Centraal College Medische Specialismen

Transcriptie

1 KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE MAATSCHAPPIJ TOT BEVORDERING DER GENEESKUNST Centraal College Medische Specialismen Besluit van 14 juni 2004 houdende de opleidings- en erkenningseisen voor het medisch specialisme psychiatrie 1 2 (Besluit psychiatrie) Het Centraal College Medische Specialismen, gelet op artikel 14, tweede lid, onder c, van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg en artikel 12, eerste lid, van de Regeling specialisten geneeskunst van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst; gezien het advies van het federatiebestuur van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst, de Orde van Medisch Specialisten, de Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband en de Medisch Specialisten Registratie Commissie; BESLUIT: ============================================================= Dit besluit is gepubliceerd in de Staatscourant van 14 december 2004, nr Dit Besluit is gewijzigd bij het Besluit van 11 september 2006 houdende de wijziging Besluit psychiatrie, dat op 24 januari 2007 in de Staatscourant is gepubliceerd en op 1 januari 2007 in werking getreden. 2 Dit Besluit is gewijzigd bij het Besluit van 12 november 2007 houdende de wijziging van het Besluit neurologie en van het Besluit psychiatrie, dat op 16 januari 2008 in de Staatscourant is gepubliceerd en op 1 januari 2008 in werking getreden.

2 Hoofdstuk A Algemene bepalingen A.1. Begripsomschrijvingen In dit besluit wordt verstaan onder: a. academisch ziekenhuis: een ziekenhuisvoorziening die in de zin van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek een academisch ziekenhuis is; b. algemeen ziekenhuis: een door de minister onder wie volksgezondheid ressorteert als algemeen ziekenhuis aangemerkte ziekenhuisvoorziening; c. psychiatrie: het specialisme dat zich richt op de diagnostiek en behandeling van stoornissen in de cognitieve functies, de emotionele functies, de psychomotoriek, de motivatie en het gedrag; d. psychiatrisch ziekenhuis: en door de minister onder wie volksgezondheid ressorteert als psychiatrisch ziekenhuis aangemerkte ziekenhuisvoorziening. A.2. Toepassingsbereik besluit Op de opleiding en de erkenning voor het medisch specialisme psychiatrie zijn, naast de in dit besluit genoemde eisen, alle eisen van toepassing zoals opgenomen in het Kaderbesluit CCMS. Hoofdstuk B De opleiding B.1. Duur De duur van de opleiding bedraagt viereneenhalf jaar. B.2. Opleidingsschema en plichten van de aios 1. De aios volgt in een periode van drieëneenhalf jaar de volgende verplichte onderdelen: a. klinische en poliklinische psychiatrie, dat voldoet aan de volgende eisen: i. in een psychiatrisch ziekenhuis is de aios tijdens klinische stages met de integrale zorg voor niet minder dan tien en niet meer dan vijftien patiënten tegelijkertijd belast en heeft in totaal ten minste veertig patiënten vanaf de opname tot het ontslag respectievelijk overplaatsing begeleid; ii. in een opleidingsinrichting die tenminste drie jaar van de opleiding verzorgt is de aios tijdens klinische stages met de integrale zorg voor niet minder dan tien en niet meer dan vijftien patiënten tegelijkertijd belast en heeft in totaal ten minste dertig patiënten vanaf de opname tot het ontslag respectievelijk overplaatsing begeleid. b. ten minste een half jaar en ten hoogste een jaar sociale psychiatrie, dat voldoet aan de volgende eisen: i. de aios oriënteert zich op het gebied van de ambulante geestelijke gezondheidszorg, met name wat betreft de integratie van de psychiatrie in het totaal van de gemeenschap, en doet ervaring op in: - de sociaal-psychiatrische zorg en dienstverlening voor volwassenen, kinderen en ouderen; - de kenmerkende methodieken en benaderingswijzen aan deze sociaal-psychiatrische zorg verbonden; - de sociaal-psychiatrische problemen van huisvesting, scholing, tewerkstelling, resocialisering en recreatie, benevens de veelheid van de daarmede verbonden contacten; - het sociaal-psychiatrisch adviseren en rapporteren; ii. de aios verkrijgt inzicht in het functioneren van instellingen op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg als consultatiebureaus voor alcohol en drugs, de districtspsychiatrische dienst van het arrondissement, de sociaal-pedagogische zorg, benevens de reclasseringsinstellingen, en in hun wijze van rapporteren en begeleiden; iii. iv. de aios is ingeschakeld bij de 24-uursdienst voor acute psychiatrie; het aantal patiënten dat een aios tegelijkertijd in behandeling heeft bedraagt ten minste twintig en ten hoogste vijftig. 2. De aios volgt een keuzeperiode van ten hoogste een jaar, die voldoet aan de volgende eisen: a. keuzestages zijn mogelijk in de sociale psychiatrie, de kinder- en jeugdpsychiatrie, de psychotherapie, de inrichtingspsychiatrie en andere deelgebieden van de psychiatrie. Tevens zijn keuzestages mogelijk in de neurologie, de interne geneeskunde en de kindergeneeskunde; 2

3 b. keuzestages duren ten minste zes en ten hoogste twaalf maanden, met uitzondering van de keuzestage sociale psychiatrie, bedoeld onder c, de keuzestage kinder- en jeugdpsychiatrie bedoeld onder d en de keuzestage psychotherapie, bedoeld onder e; c. de keuzestage sociale psychiatrie voldoet aan de volgende eisen: i. de stage duurt ten hoogste zes maanden, indien binnen het verplichte deel van de opleiding een jaar is besteed aan een stage sociale psychiatrie. De aios kan nog eens een half tot één jaar een keuzestage sociale psychiatrie volgen tot een maximum van totaal anderhalf jaar, mits deze laatste stage een apart karakter heeft, te onderscheiden van de verplichte stage in inhoud of werkplek; ii. de aios ontvangt via capita selecta, casuïstiekbespreking en supervisie gemiddeld vier uur per week scholing; iii. de aios is op een aantoonbare wijze ingeschakeld voor ten minste acute psychiatrie en vooren nazorg; iv. de aios geeft tijdens de keuzestage blijk van wetenschappelijke belangstelling, blijkend uit een publicatie, gehouden voordracht of gemaakt verslag. d. De keuzestage kinder- en jeugdpsychiatrie voldoet aan de volgende eisen: i. de stage duurt twaalf maanden; ii. de aios wordt bij de verschillende aspecten van de zorg voor klinische kinder- en jeugdpsychiatrische patiënten betrokken, door de behandeling van ten minste twee opgenomen patiënten te volgen, middels het bestuderen van de dossiers en het bijwonen van multidisciplinaire besprekingen over deze patiënt; iii. de aios onderzoekt tijdens de stage ten minste dertig poliklinische patiënten op jaarbasis iv. gerekend met inbegrip van hun gezin; de aios verkrijgt inzicht in het functioneren van instellingen als inrichtingen voor zwakzinnige kinderen, medisch-opvoedkundige bureaus en jeugdpsychiatrische diensten, instanties van justitiële kinderbescherming en scholen voor buitengewoon onderwijs; v. de aios geeft tijdens de keuzestage blijk van wetenschappelijke belangstelling, blijkend uit een publicatie, gehouden voordracht of gemaakt verslag. e. De keuzestage in de psychotherapie voldoet aan de volgende eisen: i. de stage duurt twaalf maanden; ii. iii. de aios is tijdens de stage actief betrokken bij de intake van ten minste twintig patiënten; in een stage poliklinische psychotherapie verricht hij ten minste vijf psychotherapeutische behandelingen onder supervisie. Bij een stage klinische psychotherapie is hij actief betrokken bij de behandeling van ten minste vijf patiënten; de aios vergroot zijn theoretische kennis, inzicht en methodische vaardigheid ten aanzien van onderzoek en indicatiestelling van verschillende vormen van psychotherapie. De aios verkrijgt verdere kennis van en vaardigheid in het toepassen van de door hem in het bijzonder gekozen behandeltechniek; een en ander als een voortzetting van de onderdelen van de basisopleiding psychotherapie, die de aios tijdens de opleiding klinische en poliklinische psychiatrie heeft gevolgd; iv. de aios wordt tijdens de stage betrokken bij de research in de opleidingsinrichting, of bij ontstentenis daarvan begeleid bij een literatuurstudie over een specifiek psychotherapeutisch onderwerp. f. De keuzestage in de inrichtingspsychiatrie voldoet aan de volgende eisen: i. De duur van de stage voldoet aan het bepaalde onder a; ii. de aios is met de zorg voor niet minder dan 25 en niet meer dan vijftig patiënten belast; iii. de aios participeert in twee of drie multidisciplinaire behandelteams; iv. de aios verkrijgt inzicht en kennis van recidiverende en chronische psychiatrische ziektebeelden inclusief de persoonlijkheidsstoornissen en de resttoestanden die daarvan een gevolg (kunnen) zijn dan wel daaraan ten grondslag (kunnen) liggen. Hij maakt zich daarbij relevante kennis, ervaring en vaardigheden eigen met betrekking tot klinische en organisatorische aspecten. Hierbij gaat het met name om de psychopathologie, de diagnostiek, behandel- en zorgstrategieën, organisatie en management binnen de inrichting en in relatie tot de extramurale sector, en de rechtspositie van de patiënt. De aios maakt van ten minste tien patiënten na volledig onderzoek een probleeminventarisatie met een individuele diagnose en draagt bij aan het opstellen van een behandelplan. Deze patiënten behoren tot de door hem gedurende zijn stage te behandelen patiënten; v. de aios geeft blijkt van wetenschappelijke belangstelling, blijkend uit een publicatie of 3

4 gehouden voordracht dit werkgebied betreffend. 3. De aios leest artikelen in binnen- en buitenlandse vakbladen en rapporteert daarover. 4. De aios verwerft kennis van en doet praktische ervaring op in het onderzoek naar somatische disfuncties die bij psychiatrische stoornissen een rol spelen, en in de behandeling daarvan. Tijdens de opleiding wordt de aios mede gesuperviseerd door de in de opleidingsinrichting werkzame internist en neuroloog, en wordt op systematische wijze onderwijs gegeven in de internistische en neurologische aspecten van psychiatrische stoornissen. 5. De aios is gedurende ten minste twaalf en ten hoogste achttien maanden poliklinisch werkzaam. De klinische en poliklinische werkzaamheden kunnen zowel gescheiden als gecombineerd worden verricht. Een stage op de dagkliniek van ten hoogste een jaar kan zowel gelden als vervanging van een klinische als een poliklinische stage, met dien verstande dat altijd ten minste zes maanden op een polikliniek wordt gewerkt. 6. De aios neemt kennis van en doet ervaring op in de ouderenpsychiatrie. Bij voorkeur wordt een (klinische of poliklinische) stage gevolgd in de ouderen-psychiatrie. De aios heeft in elk geval tijdens de opleiding ten minste twintig patiënten ouder dan 65 jaar klinisch of poliklinisch onderzocht en behandeld, onder supervisie van een in de ouderenpsychiatrie ervaren psychiater. 7. De aios doet ervaring op met de ambulante en klinische behandeling van chronische patiënten. 8. De aios neemt kennis van de klinische psychologie. 9. De aios volgt een leertherapie van ten minste vijftig zittingen. 10. De aios ontvangt supervisie, op evenwichtige wijze verdeeld tussen algemene psychiatrische zorg, sociaalpsychiatrische zorg en specifiek psychotherapeutische zorg. 11. De aios vervaardigt tijdens de opleiding ten minste drie psychiatrische rapporten. 12. De aios leert zijn medisch-psychiatrisch oordeel en handelen op adequate wijze te rapporteren. 13. De aios raakt vertrouwd met het werken in multidisciplinair werkverband. 14. De aios besteedt bijzondere aandacht aan de organische psychiatrie, de biologische psychiatrie, de psychotherapie, de sociale psychiatrie en de kinder- en jeugdpsychiatrie. 15. De aios onderhoudt contact en voert besprekingen met die organisatieonderdelen van de opleidingsinrichting die zich richten op de ambulante geestelijke gezondheidszorg of met medewerkers van de Regionale Instellingen voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg. 16. Het cursorisch onderwijs, bedoeld in artikel B.5., eerste lid, onder k, van het Kaderbesluit CCMS, voldoet aan de volgende eisen: a. hierin komen de verschillende benaderingen in de psychiatrie op evenwichtige wijze aan de orde, met bijzondere aandacht voor de nauwe relaties ertussen; b. als richtlijn geldt dat tijdens het verplichte gedeelte van de opleiding ten minste vier uur per week aan cursorisch onderwijs wordt besteed; c. de aios besteedt tijdens de gehele opleiding ten minste tweehonderd uur aan theoretisch onderwijs en methodisch-technische training in psychotherapeutische behandelwijzen van psychiatrische patiënten. Daarnaast krijgt de aios supervisie van in de diverse psychotherapeutische methodieken ervaren supervisoren over door hem verrichte behandelingen, waarbij als richtlijn geldt een totaal aantal uren van ten minste 120; d. de aios besteedt ten minste 48 uur aan onderwijs in de kinder- en jeugdpsychiatrie, in overleg met een stageopleider of -supervisor in de kinder en jeugdpsychiatrie. In het cursorisch onderwijsprogramma zijn toetsen opgenomen. De toetsingsresultaten worden met de aios en de docenten besproken. Hoofdstuk C Titel I De erkenning tot opleider en opleidingsinrichting De opleider C.1. Eisen voor erkenning 1. De opleider voldoet aan de volgende eisen: a. werkt in teamverband samen met medewerkende specialisten; b. schept door zijn houding ten opzichte van en omgang met patiënten en medewerkers voorwaarden voor het gebruik van psychotherapeutische benaderingswijzen en van het leefmilieu als therapeutisch medium. 2. De stages, bedoeld in artikel B.2., tweede lid, staan onder toezicht van een stagesupervisor, die namens de opleider verantwoordelijk is voor het behalen van de eindtermen behorende bij de desbetreffende stage, 4

5 tenzij: a. de stages worden gevolgd in een inrichting die uitsluitend een stage verzorgt, of b. de stage wordt verzorgd door een opleider in een ander specialisme. 3. Artikel C.3. is van overeenkomstige toepassing op de stagesupervisor bedoeld in het tweede lid. C.2. Verplichtingen opleider De opleider draagt er zorg voor dat de veiligheid van de aios tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden gegarandeerd is. C.3. De stageopleider 1. De stageopleider in de sociale psychiatrie voldoet aan de eis dat hij ten minste vijf jaar werkervaring heeft in de sociale psychiatrie. 2. De stageopleider in de kinder- en jeugdpsychiatrie voldoet aan de eis dat hij ten minste vijf jaar overwegend op het gebied van de kinder- en jeugdpsychiatrie werkzaam is geweest. 3. De stageopleider in de psychotherapie voldoet aan de eis dat hij ten minste vijf jaar overwegend psychotherapeutisch werkzaam is geweest in multidisciplinair en multimethodisch samenwerkingsverband. 4. De stageopleider in de inrichtingspsychiatrie voldoet aan de eis dat hij ten minste vijf jaar werkervaring heeft met de langdurige residentiële behandeling en resocialisatie. Titel II De opleidingsinrichting C.4. Eisen voor erkenning 1. De inrichting voldoet aan de volgende eisen: a. in de inrichting zijn werkzaam (klinisch) psychologen; b. in de inrichting zijn werkzaam een of meer sociaal-psychiatrisch verpleegkundigen of psychiatrisch geschoolde maatschappelijk werkenden; c. aan de inrichting staan ter beschikking: i. een röntgenafdeling welke onder leiding staat van een radioloog; ii. een afdeling klinische neurofysiologie; iii. een pathologisch laboratorium onder leiding van een in de neuropathologie ervaren patholoog of neuroloog; d. in de inrichting worden toegepast: i. psychiatrische behandelingsmethoden, zowel biologisch, sociaal-psychiatrische als psychotherapeutische, eventueel in samenwerking met een klinische en/of ambulante voorziening voor psychotherapie; ii. paramedische behandelingsvormen, zoals arbeids-, creatieve en bewegingstherapie; e. de inrichting is aangesloten bij een erkend landelijk registratiesysteem; f. de afdeling psychiatrie van de inrichting beschikt over eigen hoofd- en stafverpleegkundigen; g. de inrichting heeft een samenwerkingsovereenkomst die voldoet aan de volgende eisen: i. aan de overeenkomst nemen ten minste deel: - een als opleidingsinrichting erkend algemeen of academisch ziekenhuis met een afdeling psychiatrie, - een als opleidingsinrichting erkend psychiatrisch ziekenhuis, en - een voor de stage sociale psychiatrie erkende opleidingsinrichting; ii. ten minste één opleidingsinrichting die ten minste drie jaar opleiding verzorgt neemt deel aan iii. de overeenkomst; de deelnemende opleidingsinrichtingen beschikken over een reglement waarin bepalingen worden opgenomen over een gezamenlijke opleidingscommissie, waarin opleiders en aios participeren, en tevens is vastgelegd welke opleider van een opleidingsinrichting die ten minste drie jaar verzorgt de voorzitter van deze commissie is; h. de inrichting is een algemeen of academisch ziekenhuis met een afdeling psychiatrie of een psychiatrisch ziekenhuis. 2. Een algemeen of academisch ziekenhuis voldoet aan de volgende aanvullende eisen: a. in de inrichting zijn werkzaam een anesthesioloog, een chirurg, een internist, een neuroloog, een patholoog, een radioloog en een gynaecoloog; b. in de inrichting zijn werkzaam of kunnen als consulent worden geraadpleegd een cardioloog, een dermatoloog, een keel-neus-oorarts, een kinderarts, een longarts, een oogarts, een orthopedisch chirurg, een plastisch chirurg, een revalidatiearts, een reumatoloog en een uroloog; 5

6 c. het geheel der behandeling geschiedt in een milieu waarin mede plaats is voor een psychotherapeutische denkwijze. 3. Een psychiatrisch ziekenhuis voldoet aan de aanvullende eis dat in de inrichting werkzaam zijn of als consulent kunnen worden geraadpleegd een cardioloog, een dermatoloog, een chirurg, een internist, een keel-neus-oorarts, een kinderarts, een longarts, een neuroloog, een oogarts, een orthopedisch chirurg, een patholoog, een plastisch chirurg, een radioloog, een revalidatiearts, een reumatoloog, een uroloog en een gynaecoloog. 4. Een psychiatrisch ziekenhuis dat ten minste drie jaar verzorgt voldoet aan de aanvullende eis dat in de inrichting werkzaam zijn een internist en een neuroloog; 5. Een inrichting die opleiding verzorgt voor klinische en poliklinische psychiatrie voldoet aan de volgende aanvullende eisen: a. de klinische en poliklinische patiënten zijn naar leeftijd en diagnose gedifferentieerd en bestrijken het gehele terrein van de klinische en poliklinische psychiatrie, aan te tonen via een landelijk registratiesysteem; b. bij de patiënten is in voldoende mate somatische pathologie aanwezig, respectievelijk heeft verantwoord onderzoek daarnaar plaatsgevonden; 6. Een inrichting die ten minste drie jaar verzorgt voor klinische en poliklinische psychiatrie voldoet aan de volgende aanvullende eisen: a. de bibliotheek genoemd in artikel C.10., eerste lid, onder b, van het Kaderbesluit CCMS beschikt over ten minste tien buitenlandse tijdschriften; b. het aantal opnamen per jaar bedraagt ten minste tweehonderd; c. beschikt over een polikliniek, waarbij het aantal nieuw ingeschreven poliklinische patiënten per jaar ten minste tweehonderd bedraagt en het aantal poliklinische consulten per jaar ten minste zeshonderd; d. in overleg met de opleider van de opleidingsinrichting die een jaar verzorgt draagt de opleidingsinrichting die ten minste drie jaar verzorgt er zorg voor dat de aios het vereiste cursorische en technische onderwijs kan volgen respectievelijk blijven volgen; e. per in de kliniek werkzame specialist bedraagt het aantal bedden ten hoogste veertig en per op de polikliniek werkzame specialist bedraagt het aantal nieuw ingeschreven poliklinische patiënten per jaar ten hoogste driehonderd; 7. Een inrichting die een jaar verzorgt voor klinische en poliklinische psychiatrie voldoet aan de volgende aanvullende eisen: a. de bibliotheek genoemd in artikel C.10., eerste lid, onder b, van het Kaderbesluit CCMS, beschikt over ten minste vijf buitenlandse tijdschriften; b. het aantal psychiatrische opnamen per jaar bedraagt ten minste 150; c. beschikt over een polikliniek, waarbij het aantal nieuw ingeschreven psychiatrische poliklinische patiënten per jaar ten minste 150 bedraagt en het aantal psychiatrische poliklinische consulten per jaar ten minste 450; d. in overleg met de opleider van de opleidingsinrichting die ten minste drie jaar verzorgt draagt de opleider van de opleidingsinrichting die een jaar verzorgt er mede zorg voor dat de aios het vereiste cursorische en technische onderwijs kan volgen respectievelijk blijven volgen; e. per in de kliniek werkzame specialist bedraagt het aantal bedden ten hoogste vijftig en per op de polikliniek werkzame specialist bedraagt het aantal nieuw ingeschreven poliklinische patiënten per jaar ten hoogste vierhonderd. 8. Artikelen C.5.1. tot en met C.5.4. zijn van overeenkomstige toepassing op de inrichting die tevens de betreffende stages verzorgt. C.5.1. De inrichting die een stage sociale psychiatrie verzorgt 1. De inrichting die de stage sociale psychiatrie verzorgt voldoet aan de volgende eisen: a. het aantal psychiatrische consulten per jaar bedraagt ten minste 750. Het aantal nieuwe aanmeldingen bedraagt ten minste 150; b. de problematiek van de patiëntenpopulatie is gedifferentieerd; c. er doet zich acute psychiatrische problematiek voor. De inrichting beschikt daartoe over een 24-uurs bereikbaarheid gedurende zeven dagen per week, tenzij zij een samenwerkingsovereenkomst heeft met een opleidingsinrichting die daarover beschikt; d. behandelingen vinden plaats na zorgvuldige diagnostiek, en volgens verschillende methoden en in verschillende werkverbanden; e. de inrichting houdt zich onder andere bezig met de opnamebeoordeling van psychiatrische patiënten 6

7 en de eventuele realisering daarvan. Eveneens wordt met de psychiatrische ziekenhuizen intensief overleg gevoerd over ontslagvoorbereiding. De inrichting adviseert actief ten aanzien van de plaatsing van patiënten in tussenvoorzieningen en eventueel de begeleiding van daarin woonachtigen. 2. De inrichting die de stage sociale psychiatrie verzorgt voldoet aan de volgende verplichtingen: a. in de inrichting zijn ten minste twee aios werkzaam; b. de aios verricht zijn werkzaamheden in een multidisciplinair team, waarvan behalve een psychiater, ten minste één klinisch psycholoog, één maatschappelijk werkende en twee sociaal-psychiatrisch verpleegkundigen deel uitmaken. C.5.2. De inrichting die een stage kinder- en jeugdpsychiatrie verzorgt De inrichting die de stage kinder- en jeugdpsychiatrie verzorgt voldoet aan de volgende eisen: a. naast de opleider is in de inrichting ten minste één psychiater in volle dagtaak werkzaam en bij de opleiding betrokken; b. in de inrichting is het aantal opgenomen kinderen ten minste vijftien, waarvan een deel in dag- en nachtopname en een deel in dagopname; c. het klinisch psychiatrisch werk omvat de volgende aspecten: i. de diagnostiek en de individuele behandeling van het kind; ii. structurering van het leefmilieu van het kind als therapeutisch medium; iii. beïnvloeding van het gezinsmilieu. d. de kinder- en jeugdpsychiatrische patiënten zijn gedifferentieerd en van alle leeftijden en bestrijken het gehele terrein van de klinische en poliklinische psychiatrie; e. beschikt over een polikliniek waarbij het aantal nieuw ingeschreven poliklinische patiënten per jaar ten minste tweehonderd bedraagt; f. in de inrichting worden als consulent geraadpleegd en zijn in het stafverband van de inrichting opgenomen, medisch specialisten die voor de medische specialismen kindergeneeskunde en neurologie in de betreffende registers zijn opgenomen; g. in de inrichting kunnen als consulent worden geraadpleegd een cardioloog, een chirurg, een internist, een keel-neus-oorarts, een oogarts, een orthopeed en een radioloog; h. beschikt over de volgende voorzieningen: i. een röntgenafdeling; ii. een pathologisch-anatomisch laboratorium; iii. een medisch microbiologisch laboratorium. i. de inrichting treft zodanige voorzieningen dat uitgebreid laboratoriumonderzoek kan worden verricht; j. aan de inrichting zijn faciliteiten voor onderwijs voor de opgenomen kinderen verbonden; k. aan de inrichting zijn verbonden twee of meer maatschappelijk werkenden, alsmede een psycholoog, een orthopedagoog en een deskundige voor genetic counseling; l. in de inrichting kunnen psychotherapeutische, psychofarmacotherapeutische, groepstherapeutische, sociotherapeutische, logopedische, paramedische behandelingsvormen en -methoden worden toegepast; m. in de inrichting zijn revalidatie, milieubeïnvloeding alsmede remedial teaching mogelijk. C.5.3. De inrichting die een stage psychotherapie verzorgt De inrichting die de stage psychotherapie verzorgt voldoet aan de volgende eisen: a. naast de opleider is in de inrichting ten minste één psychiater in volle dagtaak werkzaam en bij de opleiding betrokken. Hij heeft een opleiding in ten minste één psychotherapeutische methode voltooid; b. in het stafverband van de instelling zijn opgenomen klinische psychologen met scholing in en ervaring met ten minste één psychotherapeutische methode mede ten behoeve van testpsychologische en researchdoeleinden; c. de inrichting kan beschikken over: i. faciliteiten voor medisch-specialistisch onderzoek; ii. psychiatrisch geschoold maatschappelijk werk; iii. algemeen maatschappelijk werk; d. in de inrichting worden psychotherapeutische behandelingen uitgevoerd volgens ten minste twee verschillende methoden en in verschillende werkverbanden onder intercollegiale toetsing van methodiek en strategie; e. de inrichting verricht ambulante en residentiële psychotherapeutische behandelingen; f. in het geval van een residentieel-psychotherapeutische behandelingsinstelling is het aantal behandelingsplaatsen ten minste 24 en ten hoogste zestig. In een instituut voor ambulante psychotherapie is 7

8 het aantal nieuw ingeschreven patiënten ten minste honderd per jaar; g. het psychotherapeutisch werk omvat de volgende aspecten: i. psychotherapeutische behandelingen worden verricht volgens verschillende methoden en in verschillende verbanden; hoofdbestanddeel vormt echter de diagnostiek en indicatiestelling geschieden in multimethodisch en bij voorkeur ook multidisciplinair teamverband; ii. voortgaande opleiding in de inrichting; iii. intercollegiale toetsing, met name ten aanzien van het aandeel van de psychotherapeut in de psychotherapeutische relatie; iv. gebruik van het leefmilieu van de patiënt als therapeutisch medium. h. de patiënten zijn gedifferentieerd naar leeftijd, geslacht, sociale klasse, aard en ernst der problematiek. C.5.4. De inrichting die een stage inrichtingspsychiatrie verzorgt De inrichting die de stage inrichtingspsychiatrie verzorgt voldoet aan de volgende eisen: a. in de inrichting bestaat een zodanige differentiatie van afdelingen dat ten minste drie van elkaar te onderscheiden afdelingen aanwezig zijn, elk met een geëxpliciteerde doelstelling. Het aantal opnemingen op of overplaatsingen naar deze afdelingen bedraagt ten minste twintig per jaar; b. de ziekten van de opgenomen patiënten behoren tot het terrein van de langdurige psychiatrische ziektebeelden en syndromen in verschillende stadia van ontwikkeling alsmede resttoestanden; c. in de inrichting worden als consulent geraadpleegd een internist, een keel-neus-oorarts, een neuroloog, een oogarts, een patholoog, een radioloog en een revalidatiearts; d. beschikt over: i. een röntgenafdeling; ii. een klinisch-chemisch laboratorium met psychofarmacologische onderzoekmogelijkheden; iii. een pathologisch laboratorium waaraan ten minste één patholoog verbonden is; iv. een bacteriologisch-serologisch laboratorium; e. de inrichting werkt samen met een instelling of organisatie-onderdeel voor ambulante geestelijke gezondheidszorg; f. aan de inrichting zijn verbonden psychiaters, klinisch psychologen, sociaal-psychiatrische verpleegkundigen en maatschappelijk werkenden, agogisch geschoolde activiteitenbegeleiders, psychomotorische therapeuten, die mede betrokken zijn bij de opleiding van de aios; g. op de opleidingsafdelingen is men georiënteerd op het werken met een therapeutisch milieu. De daar werkende teams zijn multidisciplinair samengesteld; h. in de inrichting worden psychiatrische behandelings- en begeleidingsmethoden zowel op somatisch en psychofarmacologisch als op psychotherapeutisch en sociaal-psychiatrisch gebied toegepast; i. in de inrichting is de nodige outillage aanwezig voor sociotherapeutische en paramedische behandelingsvormen, zoals die ontwikkeld zijn in een gedifferentieerde activiteitensector, een afdeling voor psychomotorische therapie en afdelingen voor psychosociale revalidatie; j. beschikt over ten minste tweehonderd behandelplaatsen; k. per 150 behandelplaatsen is ten minste één psychiater ten minste 80% van een volledige werkweek in de inrichting werkzaam en bij de opleiding betrokken. Hoofdstuk D Slotbepalingen D.1. Overgangsbepaling Artikel E.1. van het Kaderbesluit CCMS is van overeenkomstige toepassing. D.2. Publicatie 1. Dit besluit wordt gelijktijdig met het besluit van de Minister, inhoudende de goedkeuring van dit besluit, gepubliceerd in de Staatscourant. 2. In het officiële orgaan van de KNMG wordt mededeling gedaan van dit besluit. D.3. Inwerkingtreding 1. Dit besluit treedt in werking met ingang van 1 januari Indien de Staatscourant waarin dit besluit en het goedkeuringsbesluit, bedoeld in artikel D.2., eerste lid, worden geplaatst, wordt uitgegeven na 31 december 2004, treedt dit besluit in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst, en werkt zij terug tot en met 1 januari

9 D.4. Geldigheidsduur Het besluit is van kracht tot 1 januari D.5. Citeertitel Dit besluit wordt aangehaald als: Besluit psychiatrie. 9

10 Toelichting Algemeen Dit besluit bevat de aanvullende opleidings- en erkenningseisen voor het medisch specialisme psychiatrie. Artikelsgewijs Artikel B.1. Dit is een nadere invulling van het bepaalde in artikel B.3., eerste lid, van het Kaderbesluit CCMS. Deze duur is een half jaar minder dan de aanbeveling van de Union Européenne des Médecins Spécialistes (UEMS) en is conform de minimale duur zoals bedoeld in bijlage C bij Richtlijn 93/16/EEG. Artikel B.2. Dit is een aanvulling op het bepaalde in artikel B.5. van het Kaderbesluit CCMS. Of de aios voldoet aan de opleidingseisen en de gestelde eindtermen, moet blijken uit het portfolio dat hij op grond van artikel B.5., eerste lid, onder g, van het Kaderbesluit CCMS bijhoudt. Onder de integrale zorg genoemd in het eerste lid onder a wordt verstaan de zorg inclusief de somatische zorg. De 24-uursdienst voor acute psychiatrie, genoemd in het eerste lid, onder b, sub iii, moet uiteraard in een opleidingsinrichting plaatsvinden. Het tweede lid betreft de keuzestages. Voor de stages genoemd onder b zijn aanvullende erkenningseisen gegeven in de artikelen C.5.1. tot en met C.5.4. (sociale psychiatrie, de kinder- en jeugdpsychiatrie, de psychotherapie en de inrichtingspsychiatrie). De andere deelgebieden van de psychiatrie waarin stages gevolgd kunnen worden betreffen ten minste: verslavingszorg, forensische psychiatrie, consultatieve en liaison-psychiatrie (resp. ziekenhuis-psychiatrie ), seksuologie, ouderenpsychiatrie, beleidspsychiatrie, zwakzinnigenzorg, psychiatrische research (waaronder biologische psychiatrie en psychiatrische epidemiologie). Stages in de neurologie, de interne geneeskunde en de kindergeneeskunde vinden uiteraard plaats in daartoe erkende opleidingsinrichtingen. Keuzestages worden bij voorkeur gevolgd na de verplichte periode van drieëneenhalf jaar opleiding, maar kunnen daar ook aan voorafgaan. In het veertiende lid wordt met organische psychiatrie bedoeld de psychiatrische aspecten van somatische ziektebeelden. In het zestiende lid wordt met verschillende benaderingen in de psychiatrie bedoeld medisch-biologisch, psychologisch-psychotherapeutisch en sociaal. Artikel C.1. Dit is een aanvulling op het bepaalde in artikel C.1. van het Kaderbesluit CCMS. Met het bepaalde in het tweede lid, onder b, wordt gedoeld op het geval dat de stage wordt verzorgd door een opleider in de neurologie, interne geneeskunde of kindergeneeskunde. Artikel C.2. Dit is een aanvulling op het bepaalde in artikel C.3. van het Kaderbesluit CCMS. Artikel C.3. Dit is een aanvulling op het bepaalde in artikel C.8. van het Kaderbesluit CCMS. De stageopleider in de psychotherapie, bedoeld in het derde lid, dient een psychiater te zijn en geen psycholoog. Met langdurige residentiële behandeling en resocialisatie in het vierde lid wordt bedoeld behandeling langer dan twee jaar. Artikel C.4. Dit is een aanvulling op het bepaalde in artikel C.10. van het Kaderbesluit CCMS. Voorheen werd de opleidingsinrichting die (ten minste) drie jaar verzorgt opleidingsinrichting-a genoemd en de opleidingsinrichting die een jaar verzorgt opleidingsinrichting-b. In het eerste lid, onder d, sub i wordt onder biologisch psychiatrische behandelingsmethoden begrepen de psychofarmacologische behandelingsmethode. In het eerste lid, onder f, worden stafverpleegkundigen en hoofdverpleegkundigen genoemd. In het algemeen begeleiden, adviseren en ondersteunen stafverpleegkundigen de verpleegafdeling en het verpleegkundig management ten aanzien van beleidsontwikkelingen en uitvoering binnen het ziekenhuis. Hoofdverpleegkundigen zijn eindverantwoordelijk voor de organisatie van de verpleegafdeling en voor de kwaliteit van de 10

11 verpleegkundige patiëntenzorg op de verpleegafdeling. Het geheel van de deelnemende opleidingsinrichtingen aan de samenwerkingsovereenkomst, genoemd in het eerste lid, onder g, wordt wel een cluster genoemd. De mate van somatische pathologie, bedoeld in het vijfde lid, onder b, waarborgt dat de aios kan voldoen aan de eis, bedoeld in artikel B.2., eerste lid, onder a, sub i, dat hij belast is met de integrale (inclusief somatische) zorg voor een aantal patiënten. Artikel C.5.1 tot en met C.5.4. Dit is een aanvulling op het bepaalde in artikel C.17. van het Kaderbesluit CCMS. Artikel C.5.2. In c, sub i wordt met de diagnostiek en de individuele behandeling van het kind zowel de psychotherapeutische als de psychofarmacotherapeutische aspecten bedoeld. In d. wordt gedoeld op psychosen, neurosen, ontwikkelingspsychopathie, verwaarlozing, zwakzinnigheid, organisch cerebrale stoornissen met het effect daarvan op de ontwikkeling, de psychiatrische aspecten van het somatisch zieke kind, partiële defecten, leerstoornissen, gezinsstoornissen, adolescentenproblematiek en kinderbeschermingsproblematiek. In i wordt met uitgebreid laboratoriumonderzoek bedoeld biochemisch, bacteriologisch-serologisch, klinischneurofysiologisch en neuropathologisch. In l wordt met paramedische behandelingsvormen bedoeld creatieve therapie en bewegings- en muziektherapie. Artikel C.5.3. In c wordt bedoeld dat de inrichting in ieder geval directe verwijzigingsmogelijkheden heeft. In g, sub i wordt met verschillende verbanden gedoeld op individueel, groep en systeem. Het bepaalde in g, sub ii kan bijvoorbeeld zijn klinische psychotherapie, groepspsychotherapie en systeemtherapie. Het bepaalde in g, sub iv kan gelden voor de klinische psychotherapie. Artikel D.5. Omdat de opleidingseisen psychiatrie licht verouderd zijn en nieuwe opleidingseisen mede in het licht van de modernisering van de specialistische opleidingen in ontwikkeling zijn, is de geldigheidsduur van het Besluit psychiatrie beperkt. 11