Bescherming van het intellectueel eigendom als ondernemer met een modemerk Onderzoeksverslag

Transcriptie

1 Bescherming van het intellectueel eigendom als ondernemer met een modemerk Onderzoeksverslag EMBARGO Hoe kan een Nederlandse startende ondernemer met een modelabel zijn intellectuele eigendom zo goed mogelijk beschermen? Dit onderzoeksverslag bevat eigen werk. Eva Bouwer Amsterdam Mei 2012 Fashion Management AMFI Amsterdam Begeleiding Mevr. L. Hera Mr. J. De Vries

2 Inhoudsopgave Voorwoord 04 Management Summary Inleiding Kopiëren in de mode De kopieerders De strategie De plaats Het product De markt De prijsklasse Rol van de producent Conclusie Juridisch reglement Het intellectuele eigendomsrecht Het auteursrecht Algemeen Verkrijging van het auteursrecht Plaats en duur van het auteursrecht Bescherming van het auteursrecht Procedures auteursrecht Uitzondering Het handelsnaamrecht Algemeen Verkrijging van het handelsnaamrecht Plaats en duur van het handelsnaamrecht Bescherming van het handelsrecht Procedures Een domeinnaam Het merkenrecht Algemeen Soorten merken Verkrijging van het merkenrecht Plaats en duur van het merkenrecht Bescherming van het merkenrecht Procedures Het tekeningen- of modellenrecht Algemeen Verkrijging van het tekeningen- of modellenrecht Plaats en duur van het tekeningen- of modellenrecht Bescherming van het tekeningen- of modellenrecht 29

3 3.5.5 Procedures Het I- DEPOT Conclusie Online bescherming Juridisch De website Social Media Blogs en online publicaties Marktplaats en Ebay Conclusie Financiële analyse De start van je onderneming Aan de slag Niet- juridische kostenposten Kostenoverzicht van de bescherming van het intellectuele eigendom Conclusie Conclusie en aanbeveling Conclusie Aanbeveling Evaluatie doelstelling 48 Literatuurlijst bijlagen Management samenvatting in het Nederlands Vooronderzoek bij startende ondernemers: vraag naar het product Het probleem van plagiaat op meso en macro niveau Tabel CBS beroepsindeling in Nederland Interview Kennedy van der Laan advocaten Interview Köster Advocaten Interview HEMA B.V Interview Scotch & Soda Retail B.V Interview Mexx B.V Interview Netraco Garments B.V Interview met ondernemer van Thisislily Interview met ondernemer van Ydence Company Interview met ondernemer van GetUp!wear Interview met ondernemer van Jessica Joyce Interview met ondernemer van OKE by me Interview met ondernemer van Fee Fashion 78

4 Voorwoord Voor u ligt het onderzoeksverslag van de afstudeerscriptie over bescherming van het intellectueel eigendom. Dit onderzoeksverslag is tot stand gekomen tijdens mijn Bachelor studie Fashion Management aan het Amsterdam Fashion Institute, periode In dit onderzoeksverslag vindt u de mogelijkheden voor een Nederlandse startende ondernemer met een modelabel om zijn intellectueel eigendom zo goed mogelijk te beschermen. Uit dit onderzoeksverslag is een eindproduct voortgekomen, welke een handleiding is voor de startende ondernemer in de mode- industrie. Dit onderzoeksverslag is voortgekomen uit mijn interesse voor ondernemerschap binnen de mode- industrie. Tijdens mijn Minor Ondernemerschap op de Hogeschool van Amsterdam (2010) heb ik voor het eerst kennis gemaakt met het fenomeen intellectueel eigendomsrecht en hierna heeft het mijn aandacht blijven houden. Met dit onderzoeksverslag hoop ik meer duidelijkheid te geven over dit onderwerp binnen de modebranche. Met dit onderzoeksverslag hoop ik mensen te informeren en inspireren om nieuwe creatieve ideeën tot uiting te brengen en ondernemersideeën te gaan realiseren. De angst en onwetendheid over dit onderwerp kan met dit afstudeeronderzoek hopelijk worden weggenomen. Dit onderzoeksverslag zou niet gerealiseerd kunnen worden zonder de hulp van mensen om mij heen. Hierom wil ik bij deze graag mijn dank betuigen aan Jan de Vries, Guido Kerssens en Ligia Hera, die mij vanuit AMFI begeleidden tijdens het onderzoek en het schrijven van het onderzoeksverslag. Daarnaast wil ik graag de mensen bedanken die vanuit de industrie medewerking hebben verleend: Christien Wildeman (advocate en specialist Intellectueel Eigendomsrecht bij Kennedy van der Laan Advocaten), Margot Span (advocate en specialist Intellectueel Eigendomsrecht bij Köster Advocaten), Tineke Rijnen (Juridisch adviseuse bij Avenir Juristen), Dick Hauber (CEO bij Netraco Garments BV), Anna Evers (Bedrijfsjurist bij HEMA), Aimee Kerckhoffs (Scotch and Soda B.V.), Hester Wachter (Mexx B.V.), Renee Paardekooper (Supertrash), Kim Brouns (eigenaresse OKE by me), Lily Houben (eigenaresse Thisislily), Lara de Graaf (eigenaresse Ydence Company), Jessica Joyce (eigenaresse Jessica Joyce), Angela Lambriex (eigenaresse Fee Fashion) en het team van het merk GetUp!wear. In het speciaal wil ik Frits van de Woude bedanken voor zijn hulp en mijn familie en vrienden voor alle steun en het vertrouwen. Eva Bouwer Amsterdam, mei 2012 Intellectueel eigendom van een modemerk 4

5 Management Summary Problem description Within the fashion industry a lot is being copied. 'Every year the fashion industry loses millions by selling counterfeit fashion. Major fashion companies have to deal with this as they regularly choose a lawyer to prevent and combat copy. But what about the entrepreneur starting a company? How can a self- starting entrepreneur respond to this without the need to turn to a lawyer? When starting, the entrepreneur wants to protect his creations as much as possible to ensure that the invested time, money and craft can be recouped. A survey of starting entrepreneurs in the fashion revealed that there is ignorance and fear about protecting intellectual property. They would like to get more information about this topic to make a better start. Research Question: How can a Dutch entrepreneur, starting a fashion label, protect his intellectual property in the best way? Sub- questions: 1. Who are the current duplicators and how do they work? 2. Which parts of the company are subject of intellectual property and which are legally protected and which are not? 3. What role does Internet and Social Media play within current copying? And how can this be anticipated? 4. What financial consequences have the protection of intellectual property for the company? Definition: Within this final thesis there will only be looked at fashion labels in Apparel, which are of Dutch descent. Product: A manual for starting entrepreneurs about protecting their intellectual property. The aim of the product: To inform and inspire existing and starting fashion labels. Method Within this research project there has been looked at legal issues by use of existing sources: literature, articles and publications. Indirect sources have been used as well, mostly interviews with lawyers and specialists. For the fashion aspects also existing sources have been used: articles and publications, as well as indirect sources. For example, there have been interviews with a number of new entrepreneurs and existing fashion brands on the Dutch market. This combination is the result of this research and is all included in this final thesis report. Intellectueel eigendom van een modemerk 5

6 Conclusion The entrepreneur will protect it s intellectual property as safe as possible by registering its trade name, trademark and legal creations. The entrepreneur must always remain alert to possible replicas of its creations. When catching a replica, the entrepreneur may consider litigating. For the intellectual property of the fashion entrepreneur counts: protecting is better than accusing. Recommendation The entrepreneur will have to check some things before he starts his company. The entrepreneur can check if the brand name had already been used in the Trade Register. There is also a model register and a trademark register, which is useful to consult as well. As an entrepreneur it might be a good idea to go online to check whether the brand name is already registered. A fancy, not so ordinary name generally has more chance to distinguish from other brand names. It is also important to consider what the company s ambitions are. Will the company do business within the Benelux, Europe, Worldwide or only 1 specific country? This has a lot of influence upon registration. At the start of the company it is important to register the brand at the Chamber of Commerce. Also register the domain name; via Then the entrepreneur can register its brand, to give an own 'identity' to the products and to become recognizable for the consumer. The registration of the brand occurs primarily at the Benelux Office for Intellectual Property. The registration of the brand gives the entrepreneur freedom to work with his brand and to prohibit other parties. When the brand starts designing, in the form of a drawing or a product, the copyright is directly obtained. To stay stronger with copyright, it is always wise to set the date on each product. An option is to get an extra date stamp at the Registration and Succession department of the Tax authority. This gives more support to a possible infringement. If the brand creates special models or drawings, it s good to also register those. The entrepreneur requests a depot for the Model Depot at the Benelux Office for Intellectual Property. The model depot gives the entrepreneur freedom to be the only one registered and the exclusive right to handling the product. The entrepreneur may also work online through an informative website, a web shop or through the various Social Media networks. An entrepreneur should always use only his own work (images and text) and provide campaign and product photos with the brand name and /or brand logo before they come online. This may prevent copying. For images it may be a good option to present them in Flash Player, install a watermark to any picture or change the script of the website, so no one can use it s right click. As an entrepreneur it is important to regularly check online whether there is infringement or any copies sold online through web shops or sites like Ebay or Marketplace. Intellectueel eigendom van een modemerk 6

7 Protecting intellectual property costs the entrepreneur money. With enough financial capital at the start, the registration will be no problem. The height of the amount is entirely dependent on the entrepreneur s strategy of the company. The cost of protecting intellectual property is not comparable to the consequences of copying if the entrepreneur would not register. As always: protection is better than accusing. To prevent problems, it s important to register as much as possible. Intellectueel eigendom van een modemerk 7

8 1.0 Inleiding In de media komen regelmatig artikelen voorbij over plagiaat van mode artikelen. Op vakantie in een Zuid- Europees land ontkomt men vaak niet aan het aanbod van nagemaakte merk artikelen. Het kopiëren van modeartikelen gebeurt veel, veelal omdat het onduidelijk is welke partij rechten heeft en welke niet. Als groot modemerk is het zaak om een jurist op de zaak te zetten, die alles uitzoekt en zonodig aanvecht. Want als creatief brein achter een creatie heb je nu eenmaal rechten. De jurist probeert zijn gelijk te krijgen voor het merk waarvan het origineel is en ervoor te zorgen dat de andere partij wordt gestraft. Deze rechtszaken komen regelmatig in het nieuws en zijn veelal omstreden. Maar hoe werkt die bescherming van mode artikelen dan eigenlijk? Het komt veel voor in de mode, dus hoe kan hierop worden ingespeeld? Hoe wordt ervoor gezorgd dat er over het algemeen meer duidelijkheid komt over dit onderwerp? Grote modehuizen kiezen ervoor een jurist in te schakelen. Maar als zelfstandig ondernemer in de mode of startende op de markt, is het van belang om zelf op de hoogte te zijn van de hoed en de rand. Veel ondernemers, groot of klein, willen plagiaat voorkomen. Dit afstudeeronderzoek gaat over het intellectuele eigendom van de modeondernemer. Intellectueel eigendom is de verzamelnaam voor rechten op intellectuele creaties, zoals boeken, muziek, merken, vormgeving, uitvindingen, software, teksten en foto s. De bescherming hiervan ligt vastgelegd in het Intellectueel Eigendomsrecht. Dit is het recht om anderen te verbieden beschermde creaties te gebruiken, tenzij zij daarvoor toestemming hebben gevraagd. Rechthebbenden krijgen zo de mogelijkheid om hun investeringen in de ontwikkeling van het product terug te verdienen. De mode- industrie is te bestempelen als een creatieve bedrijfstak: er wordt door middel van kleding een identiteit en daarmee een belevingswaarde gecreëerd. Deze creativiteit wordt vaak de markt binnen gebracht door een modelabel. Modelabels, in Nederland ook vaak modemerken genoemd, spelen een grote rol in de manier waarop mensen hun identiteit tonen. Enerzijds onderscheiden zij zichzelf hiermee, anderzijds conformeren zij met elkaar binnen een groep. [Roso M., 2005 p ] Dit afstudeeronderzoek is gericht op de Nederlandse ondernemer. In Nederland is ondernemen populair. Zo is in een tabel van CBS te zien dat in ,3% van de werkzame bevolking tussen 20 en 65 jaar eigenaar was van een bedrijf ( Gouden Standaard 2011, zie bijlage nr 4, p. 59). En het aantal ondernemers neemt vanaf 2011 tot 2015 jaarlijks met 0,75 % toe. Dat blijkt uit de prognoses van onderzoeksbureau EIM. ( , Merken, en daarmee hun eigenaren, zijn de drijvende krachten achter de productie van mode en kleding: ze vormen een houvast voor de consument. Het merk definieert een doelgroep, de ontwerpen, het prijsniveau en de distributiekanalen [Roso M., 2005 p ]. De meeste modemerken worden gerund door een eigenaar in privépersoon. Wanneer deze persoon het modemerk zelf gestart heeft zonder hulp van instanties, is hij of zij de zelfstandig ondernemer. Onder ondernemer wordt officieel verstaan: Intellectueel eigendom van een modemerk 8

9 Een ondernemer is iemand die iets onderneemt, die een ding van enig gewicht op zich neemt, aanvangt, begint. In economische zin een persoon die in een tak van handel of bedrijf zelfstandig, voor eigen rekening en risico, werkt. Strikt genomen is een ondernemer een eigenaar van een bedrijf. Iemand die hoofdzakelijk in zijn eigen inkomen voorziet, is een zelfstandig ondernemer te noemen. Het gaat immers om te voorzien in de eigen levensbehoefte ( Omdat ondernemen handel drijven is, met als doel in eigen inkomen te voorzien, heeft een onderneming een winstoogmerk. Er wordt met de bedrijfsvoering altijd gestreefd naar het behalen van de grootst mogelijke winst en continuïteit van het bedrijf. Binnen de mode- industrie zijn er verschillende productgroepen waarmee mode ondernemers zich (voornamelijk) naar buiten brengen. Binnen dit afstudeeronderzoek wordt gekeken naar ondernemers met een modelabel welke naar buiten komen met Apparel. Onder Apparel wordt overkleding met name bedoelt. Hierbij worden ondernemingen met enkel aanbod in modeaccessoires, sieraden of schoeisel uitgesloten. Als zelfstandig ondernemer in de mode is het beschermen van de creaties van belang. Maar hoe werkt dat nu eigenlijk precies? Is het wel te beschermen? En wat moet er dan gebeuren om dit te kunnen beschermen? Veel ondernemers vragen zich ook af wat bescherming zal gaan kosten. De ondernemer zal hier namelijk wel extra geld voor moeten vrijmaken. Ook is tegenwoordig verkoop van producten in een winkel niet meer de enige manier waarop kleding aan de man wordt gebracht. Steeds meer verkoop gebeurd online. Hoe kan de ondernemer daar zijn creaties nog beschermen? Waar moet allemaal op gelet worden? Dit zijn vragen waarop dit afstudeeronderzoek is gericht en met de focus op de juridische bescherming en de online strategieën, zullen hopelijk antwoorden worden gevonden op deze vragen. De vraagstelling voor dit afstudeeronderzoek luidt als volgt: Hoe kan een Nederlandse startende ondernemer met een modelabel zijn intellectuele eigendom zo goed mogelijk beschermen? Met behulp van het antwoord op deze vraag, zullen startende modeondernemers mogelijk worden geïnformeerd en geïnspireerd over de bescherming van het intellectuele eigendom. Het antwoord op de hoofdvraag zal gevonden worden door middel van vier deelvragen: 1. Wie zijn de huidige kopieerders en hoe gaan ze te werk? 2. Welke onderdelen van de onderneming vallen onder het intellectueel eigendom en welke zijn juridisch te beschermen en welke niet? 3. Welke rol hebben internet en Social Media binnen het huidige kopiëren? 4. Wat heeft bescherming van het intellectueel eigendom financieel ten gevolgen voor de onderneming? Het antwoord op de hoofdvraag zal leiden tot een handleiding over de bescherming van het intellectuele eigendom. Met deze handleiding wordt de angst en onwetendheid over dit onderdeel van de onderneming deels weg genomen bij de ondernemers. Dit is voor de gehele industrie relevant. Door duidelijkheid en opheldering te scheppen bij ondernemers, blijven creatievellingen de bestaande markt betreden en zorgen zij voor vernieuwing. Intellectueel eigendom van een modemerk 9

10 Omdat dit afstudeeronderzoek zowel focust op het juridische aspect als de mode industrie, zal naast algemene literatuur ook gebruik worden gemaakt van andere bronnen. Zo zijn er onder andere interviews afgenomen op advocatenkantoren en bij bedrijfsjuristen van modemerken. De doelgroep van dit afstudeeronderzoek is de ondernemer in de mode en daarom zijn ook een aantal mode ondernemers geïnterviewd. Om de vraag goed te beantwoorden, wordt in het eerste hoofdstuk gekeken naar het kopiëren als activiteit. Er wordt geprobeerd een zo helder mogelijk beeld te schetsen van de praktijk en wie erbij betrokken zijn. Vervolgens wordt uitgebreid ingegaan op de juridische bescherming van het intellectueel eigendom voor modemerken. In het derde hoofdstuk wordt ingegaan op de mode- industrie op internet. Als laatste wordt een licht geschenen op de financiële aspecten van de bescherming van het intellectueel eigendom. Intellectueel eigendom van een modemerk 10

11 Hoofdstuk 2 Wanneer er inbreuk wordt gemaakt op het intellectueel eigendom, wordt dit ook wel plagiaat genoemd. Bij de meeste gevallen van inbreuk wordt er misbruik van de originaliteit en creativiteit gemaakt en liften anderen mee op het succes van de oorspronkelijke ontwerper. Dit meeliften gebeurd binnen de mode veelal in de vorm van een kopie, een product wat ontzettend veel op het origineel lijkt. Zoveel zelfs, dat de consument verward raakt welke nu het origineel is. De plagiaatplegers worden in de mode- industrie dan ook veelal kopieerders genoemd. Er is een feitelijk product aanwezig, welke zoveel op het origineel lijkt, dat dit verwarring veroorzaakt bij de consument. Dit product wordt doorgaans de kopie genoemd. Maar hoe werkt dat kopiëren precies en wie is erbij betrokken? Wat voor strategie wordt er veelal toegepast bij kopiëren? En is er een plaats, productgroep of prijscategorie aan te duiden welke meespelen bij het kopiëren? Met dit hoofdstuk wordt een antwoord gevonden op de vraag: Wie zijn de kopieerders en hoe gaan ze te werk? 2.1 De kopieerders Over het profiel van kopieerders is weinig bekent. Er zijn voor zover geen gegevens bekend over individuele personen werkzaam als kopieerder of bureaus waar freelance kopieerders werken. Volgens Christien Wildeman 1, advocate, is het zelfs heel anders gesteld in de modewereld. Inkopers en designers laten zich wereldwijd inspireren door trends op straat en in de winkels. Volgens haar heeft geen enkel modebedrijf de intentie om te kopiëren, maar is het puur inspiratie die soms wel erg dicht tegen een kopie aan ligt. Volgens Christien Wildeman 2, advocate, zijn er amper modemerken die zich profileren als kopiërend, simpelweg omdat ze die status niet willen en merken een sterke eigen identiteit willen opbouwen. Veel namaak komt uit het Verre Oosten en wordt daar ingekocht door verschillende inkopers van modelabels. Vaak zijn die inkopers niet op de hoogte van de namaak van een design. Ook wordt er op basis van hier ontwikkelde modellen in het Verre Oosten geproduceerd. Soms zijn deze ontwerpen te veel geïnspireerd op een al bestaand ontwerp dat op de catwalk of bij een ander merk is gezien [Span, ]. De lijn tussen inspiratie en namaak is binnen de creatieve tak van het intellectueel eigendom ontzettend dun. Onder de creatieve tak vallen zowel ontwerpen, kunst als muziek. Er zijn nu eenmaal trends en ontwerpen die succesvol zijn. Je laten inspireren mag, maar kopiëren mag niet. Het verschil tussen inspiratie en imitatie ligt in de totaalindruk. Als de totaalindruk van het product voor de consument anders is, is er spraken van inspiratie. Indien de totaalindruk en het gevoel hetzelfde is, wordt gesproken van een kopie. Er is geen regeling over een aanwijsbaar aantal verschillen met het origineel welke een artikel inspiratie of imitatie maakt. Over de bescherming van ontwerpen en de rechten van de onderneming in hoofdstuk 3 meer. 1 Interview met Christien Wildeman, advocate bij Kennedy van der Laan. Zie bijlage nr 5, p Interview met Christien Wildeman, advocate bij Kennedy van der Laan. Zie bijlage nr 5, p Interview met Margot span, advocate bij Köster advocaten. Zie bijlage nr 6, p. 63. Intellectueel eigendom van een modemerk 11

12 Er kan dus gesteld worden dat de kopieerder een inkoper of een designer/stylist van een modebedrijf kan zijn. Ze doen inspiratie op buiten de deur en hopen via deze inspiratie nieuwe creaties te ontwikkelen of kopen de geïnspireerde artikelen direct in bij de leverancier. Echter volgen vele modebedrijven wel dezelfde trends, wat het moeilijker maakt om geheel vernieuwend te zijn binnen een seizoen. In de mode is een hoge omloopsnelheid en ontwerpers moeten snel op trends en stijlen inspringen en kijken dus automatisch naar andere merken [Span, ]. Het heeft deels te maken met de doelgroep en het concept. Sommige modebedrijven zijn zeer vooruitstrevend, vernieuwend en creatief, waardoor ze met hun kleding innovators of early adopters willen aanspreken. Mensen die trends in een vroeg stadium oppakken, trekken veelal naar deze concepten toe. Een voorbeeld van een modebedrijven die zich op deze manier profileren zijn Diesel en COS. Zij pakken (sub)trends in een zeer vroeg stadium op en voeren dit direct door in de huidige collectie. De doelgroep van Diesel en COS ziet dit als een voordeel, een unique selling point. Er zijn ook veel modebedrijven die een meer trendvolgende visie hebben. Mode die vaak commercieel sterk is. Deze merken richten zich met het concept ook op de early majority en late majority. Consumenten die graag mode dragen, maar iets langer nodig hebben om te wennen aan nieuwe ontwikkelingen in de mode. Voorbeelden van merken die hierop inspelen zijn America Today en Miss Etam. Zij voeren collecties met inspiratie van globale modetrends, welke zij passend maken voor hun focusgroep. De producten die zij aanbieden, zijn minder vernieuwend in het straatbeeld maar wel modisch. Zij voeren hiernaast ook een tijdloze collectie met veel basics. Merken met een trendvolgende visie kijken meer naar de ontwikkeling van trends bij concurrenten of bij de meer vernieuwende merken. Op deze manier is de inspiratie enigszins gemanipuleerd waardoor het voor hen moeilijker wordt om een hele eigen creatie neer te zetten in plaats van een kopie. Nogmaals: In de mode is een hoge omloopsnelheid en ontwerpers moeten snel op trends en stijlen inspringen en kijken dus automatisch naar andere merken [Span, ]. In principe is geen enkel modebedrijf een bewuste kopieerder. Kopiëren is vaak een gevolg van inspiratie die te dicht bij het origineel ligt. Zo stelt Christien Wildeman 6, advocate, en zegt Dick Hauber 7, eigenaar Goosecraft. Omdat trendvolgende modemerken zich veelal laten inspireren door de huidige markt, is het voor hen lastiger om geheel vernieuwend te zijn. De kans dat trendvolgende merken kopiëren, is iets groter dan bij merken die gericht zijn op innovators en early adopters. Maar voor alsnog profileert geen enkel merk zich als kopieerder en dus gaat het meestal onbewust. Bij Jessica Joyce 8, startende onderneemster, is er eerder spraken geweest van kopiëren waarbij zij de kopiërende partij persoonlijk kenden. Dit maakte het moeilijker, omdat zij zich zakelijk moest opstellen tegenover een privérelatie. Uiteindelijk is het niet uitgekomen op een rechtszaak. In het geval van een privérelatie, moet de ondernemer de keuze maken 4 Interview met Margot span, advocate bij Köster advocaten. Zie bijlage nr 6, p Interview met Margot span, advocate bij Köster advocaten. Zie bijlage nr 6, p Interview met Christien Wildeman, advocate bij Kennedy van der Laan. Zie bijlage nr 5, p Interview met Dick Hauber, Netraco Garments B.V. Zie bijlage nr 10, p Interview met Jessica Joyce, startende onderneemster met een eigen label. Zie bijlage nr 14, p. 76. Intellectueel eigendom van een modemerk 12

13 waar hij de meeste waarde aan hecht. Aan de relatie of aan de bescherming van zijn intellectueel eigendom. Wanneer voor het laatste gekozen wordt, kan een zaak worden aangespannen. Als ondernemer is het ten aller tijden verstandig om ideeën in een vroeg stadium voor jezelf te houden. Dit kan latere problemen voorkomen. 2.2 De strategie Zoals zojuist ook al is genoemd, gaan inkopers, designers en stylisten geregeld inspiratie opdoen buiten de deur. Dit kan op modebeurzen zijn, online, op grote evenementen of in de (internationale) winkelstraten. Veelal wordt er gekeken wat er wordt aangeboden, een enkele keer worden er foto s gemaakt en soms wordt een artikel gekocht. Bij het kijken wordt soms goed gelet op kwaliteit en details, maar soms kan het ook alleen om een totaalindruk gaan. Een merk kan inspiratie niet tegengaan en ergens is dit een groot compliment. Het merk en zijn creaties geven een positieve indruk op deze persoon. Om te voorkomen dat er foto s worden gemaakt, kan een merk bij de stand/winkel of retailers afspraken maken over het verbod op het maken van foto s. Dit moet dan wel duidelijk naar de klant worden aangeduid, bijvoorbeeld door een sticker of bordje. Het verbod op foto s mag, omdat het artikel binnen de winkel nog altijd het eigendom is van de winkeleigenaar. Online aankopen worden veelal op naam gedaan, waardoor soms gegevens kunnen worden gevonden over het bedrijf dat jou artikelen heeft aangeschaft. Maar dit is nog geen enkele garantie dat ze het voor inspiratie gaan gebruiken. Hoe een website beveiligd kan worden tegen inbreuk op het intellectueel eigendom, is te lezen in hoofdstuk 4. Tegen het aanschaffen van een artikel kan een merk zich uiteraard niet verzetten. Er kan nooit met zekerheid worden gezegd dat het artikel wordt gekocht voor inspiratie. Wel is ondervonden in winkels dat veel inkopers of designers artikelen aanschaffen met een creditcard. De creditcard staat vaak op naam van het bedrijf. Een trucje is om de bedrijfsnaam te noteren en na enige tijd te controleren of de designer/stylist wel erg duidelijk geïnspireerd was door het aangeschafte artikel. 2.3 De plaats Er is geen duidelijke plaatsaanduiding voor kopiëren. Een vaak voorkomende plek is een modebeurs, een evenement of een winkel. De winkels waar geïnspireerd wordt, kunnen overal zijn. Toch worden veelal grote steden of hoofdsteden aangedaan. De reden hiervan is het grootse aanbod in de grote steden. In grote steden of hoofdsteden ligt alles dicht bij elkaar. 2.4 Het product Na het interviewen van verschillende bedrijven is het niet geheel duidelijk geworden welke productgroep of welk product veel gekopieerd wordt. Het verschilt per merk en binnen welke artikelgroep goedlopende artikelen zijn. Aimee Kerckhoffs 9, legal counsel bij Scotch and Soda, geeft aan dat de meeste kopie op de markt verschijnen van Scotch and Soda herenshirts. Ook Margot Span 10, advocate, geeft aan dat bovenstukken meer voorkomen. 9 Interview met Aimee Kerckhoffs, legal counsel bij Scotch and Soda B.V. Zie bijlage nr 8, p Interview met Margot Span, advocate bij Köster advocaten. Zie bijlage nr 6, p. 63. Intellectueel eigendom van een modemerk 13

14 De grotere hoeveelheid kopieën in tops is te verklaren door de omloopsnelheid van bovenstukken. Een top wordt door de consument vele malen vaker aangeschaft dan een onderstuk. Hierdoor wordt er meer marge op tops gemaakt. Eveneens worden er naar verhouding vele malen meer tops aangeboden aan de consument als onderstukken. Door de grote hoeveelheid producten die wordt aangeboden, kijken veel designers van modemerken naar elkaars succes formules. Dit kan leiden tot kopiëren van een bepaald artikel. De productie van tops kost daarbij ook veel minder tijd en daarmee minder productiekosten in tegenstelling tot een onderstuk. In de mode is een hoge omloopsnelheid en ontwerpers moeten snel op trends en stijlen inspringen en kijken dus automatisch naar andere merken [Span, ]. Naast producten kunnen ook ideeën of concepten soms een prooi voor kopieerders zijn. Deze onderdelen behoren echter officieel niet tot het intellectueel eigendom, omdat zij niet tastbaar zijn. Als ondernemer is het wel zaak om ideeën en concepten zo min mogelijk naar buiten te brengen, voordat deze worden omgezet in een product. Lily Houben 12, eigenaresse van ThisisLily, gaf aan dat haar manier van het customizen van kleding volledig werd nagedaan. De manier waarop is een ontastbaar iets en is moeilijk te beschermen. Echter rust op de eindproducten van dit customizen wel auteursrecht en ongeschreven modellenrecht. 2.5 De markt Wanneer een ondernemer vermoedt dat zijn artikel wordt gekopieerd, is het zaak om ook te kijken naar de rest van de markt. Wanneer er overal op de markt een bepaald type artikel wordt aangeboden, ligt hiervan de oorzaak vaak in een trend. Zaak is dan voor de ondernemer om te zien of de kopie een directe kopie is van zijn artikel, of dat dit een inspiratie is, voortgekomen uit een specifieke trend. Het onderscheidend karakter van dit product dient altijd te worden afgezet tegen de rest van de markt [Evers, HEMA, ]. 2.6 De prijsklasse Wanneer modebedrijven zich laten inspireren door bestaande artikelen, kost de productie ze veelal minder werk dan wanneer een artikel geheel zelf ontworpen en ontwikkelt moet worden. Er kan met inspiratie in de kosten voor de ontwikkeling worden bespaard. Door deze mogelijke besparing, kunnen modebedrijven die zich laten inspireren, het product goedkoper in de markt zetten of meer winst maken op het artikel. Modebedrijven kiezen er 9 van de 10 keer voor om het product goedkoper in de markt te zetten, zo bevestigd Christien Wildeman 14, advocate. Ook Anna Evers 15, bedrijfsjurist bij HEMA, is de vraag gesteld, waarop zij antwoordde: Volgens mij is het altijd voordeliger maar dat is natuurlijk ook logisch want als je het kopieert en je doet het identiek: je hebt geen ontwikkelkosten, dus je kunt het lager in de markt zetten. En dat is dus ook vaak een reden om op te treden want los van je verschil in inkoop- verkoop kosten heb je als onderneming kosten. Met name voor de categorie hardwaren moet je een mal maken. Maar de stylisten die hier tekenen 11 Interview met Margot span, advocate bij Köster advocaten. Zie bijlage nr 6, p Interview met Lily Houben, startende onderneemster met een eigen label. Zie bijlage nr 11, p Interview met Anna Evers, bedrijfsjurist bij HEMA B.V. Zie bijlage nr 7, p Interview met Christien Wildeman, advocate bij Kennedy van der Laan. Zie bijlage nr 5, p Interview met Anna Evers, bedrijfsjurist bij HEMA B.V. Zie bijlage nr 7, p. 65. Intellectueel eigendom van een modemerk 14

15 kosten natuurlijk ook geld. Het kan voorkomen op hetzelfde prijsniveau maar het is niet heel logisch. Wanneer een merk vermoedt dat er een kopie op de markt wordt gebracht van een artikel, dan is de kans groot dat deze wordt aangeboden in een lagere prijsklasse. Zaak is om hier als merk attent op te zijn en de directe en indirecte concurrenten goed in de gaten te houden. 2.7 Rol van de producent Wanneer een merk zijn productie uitzet bij producenten, is het zaak om hele goede afspraken te maken. Als een ondernemer zijn idee of ontwerp aandraagt, blijft dit eigendom van de ondernemer. De producent hoort hier zorgvuldig mee om te gaan. Toch kan het voorkomen dat er via de producent kopieën van een artikel op de markt komen. Dit is bij de verschillende modebedrijven die zijn geïnterviewd al eens voorgekomen. Christien Wildeman 16, advocate, adviseert: Om kopiëren tegen te gaan, is het als merk ook zaak om hele goede afspraken met de leveranciers te maken. Dit is echt heel belangrijk en probeer hier ook controle op uit te oefenen. Wanneer je als merk artikelen kant en klaar inkoopt, is het voor eigen risico of de producent dit product heeft gekopieerd van een andere ontwerper of merk. De inkoper zal dan altijd snel moeten nagaan in hoeverre hij plagiaat pleegt of niet. 2.8 Conclusie Uit onderzoek bij een aantal grote modebedrijven 17, advocaten en startende ondernemers is gebleken dat het bij kopiëren veelal gaat om mensen uit de mode- industrie (designers, inkopers en stylisten). Zij laten zich inspireren en veelal onbewust komt hier een artikel uit voort dat teveel lijkt op het origineel. Zelden is er sprake van een persoonlijke band met de kopieerder. Het kopiëren gaat nog veelal via de ouderwetse manier. Via een aankoop in een winkel wordt de inspiratie opgedaan en een kopie ontstaat. Een enkele keer wordt een aankoop via een online- store gedaan of worden er enkel foto s gemaakt van het artikel. Er is geen speciale plaats aan te duiden voor het kopiëren. De kopieerders gaan veelal op beurzen en in steden winkelen, bij voorkeur de grotere steden of hoofdsteden. Het product dat gekopieerd wordt wisselt ook sterk en is afhankelijk van de markt waarin wordt gewerkt. Het ene merk biedt een totaalcollectie aan (HEMA) terwijl een ander in een nichemarkt werkt (Goosecraft). Uit onderzoek onder modebedrijven 18 is ook gebleken dat ideeën of concepten worden gekopieerd. Hierbij is geen sprake van een feitelijk product en hierop is dan ook niet direct een intellectueel eigendomsrecht ter bescherming aan te wijzen. Wanneer een artikel wordt gekopieerd, is het zaak dat er ook gekeken wordt naar de markt. Wanneer een type artikel op vele verschillende wijzen op de markt wordt aangeboden, wordt gesproken van een trend. In dat geval zal de ondernemer goed na moeten gaan of de kopie een directe kopie is van een artikel of een interpretatie van een globale trend. 16 Interview met Christien Wildeman, advocate bij Kennedy van der Laan. Zie bijlage nr 5, p Interviews met startende ondernemers en modemerken. Zie bijlagen nrs 7 t/m 16, p Interviews met startende ondernemers en modemerken. Zie bijlagen nrs 7 t/m 16, p Intellectueel eigendom van een modemerk 15

16 De kopieën verschijnen 9 van de 10 keer in een lager prijssegment als het origineel. Een enkele keer wijkt dit af. De ondernemer dient zelf zijn directe en indirecte concurrenten in de gaten te houden. Om te voorkomen dat het kopiëren eventueel via de producent verloopt, dient de ondernemer goede afspraken te maken met zijn producent. Ook de producent is in zeker zin verantwoordelijk voor de bescherming van het intellectueel eigendom van de ondernemer. Intellectueel eigendom van een modemerk 16

17 Hoofdstuk 3 Wereldwijd zijn vele zaken vastgelegd in wetten ofwel juridische regels. Wetten geven iedereen rechten en plichten waaraan moet worden voldaan om in de maatschappij te functioneren. Wanneer een ondernemer een bedrijf start, heeft hij eveneens te maken met vele wetten. Welke wetten van toepassing zijn op het intellectueel eigendom van een ondernemer met een modebedrijf en met welke rechten en plichten hij te maken krijgt, wordt in dit hoofdstuk duidelijk naar voren gebracht. Met dit hoofdstuk wordt een antwoord gevonden op de volgende vraag: Welke onderdelen van de onderneming vallen onder het intellectuele eigendom en welke zijn juridisch te beschermen en welke niet? 3.1 Het intellectuele eigendomsrecht Voor een onderneming en zijn intellectueel eigendom zijn een heleboel rechten ontleend in het intellectueel eigendomsrecht. Onder intellectuele eigendomsrechten worden de quasi- exclusieve rechten van rechthebbenden op een voortbrengsel van de menselijke geest verstaan ( Over dit recht kan een onderneming in vele gevallen beschikken en aanspraak maken op de in dit recht opgenomen afspraken. Onder het intellectueel eigendom vallen de volgende rechten: 1. Het auteursrecht Het uitsluitend exploitatierecht van een maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst. 2. Het databankrecht Het auteursrecht van de maker van een databank en het uitsluitend extractierecht van een fabrikant van een databank. 3. Het chiprecht Het uitsluitend recht op een topgrafie van een halfgeleiderproduct. 4. Het naburige recht Het uitsluitend exploitatierecht voor uitvoerend kunstenaars, producenten van fonogrammen en omroeporganisaties. 5. Het octrooirecht Het uitsluitend recht op een uitvinding, die nieuw is, op uitvinderswerkzaamheid berust en die vatbaar is voor toepassing in de nijverheid. 6. Het gebruiksmodellenrecht Het uitsluitend recht op een uitvinding, die nieuw is, op uitvinderswerkzaamheid berust of een voordeel van praktische betekenis biedt, en die vatbaar is voor toepassing in de nijverheid. 7. Het kwekersrecht Het uitsluitend recht ten aanzien van nieuwe kweekproducten (nieuwe rassen). 8. Het handelsnaamrecht Het recht op de naam waaronder een onderneming gedreven wordt. 9. Het merkenrecht Het uitsluitend recht op een teken dat dient om waren of diensten van een onderneming te onderscheiden van die van andere ondernemingen. Intellectueel eigendom van een modemerk 17

18 10. Het tekeningen- of modellenrecht Het uitsluitend recht op het nieuwe uiterlijk van een bepaald voortbrengsel (tekening of model) met een gebruikersfunctie. [Holzhauer, 20052, p. 12] Uitgaand van een Nederlands modelabel in Fashion Apparel, kan de ondernemer in de Nederlandse modebranche met zijn intellectueel eigendom aanspraak maken op: 1. het auteursrecht 8. het handelsnaamrecht 9. het merkenrecht 10. het tekeningen- of modellenrecht Uitzondering voor de ondernemer die een geheel nieuw en inventief product op de markt brengt welke functioneel is en nog niet bestaat. Deze ondernemer zal aanspraak kunnen maken op het octrooirecht. Binnen dit onderzoek worden alleen de eerstgenoemde rechten behandeld. 3.2 Het auteursrecht Algemeen Het auteursrecht geeft het alleenrecht op openbaarmaking en verveelvoudiging van het werk van de maker. Alleen de oorspronkelijke maker mag ermee naar buiten treden. Auteursrechten kunnen gelden voor ontwerpen van modeartikelen, teksten, foto s, tekeningen, ontwerpen, schetsen, verpakkingen, huisstijlen, brochures etc. Wanneer de ontwerper een product heeft ontwikkeld, mag alleen de ontwerper als maker hiermee naar buiten komen. ( Degene die de geestelijke prestatie verricht is auteursrechthebbende. Niemand anders mag zeggen dat hij/zij maker is van dit product. Eveneens is de ontwerper de enige die dit product mag verveelvoudigen. In het geval van mode houdt dit in dat de ontwerper als enige het product in productie mag nemen en aan de man mag brengen Verkrijging van het auteursrecht De verkrijging van het auteursrecht op de ontwerpen gaat automatisch. Dit betekent dat zodra er een ontwerp getekend wordt, dit gelijk staat aan de verkrijging van het auteursrecht. Er is geen registratie voor nodig om dit recht te verkrijgen. Dat een auteursrecht automatisch verkregen wordt staat vast, maar het ontwerp moet wel aan een aantal eisen voldoen wanneer het zijn auteursrecht wil krijgen. 1. Het werk moet oorspronkelijk zijn: Oorspronkelijk wil zeggen een werk dat uiting is van datgene, wat de maker tot zijn arbeid heeft bewogen. Dit houdt in dat er een band met de auteur moet zijn. Als kenmerken kunnen worden genoemd: immaterieel karakter, concreet object, product van menselijke activiteit, geestelijk product, vormgeving, oorspronkelijkheid en keuzevrijheid [Holzhauer, 20052, p ]. Intellectueel eigendom van een modemerk 18

19 Een goed synoniem van oorspronkelijkheid is originaliteit: er moet enige mate van creativiteit zijn en het mag niet gekopieerd zijn van een ander. Spoor/Verkade/Visser, schrijvers van het boek Auteursrecht: auteursrecht, naburige rechten en databankenrecht, doen de volgende vuistregel aan de hand: Is het denkbaar dat twee auteurs, onafhankelijk van elkaar, exact hetzelfde werk maken? [Holzhauer, 20052, p. 49]. Als op deze vraag ja geantwoord moet worden, dan is het werk helaas niet oorspronkelijk en valt het niet onder de bescherming van het auteursrecht. 2. Voor bescherming van het werk moet er wel een zintuiglijk waarneembare vorm zijn (ideeën zijn niet te beschermen) Plaats en duur van het auteursrecht De automatische verkrijging van het auteursrecht bij het creëren van nieuwe ontwerpen, geldt in heel Europa. Echter, wanneer een onderneming buiten Europa aan de slag gaat, zijn er zaken die moet worden nalopen. Buiten Europa verschilt het per land hoe zij auteursrecht verkrijgen. Zaak is dus om per land te checken of het auteursrecht beschermd is of niet. Een voorbeeld van een land waarbij het auteursrecht wel geregistreerd dient te worden is de Verenigde Staten. De U.S. Copyright Act zegt dat een werk op elk moment geregistreerd mag worden bij het U.S. Copyright Office. In art van de auteurswet staan de bepalingen over de duur van het auteursrecht. De hoofdregel is dat het auteursrecht vervalt na 70 jaar, te rekenen vanaf de 1 e januari van het jaar volgend op het sterfjaar van de maker (art. 37 lid 1) [Kooij, 20075, p. 103] Bescherming van het auteursrecht Wanneer een merk automatisch auteursrecht verkrijgt, is het in principe beschermd. Wanneer een merk plagiaat vermoedt, is het auteursrecht een strijdbaar middel. Echter kan de onderneming een aantal handelingen doen om sterker te staan. Door de datum van het ontwerp op de ontwerptekening te zetten, is er duidelijker aan te tonen dat het origineel bij de auteursrechthebbende ligt. Het is ook mogelijk om een datumstempel te verkrijgen bij de lokale vestiging van de Belastingdienst, afdeling Registratie en Successie. Door het werk te laten registreren bij een kantoor van de Belastingdienst is het makkelijker te bewijzen dat de auteursrechthebbende het origineel heeft. Anna Evers 19, bedrijfsjurist van HEMA, geeft aan: Stel dat je op een gegeven moment zegt: Mijn jurk is gekopieerd. Dan moet je wel kunnen zeggen wanneer jij dat hebt gemaakt en dat kunnen aantonen. In principe is jouw ontwerptekening met die datum erop al voldoende. Dan moet de partij die wordt aangesproken moeten aantonen; nee, ik heb al voor die datum dit aangetroffen.. Bij het auteursrecht gaat het altijd om de totaalindruk. De totaalindruk van twee artikelen moet anders zijn. Wanneer er artikelen op de markt verschijnen die slechts minimale verschillen hebben met het origineel, moet duidelijk worden gekeken of de totaalindruk hetzelfde is. Wanneer de totaalindruk hetzelfde is van twee artikelen, is het origineel de 19 Interview met Anna Evers, bedrijfsjurist bij HEMA B.V. Zie bijlage nr 7, p. 65. Intellectueel eigendom van een modemerk 19

20 auteursrechthebbende en de tweede een replica. De rechter zal ten aller tijden oordelen over de totaalindruk, niet over de zeven tot tien verschillen die artikelen kunnen hebben. Bij veel ontwerpers leeft nog steeds de (verkeerde) gedachte van de zeven- verschillen- fabel; indien er zeven verschillen tussen het originele werk en de kopie zitten dan is er geen sprake van inbreuk op Intellectueel Eigendomsrechten. Dit is onzin en ook een gevaarlijk uitgangspunt. Het gaat erom of de auteursrechtelijke beschermde trekken zodanig zijn overgenomen dat sprake is van een overeenstemmende totaalindruk. Dit kan het geval zijn als er twee verschillen zijn maar ook als er tien verschillen zijn tussen beide ontwerpen [Span 20, 2012] Procedures auteursrecht Om de positie van de auteursrechthebbende te versterken heeft de Hoge Raad beslist dat de eiser mogelijke inbreuk aan zijn werk door een inbreukmaker niet hoeft te bewijzen, aangezien dit afbreuk zal doen aan de effectiviteit van auteursrechtelijke bescherming. Eiser behoeft slechts een bepaalde mate van overeenstemming te stellen. Verweerder moet vervolgens dit feitelijk vermoeden van ontlening weerleggen door gemotiveerd aan te tonen dat sprake is van een zelfstandige schepping die niet de vrucht is van ontlening, ook niet van onbewuste ontlening aan het werk van de eiser. De Hoge Raad kiest hiermee voor de zogenoemde ontleningstheorie met een feitelijke omkering van de bewijslast [Holzhauer, 20052, p.84]. Wanneer er geprocedeerd wordt met betrekking tot het auteursrecht, kan aanspraak worden gemaakt op de openbaarmaker en de verveelvoudiger. Dit is zeker in de mode- industrie nog wel eens verspreid. De producent is de verveelvoudiger, maar het merk dat het product in Nederland aan de man brengt, is de openbaarmaker. Er zijn in de mode- industrie veel rechtszaken geweest die over het auteursrecht gingen. Voorbeelden van grote recente zaken zijn Marlies Dekkers Sapph lingerie betreffende het gebruik van lingeriebandjes boven de cups. En G- star tegen zowel Benetton als H&M betreffende spijkerbroek Elwood. ( Uitzondering Artikel 7 van de Auteurswet bepaalt dat het auteursrecht op bepaalde werken in dienstverband gemaakt aan de werkgever toekomt, tenzij tussen partijen anders is overeengekomen. Wanneer een onderneming in zee gaat met externe partijen zoals een freelance designer of een ontwerpbureau, is het zaak om vooraf overeen te komen wie het auteursrecht heeft en (indien de externe partij de auteursrechten houdt) waarvoor de werken mogen worden gebruikt. Indien hier geen duidelijke afspraken over zijn gemaakt, is de externe partij auteursrechthebbende, ondanks dat er een financiële vergoeding is voor de ontwerpen [Gelderen, 2012, p. 2]. 20 Interview met Margot Span, advocate bij Köster advocaten. Zie bijlage nr 6, p. 63. Intellectueel eigendom van een modemerk 20

21 3.3 Het handelsnaamrecht Algemeen Een handelsnaam is de naam waaronder een onderneming wordt gedreven. Het recht op een handelsnaam ontstaat door het gebruik van die naam als aanduiding van een onderneming. De handelsnaam moet auditief en visueel waarneembaar zijn (dus geen embleem). Hij kan bestaan uit één of meer woorden, Nederlandse of niet Nederlandse, bestaande of fantasienamen, of uit een lettercombinatie. Het onderscheidend vermogen is geen opgenomen eis in het Handelsnaamrecht. Bij een onderneming zijn er ook andere factoren die een identificatiefunctie vervullen, zoals de aard van de onderneming en de plaats van vestiging. Ook een telefoonnummer of internetadres (een domeinnaam) kan een handelsnaam zijn. De handelsnaam hoeft niet dezelfde naam te zijn als de merknaam. Artikel 5 van de handelsnaamwet geeft basis voor de bescherming van de handelsnaam: Het is verboden een handelsnaam te voeren die, voordat de onderneming onder die naam werd gedreven reeds door een ander rechtmatig gevoerd werd, of die van diens handelsnaam slechts in geringe mate afwijkt, één en ander voor zover dien ten gevolge in verband met de aard der beide ondernemingen en de plaats, waar zij gevestigd zijn, bij het publiek verwarring tussen die ondernemingen te duchten is. De bescherming is niet beperkt tot Nederlandse handelsnamen. Het gaat erom of men in Nederland (het eerst) feitelijke bekendheid geniet [Holzhauer, 20052, p ]. Een goed voorbeeld van een conflict wat betreft de handelsnaam en vestigingsplaats is zaak LJN: BG8588. Het gaat hier om de modezaken La Vita Fashion(Brielle) en La Vita Mode (Maassluis). De zaken zijn beide modeondernemingen in dezelfde branche (damesmode) en prijsklasse (middensegment). Omdat de winkels op nog geen 10 kilometer afstand van elkaar liggen, brengt dit grote verwarring bij de consument. De onderneming die als eerste handelde met de naam La Vita Mode mag volgens de rechter zijn naam behouden, terwijl de tweede zaak La Vita Fashion zijn handelsnaam dient te veranderen. ( Verkrijging van het handelsnaamrecht Het is ten zeerste aan te bevelen om bij de keuze voor een nieuwe handelsnaam het Handelsregister te onderzoeken op identieke en gelijkende handelsnamen. Zo beaamd ook Anna Evers 21, bedrijfsjurist bij HEMA: Het is wel prettig als je iets wilt opzetten onder een naam, dat je het even van te voren checkt. Dan hoef je het misschien nog niet te registreren maar dan weet je in ieder geval dat je op dat moment nog vrij aan de slag kan met die naam. Dit kan bij elke Kamer van Koophandel en duurt enkele dagen. Het raadplegen van het regionale register is kosteloos en leidt tot een mondeling advies. Het raadplegen van het landelijk register kost 79,50 en leidt tot een uitdraai van identieke en gelijkende ingeschreven handelsnamen, met een advies van de Kamer van Koophandel. Inschrijving van de handelsnaam gebeurt ook bij de Kamer van Koophandel. Voor de inschrijving krijgt de onderneming ieder jaar een factuur. Met betaling wordt de inschrijving verlengd. 21 Interview met Anna Evers, bedrijfsjurist bij HEMA B.V. Zie bijlage nr 7, p. 65. Intellectueel eigendom van een modemerk 21

22 3.3.3 Plaats en duur van het handelsnaamrecht Er bestaat geen internationaal verdrag dat speciaal betrekking heeft op de handelsnamen. Artikel 8 van de zogenoemde Unieverdrag van Parijs (no. 1.18) bepaalt slechts, dat de handelsnaam in de landen van de Unie wordt beschermd, zonder verplichting tot inschrijving of depot, en zonder de koppeling van de bescherming van een merk. Het recht op een handelsnaam duurt zolang deze wordt gevoerd [Holzhauer, 20052, p. 282] Bescherming van het handelsrecht De bescherming van het handelsnaamrecht gaat automatisch. De naam van de onderneming is opgenomen in het Handelsnaamregister. Ieder volgende inschrijving mag geen gelijke handelsnaam zijn, het is dat niet mogelijk om dezelfde naam in te schrijven. Wel kunnen er ondernemingen zijn die namen kiezen die erop lijken, de eerst ingeschreven onderneming kan dit blijven controleren in het Handelsnaamregister. Hierbij hangt het ook weer af van de aard van de onderneming en de vestigingsplaats of het gaat om inbreuk of niet Procedures Indien er sprake is van een handelsnaam die wordt gevoerd in strijd met de Handelsnaamwet, opent art. 6 de mogelijkheid voor iedere belanghebbende zich bij verzoekschrift tot de kantonrechter te wenden met het verzoek, degene die de verboden naam voert, te veroordelen in die naam zodanige door de rechter te bepalen wijzigingen aan te brengen, dat de gestelde onrechtmatigheid wordt opgeheven. Ook de Kamer van Koophandel kan een dergelijk verzoek doen (art. 6a) [Kooij, 20075, p. 165]. Het voeren van een handelsnaam die in strijd is met de Handelsnaamwet, wordt gezien als het plegen van een strafbaar feit Een domeinnaam Een domeinnaam is een naam waaronder een website of een e- mailadres op internet te vinden, respectievelijk te bereiken is. Bij het registreren van domeinnamen geldt wie het eerst komt, het eerst maalt. De eerste onderneming die een domeinnaam laat registeren krijgt dus voorrang; de tweede zal een andere (domein)naam moeten kiezen (die er veel op mag lijken). Bij de keuze van een domeinnaam moet onder meer rekening worden gehouden met de handelsnaamrechten van anderen. Het gebruik van een domeinnaam zal namelijk in het algemeen worden beschouwd als het voeren van een handelsnaam. Er gelden voor een domeinnaam dezelfde rechten als bij het handelsnaamrecht [Holzhauer, 20052, p. 285]. Registratie van de domeinnaam is o.a. mogelijk via Stichting Internet Domeinregistratie Nederland www. sidn.nl en in de Verenigde Staten. Wanneer de ondernemer een domeinnaam ziet die teveel overeenkomt met de reeds geregistreerd domeinnaam, kan er eveneens een zaak worden aangespannen. Intellectueel eigendom van een modemerk 22