AA EN HUNZE PANEL. Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar. Januari 2016

Transcriptie

1 AA EN HUNZE PANEL Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar Januari Inleiding De vijfde peiling van het Aa en Hunze panel had als onderwerp zorgen voor elkaar en burenhulp. De gemeente Aa en Hunze wil graag weten hoe inwoners denken over naoberschap, mantelzorg en vrijwilligerswerk en in welke mate zij daar zelf in betrokken zijn. Voor deze peiling zijn alle 772 leden van het Aa en Hunze panel uitgenodigd. In totaal hebben 450 leden deelgenomen aan deze peiling. Dit is een respons van 58 procent. De meeste panelleden vonden de peiling interessant (73 procent). Voor een redelijk deel van het panel had de peiling nog wel langer gemogen: 14 procent vond de peiling te kort en 2 procent vond de peiling te lang. Bij 98 procent van de panelleden verliep de peiling ook technisch goed, een paar panelleden vonden de peiling te gesloten en hadden meer nuance in antwoorden willen aanbrengen. Het onderwerp leeft behoorlijk onder een deel van het panel, die hadden hier eigenlijk nog wel meer over te vertellen. Onder de deelnemers aan de vijfde peiling waren net als bij eerdere peilingen inwoners van 55 jaar en ouder oververtegenwoordigd. Het is niet goed mogelijk om van de uitkomsten van deze peiling te generaliseren naar alle inwoners van Aa en Hunze. Een overzicht van de achtergrondkenmerken van de deelnemers staat achter in de nieuwsbrief. 1.2 Belangrijkste uitkomsten 1 Twee op de vijf panelleden biedt maandelijks (of vaker) hulp of ondersteuning aan buurtgenoten. 2 Een kwart van de panelleden biedt hulp volgens vaste afspraken (structureel). Daarnaast is nog eens een kwart van de panelleden die nu alleen incidenteel hulp bieden in principe wel bereid om structureel te helpen. 3 Panelleden zijn wel bereid om buren te helpen met (eenvoudige) klusjes en ondersteuning, maar huishoudelijke hulp en persoonlijke verzorging is voor de meesten een stap te ver. 4 Wanneer panelleden zelf behoefte hebben aan hulp of ondersteuning klopt men meestal aan bij familie, gevolgd door buren. Naoberhulp wordt door drie op de vijf panelleden vanzelfsprekend gevonden, een zelfde deel voelt zich verbonden met de mensen in hun dorp en of buurt. 5 Burenhulp wordt vooral geboden vanuit contact dat er met buren is. 6 Het Sociaal team Aa en Hunze was bij bijna de helft van de panelleden reeds bekend voor deze peiling. 7 De meest gemiste voorziening voor veel panelleden is een ontmoetingsplek in het dorp/de buurt. Aa en Hunze panel Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar 1

2 1.3 Hulp bieden De panelleden is eerst een aantal vragen gesteld over de mate waarin zij zelf al omzien naar hun buren. De eerste vraag daarbij was of zij mensen in de buurt wel eens helpen met een klusje, door boodschappen te doen of door gezelschap of vervoer te bieden (figuur 1). Het merendeel van de panelleden helpt mensen uit de buurt met dergelijke zaken. Ongeveer een kwart van de panelleden helpt maandelijks en iets minder dan een vijfde deel helpt wekelijks of dagelijks. Degenen die dagelijks of wekelijks hulp bieden doen dit meestal volgens vaste afspraken (figuur 2). De grote groep panelleden die wel eens helpt, maar minder frequent (maandelijks, 1 keer per kwartaal), doet dit voornamelijk als de situatie zich voordoet. figuur 1: helpt u mensen in uw buurt wel eens met een klusje, of door boodschappen te doen of door gezelschap of vervoer te bieden? figuur 2: Biedt u hulp volgens vaste afspraken (structureel) of is het meer toevallig, als de situatie zich voordoet?(indien 1x per kwartaal of meer) 15% 33% 1 x per jaar of minder 1x per kwartaal 2 4% Structureel: volgens vaste afspraken 23% Maandelijks Wekelijks Toevallig: als de situatie zich voordoet Beide 28% Dagelijks 74% N=453 N=305 Aan de inwoners die niet structureel buurtbewoners helpen, is gevraagd of ze bereid zijn om buurtbewoners structureel te helpen. Hieruit komt naar voren dat een kwart structureel wil helpen, maar driekwart alleen als de situatie zich voordoet (figuur 3). Anders dan verwacht zijn panelleden die nu al dagelijks of wekelijks mensen in de buurt helpen niet eerder bereid om volgens vaste afspraken buurtbewoners te helpen dan panelleden die nu misschien 1 keer per jaar of per kwartaal een handje helpen. Het bieden van hulp volgens vaste afspraken lijkt daarmee volkomen los te staan van de hoeveelheid hulp. Er kwamen geen verschillen naar voren tussen mannen en vrouwen, of tussen jongeren en ouderen in de mate waarin men mensen uit de buurt helpt, of bereid is te helpen. Kanttekening hierbij is dus wel dat er eigenlijk te weinig jonge mensen in de leeftijd van 18 tot 40 jaar aan de peiling hebben meegedaan om dit met zekerheid te zeggen. Aa en Hunze panel Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar 2

3 figuur 3: Aan panelleden die op dit moment nog geen structurele hulp bieden: Bent u bereid structureel (volgens vaste afspraken) hulp te bieden aan buurtbewoners? 23% Ja 77% Nee, ik wil of kan alleen incidenteel, als de situatie zich voordoet hulp te bieden N=354 Een oogje in het zeil houden is de meest laagdrempelige vorm van burenhulp, die de meeste mensen uit eigen beweging of op verzoek wel willen verlenen (figuur 4). Daarnaast is ook het merendeel van de panelleden wel bereid om te helpen met vervoer en/of boodschappen. Het opvangen van kinderen, het huis schoonhouden of koken en persoonlijke verzorging zijn klusjes die men minder snel voor buren wil doen. Waarschijnlijk worden deze meer als taken voor naasten, familie of professionele hulp gezien. Het verzorgen van huisdieren wordt bij 'anders, namelijk' het meest genoemd en daarnaast vooral antwoorden die ook onder een van de andere categorieën passen. Welke vormen van burenhulp men bereid is te verlenen, hangt verder sterk samen met geslacht. Mannelijke panelleden zijn relatief vaak bereid om klusjes in of rond het huis te doen, vrouwelijke panelleden bieden liever gezelschap, hulp bij boodschappen, huis schoonhouden of koken, persoonlijke verzorging en opvangen van kinderen. figuur 4: Welke vormen van burenhulp bent u bereid te verlenen? Uit eigen beweging of als het u gevraagd wordt door een buurtbewoner. (meerdere antwoorden mogelijk, N=453) Oogje in het zeil houden Helpen bij vervoer Hulp bij boodschappen Klusjes in of rond het huis Gezelschap bieden Ondersteuning bij een aanvraag, administratie Opvangen van kinderen Huis schoonhouden of koken Persoonlijke verzorging Anders, namelijk Geen, wegens omstandigheden Geen, ik wil geen burenhulp geven 17% 4% 10% 34% 34% 40% 54% 53% 69% 0% 25% 50% 75% 100% Vrijwel iedereen is wel bereid om - in ieder geval incidenteel - buren een handje te helpen, maar weet men ook hoe ze in contact kunnen komen met mensen die hulp nodig hebben? Het ligt voor de hand dat hulpbehoefte (van buurtbewoners) het snelst duidelijk wordt door contact met de buren (figuur 5). Via familie is ook een belangrijke route, maar het zal hier waarschijnlijk niet per se om buurtbewoners met een hulpbehoefte gaan. Aa en Hunze panel Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar 3

4 Relatief weinig panelleden noemen de verschillende organisaties als manier om in contact te kunnen komen met hulpbehoevenden. Bij overig komt de kerk(gemeenschap) nog naar voren waar contact gelegd wordt. Ten slotte is er ook een groep panelleden die eigenlijk helemaal geen idee heeft hoe ze in contact kan komen met mensen die hulp nodig hebben. figuur 5: Weet u hoe u in contact kunt komen met mensen die hulp nodig hebben? (Meerdere antwoorden mogelijk, N=434) Ja, door contact met de buren Ja, via familie Ja, via vereniging dorpsbelangen Ja, via contacten met het welzijnswerk (Impuls) Ja, via mijn sport-, cultuur-, of natuurvereniging Ja, overig Ja, via een briefje bij de supermarkt Ja, via Facebook Ja, via de huisarts Ja, via de patiëntenvereniging Nee 13% 11% 10% 7% 5% 5% 3% 13% 33% 74% 0% 25% 50% 75% 100% 1.4 Hulp krijgen Het volgende onderdeel van de peiling ging over de mate waarin panelleden zelf behoefte hebben aan hulp of ondersteuning (figuur 6). Iets minder dan een op de tien panelleden krijgt momenteel ondersteuning. Daarnaast is er een kleine groep panelleden die wel behoefte heeft aan hulp of ondersteuning, maar dit om wat voor reden dan ook momenteel niet krijgt. Gezien de kleine omvang van de groep is het lastig om uit de vragenlijsten een (mogelijke) reden te achterhalen. Aan het eind van de vragenlijst is gevraagd hoe de gemeente beter kan bijdragen aan de zorg voor inwoners. Van de mensen die geen ondersteuning krijgen, maar hier wel behoefte hier aan hebben, verwijzen meerdere mensen naar de Wmo (betere gesprekken, centraal punt of platform, geschreven antwoorden op vragen). figuur 6: Krijgt u hulp of ondersteuning omdat u het zelf niet redt? (N=453) 9% 3% Ja Nee, maar daar heb ik wel behoefte aan Nee 88% Aa en Hunze panel Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar 4

5 Panelleden kloppen het eerst aan bij familie als zij (tijdelijk) hulp of ondersteuning nodig hebben, gevolgd door buren (figuur 7). Officiële instanties als de huisarts, sociaal team Aa en Hunze en Centrum voor Jeugd en Gezin worden relatief weinig genoemd. Bij het sociaal team Aa en Hunze speelt bekendheid overigens nog wel een rol, iets minder dan de helft van de panelleden had voor deze peiling al eens gehoord van het sociaal team (45 procent). Anderen bij wie panelleden aankloppen voor hulp zijn kennissen en vrienden, of men koopt zelf professionele (thuis)zorg in. figuur 7: Waar of bij wie klopt u aan als u (tijdelijk) ondersteuning of hulp nodig zou hebben omdat u zichzelf niet redt? (Meerdere antwoorden mogelijk, N=453) Familie Buren Huisarts Sociaal team Aa en Hunze Mensen die in vergelijkbare omstandigheden zitten Centrum Jeugd en Gezin Anders, namelijk Niet van toepassing, ik heb vrijwel nooit hulp nodig 1 6% 0% 11% 28% 36% 53% 0% 25% 50% 75% 100% 1.5 Naoberhulp Vervolgens kregen de panelleden een aantal stellingen voorgelegd over naoberhulp (figuur 8). Een ruime meerderheid van de panelleden vindt naoberhulp vanzelfsprekend en voelt zich verbonden met de mensen in hun buurt of dorp. De helft van de panelleden is het ook eens met de stelling dat de verantwoordelijkheid voor de zorg van een zorgbehoevend familielid in de eerste plaats bij familieleden ligt, iets meer dan een kwart is het hier overigens niet mee eens. Er is verder een redelijk draagvlak voor de stelling dat het niet erg is om een deel van de hulp en ondersteuning zelf te betalen. De stelling over het 'inzetten' van vrijwilligers heeft slechts een smal draagvlak, de meeste panelleden reageren hier neutraal op. De stelling over het goed kunnen helpen van anderen ten slotte, is vooral ontkennend beantwoord, wellicht vanwege de verbinding met 'vanuit mijn ervaring met de zorg'. Relatief veel panelleden hebben hier ook voor het ontwijkende antwoord 'weet ik niet' gekozen. Aa en Hunze panel Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar 5

6 figuur 8: In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? (Nmin=453) Naoberhulp vind ik vanzelfsprekend 6 26% 9% Ik voel me verbonden met de mensen in mijn buurt / dorp 60% 33% 5% Het is realistisch om allereerst familieleden te vragen voor de zorg van een zorgbehoevend familielid (kind of volwassenen) 49% 20% 28% Ik vind het niet erg om een deel van mijn hulp en ondersteuning zelf te betalen 43% 35% 15% 7% Ik vind het goed als anderen in mijn omgeving, bijvoorbeeld vrijwilligers, ingezet worden om mij te helpen 30% 4 19% 8% Vanuit mijn ervaring met de zorg kan ik anderen goed helpen 18% 30% 36% 15% 0% 25% 50% 75% 100% Mee eens Neutraal Mee oneens Weet ik niet 1.6 Voorzieningen en rol van de gemeente Ongeveer een zesde deel van de panelleden heeft suggesties gegeven voor voorzieningen die gemist worden in hun dorp of in de gemeente. Het meest genoemd zijn een buurthuis, dorpshuis en een plek voor de jeugd. Daarnaast worden er ook verschillende voorzieningen voor ouderen genoemd, zoals huisvesting en huishoudelijke ondersteuning. Een plek om laagdrempelig informatie te verkrijgen en/of uit te wisselen over hulp en ondersteuning wordt ook door verschillende panelleden genoemd. Op de vervolgvraag of men ook kansen ziet om dit gemis met andere inwoners en met ondersteuning van de gemeente op te lossen, komt een duidelijk beeld naar voren voor het creëren van een ontmoetingsplek: maak gebruik van leegstaande gebouwen (bv. lagere school); maak afspraken tussen vereniging dorpsbelangen en de gemeente over de organisatie en er zijn wel buurt-/dorpsbewoners die mee willen doen als vrijwilliger. Bij de vraag wat de gemeente kan bijdragen, kwamen beduidend meer suggesties dan bij de vorige vragen. Deze suggesties vallen grotendeels onder te brengen in de thema's: financiën (ondersteunen, anders verdelen), coördinatie (vraag en aanbod bij elkaar brengen), voorlichting (bestaande mogelijkheden promoten) en terugtreden (niets doen, focus op taken gemeente). Aa en Hunze panel Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar 6

7 ACHTERGRONDKENMERKEN AANTAL PERCENTAGE geslacht man % vrouw % leeftijd % % 55 en ouder % opleiding geen 1 0% lager onderwijs of basisonderwijs 3 1% lager en middelbaar algemeen voortgezet onderwijs 30 7% lager beroepsonderwijs 14 3% middelbaar beroepsonderwijs hoger algemeen voortgezet onderwijs 48 11% hoger beroeps- en wetenschappelijk onderwijs % huishoudsamenstelling ik woon alleen 39 9% ik woon alleen (zonder partner) met kinderen 10 ik ben gehuwd / woon samen zonder thuiswonende kinderen ik ben gehuwd / woon samen met thuiswonende kinderen % anders 4 1% weet niet / wil niet zeggen 9 hoofdbezigheid ik heb een betaalde werkkring of een bedrijf % ik studeer/zit op school/volg stage 1 0% ik doe het huishouden 19 4% ik ben werkzoekend 17 4% ik ben arbeidsongeschikt 10 ik ben gepensioneerd/heb AOW/VUT, rentenier % overig 15 3% weet niet/wil niet zeggen 4 1% Aa en Hunze panel Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar 7

8 ACHTERGRONDKENMERKEN (VERVOLG) AANTAL PERCENTAGE woonplaats Anloo 12 3% Annen 67 15% Annerveenschekanaal 9 Eext 21 5% Eexterveen 10 Gasselte 41 9% Gasseltenijveen 20 4% Gasseltenijveenschemond 11 Gasteren 11 Gieten 97 21% Gieterveen 8 Grolloo 14 3% Nieuwediep 9 Rolde 66 15% Schipborg 13 3% Overig 44 6% Aa en Hunze panel Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar 8