De effectiviteit van het Viertaktmodel voor de passieve woordenschatuitbreiding van kinderen in groep 7 en 8 in het cluster 2 onderwijs

Transcriptie

1 De effectiviteit van het Viertaktmodel voor de passieve woordenschatuitbreiding van kinderen in groep 7 en 8 in het cluster 2 onderwijs NVLF congres 2013 L I E K E K U I P E R S, M S C G E R D A B R U I N S M A, M S C I LV I B L E S S E N A A R, M A A N O U K D E N B R O E D E R N A D I A O U S T O U E L LY S T R I K D R E L L E N G E R R I T S

2 Achtergrond 2 SO cluster 2 De Taalkring Koninklijke Auris Groep Beperkte woordenschat Afgelopen drie jaar steeds bewuster bezig met Viertaktmodel (Van den Nulft & Verhallen, 2002) Scholing 2011/2012 Inventariserend onderzoek naar implementatie Viertaktmodel (Kranenburg, e.a., 2010; Kuipers, e.a., 2012) Aanpassingen: selectie woorden, kort en krachtig voorbewerken, visualiseren, herhalen.

3 Mondelinge taallessen In de praktijk Geen methodisch onderwijs Themagericht werken met CED-leerlijnen 6 weken 3 Selectie woorden CED-leerlijnen Digiwak ( Didactisch model

4 Taakverdeling 4 woordselectie De leerkracht De logopedist bij de mondelinge taallessen voorbewerken semantiseren consolideren De leerkracht Ondersteuning door de logopedist controleren De leerkracht Analyse door de logopedist

5 Doel onderzoek 5 Positieve effecten in het reguliere onderwijs (Verhallen & Van der Zalm, 2005). Verwerving woorden normale ontwikkeling S-TOS Effectstudie bij peuters met S-TOS (Gerrits, e.a., 2012) Baat bij gestructureerde woordenschatinterventie Onderzoek oudere S-TOS kind beperkt Kenniskring Lectoraat Logopedie Opstellen onderzoeksvraag

6 Het Viertaktmodel 6 Didactisch model woordenschatonderwijs Woordenschat uitbreiden Woordclusters het filter zuiveren Vier fasen Voorbewerken Semantiseren Consolideren Controleren het grondwater de waterzuivering filteren

7 De onderzoeksvraag 7 Wat is het effect van het gebruik van het Viertaktmodel op het aanleren van inhoudswoorden bij oudere kinderen met een specifieke taalontwikkelingsstoornis?

8 Woordenschatuitbreiding bij S-TOS 8 o Werkwoorden lastiger dan zelfstandige naamwoorden (o.a. Spanoudis & Natsopoulos, 2011) o Kinderen gebaat bij herhalen en vertragen (Rice et al, 1994 en Montgomery, 2005) o Combinatie van herhalen en gespreid aanbieden meest effectief (Riches et al, 2005)

9 Het Viertaktmodel 9 Positief effect in reguliere onderwijs (Verhallen & Van der Zalm, 2005 & Bulters & Vermeer, 2007) Positief participatie effect SBO (Hartingsveldt & Verhallen, 2006) Vooruitgang in reguliere onderwijs, significantie niet bekend (Maat, 2010; Franken, 2011 en Kelderhuis, 2013) Geen significant verschil op reguliere onderwijs (Siebeling, 2010) Vooruitgang in SBO (Van Kempen, 2011)

10 Methode 10 Groep 7 Groep 7/8 Aantal kinderen Leeftijd 11;8 jr 12;2 jr IQ 89,9 93,6 PPVT II-NL 83,5 87,5 CELF 4-NL 88,1 87,2

11

12 Woordselectie Plaatjestest Lexicale frequentie Thematisch Sterke vs. zwakke werkwoorden 12 Plaatjesselectie Geen copyright Kleur Scherp Eenduidig Foto of tekening

13 Plaatjestest (2) Voorkomen beïnvloedende factoren Zelfde testleider Zelfde dag Testprotocol Twee versies 13 Checklist leerkracht Viertaktmodel vs. oude manier Doelwoorden vs. controle woorden

14 Resultaten (1) 14 Leerwinst = (score eindmeting score beginmeting) (maximum score score beginmeting) Nieuwe woorden Doelwoorden 27,4% Zelfstandige naamwoorden 24,1% Werkwoorden 21,2% Controlewoorden -0,6% Zelfstandige naamwoorden 3,7% Werkwoorden -11,1% 30% 20% 10% 0% Doelwoorden ZN Controlewoorden ZN Doelwoorden WW Controlewoorden WW

15 Resultaten (2) 15 Onthouden woorden Doelwoorden 23,8% Zelfstandige naamwoorden 18,6% Werkwoorden 25,0% Controlewoorden 3,5% Zelfstandige naamwoorden 4,9% Werkwoorden -0,7% 30% 20% 10% 0% Doelwoorden ZN Controlewoorden ZN Doelwoorden WW Controlewoorden WW

16 T1 16

17 T2 17

18 Conclusie 18 Viertaktmodel effectief in speciaal onderwijs Deel van woorden weer vergeten Werkwoorden lijken beter onthouden dan zelfstandige naamwoorden. Niet onderzocht in gevonden literatuur (o.a. Alt et al., 2004 en Oetting et al, 1995 in: Kan & windsor, 2010)

19 Discussie 19 Validiteit plaatjestest Leerwinst is maar 27% Woordselectie: helft woorden al bekend Werkwoorden beter onthouden dan zelfstandige naamwoorden Werkwoorden meer tijd nodig?

20 Aanbevelingen Gebruik Viertaktmodel in speciaal onderwijs Woorden langer behandelen Kijk goed naar woordselectie 20 Voor verder onderzoek: Werkwoorden en zelfstandige naamwoorden gelijk verdelen Meer woorden selecteren en bekendheid testen Dank voor jullie aandacht