i n s t a p h a n d l e i d i n g

Transcriptie

1 jaargroep 6 reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs i n s t a p h a n d l e i d i n g k l o k k i j k e n

2 Inleiding Het programma laat de leerlingen kennismaken met vernieuwende elementen uit de methode Wizwijs. U kunt het programma aanbieden aan het eind van een schooljaar, zodat u het nieuwe schooljaar meteen met Wizwijs kunt starten. Het is ook mogelijk om het nieuwe schooljaar te beginnen met het programma en geleidelijk over te stappen naar de methode Wizwijs. De werkwijze Het programma bestaat uit verschillende modules. Elke module bevat een beperkt aantal lessen en is opgebouwd volgens het handelingsmodel. De eerste les is op informeel of handelingsniveau. De lesstof gaat daarna een stap verder. De laatste les is op het eindniveau van jaargroep 5. Elke les bestaat uit een doe-activiteit, waarin leerlingen op een speelse en concrete manier kennismaken met de leerstof. Daarna volgt zelfstandig werken in het boek met tot slot een klassikale reflectie. Instapmodule Klokkijken In deze module oefenen de leerlingen met klokkijken op de wijzerklok en de cijferklok, ze ontwikkelen tijdsbesef en ze rekenen met tijd. De module bestaat uit activiteiten die oplopen in moeilijkheidsgraad en bevat de leerstof uit jaargroep 5. De module bevat drie activiteiten. In les 1 oefenen de leerlingen het benoemen van uren en minuten op de cijferklok. Les 2 gaat over halve uren en kwartieren op cijfer- en wijzerklok. Les 3 werkt aan het tijdsbesef van de leerling: hoe lang duren bepaalde activiteiten? Omwille van de praktische toepasbaarheid zijn de instructies zo summier mogelijk gehouden. Achtergrondinformatie In deze module verschuift het accent van leren klokkijken naar omgaan met tijd. De leerlingen ontwikkelen besef van hoe lang activiteiten duren en in samenhang daarmee leren ze ook rekenen met tijd. 2

3 Doel Oefenen in het benoemen van uren en minuten op de cijferklok. Benodigde materialen Voor deze les hebt u nodig: cijferklok wijzerklok Les 1 Uren en minuten Doe-activiteit Schrijf het lesrooster van vandaag op het bord. Zet de begintijden erbij in cijfers. De leerlingen vertellen hoe laat de lessen beginnen en eindigen. Duren alle lessen even lang? Welke les is het kortst? En welke les duurt het langst? Welke lessen zijn s ochtends? Welke zijn s middags? Neem de wijzerklok en zet de wijzers op de begintijd van een les. Welke les begint er op deze tijd? Schrijf dat vak op het bord en laat een leerling er de begintijd bijschrijven in cijfers. Hoelang duurt deze les? Hoe laat gaan we vandaag rekenen? Wanneer begint de taalles? Laat steeds een leerling het antwoord op het bord schrijven. Zelfstandig werken Instapboekje les 1 Bespreek voordat de leerlingen zelfstandig aan het werk gaan de tabel bij opdracht 2. Voor elke dag van de week is er een balk die is verdeeld in vakken. Elk vak stelt een heel uur voor. Bij elke dag kleuren de leerlingen de vakken/uren dat de winkel gesloten is zwart. Vertel bij opdracht 4 dat de wijzerklok aangeeft hoe laat het op dit moment is. De cijferklok geeft aan hoe laat de treinen vertrekt. Reflectie Kijk de opdrachten samen met de leerlingen na en bespreek onduidelijkheden. Laat enkele leerlingen opgaven voordoen op het bord en daarbij verwoorden hoe ze tot hun oplossing komen. 3 Instapboekje pagina 2 en 3

4 Doel Oefenen van een kwartier voor of na het hele en halve uur op de wijzerklok en de cijferklok. Voorbereiding Neem de bordtekening over op het bord. Benodigde materialen Voor deze les hebt u nodig: cijferklok wijzerklok Bordtekening Les 2 Kwart voor en kwart over Doe-activiteit Zet de wijzerklok op 10 uur. Hoe laat is het? Zet de klok op 11 uur. Hoe laat is het nu? Hoeveel minuten zijn er voorbij gegaan? Hoeveel uur is dat? Zet de klok op half twaalf. Hoe laat is het nu? Hoeveel minuten zitten er in een half uur? Ga weer een half uur verder. Laat die tijd benoemen en ga dan naar kwart over twaalf. Hoe laat is het nu? Hoeveel minuten zijn er voorbij gegaan? Hoe noem je dat stukje van 15 minuten? Ga door naar half een, kwart voor een en een uur. Wijs naar drie ronde klokken zonder wijzers op het bord (zie de bordtekening). De leerlingen geven op de eerste klok aan dat 1 uur uit 60 minuten bestaat. Schrijf dat erbij. Kleur een half uur op de tweede klok. De leerlingen vertellen dat een half uur uit 30 minuten bestaat. Op dezelfde manier behandelt u met de derde klok een kwartier of 15 minuten. Vraag de leerlingen hoe lang bepaalde activiteiten op school duren: een uur, een half uur of een kwartier. Vraag steeds: Hoe laat begint deze activiteit? Begint de activiteit altijd precies op het hele of halve uur? De leerlingen vertellen wat kwart over en kwart voor betekenen. Oefen daar zo nodig mee. Kan een kwartier ook beginnen op bijvoorbeeld 10 minuten over 10? Of om 10 minuten voor 11? Zelfstandig werken Instapboekje les 2 Reflectie Kijk de opdrachten samen met de leerlingen na en bespreek onduidelijkheden. Laat enkele leerlingen opgaven voordoen op het bord en daarbij verwoorden hoe ze tot hun oplossing komen. Tip Geef opdrachten waarbij de leerlingen ervaren hoelang een kwartier is, bijvoorbeeld een kwartier zachtjes werken. Gebruik een eierwekker. 4 Instapboekje pagina 4

5 Doel Verder verkennen van het begrip tijdsduur. Benodigde materialen Voor deze les hebt u nodig: cijferklok wijzerklok Maak voor opdracht 2 groepen van drie. Beurtelings neemt een leerling de tijd op terwijl de andere 2 leerlingen een opgave maken. De tijdwaarnemer geeft het startsein en noteert begin- en eindtijd. Hij moet dus goed zicht op de klok hebben. Les 3 Tijdsduur Doe-activiteit Doe enkele oefeningen op de wijzer- en cijferklok. De leerlingen benoemen de tijden in uren en minuten. Hoeveel minuten zitten er ook al weer in 1 uur? Hoeveel in een half uur? Hoeveel in een kwartier? Vraag de leerlingen hoeveel minuten ze erover doen om van huis naar school te komen. Maak op het bord groepjes van leerlingen die er ongeveer even lang over doen. Schrijf erbij hoeveel minuten ze erover doen. Klopt het dat leerlingen uit hetzelfde groepje dicht bij elkaar in de buurt wonen? Waarom is dat niet zo? Bespreek dat een leerling die met de auto wordt gebracht, in dezelfde tijd een veel grotere afstand aflegt dan een leerling die met de fiets of lopend komt. Zeg dat u even iets moet halen en verlaat het lokaal. De leerlingen maken intussen een opdracht, bijvoorbeeld een som op het bord. Kom na een paar minuten weer binnen. Ben ik lang of kort weggeweest? Hoeveel minuten ben ik weggeweest, denk je? Laat de leerlingen hun ogen dicht doen en vraag hun die naar precies 1 minuut weer te openen. Hoe heb je bepaald wanneer de minuut voorbij was? Vond je die minuut lang duren? Tip De leerlingen vertellen op andere dagen regelmatig hoelang ze met een opdracht bezig zijn en of ze dat lang of kort vinden. Zelfstandig werken Instapboekje les 3 Reflectie Kijk de opdrachten samen met de leerlingen na en bespreek onduidelijkheden. Laat enkele leerlingen opgaven voordoen op het bord en daarbij verwoorden hoe ze tot hun oplossing komen. 5 Instapboekje pagina 5, 6 en 7

6 Colofon Hoofdauteur Mieke van Groenestijn, Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie Auteur Els van Herpen Vormgevingsconcept -hoogte, Tilburg Nicolette Obers (studio Zwijsen) Opmaak Woudesign, s-hertogenbosch Foto omslag Kasper van t Hoff Fotografie, Eindhoven Projectgroep Uitgeverij Zwijsen Uitgeverij Zwijsen BV, Tilburg en Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Indien iemand meent als rechthebbende in aanmerking te komen, kan hij of zij zich tot de uitgever richten.