Actieplan Aanpak Eenzaamheid

Transcriptie

1 Actieplan Aanpak Eenzaamheid

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Verdieping op eenzaamheid... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3. Lokale aanpak eenzaamheid Planning en financiële kader Literatuurlijst Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 2

3 Hoofdstuk 1 Inleiding Als gemeente streven we naar een samenleving waarin iedereen in de eigen omgeving zo lang mogelijk mee kan doen. Eenzaamheid past daar niet bij. Ruim een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam en bijna één derde van de volwassen Nederlanders heeft weleens te maken met eenzaamheidsgevoelens 1. In Westvoorne geeft 33% van de 19- tot 65-jarigen en 49% van de 65-plussers zich matig tot (zeer) ernstig eenzaam te voelen. In de gemeente Brielle is dit voor beide groepen 39%, in de gemeente Hellevoetsluis is dit voor jarigen 42% en voor 65-plussers is dit 49%. Maar eenzaamheid is niet speciaal iets van deze tijd. Sinds 1965, het jaar waarin het onderzoek naar eenzaamheid in Nederland begon, is de eenzaamheid stabiel 2. Dit neemt niet weg dat de aanwezigheid van eenzaamheid leidt tot risico s voor de samenleving en aangepakt dient te worden. Gevoelens van eenzaamheid belemmeren het welbevinden van mensen en de mate waarin zij willen en kunnen deelnemen aan de maatschappij. Eenzaamheid leidt tot een welzijnstekort. Dit komt omdat mensen in de basis sociale dieren zijn en via onze sociale netwerken in diverse behoeften voorzien. Bij gevoelens van eenzaamheid ontbreekt een deel van dit sociaal netwerk en in ernstige gevallen van eenzaamheid ontbreekt dit netwerk in totaliteit. Gevoelens van eenzaamheid kunnen leiden tot gezondheidsproblemen en gedragsproblemen, waardoor er een groter beroep op voorzieningen gedaan wordt. Maar niet iedereen die eenzaam is, vormt een probleem. Iedereen voelt zich weleens eenzaam, in sterke of lichte mate. Gevoelens van eenzaamheid horen bij het leven. Waar gevoelens van eenzaamheid voor inwoners wel een probleem vormen, is het ons streven om dit te verminderen en het welzijn van onze inwoners te vergroten. Op die manier zorgen we ervoor dat elke inwoner van Westvoorne de kans krijgt om mee te doen in de samenleving. Met dit plan van aanpak wordt concreet gemaakt op welke wijze de gemeente de eenzaamheid aan wil pakken. Rijkskader Het aanpakken van eenzaamheid is niet alleen een lokale uitdaging. Het Rijk heeft in 2014 het actieplan Verbeteren aanpak Eenzaamheid gelanceerd, in samenwerking met Coalitie Erbij 3. Dit actieprogramma biedt de lokale overheden richtlijnen voor het opzetten van een lokale aanpak tegen eenzaamheid onder inwoners. Om de aanpak tegen eenzaamheid kracht bij te zetten wordt geadviseerd om de aanpak tegen eenzaamheid in te bedden in lokaal beleid en wordt geadviseerd om bestaande lokale activiteiten tegen eenzaamheid beter te benutten. 1 GGD monitor Gezondheid in Kaart, Eenzaamheid Informatie Centrum 3 Coalitie erbij is een samenwerking tussen diverse maatschappelijke organisaties, die veel te maken hebben met eenzaamheid. Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 3

4 Het doel is om te komen tot een integrale lokale aanpak tegen eenzaamheid, des te meer omdat het voorkomen van eenzaamheid alleen lukt als de aanpak breed gedragen wordt. Lokaal kader Het concept van eenzaamheid is gepositioneerd binnen diverse gemeentelijke beleidsterreinen. Binnen het Wmo-beleid is er aandacht voor eenzaamheid. Het doel van deze wet is kortweg om mensen zo goed mogelijk in staat te stellen om deel te nemen aan de samenleving. Het bevorderen van de maatschappelijke participatie, de leefbaarheid en sociale cohesie en openbare geestelijke gezondheidszorg zijn belangrijke taken vanuit de Wmo en zijn direct of indirect verbonden aan het aanpakken van eenzaamheid onder inwoners. Binnen het huidige Wmo-beleid is er daarmee al aandacht voor het bestrijden van eenzaamheid. Een andere plek waar eenzaamheid terug komt is binnen het lokaal gezondheidsbeleid. Samen met roken en overgewicht is eenzaamheid en depressiepreventie één van de drie speerpunten van het lokaal gezondheidsbeleid. Ook valt het aanpakken van eenzaamheid onder het welzijnsbeleid van de gemeente. Het welzijnsbeleid is gericht op de sociale interactie tussen inwoners en het ondersteunen van kwetsbare inwoners in de samenleving. Voorname taken voor de welzijnspartijen (o.a. jongerenwerk, ouderenwerk) liggen bij vroegsignalering, preventie, het ondersteunen van zorgvragen, het realiseren van ontmoeting en het stimuleren van vrijwillige inzet en bewonersinitiatieven. Het geheel aan inspanningen leidt tot sociale cohesie: de mate waarin mensen zich met elkaar verbonden voelen. Uit recent onderzoek blijkt dat sociale cohesie bijdraagt aan het welzijn van de inwoners, onder meer gemeten op eenzaamheid 4. In onze gemeente is er dus direct en indirect al aandacht voor het voorkomen en verminderen van eenzaamheid. Echter ontbreekt er een integrale aanpak waarin deze activiteiten zijn ingebed. Het doel van dit plan van aanpak is dat het thema van eenzaamheid op lokaal niveau ingebed wordt in ons bredere gemeentelijke beleid en leidt tot minder eenzaamheid onder inwoners van Westvoorne en een grotere mate van participatie. Dit is een van de drie kerndoelen van het beleid op het sociale domein, naast het stimuleren van eigen kracht en burgerkracht. Samenwerking Voorne Het plan van aanpak is opgesteld samen met gemeenten Brielle en Hellevoetsluis. Tijdens dit proces is er ondersteuning geweest vanuit adviesbureau JSO. De gemeentes hebben tijdens proces de good practices uitgewisseld en gekeken op welke punten er een verbetering van de aanpak nodig is om tot vermindering van eenzaamheid op Voorne te komen. De uitgangspunten van de actieplannen van de verschillende gemeentes komen grotendeels overeen en zijn waar nodig voorzien van een lokale kleur. 4 Erdem et al Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 4

5 Hoofdstuk 2 Verdieping op eenzaamheid Dit hoofdstuk biedt een verdieping in het concept eenzaamheid. Ook geeft het een verdieping op de lokale cijfers. Wat is eenzaamheid? Eenzaamheid is het ervaren van een onplezierig gemis aan (kwaliteit) van bepaalde sociale relaties. Bij eenzaamheidsgevoelens kan het gaan om sociale eenzaamheid, waarbij sprake is van een kleiner sociaal netwerk dan gewenst. Het kan ook gaan om emotionele eenzaamheid, waarbij de kwaliteit van contacten tekort schiet, omdat het uitwisselen van ervaringen en gevoelens niet of onvoldoende mogelijk is. Het ontbreekt aan een hechte, emotionele band met de mensen in hun omgeving. Figuur 1. Het begrip eenzaamheid Zowel persoonlijke als maatschappelijke factoren versterken eenzaamheid, of de kans daarop. Hierbij kan men denken aan persoonlijke factoren die hebben te maken met ingrijpende levensgebeurtenissen, zoals echtscheiding, het overlijden van een partner, psychische aandoeningen, lichamelijke beperkingen, chronische ziekte of ouderdom. Een andere aanleiding voor eenzaamheid kan in de persoon zelf liggen, zoals het beperkt zijn in persoonlijke competenties als zelfvertrouwen, probleemoplossend vermogen en sociale vaardigheden. Ook maatschappelijke factoren kunnen het risico op gevoelens van eenzaamheid vergroten. Maatschappelijke factoren hebben te maken met het ontbreken van participatie in de maatschappij. Hierbij kan men denken aan sterke inkomensachteruitgang, schuldenproblematiek, een ongewenste woonsituatie, huiselijk geweld, gepest worden of het verlenen van mantelzorg kunnen het risico op gevoelens van eenzaamheid vergroten. Geen van deze factoren leidt per definitie tot eenzaamheid, maar elk van de factoren kan het risico op eenzaamheid vergroten. Vaak is het een combinatie van factoren die maakt dat mensen vereenzamen en geïsoleerd raken Omstandigheden die die eenzaamheid, of de kans daarop, versterken kunnen zich in alle leeftijdsfasen voordoen. Eenzaamheid komt dan ook op alle leeftijden voor. Bij zeer ouderen is ernstige eenzaamheid meer aanwezig dan bij jongeren. Onder ouderen (75 jaar en ouder) is het percentage mensen met eenzaamheidgevoelens het grootst maar het absolute aantal mensen die last hebben van eenzaamheid is onder volwassenen (19 tot 75 jaar) vele malen hoger dan onder ouderen. Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 5

6 Eenzaamheid in Westvoorne Uit de GGD gezondheidsmonitor Gezondheid in Kaart blijkt dat in Westvoorne 33 % van de 19- tot 65-jarigen en 49% van de 65-plussers aangeeft zich matig tot (zeer) ernstig eenzaam te voelen. Hiervan voelt 7% van de 19- tot 65- jarigen en 7% van de 65-plussers zich ernstige eenzaam. Bij het meten van de eenzaamheidscijfers wordt nader onderscheid gemaakt naar emotionele eenzaamheid (het gebrek aan betekenisvolle relaties) en sociale eenzaamheid (het gebrek aan sociale relaties). Van de groep van 19- tot 65-jarigen geeft 12% aan emotioneel eenzaam en 24% sociaal eenzaam te zijn. Van de groep van 65-plussers geeft 12% aan emotioneel eenzaam en 37% sociaal eenzaam te zijn. Ten opzichte van 2008 zijn de sociale eenzaamheidspercentages significant afgenomen onder de groep 19- tot 65- jarigen. Onder de 65-jarigen en ouder is helaas geen vergelijking mogelijk, omdat er geen cijfers uit 2008 beschikbaar zijn. Eind 2016 volgt een nieuwe GGD meting. Brielle Hellevoetsluis Westvoorne Matig tot zeer ernstig eenzaam, 19 t/m jaar Matig tot zeer ernstig eenzaam, 65 jaar en ouder Ernstig eenzaam, 19 t/m 64 jaar Ernstig eenzaam, 65 jaar en ouder Emotioneel eenzaam, 19 t/m 64 jaar Emotioneel eenzaam, 65 jaar en ouder Sociaal eenzaam, 19 t/m 64 jaar Sociaal eenzaam, 65 jaar en ouder Figuur 1. Percentages eenzaamheid op Voorne in 2012 Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 6

7 Figuur 2. Eenzaamheid onder volwassenen (19 tot 65 jaar) in Westvoorne Eenzaamheid Emotionele eenzaamheid Sociale eenzaamheid Figuur 3. Eenzaamheid onder ouderen (65+ jaar) in Westvoorne Regionale cijfers eenzaamheid De eenzaamheidscijfers zijn afgezet ten opzichte van de cijfers in onze regio (Tabel 1). De Westvoornse cijfers zijn vergelijkbaar met het regionale gemiddelde. In de regio Rotterdam- Rijnmond is het aandeel matig tot (zeer) ernstige eenzaamheid onder inwoners van 19- tot 65-jarigen 39% en onder 65-plussers 46%. Wat opvalt is dat het aandeel eenzaamheid onder inwoners van 19- tot 65-jarigen in Westvoorne lager ligt dan in andere gemeenten op Voorne- Putten (Tabel 1). Echter, het aandeel eenzaamheid onder 65-plussers is vergelijkbaar. Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 7

8 Tabel 1. Eenzaamheid in de regio Volwassenen Ouderen Volwassenen (19 64) Ouderen (65+) Regio Rotterdam Rijnmond Hellevoetsluis Nissewaard Brielle Westvoorne Grotere, stedelijke gemeentes kennen in de regel een hoger eenzaamheidspercentage. Rotterdam is koploper (47% en 56% respectievelijk) en wordt gevolgd door onder meer Schiedam (45% en 51% respectievelijk), Capelle aan den IJssel (44% en 46% respectievelijk). Toch zijn er ook grotere gemeenten die lage percentage hebben, zoals Lansingerland (31% en 39% respectievelijk). Westvoorne heeft op de categorie jarigen een laag percentage van 33%. In het onderzoek naar de eenzaamheid in onze regio wordt ook een verklaring gegeven voor de verschillende percentages. De verschillen tussen gemeentes worden vrijwel geheel verklaard door de demografische opbouw en sociaaleconomische status per gemeente. Ook wordt benoemd dat een grotere mate van sociale cohesie en hogere veiligheidsgevoelens in de buurten leidt tot minder eenzaamheid. Daarnaast is de mate van participatie van invloed op eenzaamheidsgevoelens. Inwoners die meer participeren zijn in de regel minder eenzaam. Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 8

9 Hoofdstuk 3 Lokale aanpak eenzaamheid Het aanpakken van eenzaamheid is niet zo eenvoudig. Op basis van de onderzoekscijfers kan dan ook niet gesteld worden dat er één oplossing is voor het aanpakken van eenzaamheid is. De aanwezigheid van eenzaamheid in de samenleving is een resultante van hoe we met elkaar een gemeenschap vormen en hoe we oog hebben voor elkaar. Daarbij is de aanwezigheid van gevoelens van eenzaamheid simpelweg niet te voorkomen. Als gemeente hebben we echter wel invloed op de wijze hoe we als samenleving omgaan en aandacht hebben voor eenzaamheid. Daarmee willen we bereiken dat inwoners beter in staat zijn om met gevoelens van eenzaamheid om te gaan, zodat eenzaamheidsgevoelens niet leiden tot risicovolle vermindering van participatie aan de samenleving. Een betrokken samenleving is bij uitstek van belang wanneer het gaat om het aanpakken van eenzaamheid. Oog hebben voor elkaar kan hier een wereld van verschil maken. Allereerst omdat eenzaamheidsgevoelens worden veroorzaakt door een gemis aan (kwaliteit) van bepaalde sociale relaties. Ook is het belangrijk om eenzaamheid beter en tijdig te signaleren. Het in beeld hebben van iemand die mogelijk problematisch vereenzaamt of vereenzaamd is. Eenzaamheid is namelijk niet een onderwerp waar vaak over gesproken wordt. Bij het vervolgens aanpakken van de eenzaamheid heeft de samenleving een belangrijke rol. Niet enkel professionele hulp maar ook vrijwilligers hierbij hebben een belangrijke rol bij het aanpakken van eenzaamheid. Op basis van deze visie komen we tot vier speerpunten voor het aanpakken van eenzaamheid 5 : 1) het inrichten van een omgeving die leidt tot meer sociale steun (welzijnsbeleid); 2) het bekend maken van en aandacht vragen voor het probleem van eenzaamheid onder inwoners (voorlichting); 3) het zorgen voor betere signalering van eenzaamheid; 4) het aanbieden van activiteiten die leiden tot activering van inwoners met eenzaamheidsgevoelens. Inrichten van de omgeving Sociale steun vermindert gevoelens van eenzaamheid. De (sociale) leefomgeving van inwoners eenzaamheid kan bevorderen of voorkomen. Uit recent onderzoek is gebleken dat in buurten met meer sociale cohesie eenzaamheid minder vaak voorkomt dan in buurten met minder sociale contacten 6. In onze maatschappelijke agenda komt het realiseren van sociale cohesie nadrukkelijk terug. Dit doen we door het ontwikkelen van een visie op ontmoetingspunten in de samenleving en door het opnieuw inrichten van de nulde lijn. De nulde lijn bestaat uit die organisaties die in direct contact met inwoners staan en algemeen te gebruiken zijn. Hieronder valt ook het vrijwilligerswerk, de mantelzorg en de inzet van onze 5 Met deze vier speerpunten wordt aangesloten bij de landelijke speerpunten om eenzaamheid te voorkomen, die bestaat uit de pijlers inrichten van de omgeving, voorlichting en educatie en als derde het aanbieden van activiteiten ter activering. 6 Erdem et al Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 9

10 welzijnspartijen. Zij staan vaak dichtbij de burger en kunnen problemen rondom eenzaamheid herkennen en aanpakken. Tezamen spreken we van het Nieuwe Welzijn. Naast lokaal kunnen we ook regionaal of landelijk gebruik maken van steunstructuren voor inwoners om eenzaamheid te voorkomen. Een bekend voorbeeld is de telefonische hulpdienst van Sensoor. Deze organisatie is er voor alle inwoners van elke gemeente in Nederland. Het hele jaar door, dag en nacht, biedt Sensoor een luisterend oor via telefoon, chat en ( Voorlichting Voorlichting is nodig om de publieke opinie rondom eenzaamheid te veranderen. Eenzaamheid is iets wat iedereen kan overkomen, maar waar nog niet veel over gepraat wordt. Een campagne rondom eenzaamheid kan bijdragen aan een andere publieke opinie. In veel gemeentes (waaronder Rotterdam met de campagne Hebbie Effe onderdeel van het actieplan Voor Mekaar ) wordt er al campagne gevoerd om eenzaamheid onder de aandacht van inwoners te brengen. Het belangrijkste doel van de campagne is om het gesprek op gang te brengen, te zorgen dat inwoners weer naar elkaar omkijken en weten dat gevoelens van eenzaamheid voor veel inwoners een probleem vormt. Westvoorne sluit aan bij de landelijke campagne. Figuur 5. Voorbeeld van de banner voor de Rotterdamse Campagne tegen eenzaamheid Signaleren Het signaleren van eenzaamheid is erg belangrijk om problematische eenzaamheid te voorkomen. Met name degenen die langdurig eenzaam zijn zullen daar niet snel over praten met anderen. Professionals en vrijwilligers die met deze mensen in aanraking komen zullen mede daarom eenzaamheid niet altijd kunnen signaleren. Hoe vaak dit voorkomt is uiteraard niet aan te tonen, maar tijdige signalering is een essentiële schakel in het bestrijden van eenzaamheid en vraagt dus om aandacht. We richten ons daarom de komende jaren nadrukkelijk op het beter signaleren van eenzaamheid door professionals en (zorg) vrijwilligers. Door het gesprek over eenzaamheid aan te gaan worden er openingen geboden naar oplossingen. Er zijn namelijk al veel oplossingen om eenzaamheid aan te pakken voor handen in de sociale infrastructuur in onze kernen. Denk voor aan deelname aan vrijwilligerswerk, de diverse activiteiten die worden georganiseerd bij diverse verenigingen. Voor inwoners die met name psychisch last hebben van eenzaamheid (de emotionele eenzaamheid) helpt het om over eenzaamheid te praten en eventueel hulp te zoeken. Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 10

11 Hiervoor zijn diverse alternatieven voor handen en waar nodig altijd professionele zorg inzetbaar. Ook voor deze groep helpt het om meer deel te namen aan de samenleving. Ondersteuning: activiteiten die leiden tot activering In het landelijke programma wordt geadviseerd om vooral aan te sluiten bij lokale activiteiten die al aangeboden worden en een effect hebben op eenzaamheid. In Westvoorne worden vele activiteiten georganiseerd om eenzaamheid te voorkomen. Het rijkt te ver om op deze plek alle initiatieven te noemen. Onderdeel van de aanpak is om initiatieven die structureel zijn en een groot bereik hebben zo goed mogelijk in kaart te brengen. Zoals al genoemd organiseren de vrijwilligers van het Service Bureau Ouderen (SBO) ondersteuning voor ouderen. MEE organiseert activiteiten en ondersteuning voor mantelzorgers. De welzijnsorganisatie Push organiseert onder meer ondersteuning voor vrijwilligers(organisaties). Ook zet het jongerenwerk van Push zich in voor kwetsbare jongeren en hebben zij een divers activiteiten- en begeleidingsaanpak. In Stuifakkers en de Leemgaarde worden diverse activiteiten georganiseerd die (ook) eenzaamheid tegen gaan. In de centra zijn vrijwilligersorganisaties (SWOR en LASSO) actief, die met hulp van subsidie van de gemeente activiteiten organiseren voor de ouderen in de centra en de omgeving. De centra maken deel uit van de woonzorgzones. Tevens zijn binnen Westvoorne twee inloophuizen. Kerken spelen ook een grote rol in ontmoetingsmogelijkheden. Ook de organisaties op het gebied van cultuur, sport etc. zorgen voor ontmoetingsmogelijkheden voor onze inwoners. In 2015 zijn alle mensen van 65 jaar en ouder benaderd dat zij gebruik kunnen maken van cliëntondersteuning. De personen met een Wmo-indicatie (deze personen zijn in beeld bij de gemeente) zijn persoonlijk benaderd door de clïentondersteuners van SBO of zij behoefte hebben aan ondersteuning. Tot slot is in 2015 het project Buurt m/v (Antes) gestart ter ondersteuning van kwetsbare mensen (daarmee ook eenzame mensen) om weer een zelfstandig en gelukkig bestaan op te bouwen. Belangrijke ontmoetingsplekken binnen onze gemeente zijn de bibliotheken. Bibliotheek Zuid- Hollandse Delta opereert steeds meer in het Sociale Domein. De uitleenfunctie blijft belangrijk, maar de bibliotheek focust zich meer en meer op ontmoeting en debat, activiteiten en educatie. Momenteel zijn de bibliotheken gehuisvest in de Man in Oostvoorne en de Merel in Rockanje. Ook op de scholen in Westvoorne zijn de bibliotheekvoorzieningen gehuisvest. De bibliotheek opereert van oudsher in de lokale maatschappelijke context. Daarnaast speelt de bibliotheek een rol in het vervullen bij het mediawijs maken en houden van volwassenen en senioren en is daar, juist door haar laagdrempeligheid en onafhankelijkheid, voor geschikt. De bibliotheek organiseert samen met de wijkverpleging van Careyn vanaf eind 2015 bijeenkomsten in De Man en De Merel waar ontmoeting centraal staat. Er worden diverse onderwerpen binnen de zelfredzaamheid / eenzaamheid behandeld, o.a. brandveiligheid, veranderingen in de zorg, dementie. Ook organiseert de bibliotheek tabletcafés en open leeskringen voor ontmoeting en debat, leesbevordering en mediawijsheid. Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 11

12 Verder wordt er onder andere op het eenzaamheidsvraagstuk momenteel gekeken naar de het vervoer voor 75-jarigen en ouder in onze gemeente en wat de mogelijkheden hierin zijn. Doelstellingen Omdat eenzaamheid in alle leeftijdsfasen voorkomt richten we ons bij de aanpak van eenzaamheid niet op een specifieke doelgroep. We dienen voorop te stellen dat gevoelens van eenzaamheid een persoonlijke ervaring van mensen zijn. Eenzaamheid is niet iets van deze tijd, maar iets wat er altijd al was. Rekening houdend hiermee zijn onderstaande doelen en indicatoren geformuleerd om het succes van de aanpak tegen eenzaamheid te meten. Deze zijn deels al benoemd in het huidige Wmo beleid. Doelstellingen 1. Percentage inwoners dat zich emotioneel eenzaam voelt neemt niet toe; 2. Percentage inwoners dat zich sociale eenzaam voelt neemt af. Indicatoren Aandeel inwoners jaar dat aangeeft ernstig eenzaam te zijn. Aandeel inwoners 65+ jaar dat aangeeft ernstig eenzaam te zijn. Aandeel inwoners jaar dat aangeeft emotioneel eenzaam te zijn. Aandeel inwoners 65+ dat aangeeft emotioneel eenzaam te zijn. Aandeel inwoners jaar dat aangeeft sociaal eenzaam te zijn. Aandeel inwoners 65+ jaar dat aangeeft sociaal eenzaam te zijn. Figuur 7. Indicatoren % 7% 12% 12% 24% 37% <7% <7% <12% <12% <22% <35% Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 12

13 Plan van aanpak Inrichten omgeving Het inrichten van een omgeving die leidt tot meer sociale steun. Verbeteren van de sociale cohesie in de wijken en buurten, onder meer door een brede maatschappelijke agenda. Inbedden van eenzaamheid in de maatschappelijke agenda en het komen tot het Nieuwe Welzijn. Activiteiten van Sensoor, landelijke hulpstructuur, bekend maken onder de inwoners. Voorlichting Het bekend maken van het probleem van eenzaamheid onder inwoners. Publiekscampagne tegen eenzaamheid, onder andere tijdens de week van de eenzaamheid Thema eenzaamheid op de gemeentelijke website en website van de welzijnspartners Signalering Het zorgen voor betere signalering van eenzaamheid. Deskundigheidsbevordering voor professionals en vrijwilligers, gericht op signalering. Cliëntondersteuning. Ondersteuning Aanbod van activiteiten ter activering. Het actiever in kaart brengen van het aanbod ter voorkoming van eenzaamheid. Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 13

14 Hoofdstuk 4 Planning en financiële kader Planning Het actieplan wordt gefaseerd uitgerold en er worden prioriteiten gesteld bij de uitrol van het actieplan. De activiteiten die zijn benoemd onder de pijler ondersteuning worden reeds uitgevoerd. De activiteiten onder de pijlers inrichten omgeving, voorlichting en signalering zullen gefaseerd worden uitgevoerd. De aanpak concentreert zich in eerste instantie op de pijlers voorlichting en signalering. Het actieplan rondom eenzaamheid wordt in 2016 gelanceerd en wordt kracht bijgezet door middel van een publiciteitscampagne. Pijler Wat Wanneer Budget Verbeteren van de sociale cohesie in Inrichting omgeving wijken en buurten, onder meer door een visie op ontmoetingspunten. Inbedden van eenzaamheid in het gemeentelijk welzijnsbeleid Voorlichting Signalering Ondersteuning Onderzoek naar effectief aanpak Publiekscampagne tegen eenzaamheid, tijdens week van de eenzaamheid. Thema eenzaamheid op de gemeentelijke website en website welzijnspartners. Deskundigheidsbevordering voor professionals en vrijwilligers, gericht op signalering. Beter in kaart brengen ondersteuningsaanbod. Aanpak om achter de voordeur te komen, zoals buurt m/v (Antes), in nauwe samenwerking met welzijnsprofessionals. Inzet op activiteiten in de bibliotheken Ondersteuning voor mantelzorgers (MEE) Ondersteuning voor ouderen (SBO) Jongerenbegeleiding (Push) Bijsturen naar aanleiding van aanpak en signalen uit het veld en de GGD monitor van eind en jaarlijks opvolgen Per maart 2016 realiseren 2016 en verder Vanaf maart 2016 Doorlopend Doorlopend Doorlopend Doorlopend Doorlopend ,- Binnen bestaande budgetten Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 14

15 Literatuurlijst Briels B. en Ploegmakers M. (Movisie) Soms is er geen oplossing voor: Frontliniepanel over eenzaamheid. Bouwen aan leefbaarheid. Coalitie erbij. GGD Rotterdam-Rijnmond Gezondheid in kaart Westvoorne Erdem, Ö., Prins R.G., Voorham T.A., van Lenthe F.J. & A. Burdorf (2015). Structural neighbourhood conditions, social cohesion and psychological distress in the Netherlands. European Journal of Public Health Houten, van, M Eenzaamheid, het probleem van nu. Trouw. Loon, van P. en Lammerts van Bueren D. (JSO) Succesvolle aanpakken tegen eenzaamheid en sociaal isolement: resultaten deskresearch om te komen tot een Voornse aanpak tegen eenzaamheid. Machielse, A. (2011). Bestrijding van sociaal isolement bij ouderen. In: Openbaar Bestuur. Tijdschrift voor beleid, organisatie en politiek 21 (9), pp Machielse, A. (2011) Sociaal isolement bij ouderen: een typologie als richtlijn voor effectieve interventies. In: Journal of Social intervention, 20 (4), pp Machielse, A. & R. Hortulanus (2011). Sociaal isolement bij ouderen. Op weg naar een Rotterdamse aanpak. Amsterdam: SWP Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Nationaal Kompas Volksgezondheid. Rijn, van M.J., Kaderbrief aan de tweede kamer over het intensiveren en verankeren van de aanpak van eenzaamheid. Rotterdamse aanpak, Voor mekaar programma%20eenzaamheid%20voor%20mekaar.pdf Actieplan aanpak eenzaamheid Pagina 15