AngsAngst bij Hartfalen

Transcriptie

1 AngsAngst bij Hartfalen Gini van Til,verpleegkundig specialist Hartfalen polikliniek CWZ Lezing Verpleegkundig Vizier

2 Even voorstellen: Gini van Til Verpleegkundig Specialist intensieve zorg / Hartfalen Hartfalenpoli CWZ sinds dagen per week operationeel

3 Inhoud presentatie Korte uitleg hartfalen Wat is angst, welke angst is specifiek bij hartfalen en waardoor ontstaat het? Correlatie met depressie Behandeling van angst en depressie bij hartfalen Transmurale hartfalenzorg / ketenzorg

4 Wat is Hartfalen?

5 Samenvattend Hart is onvoldoende in staat om bloed rond te pompen: onvoldoende bloed en voedingsstoffen Onvoldoende afvoer van overtollig vocht en afvalstoffen

6 Moe en kortademig bij inspanning

7 Vochtophoping!! Links decompensatie Rechts decompensatie

8 Samenvattend Hart is onvoldoende in staat om bloed rond te pompen onvoldoende bloed en voedingsstoffen Onvoldoende afvoer van overtollig vocht en afvalstoffen Behandeling van hartfalen:

9 Diuretica

10 Hartfalenmedicatie volgens richtlijn

11 Leefstijladviezen

12 Wat is een ICD? Implanteerbare Cardioverter Defibrillator

13 Cardiale Resynchronisatie Therapie CRT-P of CRT-D

14 Hartrevalidatieprogramma

15 Samenvattend Hart is onvoldoende in staat om bloed rond te pompen onvoldoende bloed en voedingsstoffen Onvoldoende afvoer van overtollig vocht en afvalstoffen Behandeling van hartfalen: Diuretica Hartfalenmedicatie Leefstijladviezen ICD of Cardiale ResynchronisatieTherapie hartrevalidatie Hartfalen is veelal chronisch met een slechte prognose!

16 Incidentie en prevalentie van hartfalen Per jaar nieuwe gevallen van hartfalen Prevalentie neemt toe met de leeftijd Merendeel is ouder dan 75 jaar 2010: en mensen met hartfalen in NL 2025: schatting patiënten/jaar opname in ziekenhuis i.v.m. hartfalen Toename jaarlijkse kosten van zorg voor hartfalen

17 Je krijgt de diagnose hartfalen en je googled wat Hartfalen hits!! Hartfalen is een ernstige aandoening en de klachten die het veroorzaakt kunnen u uitputten en prikkelbaar maken. Bovendien kan kortademigheid letterlijk en figuurlijk benauwend zijn, waardoor u zich onrustig en angstig kunt voelen. Klachten kunnen u verhinderen op normale wijze deel te nemen aan sociale activiteiten,waardoor uw sociale netwerk kleiner kan worden. Ook kunt u afhankelijk worden van de hulp van vrienden of familie, waardoor u zich bezwaard kunt voelen.

18 Levensverwachting bij hartfalen? Hartfalen is een ernstig chronische ziekte, gekenmerkt door een toenemende invaliditeit, die vooralsnog niet te genezen is. De levensverwachting bij hartfalen is ongunstig. Uit onderzoek is gebleken dat van alle patiënten bij wie de diagnose wordt gesteld, ongeveer de helft na vijf jaar is overleden. Voor patiënten met ernstig hartfalen (stadium IV) is na één jaar nog maar de helft in leven.

19 Angst bij hartfalen?? Angst is een negatieve emotie,een onbehaaglijk overheersend en bedreigend gevoel welke optreedt op momenten van ervaren bedreiging Patiënten met hartfalen melden zeer frequent symptomen van angst.

20 Symptomen van angst Slaapstoornis en nachtmerries Hyperventilatie; duizelig, tintelingen en pijn op de borst Continue en buitensporige gespannenheid; niet kunnen ontspannen Herhalende en malende gedachten Bange tot zeer bange voorgevoelens Gevoel te sterven Sterk verminderde concentratie Rusteloosheid Depressieve gevoelens Hulpeloosheid Overmatig zweten

21 Angst wordt beïnvloedt door Stoffen die angst en paniek opwekken en versterken: Alcohol Witte suiker Cafeïne Zout Nicotine Overmatige prikkeling van zintuigen versterkt angst en paniek Teveel TV kijken Teveel naar harde muziek luisteren Teveel te felle zon Te scherpe specerijen gebruiken Te veel en te sterke geuren (parfum / wierook)

22 Onderzoek naar angst en depressie bij Hartfalen 556 HF patiënten: 56% ervaart bovengemiddeld angst 10% hiervan angst niveau > psychiatrische patiënt!! Patiënten met veel angst blijken: Vaak jonger Lagere BMI te hebben Meer comorbiditeit Veelal vrouwen NYHA III-IV Angst komt vaker voor bij patiënten met een ICD

23 Angst bij hartfalen?? Patiënten met hartfalen melden zeer frequent symptomen van angst. Angst is een negatieve emotie,een onbehaaglijk overheersend en bedreigend gevoel welke optreedt op momenten van ervaren bedreiging. Aanwezigheid van angstsymptomen is een onafhankelijke voorspeller van: Verslechtering van de functionele status van de patiënt Slechtere kwaliteit van leven Frequentere ziekenhuisopnamen

24 Waarvoor angst? De toekomst Medische behandeling Frequente ziekenhuisopnamen Het onvoorspelbare karakter van hartfalen Bron: Coexisting anxiety and depresive symptoms in patiënts with heartfailure European Journal of Cardiovascular Nursing 2014

25 Onvoorspelbare verloop van hartfalen

26 Waarvoor angst? De toekomst Medische behandeling Frequente ziekenhuisopnamen Het onvoorspelbare karakter van hartfalen Angst voor pijn en benauwdheid, Angst om te stikken Een korte levensduur Bron: Coexisting anxiety and depresive symptoms in patiënts with heartfailure European Journal of Cardiovascular Nursing 2014

27 Korte levensduur? Gemiddelde 5-jaars overleving is 50%

28 Waarvoor angst? De toekomst Medische behandeling Frequente ziekenhuisopnamen Het onvoorspelbare karakter van hartfalen Angst voor pijn en benauwdheid, Angst om te stikken Een korte levensduur Plotse hartdood midden in de nacht ICD shocks Bron: Coexisting anxiety and depresive symptoms in patiënts with heartfailure European Journal of Cardiovascular Nursing 2014

29 Correlatie angst en depressie? 1/3 van de HFpatiënten met angst ondervindt ook depressieve klachten

30 Taak van de hartfalenpoli bij angst en depressie Vertrouwensband opbouwen Info ziektebeeld Snelle optitratie van hartfalenmedicatie met goede info Stimuleren tot therapietrouw Zelfredzaamheid bij klachten; flexibel diuretica gebruik Telefonische bereikbaarheid

31 Telefonische bereikbaarheid

32 Taak van de hartfalenpoli bij angst en depressie Vertrouwensband opbouwen Info ziektebeeld Snelle optitratie van hartfalenmedicatie met goede info Stimuleren tot therapietrouw Zelfredzaamheid bij klachten; flexibel diuretica gebruik Telefonische bereikbaarheid Hartrevalidatieprogramma opstarten HADS scorelijst afnemen Doorverwijzen naar psycho-cardio loket Nauw contact met psychiatrisch consulent Contact met huisarts

33 Behandeling Vermijdt prikkelende stoffen of zoek alternatieven: Kruidenthee Cafeïnevrije koffie Cognitieve gedragstherapie: Mindfulness technieken Ontspanningsvaardigheden Acceptatie en omgaan met belastbaarheidsgrens Communicatie bevorderen naar omgeving Aandacht voor stemmingsklacht Antidepressiva of tijdelijk benzodiazepine Grote meerderheid van patiënten staat open voor behandeling

34 Multidisciplinair team Diëtist Fysiotherapeut/Sportarts Psycholoog Psychiater Maatschappelijk werk Geriater Huisarts Verpleeghuisarts Thuiszorg Wijkverpleegkundige Specialistisch team

35 Transmurale Hartfalen Zorg / ketenzorg Doel: Kwetsbare HF patiënt in palliatieve terminale fase goed begeleiden Veel aandacht voor goede palliatieve / terminale hartfalenzorg Angst voor de dood / angst om te stikken Uitzetten ICD!! CRT aan laten staan! HF patiënten zoveel mogelijk terugverwijzen naar huisarts Samenwerking met een aantal thuiszorgorganisaties o.a. ZZG Buurtzorg STMG Pantein

36

37 WE CARE!!