis:?Moeder IS kind, kind IS moeder?. Bij overwegend positieve en aangename signalen ontstaat een geslaagde dialoog in de baarmoeder en ontwikkelt de foetus een gevoel van geborgenheid en oervertrouwen. Deze basale waarnemingsbelevenissen wekken in het kind een luistergedrag, de wens om te communiceren op. Het oor? meer dan horen Het oor doet meteen aan horen denken. Maar het heeft ook andere, even belangrijke functies die tijdens de luistertherapie worden beïnvloed. Het oor controleert via het evenwichtsorgaan het evenwicht, de coördinatie, de spiertonus en iedere lichaamsspier. Het stuurt de ogen tijdens het lezen en de arm, de hand en de vingers bij het schrijven. Het is verantwoordelijk voor een rechte houding en stuurt onafgebroken signalen door over hoe wij ons in de ruimte bewegen. Het oor stuurt ook het tijds- en ritmegevoel en het ruimtelijke voorstellingsvermogen. Als energiecentrale heeft het oor de taak om de hersenen en daardoor ons volledige organisme van energie te voorzien. Tomatis vergeleek het oor met een dynamo?die de prikkels die hij ontvangt, omzet in neurologische energie om de hersenen te voeden?. Vooral de hoge frequenties zijn verantwoordelijk voor een regelrechte?energieboost?, een stimulering van de cortexactiviteit. Dit?oplaadeffect? werkt vitaliserend en verlevendigend en uit zich in een?wakkere? geest.
5 De mens hoort alleen wat hij wil horen. Tomatis kwam tot de bevinding dat horen en niet willen horen onbewust door de psyche worden gestuurd. We kunnen het gehoor niet uitschakelen. Anders dan onze ogen zijn onze oren altijd?geopend?. Dag en nacht worden we blootgesteld aan klanken en geluiden uit de omgeving. Toch ervaren we niet alles wat we horen ook bewust. De mens hoort alleen dat wat hij wil horen. Willen horen of luisteren (toehoren, goed luisteren) is, anders dan horen, een actief, opzettelijk proces, vergelijkbaar met het oog dat zich op iets focust. De beslissing om gericht te horen, te luisteren met andere woorden, bevordert de aandacht en werkt het zich bewust toekeren naar de andere in de hand. Luisteren betekent willen communiceren. Het brengt de mens als geheel in staat van paraatheid, laat toe dat het slakkenhuis een correcte analyse uitvoert, zorgt ervoor dat het lichaam zich opricht, en verscherpt een?wakkere? geest en tegenwoordigheid.
Hoe verloopt de muzikale ontwikkeling bij dove en slechthorende kinderen En de invloed die de ontwikkeling van het Cochleair Implant daar op heeft
Hoe verloopt de muzikale ontwikkeling bij dove en slechthorende kinderen En de invloed die de ontwikkeling van het Cochleair Implant daar op heeft Marianne Bloemendaal Inleiding Zingen en musiceren, ondersteunt
Nadere informatieInleiding. Hoe werkt het oor?
Otosclerose Inleiding Samen met uw KNO- arts heeft u besloten om vanwege uw gehoor en/of oorklachten een onderzoek te laten verrichten naar eventuele otosclerose. Deze folder geeft u informatie over wat
Nadere informatie1. Anatomie en fysiologie van het oor
1. Anatomie en fysiologie van het oor Oor: - Buitenoor: vangt geluiden op - Middenoor: luchttrillingen worden doorgegeven aan de vloeistof in het oor, versterkt en doorgegeven - Binnenoor: met het slakkenhuis
Nadere informatie6.1. Het buitenoor. In figuur zien we een schets van het buitenoor
Na het vrij technische hoofdstuk over decibels en aanverwante berekeningen zullen we het deze maand hebben over het orgaan waarmee we allemaal geluid herkennen en onderscheiden, namelijk het oor. 6. Het
Nadere informatieWAT GEHOORVERLIES EIGENLIJK BETEKENT
WAT GEHOORVERLIES EIGENLIJK BETEKENT Hoe weet u of u gehoorverlies heeft? De kans is groot dat u de laatste bent die dat weet. De meeste gehoorverliezen ontwikkelen zich namelijk zo geleidelijk dat u het
Nadere informatieslechthorendheid en hoortoestellen
patiënteninformatie slechthorendheid en hoortoestellen U bent bij de KNO-arts geweest omdat u niet goed hoort. Mogelijk kunt u door een hoortoestel beter gaan horen. Wat kunnen de klachten zijn? Welke
Nadere informatie1.2 Het oor, opvangen van geluiden HB p.32-35
1.2 Het oor, opvangen van geluiden HB p.32-35 1.2.1 Wat is geluid? Geluid: trillingen veroorzaakt door een geluidsbron Middenstof: stof die de trillingen geleidt. Resonantie: het overdragen van een trilling
Nadere informatieOtosclerose. Informatie voor patiënten over gehoorverlies door botvorming op de grens tussen middenoor en binnenoor. Informatie voor patiënten
Informatie voor patiënten Otosclerose Informatie voor patiënten over gehoorverlies door botvorming op de grens tussen middenoor en binnenoor G437-S CWZ / 09-04 Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Uw behandelend
Nadere informatieCochleaire implantatie en logopedie
Cochleaire implantatie en logopedie Nancy de Ruiter- Flokstra Logopediste NSDSK nderuiter@nsdsk.nl Het cochleaire implantaat Het CI-team Revalidatie en logopedie Het Cochleaire Implantaat Het oor Hoe een
Nadere informatieLibra R&A locatie Leijpark. Gehoor en gehooronderzoek bij VIN-revalidanten. Informatie voor familie en naasten
Libra R&A locatie Leijpark Gehoor en gehooronderzoek bij VIN-revalidanten Informatie voor familie en naasten Uw kind/partner/naaste volgt het programma Vroege Intensieve Neurorevalidatie (VIN) van Libra
Nadere informatieSLECHTHORENDHEID EN HOORTOESTELLEN
SLECHTHORENDHEID EN HOORTOESTELLEN 359 Inleiding Het verschijnsel slechthorendheid is bij u vastgesteld. In deze folder leest u meer over dit verschijnsel en de behandelmogelijkheden. Werking van het oor
Nadere informatieTINNITUS. Leren omgaan met tinnitus
TINNITUS Leren omgaan met tinnitus TINNITUS AURIUM Tinnitus aurium is de medische term voor oorsuizen. Het Latijnse tinnire betekent bellen of rinkelen, auris betekent oor. Iemand met tinnitus neemt geluiden
Nadere informatieSlechthorendheid en hoortoestellen. Afdeling KNO
Slechthorendheid en hoortoestellen Afdeling KNO Dit boekje heeft tot doel u informatie te geven over slechthorendheid en de mogelijkheden om daar wat aan te doen. Als u recent bij een keel-, neus- en oorarts
Nadere informatieLawaai & occasionele blootstelling
Lawaai & occasionele blootstelling Lawaai & occasionele blootstelling - Versie: 01/08/2012 Pagina 1 / 8 LAWAAI & OCCASIONELE BLOOTSTELLING Inleiding : In de wereld van de luchtvaart worden heel wat werknemers
Nadere informatieAudio-psychofonologie Tomatis luistertherapie; I. De achtergronden
Audio-psychofonologie Tomatis luistertherapie; I. De achtergronden Prof. dr. Martien de Voigt De luistertherapie bestaat uit het trainen van het neurologische en het fysiologische systeem door het luisteren
Nadere informatieFunctioneren van het oor / buisjes
Afdeling: Onderwerp: KNO 1 Buisjes Functioneren van het oor Aan het oor onderscheidt men drie delen: uitwendig oor, middenoor en binnenoor. Het uitwendig oor bestaat uit de oorschelp en de uitwendige gehoorgang,
Nadere informatieOperaties aan het oor
Operaties aan het oor Inleiding Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over operaties aan het oor. Als u recent bij de KNO-arts bent geweest, die u zo'n operatie heeft voorgesteld, dan kunt u
Nadere informatiei!i' ] ] ] ] ] 1 ~ 1 ~ Door: A /isha Chandoe Groep Bb VanOstadeschoo/ 1..
1 ~ 1 ~ j J ) J J J I, i!i' 1 Al 1.. Door: A /isha Chandoe Groep Bb VanOstadeschoo/ j 1.. l.. '-....t L- '- '- Inhoud: 1.Inleiding. 2. Wat is een oor? 3. Hoe zit je oor in elkaar? 4. De drie delen van
Nadere informatieKeel-, neus en oorheelkunde. Slechthorendheid en Hoortoestellen
Keel-, neus en oorheelkunde Slechthorendheid en Hoortoestellen 1 Deze folder geeft u informatie over slechthorendheid en de mogelijkheden om daar iets aan te doen. Hoe werkt een oor? Het oor is nodig voor
Nadere informatieGehooronderzoek. Audiologisch Centrum. Afdeling KNO
Gehooronderzoek Audiologisch Centrum Afdeling KNO Een Audiologisch Centrum is gespecialiseerd in onderzoek en advies voor mensen met gehoorproblemen. U komt bij het Audiologisch Centrum omdat een huisarts
Nadere informatieCochleaire implantatie bij volwassenen informatie voor werkgevers
Cochleaire implantatie bij volwassenen informatie voor werkgevers Eén van uw werknemers/collega s is ernstig slechthorend. Op dit moment wordt door het CI-team VUmc beoordeeld of hij/zij baat zou kunnen
Nadere informatiePlotselinge doofheid. Wat is plotselinge doofheid?
Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over plotselinge doofheid. Als u recent voor deze aandoening bij een Keel, Neus- en Oorarts (KNO- arts) bent geweest, dan kunt u in deze brochure daar
Nadere informatieHoe werkt het gehoor? Bert van Zanten Klinisch-Fysicus/Audioloog Hoofd KNO-Audiologisch Centrum
Hoe werkt het gehoor? Bert van Zanten Klinisch-Fysicus/Audioloog Hoofd KNO-Audiologisch Centrum Horen, zo gewoon, wat is het precies? onder andere: Detectie van geluid Discriminatie tussen verschillende
Nadere informatieHet gehoor van mijn kind. Informatiebrochure
Het gehoor van mijn kind Informatiebrochure Inhoud 1 Werking van het oor 4 2 Soorten gehoorverlies en behandeling 5 3 Hoe onderzoekt de arts het gehoor? 7 3.1 Oto-akoestische emissies (OAE) 7 3.2 BERA
Nadere informatiekno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Plotselinge doofheid
kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Plotselinge doofheid Eigenlijk is het beter te spreken van plotseling gehoorsverlies, omdat met doofheid strikt genomen volledig verlies van
Nadere informatieOperatie aan het oor
Operatie aan het oor Inleiding Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over operaties aan het oor. Alvorens nader in te gaan op het hoe en waarom is het zinvol in het kort de werking van het menselijk
Nadere informatieOperatie a an het oor
Operatie aan het oor Inleiding Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over operaties aan het oor. Alvorens nader om te gaan op het hoe en waarom is het zinvol in kort de werking van het menselijk
Nadere informatieOperatie aan het oor. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Operatie aan het oor In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten dat u vanwege gehoor en/of oorklachten een operatie aan het oor zult ondergaan. Deze folder geeft een globaal overzicht van de gang
Nadere informatieGlas en akoestische isolatie Decibels berekenen
Geluid Algemeen Geluid wordt veroorzaakt door trillingen of golven die zich voortplanten in de lucht, een vloeistof of vaste materie zoals een muur. Het gaat om minieme veranderingen in de luchtdruk die
Nadere informatieOperaties aan het oor
KNO Operaties aan het oor Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Uw KNO-arts heeft voorgesteld om uw oorklachten te behandelen met een operatie. Deze
Nadere informatieKinderen en horen. Algemene informatie over het gehoor van kinderen en gehoorverlies
Kinderen en horen 7 Algemene informatie over het gehoor van kinderen en gehoorverlies Deze brochure is de zevende in een reeks Widex-publicaties over het gehoor en aanverwante onderwerpen. Het belang van
Nadere informatieOperatie aan het oor. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Operatie aan het oor In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten dat u vanwege gehooren/of oorklachten een operatie aan het oor zult ondergaan. Deze folder geeft een globaal overzicht van de gang
Nadere informatieBromtoon en trilling, als gevolg van een niet-akoestisch signaal?
Bromtoon en trilling, als gevolg van een niet-akoestisch signaal? Dirk van der Plas Stichting Laagfrequent Geluid Low Frequency Noise Foundation www.laagfrequentgeluid.nl Normaal LFg Bromtoon, Bovengemiddeld
Nadere informatieSlechthorendheid en hoortoestellen
Slechthorendheid en hoortoestellen 2 Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw gehoor- en / of oorklachten een onderzoek door de kno-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie over
Nadere informatieRevalidatie van het gehoor bij volwassenen
Revalidatie van het gehoor bij volwassenen Gehoor en communicatie zijn van groot belang voor de mens. Wanneer er een beperking van gehoor, spraak of taal optreedt, heeft dat vaak grote gevolgen voor het
Nadere informatieVoor wie? Luchtgeleiding en botgeleiding
4 In deze folder vindt u informatie over het bot verankerd hoortoestel. U leest hierin bij welke gehoorproblemen dit toestel gebruikt wordt en hoe het werkt. Voor wie? Een bot verankerd hoortoestel, Bone
Nadere informatieOperaties aan het oor
Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over operaties aan het oor. Als u recent bij de KNO-arts bent geweest, die u zo'n operatie heeft voorgesteld, dan kunt u in deze brochure daar meer over
Nadere informatieHoe werkt het oor? Het oor is onder te verdelen in: 1. Uitwendige gehoorgang;
Plotsdoofheid Hoe werkt het oor? Het oor is onder te verdelen in: 1. Uitwendige gehoorgang; 2. Trommelvlies waarachter zich het middenoor bevindt. Hierin bevinden zich de drie gehoorbeentjes en via de
Nadere informatieGehoorverbeterende operatie. Afdeling KNO
Gehoorverbeterende operatie Afdeling KNO Gehoorverbeterende operatie Inleiding Binnenkort ondergaat u een operatie aan uw oor in het Diaconessenhuis in Meppel, onderdeel van Zorgcombinatie Noorderboog.
Nadere informatieOperatie aan het oor. Keel-Neus- en Oorheelkunde
Operatie aan het oor Keel-Neus- en Oorheelkunde Uw Keel-Neus-Oorarts (KNO-arts) heeft voorgesteld om uw oorklachten te behandelen met een operatie. Deze folder geeft u informatie over zo n operatie. U
Nadere informatieInformatie bij operaties aan het oor
Informatie bij operaties aan het oor Dr. G. Claes Prof. Dr. J. Claes Dr. M. De Cock Dr. J. Van Haesendonck Inleiding Deze informatie heeft tot doel U in te lichten over het verloop van deze ingreep, wij
Nadere informatiecochleaire implantatie bij kinderen
cochleaire implantatie bij kinderen inleiding Een cochleair implantaat (CI) is een hulpmiddel dat ernstig slechthorende of dove kinderen en volwassenen de mogelijkheid biedt om geluid en spraak te kunnen
Nadere informatieHoofdstuk 2 GEHOORSTOORNISSEN. Inleiding. Gehoorstoornissen. Soorten gehoorverlies
Hoofdstuk 2 GEHOORSTOORNISSEN Inleiding Een kan verschillende oorzaken hebben. De gevolgen en de behandeling van de stoornis hangen af van de oorzaak. Dit hoofdstuk beschrijft kort de soorten, de graden
Nadere informatieOperatie aan het oor
Operatie aan het oor De werking van het oor Wat wij geluid noemen, is in feite een luchttrilling. Deze trilling wordt opgevangen in de oorschelp en gaat via de gehoorgang ons lichaam binnen. Aan het einde
Nadere informatieInformatieavond leerkrachten en pedagogisch medewerkers van slechthorende kinderen. Yvonne Simis, klinisch fysicus-audioloog 4 oktober 2012
Informatieavond leerkrachten en pedagogisch medewerkers van slechthorende kinderen Yvonne Simis, klinisch fysicus-audioloog 4 oktober 2012 Programma 19.30 Opening en inleiding audiologie door: Yvonne Simis,
Nadere informatieSlechthorendheid en hoortoestellen
Slechthorendheid en hoortoestellen Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over slechthorendheid en de mogelijkheden om daar wat aan te doen. Hoe werkt een oor? Het oor is nodig voor het horen
Nadere informatieMuzische opvoeding. Muzikale opvoeding. klas: doelen deelleerplan VSKO 1999
Muzische opvoeding Muzikale opvoeding klas: doelen deelleerplan VSKO 1999 1. Het kind musiceert met klank en muziek 3 1.1 Musiceren en experimenteren met de stem, met aandacht voor een goed stemgebruik
Nadere informatieInleiding. Gehooronderzoek
Gehooronderzoek Inleiding Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over allerlei vormen van gehooronderzoek. Als u voor gehooronderzoek binnenkort bij een keel -, neus- en oorarts (kno-arts)
Nadere informatieOoroperaties Inleiding Hoe werkt een oor?
Ooroperaties Inleiding De keel-, neus-, en oorarts (KNO-arts) heeft bij uw kind een operatie aan een van de oren voorgesteld. In deze brochure wordt informatie gegeven over de werking van het oor en de
Nadere informatieLesmodule 4 fasen van. dementie. VOORBEELD LESMODULE: 4 fasen van dementie
Lesmodule 4 fasen van dementie Inhoudsopgave: 1. Wat is dementie? blz. 3 2. Twee basisprincipes over de werking van de hersenen blz. 4 3. Omschrijving van de vier fasen van ikbeleving bij dementie blz.
Nadere informatieGetting in touch again, een verrijkte omgeving. Hanne Strauven, Judit Kelchtermans, Ellen Decroos, Greet Gelin
Getting in touch again, een verrijkte omgeving Hanne Strauven, Judit Kelchtermans, Ellen Decroos, Greet Gelin Inhoud inleiding verzorging is veel meer dan proper maken en calorieën toedienen multi-sensoriële
Nadere informatieKeel- Neus- Oorheelkunde Operaties aan het oor
Keel- Neus- Oorheelkunde Operaties aan het oor 2 Inleiding Uw KNO-arts heeft voorgesteld om uw oorklachten te behandelen met een operatie. Deze folder heeft tot doel u te informeren zo n operatie. Hoe
Nadere informatieTrommelvliesbuisjes bij volwassenen
Trommelvliesbuisjes bij volwassenen Uw afspraak Plaats : d.d om uur : de afdeling Dagverpleging Inhoudsopgave Het oor en hoe het werkt... 2 Wat zijn de klachten... 2 Behandeling... 2 Voorbereiding...
Nadere informatieOperaties aan het oor
KNO-HEELKUNDE Operaties aan het oor Informatie voor jongeren Binnenkort word je opgenomen op de kinderafdeling voor een operatie aan je oor. Voor deze operatie moet je een dag en soms een nacht in het
Nadere informatieTrommelvliesbuisjes inbrengen bij kinderen
Trommelvliesbuisjes inbrengen bij kinderen Samen met de KNO-arts is besloten om bij uw kind trommelvliesbuisjes in te brengen. In deze folder geven we u hier informatie over. Hoe ziet het oor eruit Het
Nadere informatieoorsuizen tinnitus patiënteninformatie
patiënteninformatie oorsuizen tinnitus U bent bij de KNO-arts geweest omdat u last heeft van oorsuizen. Dit wordt ook wel tinnitus genoemd. Wat is tinnitus? Welke behandelingen zijn mogelijk? Dat en meer
Nadere informatieOptimale ontwikkeling prenatale fase tot en met zes jaar
Optimale ontwikkeling prenatale fase tot en met zes jaar Naast het muzikale ontwikkelingsgebied (waarneming van, ontwikkeling van het muzikaal geheugen, enzovoort) is tevens zichtbaar welke muzikale gedragsvorm
Nadere informatieKeel-, Neus- en Oorheelkunde. Ziekte van Ménière.
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Ziekte van Ménière www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KNO039 / Ziekte van Ménière / 03-01-2016 2 Ziekte van Ménière
Nadere informatiekno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Slechthorendheid en hoorapparaten
kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Slechthorendheid en hoorapparaten Inleiding Het oor is nodig voor het horen van geluid. Geluid is een luchttrilling. Deze trilling komt via
Nadere informatieDieDrie. Lesbrief bij de voorstelling Zeg het met muziek
DieDrie Lesbrief bij de voorstelling Muziekles (deel1) ±35 minuten (incl. filmpjes) (uitleg en filmpjes) Groep 3 t/m 8 Hoe? In groepjes op 1 of meer computers (met internet), of klassikaal met beamer of
Nadere informatieSanering van het oor. Afdeling KNO
Sanering van het oor Afdeling KNO Sanering van het oor Inleiding Binnenkort ondergaat u een operatie aan uw oor in het Diaconessenhuis in Meppel, onderdeel van Zorgcombinatie Noorderboog. In deze folder
Nadere informatieCochleaire implantatie bij volwassenen
Cochleaire implantatie bij volwassenen Sommige zeer ernstig slechthorende of dove mensen kunnen zelfs met krachtige hoortoestellen niet of nauwelijks spraakverstaan. Een cochleair implantaat (CI) kan ervoor
Nadere informatieHet oor. Wetenschappelijke naam: Auris is een orgaan waarmee geluids-golven worden opgevangen om door de hersenen om te worden gezet in geluid.
Het oor Wetenschappelijke naam: Auris is een orgaan waarmee geluids-golven worden opgevangen om door de hersenen om te worden gezet in geluid. Functie binnenoor Voor gehoor en ook een rol bij het evenwichtsgevoel.
Nadere informatieTinnitus (oorsuizen) Tinnitus Aurium (oorsuizen)
Tinnitus (oorsuizen) Tinnitus Aurium (oorsuizen) Deze folder bevat algemene informatie over tinnitus, het tinnitusteam en het zorgprogramma bij tinnitus van het Gehoor- en Spraak Centrum van de afdeling
Nadere informatieKernvraag: Hoe verplaatst geluid zich en hoe horen we dit?
Kernvraag: Hoe verplaatst geluid zich en hoe horen we dit? Naam: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Kan geluid dingen verplaatsen? Bouw een trommeltje. Span een stukje dun rubber (bijvoorbeeld
Nadere informatieTrommelvliesbuisjes bij kinderen
Trommelvliesbuisjes bij kinderen Inhoudsopgave Het oor en hoe het werkt... 1 Wat zijn de klachten... 2 Behandeling... 2 Operatie... 2 De voorbereiding... 3 Advies... 3 Tot slot... 4 Het oor en hoe het
Nadere informatieOren om te horen. 1. Leesopdracht
1. Leesopdracht Lees de onderstaande tekst goed door. De tekst gaat over de werking van het gehoor en is erg handig voor maken van de overige opdrachten in dit boekje. Oren om te horen Je oren zijn er
Nadere informatieOPERATIES AAN HET OOR
OPERATIES AAN HET OOR In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie over de diverse operatiemogelijkheden aan het oor. Leest u deze informatie zorgvuldig. Indien voor u van
Nadere informatiePlotsdoofheid. Informatie voor patiënten die plotseling geheel doof worden. Informatie voor patiënten. Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis
Informatie voor patiënten Plotsdoofheid Informatie voor patiënten die plotseling geheel doof worden G456-Q CWZ / 09-04 Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw
Nadere informatie4 Geluid 81213-4. Noordhoff Uitgevers bv
4 Geluid 76 81213-4 In een stadion kan het soms heel stil zijn. Je kunt dan even praten met je buurman. Maar vaak is er een zee van geluid. Het publiek moedigt met zingen en spreekkoren de spelers aan.
Nadere informatieKeel-, neus- en oorheelkunde. Operaties aan het oor
Keel-, neus- en oorheelkunde Operaties aan het oor 1 Inleiding Deze folder geeft u informatie over verschillende operaties aan het oor. 2 Hoe werkt een oor? Het oor is nodig voor het horen van geluid.
Nadere informatieTrommelvliesbuisjes bij volwassenen
KNO Trommelvliesbuisjes bij volwassenen (poliklinisch) BEHANDELING Trommelvliesbuisjes bij volwassenen (poliklinisch) Uw KNO-arts heeft voorgesteld bij u een trommelvliesbuisje te plaatsen. In deze folder
Nadere informatie. Dat kun je het beste doen in een donkere ruimte. Dan gebruik je een stroboscooplamp die de hele korte licht fitsen maakt van 0,5 sec.
Samenvatting door Jelino 1367 woorden 19 oktober 2015 7 3 keer beoordeeld Vak NaSk Natuur-scheikunde H7 + H8 7.1 beweging vastleggen Bewegingen vastleggen doe je met een stroboscoopcamera. Dat kun je het
Nadere informatieKNO. Trommelvliesbuisjes. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep
KNO Trommelvliesbuisjes Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Het plaatsen van trommelvliesbuisjes is - vooral bij kinderen - één van de meest voorkomende
Nadere informatieAllochtone doven Zij hebben naast hun doofheid ook nog te maken met een andere cultuur dit maakt hen tot een aparte
Werkstuk door een scholier 1537 woorden 15 januari 2004 6,7 94 keer beoordeeld Vak ANW Doofheid Soorten doofheid Bij het vaststellen van de soorten doofheid wordt er gekeken naar de volgende afwijkingen:
Nadere informatie7,1. Werkstuk door een scholier 1717 woorden 1 juli keer beoordeeld. Het oor en geluid
Werkstuk door een scholier 1717 woorden 1 juli 2005 7,1 60 keer beoordeeld Vak ANW Het oor en geluid Geluid is eigenlijk hetzelfde als trillende lucht. Geluid komt in geluidsgolven, die je ook kunt voelen
Nadere informatieTrommelvliessluiting. Afdeling KNO
Trommelvliessluiting Afdeling KNO Trommelvliessluiting Inleiding Binnenkort ondergaat u een operatie aan uw oor in het Diaconessenhuis in Meppel, onderdeel van Zorgcombinatie Noorderboog. In deze folder
Nadere informatieTrommelvliesbuisjes voor volwassenen
Trommelvliesbuisjes voor volwassenen Inleiding Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over het plaatsen van trommelvliesbuisjes. Het plaatsen van trommelvliesbuisjes vindt plaats wanneer de buis
Nadere informatieIdentificatiegegevens. Algemene gegevens in verband met uw gehoor
Identificatiegegevens Achternaam : Voornaam : Geboortedatum : Algemene gegevens in verband met uw gehoor Heeft u ooit hoortoestellen gedragen? NEE JA Draagt u nu hoortoestellen? NEE JA Zo ja, rechts, links
Nadere informatie(H)OORZAKEN OUDERDOMS- SLECHTHORENDHEID
(H)OORZAKEN OUDERDOMS- SLECHTHORENDHEID Lieve De Bruyne Arteveldehogeschool, Gent Inleiding 10 % Belgische bevolking heeft gehoorprobleem > 50 % ouder dan 60 jaar heeft gehoorproblemen, > 80 % van de 70-plussers
Nadere informatieInleiding In deze lesweek wordt de basis besproken van het gitaarspelen. Hoe zit ziet een gitaar eruit en hoe werkt deze eigenlijk?
Inleiding In deze lesweek wordt de basis besproken van het gitaarspelen. Hoe zit ziet een gitaar eruit en hoe werkt deze eigenlijk? Bekijk eerst de video: De basis Hoofdstuk 1 De gitaar Een gitaar is een
Nadere informatieTrommelvliesbuisjes. volwassenen KNO. alle aandacht
Trommelvliesbuisjes bij volwassenen KNO alle aandacht Trommelvliesbuisjes bij volwassenen Algemeen Er is in overleg met u besloten tot het plaatsen van een trommelvliesbuisje. Gemakshalve wordt in de rest
Nadere informatieOoroperatie. Keel- neus- en oorheelkunde
1/5 Keel- neus- en oorheelkunde Ooroperatie Inleiding Uw Keel- Neus- Oorarts heeft voorgesteld om uw oorklachten te behandelen met een operatie. Deze folder heeft tot doel om u wat informatie te geven
Nadere informatieGehooronderzoek. Figuur 1. Stemvork
Gehooronderzoek Als u met klachten over het gehoor bij een keel-, neus- en oor-arts (KNO-arts) komt, zal de arts een aantal vragen stellen om het probleem beter te kunnen begrijpen. De vragen hebben onder
Nadere informatieSlechthorendheid en hoortoestellen
Slechthorendheid en hoortoestellen Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over slechthorendheid en de mogelijkheden om daar wat aan te doen. Hoe werkt een oor? Het oor is nodig voor het horen
Nadere informatieTrommelvliesbuisjes voor volwassenen
Trommelvliesbuisjes voor volwassenen In overleg met uw arts hebt u besloten om een trommelvliesbuisje te laten plaatsen. De reden hiervoor is dat de buis van Eustachius (een onderdeel van uw oor) niet
Nadere informatieOperaties aan het oor
Operaties aan het oor Inleiding De keel-, neus-, en oorarts (KNO-arts) heeft bij u een operatie aan een van uw oren voorgesteld. In deze brochure wordt informatie gegeven over de werking van het oor en
Nadere informatieOperaties aan het oor
KNO Operaties aan het oor BEHANDELING Operaties aan het oor Uw KNO-arts heeft voorgesteld om uw oorklachten te behandelen met een operatie. In deze folder vindt u meer informatie over de verschillende
Nadere informatieEén plus één is meer dan twee. Waarom de meeste mensen met twee hoortoestellen beter horen dan met één.
Eén plus één is meer dan twee 8 Waarom de meeste mensen met twee hoortoestellen beter horen dan met één. Deze brochure is de achtste in een reeks Widex-publicaties over het gehoor en aanverwante onderwerpen.
Nadere informatiehoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting Foetale houding en gedrag zijn het resultaat van een interactie tussen foetale (neuromotorische) ontwikkeling en intra-uteriene omgevingsinvloeden. Het is bekend dat veranderingen in intra-uteriene
Nadere informatieTrommelvliesbuisje bij volwassenen
KNO Trommelvliesbuisje bij volwassenen dagbehandeling BEHANDELING Trommelvliesbuisje bij volwassenen Uw KNO-arts heeft voorgesteld bij u een trommelvliesbuisje te plaatsen. In deze folder vindt u informatie
Nadere informatieCharge syndroom. Bohn Stafleu Van Loghum. Federatie van Ouderverenigingen W A T K U N J E D O E N O M H E T K I N D
Charge syndroom E E N B R O C H U R E V O O R O U D E R S E N B E L A N G S T E L L E N D E N N A D E D I A G N O S E. W A T K U N J E D O E N O M H E T K I N D E E N G O E D E T O E K O M S T T E G E
Nadere informatieHet belang van een goed gehoor
Publiekslezing UMC Utrecht Het belang van een goed gehoor - Behandelingen bij een slecht gehoor - Jeroen Peters, arts-onderzoeker Keel-Neus-Oorheelkunde Afdeling Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van
Nadere informatieGevolgen van slechthorendheid voor de ontwikkeling, gezinsbegeleiding en samenwerking met het CB
Gevolgen van slechthorendheid voor de ontwikkeling, gezinsbegeleiding en samenwerking met het CB Bettie Carmiggelt Arts M&G - Adviseur NCJ Noëlle Uilenburg Manager Onderzoek en Ontwikkeling & Vroegtijdige
Nadere informatieDe horizontale lijnen geven de normale luchtdruk weer. Boven de horizontale lijn verhoogt de luchtdruk, onder de lijn vermindert de luchtdruk.
Audio Introductie Geluid is een trilling van deeltjes, die zich voortplant in lucht of in een ander medium, zoals water. Een andere definitie: geluid is een voortschrijdende verandering van luchtdruk.
Nadere informatieE-book. Hoe communiceer je met een stokbrood? Sabine van Dijk
E-book Hoe communiceer je met een stokbrood? Sabine van Dijk NLP: HOE COMMUNICEER JE MET EEN STOKBROOD?! Ooit kwam een vrouw bij de bekende Amerikaanse familietherapeute Virginia Satir met een probleem
Nadere informatieSlechthorendheid en hoortoestellen
Slechthorendheid en hoortoestellen Inleiding Uw behandelend arts heeft voorgesteld om in verband met uw gehoor- en / of oorklachten een onderzoek door de knoarts te laten verrichten. Deze folder geeft
Nadere informatieAls papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama
Als papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama Deze folder legt uit wat er gebeurt als je papa of mama een bolletje
Nadere informatieStijgbeugel- of stapesoperatie
Stijgbeugel- of stapesoperatie Deze brochure biedt u informatie over operaties aan de stijgbeugel (stapes), een van de gehoorbeentjes in het middenoor. Werking van het oor Het oor is globaal onder te verdelen
Nadere informatie