ALGEMENE BEGINSELEN VAN HET BELGISCHE VERZEKERINGSRECHT

Transcriptie

1 ALGEMENE BEGINSELEN VAN HET BELGISCHE VERZEKERINGSRECHT

2

3 ALGEMENE BEGINSELEN VAN HET BELGISCHE VERZEKERINGSRECHT Philippe Colle Hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel Vijfde editie Antwerpen Cambridge

4 De stof is bijgehouden tot 15 juni Algemene beginselen van het Belgische verzekeringsrecht. Vijfde editie Philippe Colle 2011 Antwerpen Cambridge ISBN (paperback) ISBN (gebonden) D/2011/7849/85 NUR 827 Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de uitgever.

5 INHOUD DEEL I. REGELS GEMEENSCHAPPELIJK AAN ALLE SOORTEN VERZEKERINGEN Hoofdstuk I. De verzekeringsovereenkomst Afdeling 1. Begripsomschrijving Afdeling 2. Wezenlijke bestanddelen Het risico Het verzekerbaar belang De premie A. Tariefvrijheid B. Segmentering De verzekeringsprestatie Afdeling 3. Verzekering tegen premie versus onderlinge verzekering Afdeling 4. Toepasselijke wetgeving Hoofdstuk II. Totstandkoming van de verzekeringsovereenkomst Afdeling 1. Gemeenrechtelijke beginselen De toestemming De bekwaamheid Het voorwerp De oorzaak Afdeling 2. Het verzekeringsvoorstel, de verzekeringsaanvraag en de vooraf getekende polis Het verzekeringsvoorstel De verzekeringsaanvraag De voorafgetekende polis v

6 Inhoud 4. Aanbod uitgaande van de verzekeringnemer De verzekeringsovereenkomst op afstand Hoofdstuk III. Bewijs en interpretatie van de verzekeringsovereenkomst Afdeling 1. Bewijs Tussen partijen A. Het geschrift B. De buitengerechtelijke bekentenis C. Het bewijs door getuigen of vermoedens Jegens derden Afdeling 2. Interpretatie Hoofdstuk IV. Verplichtingen van de verzekeringnemer Afdeling 1. Juiste opgave van het risico Het beginsel van de spontane mededelings plicht Door de verzekeraar gekende omstandigheden Vragenlijst Sanctionering A. Opzettelijke onjuiste opgave van het risico Bewijslast Nietigheid B. Onopzettelijke onjuiste opgave van het risico Ontdekt bij schadegeval Ontdekt vóór schadegeval Afdeling 2. Betaling van de premie Wanneer? Door wie? Aan wie? Kenmerken Sanctionering A. Schorsing van de dekking B. Opzegging van de overeenkomst Afdeling 3. Aangifte van risicoverzwaring Begrip Mededelingsplicht vi

7 Inhoud 3. Sanctionering Risicovermindering Afdeling 4. Maatregelen ter voorkoming en beperking van de schade-reddingskosten Beperking van de ontstane schade Voorkoming van schadegeval Afdeling 5. Melding van schadegeval Hoofdstuk V. Verplichting van de verzekeraar Afdeling 1. De verzekeringsprestatie Afdeling 2. Bevrijdingsgronden Opzet A. Het begrip opzet B. De bewijslast Grove schuld Oorlog, burgeroorlog, gelijkaardige feiten en catastrofale risico s A. Begripsomschrijving B. Bewijslast Terrorisme A. Definitie terrorisme B. Toepassingsgebied en dekking C. Het Comité en de vergoeding D. Uitsluitingen E. Beoordeling Hoofdstuk VI. Einde van de verzekeringsovereenkomst Afdeling 1. Duur Afdeling 2. Opzegging na schadegeval Afdeling 3. Nietigheid en ontbinding Afdeling 4. Faillissement en akkoord door boedelafstand van de verzekeringnemer Faillissement A. Algemene regel in geval van faillissement van de verzekeringnemer B. Persoonsverzekeringen en kredietverzekeringen vii

8 Inhoud 2. Akkoord door boedelafstand Gerechtelijke reorganisatie en vereffening Hoofdstuk VII. Contentieux Afdeling 1. De verjaring Welke vorderingen? Vertrekpunt van de verjaringstermijn Schorsing en stuiting A. Schorsing B. Stuiting Afdeling 2. De territoriaal bevoegde rechtbank Afdeling 3. Scheidsrechterlijke bedingen (arbitrage) Hoofdstuk VIII. Medeverzekering en herverzekering Afdeling 1. Medeverzekering Afdeling 2. Herverzekering DEEL II. REGELS EIGEN AAN DE VERSCHILLENDE SOORTEN VAN VERZEKERINGEN Hoofdstuk I. Regels eigen aan schadeverzekeringen (zaak- en aansprakelijkheidsverzekeringen) Afdeling 1. Verzekerbaar belang Afdeling 2. Indemnitair beginsel Afdeling 3. Indeplaatsstelling (subrogatie) Wettelijke regeling Tegenwerpelijke excepties Afdeling 4. Oververzekering Oververzekering te kwader trouw Oververzekering te goeder trouw Afdeling 5. Samenloop of pluralitet van verzekeringen Begrip Welke verzekeraar aanspreken? viii

9 Inhoud 3. Verdeling van de schadelast A. Bepaalbare verzekerbare waarde B. Onbepaalbare verzekerbare waarde C. Quid wanneer één of meer verzekeraars niet in staat zijn hun aandeel te betalen? Afdeling 6. Onderverzekering Afdeling 7. Overgang ingevolge overlijden Algemene regel Overeenkomsten intuitu personae Afdeling 8. Reddingskosten Hoofdstuk II. Regels eigen aan zaakverzekeringen Afdeling 1. Waardebepaling Afdeling 2. Overdracht onder de levenden Onroerende goederen Roerende goederen Afdeling 3. Zakelijke subrogatie ten voordele van hypothecaire en bevoorrechte schuldeisers Afdeling 4. Voorrecht van de verzekeraar Hoofdstuk III. Regels eigen aan aansprake lijk heids verzekeringen Afdeling 1. Gedekte schade en posteriori teits dekking Het oorspronkelijke artikel 78 Verz.W Het nieuwe artikel 78 Verz.W A. De algemene regel B. De uitzonderingsregeling C. De voorgevallen schade (loss occurence) D. Het instellen van de aansprakelijkheidsvordering (claims made) E. Posterioriteitsdekking en verjaring Afdeling 2. Leiding van het geschil Afdeling 3. Door de verzekeraar verschuldigde schadevergoe ding Betaling van de hoofdsom, interesten en (gerechts)kosten Vrij beschikkingsrecht over de schade vergoeding Kwitantie ter afrekening ix

10 Inhoud Afdeling 4. Eigen recht van de benadeelde (rechtstreekse vordering) Begrip Gevolgen ten aanzien van het voorrecht ingesteld door art. 20, 9 Hyp.W Afdeling 5. Tegenwerpelijke excepties en verhaalsrecht (regresvordering) van de verzekeraar tegen de verzekeringnemer of de verzekerde Verplichte aansprakelijkheids verzekeringen Niet verplichte aansprakelijkheids verzekeringen Verhaalsrecht (regresvordering) van de verzekeraar Afdeling 6. Tegenwerpelijkheid van het vonnis en tussenkomst in de rechtspleging Tegenwerpelijkheid van het vonnis Tussenkomst in de rechtspleging Hoofdstuk IV. Regels eigen aan persoonsverzekeringen Afdeling 1. Verzekerbaar belang Afdeling 2. Geen indeplaatsstelling Afdeling 3. Samenloop van verzekeringen en vergoedingen Afdeling 4. Medische informatie Afdeling 5. Ziekteverzekerings overeen komsten Andere dan beroepsgebonden ziekte verzekerings overeenkomsten A. Levenslange dekking B. Wijziging premie- en dekkingsvoorwaarden C. Onbetwistbaarheid D. Ziektekostenverzekering (hospitalisatie) die hoog niveau van bescherming aanbiedt Beroepsgebonden ziekte verzekerings overeenkomsten A. Recht op individuele voortzetting B. Informatieplicht C. Individueel voortgezette verzekeringsovereenkomst Algemene bibliografie Trefwoordenregister x