De geharmoniseerde bijdrageverminderingen

Transcriptie

1 De geharmoniseerde bijdrageverminderingen Het nieuwe systeem in een notendop

2 INLEIDING Vanaf het eerste kwartaal van 24 is een nieuw systeem van bijdrageverminderingen in werking getreden 1. Het vereenvoudigt en harmoniseert de bestaande verminderingen die elk hun eigen berekeningswijze en cumulatieregels kenden. Deze tekst geeft een algemeen beeld van het nieuwe systeem met als bedoeling de essentie te verduidelijken zonder in detail te treden. Voor de volledige beschrijving en berekeningswijze van de geharmoniseerde verminderingen wordt u verwezen naar de onderrichtingen voor de werkgevers op de website van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid BASISPRINCIPES Alle bestaande systemen die een vermindering van de werkgeverbijdrage inhielden, houden, met uitzondering van een aantal meer specifieke 2 verminderingen, op te bestaan vanaf 1 januari 24. In plaats daarvan is er één overkoepelende werkgeversbijdragevermindering in het leven geroepen. Deze bestaat uit twee delen: een algemene bijdragevermindering, namelijk de structurele vermindering, variërend in functie van het referteloon van de werknemer, en een doelgroepvermindering. Momenteel bestaan er vijf doelgroepverminderingen waarbij de toepasbaarheid afhankelijk is van bepaalde criteria waaraan de werkgever en/of werknemer moet voldoen. De harmonisering houdt eveneens in dat elk van deze verminderingen aangerekend wordt op dezelfde basisbijdragen 3 en dat de berekening telkens per tewerkstelling 4 gebeurt. De totale vermindering kan nooit meer bedragen dan de voor de werknemer verschuldigde basisbijdragen voor sociale zekerheid. Bovendien dient de werknemer tijdens het betreffende kwartaal minimum 27,5% van de normale volledige kwartaalprestaties leveren om het recht op een vermindering te openen 5. 1 Wettelijke basis: De programmawet van 24 december 22, gewijzigd door de wetten van 1 en 8 april 23 en van 22 december 23 en het Koninklijk Besluit van 16 mei 23, gewijzigd door het KB van 21 januari Bijvoorbeeld: de tegemoetkoming aan de non-profitsector, wetenschappelijk onderzoek, baggeraars, onthaalouders, 3 Momenteel 32,35% van het brutoloon. 24,87% voor werknemers waarvoor de loonmatigingsbijdrage niet verschuldigd is. 4 In de kwartaalaangifte worden de lonen en prestaties van een werknemer aangegeven per tewerkstelling, die gekenmerkt wordt door een geheel van elementen (aantal dagen per week van het arbeidsregime, gemiddelde aantal uren per week dat de werknemer moet werken, ). Zodra één van die elementen verandert, ontstaat er een nieuwe tewerkstelling. Indien een werknemer tijdens het kwartaal meerdere tewerkstellingen heeft (vb. overstappen van voltijdse naar deeltijdse prestaties), wordt de bijdragevermindering apart berekend voor iedere tewerkstelling. 5 Vanaf 1 april 24 wordt dit verder versoepeld door iedereen die gebonden is met een arbeidsovereenkomst voor minstens halftijdse prestaties recht te geven op de vermindering, dus ook als de werkgever maar een korte tijd in dienst blijft. 2

3 Het nieuwe systeem is, behalve met de zogenaamde Sociale Maribel 6, niet cumuleerbaar met de verminderingen die nog blijven bestaan. Binnen het nieuwe systeem kan men de structurele vermindering slechts combineren met ten hoogste één van de doelgroepverminderingen. Voor de werkgevers die op basis van de vroegere systemen nog in aanmerking komen voor een vermindering in 24 werden overgangsmaatregelen uitgewerkt. doelgroepvermindering eerste aanwervingen doelgroepvermindering langdurig werkloze structurele vermindering + doelgroepvermindering oudere werknemer doelgroepvermindering jonge werknemer doelgroepvermindering collectieve arbeidsduurvermindering en vierdagenweek STRUCTURELE VERMINDERING Alle arbeiders en bedienden uit de privé-sector die onder alle regelingen van de sociale zekerheid vallen, komen in aanmerking voor deze vermindering. Dit systeem bestond reeds, maar werd vereenvoudigd door o.a. de berekening van de vermindering gelijk te schakelen voor arbeiders en bedienden. Deze vermindering bestaat uit een forfaitair gedeelte van 4 per kwartaal. Om het invullen van laagbetaalde functies te stimuleren, wordt bovenop het forfaitaire bedrag een lagelonencomplement voorzien dat groter wordt naarmate de lonen lager zijn. 6 De sociale Maribel is een specifieke arbeidsbevorderende maatregel die alleen geldt voor werkgevers uit de non-profit sector. Deze algemene bijdragevermindering mag alleen gebruikt worden voor de financiering van bijkomende jobs. De cumulatie van de sociale maribel met de geharmoniseerde vermindering houdt in dat men het voor de geharmoniseerde vermindering beschikbare bedrag aan bijdragen vooraf vermindert met het bedrag van de sociale maribel. 3

4 Om tegemoet te komen aan de hoge patronale lasten voor functies die zich bevinden in de hogere loonschalen, wordt vanaf een bepaald inkomensbedrag ook een extra verminderingscomplement voorzien gebaseerd op hetzelfde principe: hoe hoger het loon vanaf een bepaald grensloon, hoe hoger het complement. Voor de werkgevers uit de non-profit sector die onder de toepassing van de Sociale Maribel vallen, geldt de basisvermindering van 4 niet, maar het lage- en hogelonencomplement daarentegen wel. Zowel het basisforfait als het lage- en hogelonencomplement kan in de toekomst door de regering worden aangepast in functie van de economische situatie en budgettaire mogelijkheden. Niet alle werknemers presteren elk kwartaal volledig (de werknemer begint te werken of gaat uit dienst in de loop van het kwartaal, tijdelijke werkloosheid, ). Voor deze werknemers wordt het verminderingsbedrag geproportioneerd. Er wordt hierbij wel rekening gehouden met de zogenaamde 8%-regel, wat betekent dat wie minstens 8% presteert van wat overeenstemt met de volledige voltijdse prestaties, recht heeft op het volledige verminderingsbedrag. vermindering -- resterende bijdrage 9 6 structurele vermindering ( ) resterende bijdragen ( ) kwartaalloon structurele vermindering resterende bijdragen 4

5 DOELGROEPVERMINDERINGEN De doelgroepverminderingen geven, afhankelijk van de voorwaarden waaraan werkgever en werknemer voldoen, recht op een forfaitaire vermindering van 1 of 4 per kwartaal, gedurende een bepaalde periode. Deze bedragen zijn van toepassing wanneer de werknemer een volledig kwartaal volledige voltijdse prestaties heeft geleverd. In het andere geval worden de bedragen, zoals bij de structurele vermindering, proportioneel aangepast. vermindering -- resterende bijdrage 12 6 structurele en doelgroepvermindering ( 4) resterende bijdragen ( ) kwartaalloon structurele en doelgroepvermindering 4 resterende basisbijdragen vermindering -- resterende bijdrage structurele en doelgroepvermindering ( 1) resterende bijdragen ( ) kwartaalloon structurele en doelgroepvermindering 1 resterende basisbijdragen 5

6 Eerste aanwervingen De doelgroepvermindering eerste aanwervingen, voor een eerste, tweede en derde werknemer, vervangt het Plus-één-plan en het Plus-twee-plus-drie-plan. Deze vermindering is bestemd voor werkgevers die voor het eerst personeel tewerk stellen, of die sinds vier opeenvolgende kwartalen die de indienstneming voorafgaan respectievelijk geen of slechts één of twee werknemers tegelijkertijd hebben tewerk gesteld. De werkgever kan gedurende twintig kwartalen na de indienstneming van een eerste, tweede of derde werknemer een aantal kwartalen genieten van deze doelgroepvermindering. De vermindering voor een eerste werknemer bedraagt 1 gedurende vijf kwartalen en 4 gedurende acht volgende kwartalen. Voor een tweede werknemer bedraagt de vermindering 4 gedurende dertien kwartalen en voor een derde werknemer 4 gedurende negen kwartalen. De werkgever kan vrij kiezen voor welke werknemer en in welke kwartalen hij de vermindering toepast, m.a.w. hij kan de vermindering optimaliseren door ze toe te passen in de kwartalen waarin hij de meeste bijdragen verschuldigd is. De werknemer dient aan geen enkele specifieke voorwaarde te voldoen voor zijn aanwerving. Langdurig werklozen In deze doelgroepvermindering zijn het Activa-plan, de sociale inschakelingseconomie en de doorstromingsprogramma s opgenomen en geactualiseerd. Ze wordt toegekend aan werkgevers die een langdurig werkzoekende, een uitkeringsgerechtigd volledig werkloze, een gerechtigde op maatschappelijke integratie of een rechthebbende op financiële maatschappelijke hulp aanwerven. Afhankelijk van de leeftijd en de periode van werkloosheid op het moment van de indiensttreding, kan de werkgever gedurende een aantal kwartalen een vermindering van 1 of 4 verkrijgen. In de meeste gevallen komt de werknemer slechts in aanmerking voor deze vermindering indien hij in dienst treedt tijdens de geldigheidsduur van een door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening afgeleverde werkkaart. Onder bepaalde voorwaarden kunnen de werknemers eveneens genieten van een werkuitkering of een inschakelingsuitkering. Het toekennen van de uitkeringen valt echter onder de bevoegdheid van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening of van het betrokken Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn. Oudere werknemers Voor elke werknemer die op het einde van het kwartaal 57 jaar is en niet in aanmerking komt voor de Sociale Maribel, noch tewerkgesteld is in een erkende beschutte werkplaats, kan de werkgever een vermindering van 4 toepassen zolang de werknemer in dienst blijft. 6

7 Jonge werknemers Om de doelgroepvermindering jonge werknemers te kunnen genieten, moet de werkgever voldoen aan de startbaanverplichting, waaronder men de verplichte aanwerving van ten minste 3% jongeren 7. Deze verplichting geldt enkel voor ondernemingen met ten minste 5 werknemers. Inlichtingen over de startbaanverplichting of over de voorwaarden om vrijstelling te krijgen, kunnen verkregen worden bij de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. De eigenlijke doelgroepvermindering bestaat uit twee groepen: Een forfaitaire vermindering van 1 per kwartaal voor elke werknemer tot en met het vierde kwartaal van het jaar waarin hij 18 wordt 8. Een forfaitaire vermindering van 1 in het kwartaal van indienstneming en de zeven volgende kwartalen 9, en een forfaitaire vermindering van 4 voor de daaropvolgende kwartalen, en dit voor zolang de laaggeschoolde jongere in dienst is met een startbaanovereenkomst. De jongere, ingeschreven als werkzoekende en minder dan 26, moet dus worden in dienst genomen tijdens de geldigheidsduur van een door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening afgeleverde startbaankaart. De vermindering eindigt in elk geval op het einde van het kwartaal waarin de jongere 26 wordt. Collectieve arbeidsduurvermindering en vierdagenweek Deze doelgroepvermindering is bestemd voor de voltijdse werknemers die voor onbepaalde tijd overgegaan zijn naar ofwel een effectieve vermindering van de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur van ten minste een vol arbeidsuur onder de 38 uren per week, ofwel een vierdagenweek 1, ofwel een combinatie van beide. Deeltijdse werknemers van wie het loon moet worden aangepast wegens de invoering van de arbeidsduurvermindering komen eveneens in aanmerking. De werkgever kan aanspraak maken op een forfaitaire vermindering van 4 per kwartaal vanaf het kwartaal volgend op het kwartaal waarin de arbeidsduurvermindering wordt ingesteld, voor een langere periode naargelang de arbeidsduur vermindert: gedurende acht kwartalen bij invoering van een arbeidsduur van 37 uur per week of minder; gedurende twaalf kwartalen bij invoering van een arbeidsduur van 36 uur of minder; gedurende zestien kwartalen bij invoering van een arbeidsduur van 35 uur of minder. Werkgevers die, zonder de arbeidsduur te verminderen, een vierdagenweekregeling invoeren, hebben recht op een forfaitaire vermindering van 4 gedurende vier kwartalen. Werkgevers die de combinatie van arbeidsduurvermindering en vierdagenweek invoeren, hebben gedurende maximaal vier kwartalen recht op een forfaitaire vermindering van 1. 7 Om aan de verplichting te voldoen worden alle jongeren jonger dan 26 jaar meegeteld, ongeacht of zij met een startbaanovereenkomst met de werkgever verbonden zijn of niet. 8 Voor deze vermindering moeten de jongeren geen startbaanovereenkomst hebben. 9 De voordelige periode van acht kwartalen waarin 1 mag worden toegepast begint nooit te lopen vóór het eerste kwartaal van het jaar waarin de jongere 19 wordt. 1 Vier volledige dagen of drie volledige en twee halve dagen. 7

8 OVERGANGSMAATREGELEN Om te beletten dat de vroegere verminderingen, elk met hun specifieke berekeningswijze en cumulatieregels, zouden blijven bestaan naast het nieuwe systeem van bijdrageverminderingen, werden de vroegere systemen afgeschaft vanaf het eerste kwartaal van 24. Voor de werkgevers die op basis van de oude systemen nog recht zouden gehad hebben op één van die verminderingen werden overgangsmaatregelen voorzien. In essentie komt het er op neer dat deze werkgevers overstappen in het nieuwe systeem (structurele vermindering plus één doelgroepvermindering), zodat de periode waarin zij van de doelgroepvermindering kunnen genieten, verminderd wordt met de periode voor het eerste kwartaal van 24 waarin ze van een bijdragevermindering konden genieten. Zo zal een nieuwe werkgever die bijvoorbeeld reeds zes kwartalen van het Plus-één-Plan genoot (het systeem waarbij een werkgever die zijn eerste werknemer aanwierf gedurende dertien kwartalen een procentuele bijdragevermindering kon genieten), nog gedurende zeven kwartalen de doelgroepvermindering eerste aanwervingen à rato van 4 per kwartaal kunnen toepassen. Vermits de structurele vermindering per kwartaal wordt toegekend en niet in de tijd beperkt is, zijn er geen overgangsmaatregelen voorzien. Deze vermindering gaat dus naadloos over in de nieuwe structurele vermindering als onderdeel van de geharmoniseerde vermindering. Rijksdienst voor Sociale Zekerheid Victor Hortaplein Brussel tel maart 24 8