Jehovah s getuigen en bloed

Transcriptie

1 Jehovah s getuigen en bloed Als u als Jehova s Getuige geen bloed, bloedproducten en dergelijke wilt krijgen, moet u vóór de operatie bepaalde beslissingen nemen. Deze folder is bedoeld om u te informeren over bloed, bloedproducten, bloedsparende technieken, bloedaanmaak stimulerende en bloedstolling bevorderende medicatie. U leest ook over uw mogelijkheden als Jehova s Getuige en waar u rekening mee dient te houden. Volgens de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) moet elke patiënt voor ieder onderzoek en elke behandeling expliciet toestemming verlenen. Bijgaand vindt u een schriftelijke wilsverklaring in verband met de geneeskundige behandeling waarin u als Jehovah's Getuigen toestemming geeft om behandeld te worden. Bloedcellen Bloed bestaat voor de helft uit bloedcellen en voor de helft uit water waarin eiwitten zijn opgelost. Er zijn drie typen bloedcellen: rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes. Rode bloedcellen (erytrocyten) zijn de cellen die zorgen voor het transport van zuurstof in het lichaam. Zuurstof is nodig voor vrijwel alle lichaamsprocessen, in het bijzonder de processen die energie vergen. Een tekort aan rode bloedcellen heet bloedarmoede; de klachten die men daarvan kan ondervinden zijn vermoeidheid, hartkloppingen, bonzen in het hoofd, kortademigheid en in ernstige gevallen pijn op de borst. De klachten treden in het begin vooral op bij inspanning en later als de bloedarmoede erger wordt ook in rust. Uiteindelijk kunnen, in ernstige gevallen, organen zoals het hart en de hersenen (ernstig) worden beschadigd. Witte bloedcellen (leukocyten) bieden bescherming tegen infecties, en helpen infecties genezen als die eenmaal zijn opgetreden. Bloedplaatjes (trombocyten) zijn betrokken bij de stolling. Als een bloedvat is beschadigd zijn het de trombocyten die zorgen dat het gat gedicht wordt. Ze vormen een zogenaamde trombocytenprop. Bij een ernstig tekort aan trombocyten duurt het langer voordat een bloeding ophoudt. In heel ernstige gevallen stopt een bloeding niet, of ontstaan er spontaan bloedingen. Plasma Plasma is het waterige deel van het bloed waarin zich eiwitten bevinden. Drie typen eiwitten zijn vooral van belang: stollingseiwitten, antistoffen en albumine. Stollingseiwitten spelen een rol bij het verstevigen en later oplossen van een stolsel. Als een bloedvat is beschadigd door een ongeval of een operatie, stopt de bloeding doordat er een bloedplaatjesprop gevormd wordt op de plaats waar het bloedvat is beschadigd. Een dergelijke trombocytenprop stopt wel de bloeding maar is op zich niet stevig genoeg; versteviging vindt plaats met behulp van de stollingseiwitten die als het ware als draden door het stolsel geweven worden. Hierdoor ontstaat er een definitief, stevig stolsel. Na enige tijd, als het bloedvat zich onder het stolsel heeft hersteld, wordt het stolsel weer opgelost. Hierbij 1

2 spelen andere stollingseiwitten een rol. Bij patiënten die een tekort aan stollingseiwitten hebben, kan een bloeding langer duren dan normaal. Soms lukt het niet om een dergelijke bloeding zonder toevoeging van stollingseiwitten te stoppen. Antistoffen (immunoglobulinen) zorgen mede voor de bestrijding van infecties. In enkele gevallen kunnen immunoglobulinen ook een rol spelen bij een te laag aantal bloedplaatjes of rode bloedcellen. Albumine, dat in grote hoeveelheden in het plasma voorkomt, helpt het bloedvolume op peil te houden. Stoffen die de bloedaanmaak stimuleren en bloedverlies voorkomen. Erytropoëtine komt van nature voor in het lichaam en stimuleert het beenmerg tot het aanmaken van rode bloedcellen. Erytropoëtine (epo), dat ook als synthetische stof verkrijgbaar is, kan alleen via injecties onder de huid of via een infuus worden toegediend. Bijwerkingen van epo zijn onder andere griepachtige verschijnselen en hoofdpijn; sporadisch kan het hoge bloeddruk en trombose veroorzaken. IJzer is een essentiële bouwsteen van rode bloedcellen. Bij een ijzertekort ontstaat bloedarmoede. Als de aanmaak van rode bloedcellen wordt gestimuleerd met bijvoorbeeld epo, dan kan er een ijzertekort ontstaan. Vandaar dat bij een behandeling met epo vaak ook ijzer wordt toegediend. IJzer kan ingenomen worden als tablet of toegediend worden via een infuus. De meest voorkomende bijwerkingen zijn maag- en darmklachten: misselijkheid, maagpijn, obstipatie of diarree. Tranexaminezuur (Cyclokapron) is een geneesmiddel met een stollingsbevorderende werking. Bloedsparende technieken Bij een pre-operatieve bloeddonatie neemt men enkele weken voor de operatie een halve liter bloed af en bewaart dit op het bloedtransfusielaboratorium. In de weken die volgen maakt het lichaam zelf de afgenomen hoeveelheid bloed weer aan. Deze procedure kan een aantal keren herhaald worden, zodat men bij de operatie kan beschikken over anderhalf tot twee liter eigen bloed. Vaak wordt deze techniek gecombineerd met de toediening van erytropoëtine en ijzer. Bij normovolemische hemodilutie wordt voordat de operatie begint bloed bij de patiënt afgenomen en in een zak bewaard. Deze zak blijft via een infuussysteem verbonden met de bloedbaan van de patiënt. Het afgenomen bloed wordt meteen vervangen door een andere vloeistof, zodat het volume in de bloedsomloop gelijk blijft. Aan het eind van de operatie, of eerder als dat nodig is, wordt het eigen bloed weer aan de patiënt teruggegeven. Bij cell saving (rode bloedcel terugwinning) wordt bloed, dat tijdens de operatie verloren dreigt te gaan, opgezogen en naar een apparaat geleid waarin het gewassen wordt. Dit apparaat wordt een cell saver genoemd. Als het bloed gewassen is, wordt het verzameld in een zak die via een transfusiesysteem met de bloedbaan van de patiënt is verbonden. Indien nodig kan dit lichaamseigen bloed weer teruggegeven worden aan de patiënt. Venoveneuze bypass. In bepaalde omstandigheden kan bloedverlies verminderd worden door een omleiding aan te leggen rondom een gebied dat beschadigd is en bloedt. Hemodialyse Bij mensen met een slechte nierfunctie kunnen zich giftige stoffen in het bloed ophopen die normaliter door de nier in de urine worden uitgescheiden. Deze giftige stoffen kunnen tijdens een operatie tot extra bloedverlies leiden. Daarom leidt men bij deze patiënten voorafgaand aan de operatie het bloed 2

3 door een dialysemachine die de giftige stoffen uit het bloed spoelt. Deze verklaring wordt voor de operatie met U besproken. Veel van wat er in de folder staat, wordt jaarlijks ook besproken bij de update van de verklaring die u altijd bij u draagt. U kunt deze folder en behandel overeenkomst natuurlijk ook bespreken met uw ziekenhuis vertegenwoordiger voordat u naar het ziekenhuis gaat. Het is dan voor u veel duidelijker wat er met de vele vragen bedoeld wordt. Belangrijke telefoonnummers ETZ (Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis): (013) Bron: Transfusie Geneeskunde, ISBN en Richtlijn Bloedtransfusie, 2011, Addendum 3. Algemeen,

4 Behandelovereenkomst Jehovah s getuigen Datum: Ruimte voor patiëntengegevens Op bovenstaande datum zagen wij de boven genoemde patiënt op de polikliniek. U bent bekend met... en ondergaat binnenkort een.. U bent Jehovah s getuige. Het gesprek had betrekking op het wel of niet gebruiken van bloed, bloedproducten, bloedsparende technieken, bloedaanmaak stimulerende en bloedstolling bevorderende medicatie. Er is uitleg gegeven over de bestanddelen van het bloed, hun functie en hoe bij verlies van bloed met dit verlies kan worden omgegaan. Er is besproken welke bloedproducten er zijn, welke kunnen worden toegediend en welke transfusievervangende technieken gebruikt kunnen worden om het verlies te beperken. Ook is gesproken over bloedaanmaakstimulerende en stolling bevorderende medicatie. U is gevraagd wat voor u aanvaardbaar is in het algemeen en in de omstandigheden waarbij het tekort aan bloed of bloedcomponenten kan leiden tot ernstige ziekte, invaliditeit of zelfs overlijden. In de tabel aan de achterzijde heeft u aangegeven wat voor u aanvaardbaar en wenselijk is. Ik,.. (naam van de patiënt), heb de uitleg begrepen en heb antwoord gekregen op al mijn vragen. Ik ben akkoord met de inhoud van de gemaakte afspraken op de achterzijde van dit formulier. Handtekening patiënt: Naam arts: Handtekening arts: 4

5 Gemaakte afspraken Bloedcomponenten In het algemeen Als tekort aan bloed of bloedcomponenten leidt tot ernstige ziekte of invaliditeit Als tekort aan bloed of bloedcomponenten leidt tot overlijden Rodebloedcelconcentraat wel/niet wel/niet wel/niet Trombocytenconcentraat wel/niet wel/niet wel/niet Plasma wel/niet wel/niet wel/niet Albumine wel/niet wel/niet wel/niet Intraveneus immunoglobuline wel/niet wel/niet wel/niet Bloedsparende technieken Pre-operatieve poliklinische wel/niet wel/niet wel/niet bloeddonatie Normovolemische hemodilutie wel/niet wel/niet wel/niet Cell saving wel/niet wel/niet wel/niet Venoveneuze bypass wel/niet wel/niet wel/niet hemodialyse wel/niet wel/niet wel/niet Medicijnen om bloedaanmaak te stimuleren of bloedverlies te beperken Erytropoëtine wel/niet wel/niet wel/niet IJzer wel/niet wel/niet wel/niet Tranexaminezuur wel/niet wel/niet wel/niet Per vakje aangeven: wel gebruiken of niet gebruiken Datum: Patiënt: Handtekening patiënt: Naam arts: Handtekening arts: Deze verklaring en een kopie van uw Jehovah verklaring wordt in uw medisch dossier bewaard. Algemeen, 12_ Copyright Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis Afdeling Communicatie Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. 5