Slaapapneu. Longgeneeskunde

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Slaapapneu. Longgeneeskunde"

Maarten Meyer
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Slaapapneu Longgeneeskunde

2 Waarom deze folder? Bij u werd de diagnose slaapapneu syndroom gesteld. Deze folder geeft een overzicht van de klachten, het onderzoek en de behandeling van het slaapapneu syndroom. Deze folder dient als naslagwerk om alles thuis nog eens rustig na te lezen. Obstructief Slaapapneu Syndroom (OSAS) Slaapapneu betekent dat er een ademhalingsstilstand optreedt tijdens de slaap. Apneus kunnen optreden doordat tijdens de slaap alle lichaamsspieren verslappen en daarmee ook de spieren die uw luchtweg openhouden, namelijk de spieren van de keel, de tong en het zachte gedeelte van het gehemelte. Hierdoor ontstaat een volledige of gedeeltelijke afsluiting van de bovenste luchtweg en treedt er een daling op van het zuurstofgehalte in het bloed. De hersenen zullen ondanks de afsluiting voortdurend signalen aan de ademhalingsspieren geven om te ademen. Het lichaam heft de afsluiting van de luchtweg uiteindelijk op doordat er een waakreflex optreedt. Hierdoor spannen de spieren weer aan. Deze waakreflex noemt men een arousal. Dit verklaart waarom mensen met apneus vaak wakker worden tijdens de nacht, hoewel niet alle patiënten dit ervaren. De vorm van slaapapneu waarbij er een (gedeeltelijke) afsluiting van de luchtweg ontstaat tijdens de slaap, noemen we het Obstructieve SlaapApneu Syndroom (OSAS). Centraal Slaapapneu Syndroom Ademhalingsstilstanden kunnen ook ontstaan doordat de hersenen te weinig prikkels geven aan de ademhalingsspieren om te ademen. Wanneer een uitblijvende ademprikkel de oorzaak is van het slaapapneu, noemen we dit het Centraal SlaapApneu Syndroom (CSAS). Ten opzichte van OSAS komt CSAS minder vaak voor. Een combinatie van beide vormen komt ook regelmatig voor. Gevolgen van OSAS De waakreflexen of arousals die optreden om de ademstilstanden op te heffen, hebben invloed op de slaapstructuur en slaapkwaliteit. Bij een normaal slaappatroon is er sprake van diepe en minder diepe slaap en van droomslaap. Door de waakreflexen hebben OSAS-patiënten minder diepe slaap en minder droomslaap. Hierdoor is de kwaliteit van de slaap minder en zijn patiënten s ochtends vaak niet goed uitgerust en nog moe. Dit komt voor ondanks een normale hoeveelheid uren slaap. Lichaam en geest herstellen niet genoeg tijdens de slaap en de kwaliteit van leven kan hierdoor afnemen. Klachten Zowel s nachts als overdag kunnen klachten optreden als gevolg van OSAS. Deze staan in het schema hieronder. Let op, niet alle patiënten hebben al deze klachten! 2

3 Tijdens de nacht Snurken Ademstilstanden Benauwd wakker schrikken Minder zin in sex / impotentie Nachtzweten Regelmatig toiletbezoek Droge mond bij wakker worden Vaak wakker worden Tijdens de dag Slaperigheid Indutten Ochtendhoofdpijn Concentratieproblemen Vergeetachtigheid Stemmingswisselingen Verminderde rijvaardigheid Door OSAS ontstaat een sterke toename van het risico op ongevallen thuis, op de werkplek en in het verkeer, bijvoorbeeld bij autorijden. Verder is het steeds optredende nachtelijke zuurstofgebrek, op langere termijn schadelijk voor het hart, de vaten en de hersenen. Bovendien hebben OSASpatiënten een verhoogd risico op een te hoge bloeddruk. OSAS-patiënten OSAS komt het meeste voor bij mannen van 45 jaar en ouder en bij mensen met een korte of dikke nek, bij een terugvallende kin en bij overgewicht. Maar ook vrouwen, kinderen en magere mensen kunnen OSAS hebben. OSAS treedt ook vaker op bij mensen met suikerziekte, een te hoge bloeddruk en/of hart- en vaatziekten. Veel patiënten lopen al geruimte tijd (vaak jaren) rond met onduidelijke klachten als moeheid en prikkelbaarheid. Vaak dutten ze ongewild in slaap op onwenselijke momenten, bijvoorbeeld in het openbaar of tijdens het autorijden. Regelmatig wordt de ziekte verward met een depressie of burn-out. Mensen worden soms jarenlang zonder succes behandeld voor dergelijke ziekten. Behandeling OSAS De behandeling van OSAS is gericht op het wegnemen van de oorzaak van de afsluiting van luchtweg of op het kunstmatig open houden van de luchtweg. Er zijn verschillende behandelingen mogelijk. Hieronder volgen een aantal gangbare behandelingen. CPAP-therapie CPAP-therapie is een veel voorkomende behandeling van OSAS. Over het algemeen komen patiënten in aanmerking voor CPAP-therapie als er meer dan 15 apneus per uur slaap optreden. CPAP staat voor Continuous Positive Airway Pressure. Doel van de behandeling is om met kamerlucht een overdruk te creëren in de luchtweg, waardoor deze wordt opengedrukt en niet meer samenvalt. De overdruk duwt het zachte weefsel en de spieren aan de kant. Hierdoor treden er geen (of minder) ademhalingsstilstanden op en zal het snurken verdwijnen. Bovendien herstelt de kwaliteit van de slaap. 3

4 Tijdens de slaap draagt u een masker over alleen de neus, of over de mond en de neus. Het masker is verbonden aan een slang die aan de CPAP vast zit. De CPAP zuigt kamerlucht aan en blaast deze met een overdruk via de slang en het masker de luchtweg in. In het begin kan het best even wennen zijn om te slapen met de CPAP, maar door de uren per nacht geleidelijk aan op te bouwen, lukt dit meestal wel. OSAS-patiënten dienen in de regel de CPAP minimaal 4 à 5 uur per nacht te gebruiken om resultaat te ervaren. Het is belangrijk om te weten, dat wanneer OSAS-patiënten de CPAP niet gebruiken en gaan slapen, de ademhalingsstilstanden en het zuurstoftekort direct weer optreden. De behandeling is daarom het meest effectief als de CPAP consequent tijdens iedere slaap wordt gedragen. MRA-therapie Behandeling met een mandibulair repositie apparaat (MRA) is over het algemeen mogelijk voor patiënten waarbij er niet meer dan gemiddeld 30 apneus per uur slaap optreden. Het is tevens afhankelijk van plaats in de luchtweg waar afsluiting plaatsvindt en of er bijvoorbeeld ernstige hartproblemen meespelen naast het OSAS. Een MRA is een soort gebitsbeugel die over de tanden wordt schoven en de onderkaak naar voren trekt tijdens de slaap. Doordat de onderkaak naar voren wordt gebracht, ontstaat er achter in de keel meer ruimte. Met name de tong kan dan minder goed de luchtweg afsluiten. Het aanmeten van een MRA gebeurt door een gespecialiseerde tandarts. De KNO-arts verwijst u naar een tandarts als u in aanmerking komt voor MRAtherapie. Overige behandelopties Minder vaak voorkomende behandelingen zijn bijvoorbeeld KNO-operaties aan de neus, de huig, amandelen of het gehemelte. Het wetenschappelijke bewijs voor de effecten van deze behandelingen op OSAS is minder ten opzichte van de bewijzen ten aanzien van CPAP- en MRA-therapie. Wanneer de ademhalingsstilstanden met name optreden in rugligging, kan houdingstherapie een mogelijke behandeling zijn. Deze therapie is er op gericht om te voorkomen dat de patiënt op zijn rug slaapt. Dit kan bereikt worden door een tennisbal in de rug van een pyjama vast te maken, maar er zijn ook rugzakjes met kussens die rugligging voorkomen. Ook hier gaat het om een behandeling die niet zo effectief is als CPAP- en MRA-therapie. OSAS en autorijden OSAS-patiënten hebben zonder goed werkende behandeling vaak klachten van overmatige slaperigheid en moeheid overdag. Deze moeheid heeft vaak een verminderde concentratie tot gevolg. Dit kan gevaar opleveren bij deelname aan het verkeer. Als u OSAS heeft, dan heeft dit gevolgen voor uw rijbewijs. 4

5 Rijbewijzen van groep 1 Nadat de diagnose OSAS gesteld is, mag u pas weer rijden als u minstens 2 maanden achter elkaar effectief behandeld bent. Dat wil zeggen dat uw Apneu- Hypopneu-index (AHI) lager is dan 15 per uur. Een specialist met ervaring op het gebied van slaapstoornissen beoordeelt dit. Als de specialist ondanks de behandeling blijft twijfelen aan de rijgeschiktheid kan het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) voor oordeelsvorming een deskundige inschakelen om de geschiktheid vast te stellen. Uw rijbewijs is de eerste keer 1 jaar geldig. Daarna wordt weer gekeken of de behandeling bij u effectief is (AHI lager dan 15). Als dat zo is, dan is uw rijbewijs maximaal 3 jaar geldig. Rijbewijzen van groep 2 Nadat de diagnose OSAS gesteld is, mag u pas weer rijden als u minstens 3 maanden achter elkaar effectief behandeld bent. Dat wil zeggen dat uw Apneu- Hypopneu-index (AHI) lager is dan 15 per uur. Een specialist met ervaring op het gebied van slaapstoornissen beoordeelt dit. Als de specialist ondanks de behandeling blijft twijfelen aan de rijgeschiktheid kan het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) voor oordeelsvorming een deskundige inschakelen om de geschiktheid vast te stellen. Uw rijbewijs is maximaal 1 jaar geldig. Handig Vereniging van patiënten met slaapapneu: 5

6 Longgeneeskunde Meldpunt West 06 Afsprakennummer Informatienummer Internet

Vergelijkbare documenten

Slaapapneu. Alles wat u wilt weten over ademstops tijdens de slaap, oorzaken, gevolgen en de mogelijke behandelingen.

Slaapapneu. Alles wat u wilt weten over ademstops tijdens de slaap, oorzaken, gevolgen en de mogelijke behandelingen. Slaapapneu Alles wat u wilt weten over ademstops tijdens de slaap, oorzaken, gevolgen en de mogelijke behandelingen. Slaapapneu betekent dat u last heeft van ademstops tijdens uw slaap. Stopt u 10 seconden