Griet Leysen en Walter Krikilion traden op als voorzitters van de adviesgroep voor dit onderwerp.

Transcriptie

1 VERSLAG ADVIESGROEP NETWERK KEMPEN DINSDAG 22 MAART Enkele mededelingen 22 maart zal een dag blijven die in het geheugen van velen gegrift staat. Ondanks de gebeurtenissen mocht de adviesgroep meer dan vijftig mensen verwelkomen die samen wilden denken over kwaliteit van zorg. Een mooi gebaar op een moeilijke dag. Ons medeleven en onze gedachten gaan uit naar de slachtoffers van de aanslagen in Brussel en hun naasten. Mensen die graag de uitnodigingen en verslagen ontvangen kunnen hun mailadres doorgeven. Het programma 2016 van de adviesgroep is beschikbaar op de website van Netwerk GGZ Kempen. De voorbereiding van de adviesgroep wordt opgenomen door de trekkersgroep. Indien mensen interesse hebben om hieraan mee te werken, kan je je contactgegevens doorgeven via ewout.vanhove@oggpa.be. 2 Gast-voorzitters Griet Leysen en Walter Krikilion traden op als voorzitters van de adviesgroep voor dit onderwerp. 3 Bespreking thema Nood aan zingeving en spiritualiteit bij herstel? Over welbevinden vanuit je binnenkant (als brede zinzoeker, als gelovige, als vrijzinnige ). 3.1 Introductie a. De mens is een sociaal wezen: hij heeft andere mensen nodig om iemand te kunnen worden. We kennen het belang van ouders, opvoeders, familie en vrienden, collega s, een geliefde. De mens kan zich pas ontplooien in relatie tot de anderen. We verlangen naar vriendschap en liefde, genegenheid en begrip, aandacht en waardering, een luisterend oor, een schouderklopje, een complimentje.. M.a.w.: we kunnen niet zonder de anderen. b. De mens is ook een zinzoeker: wat is de zin van mijn bestaan? Er zijn doorheen de eeuwen massa s werken geschreven, gedichten, teksten, theorieën, liederen, religieuze boeken, filosofieën en therapieën. Allemaal mensen op zoek naar de zin van het leven. Hierover schrijft Toon Hermans in zijn boek Ik heb het leven lief (pag. 157): De mens moet ook geestelijk gevoed worden, hij heeft rust nodig en stilte, dingen die hem boeien, die hem helder inzicht geven in grote culturele waarden, die hem doen geloven in iets beters, iets hogers Ontroering om het wonder dat schuilt in ieder mensenleven, de onberekenbare wisseling van geluk en ongeluk.

2 Herstel = een groeiproces dat de psychisch kwetsbare mens doormaakt. Hij probeert zijn leven zinvol en aangenaam te maken, ondanks zijn beperkingen. Dit gebeurt door verandering van houding, gevoelens, doelen, waarden Herstellen is anders dan genezen, in die zin dat men niet weer de oude wordt. Adriaan van Dis: Als een schip slechts één graad van koers verandert, komt het in een andere haven aan. Het proces zelf van het zoeken naar zin en alles wat daarbij hoort, is op zich al zingevend voor het herstelproces. Neem hier de tijd voor. Zingeving in de verschillende levensdomeinen en ook als afzonderlijk levensdomein: 1. Wonen BV druk voelen rond onderhoud van huis en tuin werpt schaduw op je gevoel van tevredenheid dag/weekkalender met balans inspanning-ontspanning en proberen om je inspanningen bewust en mindful te doen. 2. Werken BV bewust werken aan een herwaardering van vrijwilligerswerk tegenover werk - vrijwilligerswerk kan soms zinvoller zijn en je behoeden voor faalervaringen- doseert meer je energie en houdt je in balans. 3. Leren/opleiding BV Wil en kan ik nog studeren/bijscholen? Wat helpt het me vooruit? Is het realistisch en haalbaar? 4. Vrije tijd/ontspanning BV bewust kiezen voor een bepaalde hobby, waardoor je actief werkt aan een goede balans (hobby die niet mentaal belastend is tegenover mentaal belastend werk). 5. Zorg voor mezelf BV luisteren naar je lichaam- preventief je eigen grenzen stellen - kiezen voor je eigen veilige ruimte waarin je jezelf kunt zijn en je het leven als zinvol kunt ervaren. 6. Gezondheid BV voldoende bewegen (wandelen, sport, lichaamsoefeningen), op jouw manier en in jouw ritme, is een belangrijk instrument om je gezondheid te koesteren. 7. Sociale relaties BV feestjes, afspraken met vrienden, steun aan anderen kunnen deugddoend zijn, maar kunnen ook soms teveel van je vragen of een echte inspanning worden in plaats van ontspanning- rustig durven aangeven waar voor jou de grens ligt. 8. Zingeving en spiritualiteit BV het is belangrijk om heel concreet te zoeken naar wat je leven zinvol maakt; en naar manieren om je verlangen naar een spirituele voedingsbodem tastbaar te maken- durf je eigen weg gaan, vrij en op een open en flexibele manier. Er zijn drie dimensies van zingeving-spiritualiteit en levensbeschouwing: 1. Vanuit de herstelgedachte werkt men reeds in veel therapeutische contexten rond zingeving. Namelijk het zoeken naar datgene wat voor de psychisch kwetsbare mens op een bepaald moment nodig is, naar datgene wat kracht en hoop geeft voor die specifieke persoon... Dit noemen we zinzorg. Belangrijk in de therapeutische relatie is dat de cliënt en therapeut als een soort tochtgenoten, samen zoekend op weg gaan naar vormen van zingeving.

3 2. Uit bevraging blijkt niet alleen de grote nood aan zingeving, maar ook een overstijgende nood aan spiritualiteit. Spiritualiteit als het daadwerkelijk ervaren van een bredere verbondenheid in het hier en nu, zich opgenomen weten in de natuur, de bredere kosmos. Je eigen individualiteit wordt overstegen. Deze nood blijkt fundamenteel voor het herstelproces. Concreet kan het gaan om bv Oosterse stromingen, meditatie, levenswijsheden Men bereikt een gevoel van verhoogde levenskwaliteit. Ook hier is een taak weggelegd voor de zorgverlener als tochtgenoot: Deze stelt zich op als mens en dit uit zich in het meedenken en meevoelen met de mens tegenover zich. Dit brengt met zich mee dat de therapeut zich open-stelt en eigen levenservaringen en inzichten op vlak van spiritualiteit inbrengt en vertaalt naar de mens tegenover zich (omschrijving vanuit een tekstpassage van Ruud Post). 3. Als derde dimensie zijn psychisch kwetsbare mensen vaak op zoek naar antwoorden op diepere levensvragen. Waarom ben ik op deze wereld? Waarom moeten mensen lijden? Waarom maak ik dit allemaal mee? Welk godsbeeld kan mij inspireren/steunen? Hier reikt men naar het religieuze of ontplooit zich de nood aan levensbeschouwelijke antwoorden als houvast. Vanuit een religie, een humanistische visie, een filosofische (levensbeschouwelijke) denkwijze komt de zoekende mens tot verhoogde levensenergie. Ook op dit niveau toont zich het belang van zorgverleners, die hun eigen opgebouwde visie of hun geloof durven uitspreken aan hun cliënt. Daarnaast is het ook belangrijk dat men kan worden doorverwezen naar levensbeschouwelijke professionals. (bv een priester, een dominee, een vrijzinnig consulent ). 3.2 Dialoog Sommigen vinden veel steun bij geloof of bezinning. Je kan in abdijen of kloosters als gast verblijven. Mediteren kan helpend zijn. Ziekte maakt zingeving soms moeilijk. Het is niet vanzelfsprekend om zingeving te vinden (bijvoorbeeld tijdens een depressie). Het zit hem veelal in de kleine dingen die helpend zijn, zoals een bad nemen of genieten van een thee (wees lief voor jezelf). Het is ook mogelijk om zingeving te vinden op het moment van diepe ellende (bijvoorbeeld bij een alcoholverslaving zingeving is elke dag opnieuw nuchter blijven). Zin in het leven kan ook gevonden worden met behulp van zelfhulpgroepen (bv SOS Nuchterheid). Soms is er een zekere mate van stabiliteit nodig om om te gaan met zingeving en spiritualiteit. Op welke moment moeten hulpverleners hierop inspelen? o Zowel mindfulness als heartfulness kan een interessante insteek vormen. Dat nemen wat past voor de persoon in kwestie. Hulpverleners moeten hun levensbeschouwing niet opdringen, maar wel uitdragen (en dus benoemen). Betrokkenheid (persoonlijk, oprecht) van hulpverleners is essentieel. Een respectvolle en liefdevolle benadering van de mens heeft veel genezende kracht. (Wat is het verschil tussen een kloosterzuster en verpleegster? Vanuit welke ingesteldheid/inborst werken ze?)

4 Iets betekenen voor anderen kan zorgen voor zingeving, een gevoel van zinvolheid. Maar wat als dit tegelijkertijd angst inboezemt? Wat als je je grenzen niet kan bewaken en de kans op herval groter wordt? Dit is een conflictsituatie waarop er geen eenvoudig antwoord is. Het is een zoektocht naar een goede balans. Iedereen is onderdeel van de maatschappij, dus we moeten opletten met het opwerpen van grenzen wat kan leiden tot rolverlies. De hulpverlener kan in een evenwichtige/gelijkwaardige dialoog helpen om evenwichten te vinden. Vrijwilligerswerk kan ook belangrijk zijn om zingeving te vinden. Waar kan je als hulpverlener zingeving en spiritualiteit een plek geven? Waar vind je de ruimte? Waar is het stil? Het is belangrijk om een plek te hebben waar je gewoon kan zitten. Hulpverleners stellen zich veelal te weinig kwetsbaar op terwijl dit net verbondenheid kan geven. Je inleven in anderen is een enorme meerwaarde voor een hulpverlener om over te beschikken. Daarom moeten ze dit meer benoemen. Gespreksruimte creëren is zeer belangrijk, anders is er een gebrek aan uitwisseling. De kapel toegankelijk maken voor stiltebeleving en meditatie is een goed idee, maar eigenlijk zou er overal een ruimte voor verdieping en stiltebeleving beschikbaar moeten zijn. Dit kan crisissen voorkomen. Transpersoonlijke psychiatrie zie de Nederlandse vereniging biedt een interessant perspectief in de benadering van bewustzijn, zingeving en religie binnen de geestelijke gezondheidszorg alsmede de betekenis hiervan t.b.v. diagnostiek en therapie. Is het interessant om een groep te creëren binnen Netwerk GGZ Kempen waar je rond zingeving en spiritualiteit bezig kan zijn, mensen onder elkaar? o Een gesprek over deze thema s kan zinvoller zijn dan een activiteit. o Als deze groep samenkomt na de werkuren is het eenvoudiger voor hulpverleners om uit hun rol te stappen. o Vrijplaats voor tochtgenoten onder elkaar. o Het stemt hoopvol om samen aan zingeving te doen. Op 18 oktober 2016 (13u-15u30) gaat in de kapel Silent Music door onder leiding van Edwin Vanvinckenroye, met aansluitend een gesprek in t Vooruitzicht. Uitnodiging volgt vanaf augustus. Meer informatie via myriam.bergmans@opzgeel.be of walter.krikilion@opzgeel.be. Manu Keirse, klinisch psycholoog en expert verliesverwerking, heeft diverse boeken gepubliceerd over rouwverwerking. Heeft er al iemand een gesprek gehad met een hulpverlener over dieper geloof? o Bij sommigen wel, bij anderen niet. o Dit moet kunnen, maar er is nog veel schroom. Afsluiter: De hemel begint hier op aarde! Conclusies: Belangrijk in de therapeutische relatie is dat de cliënt en therapeut als een soort tochtgenoten, samen zoekend op weg gaan naar vormen van zingeving. Deze stelt zich op als mens en dit uit zich in het meedenken en meevoelen met de mens

5 tegenover zich. Dit brengt met zich mee dat de therapeut zich open-stelt en eigen levenservaringen en inzichten op vlak van spiritualiteit inbrengt en vertaalt naar de mens tegenover zich. Daarnaast is het ook belangrijk dat men kan worden doorverwezen naar levensbeschouwelijke professionals. Hulpverleners moeten hun levensbeschouwing niet opdringen, maar wel uitdragen (en dus benoemen). Betrokkenheid (persoonlijk, oprecht) van hulpverleners is essentieel. Een respectvolle en liefdevolle benadering van de mens heeft veel genezende kracht. (Wat is het verschil tussen een kloosterzuster en verpleegster? Vanuit welke ingesteldheid/inborst werken ze?) Ziekte maakt zingeving soms moeilijk. Het is niet vanzelfsprekend om zingeving te vinden (bijvoorbeeld tijdens een depressie). Het zit hem veelal in de kleine dingen die helpend zijn, zoals een bad nemen of genieten van een thee (wees lief voor jezelf). Het is ook mogelijk om zingeving te vinden op het moment van diepe ellende (bijvoorbeeld bij een alcoholverslaving zingeving is elke dag opnieuw nuchter blijven). Zin in het leven kan ook gevonden worden met behulp van zelfhulpgroepen (bv SOS Nuchterheid). Soms is er een zekere mate van stabiliteit nodig om om te gaan met zingeving en spiritualiteit. Op welke moment moeten hulpverleners hierop inspelen? Zowel mindfulness als heartfulness kan een interessante insteek vormen. Dat nemen wat past voor de persoon in kwestie. Vrijwilligerswerk kan ook belangrijk zijn om zingeving te vinden. Hulpverleners stellen zich veelal te weinig kwetsbaar op terwijl dit net verbondenheid kan geven. Je inleven in anderen is een enorme meerwaarde voor een hulpverlener om over te beschikken. Daarom moeten ze dit meer benoemen. Gespreksruimte creëren is zeer belangrijk, anders is er een gebrek aan uitwisseling. De kapel toegankelijk maken is een goed idee, maar eigenlijk zou er overal een ruimte beschikbaar moeten zijn. Dit kan crisissen voorkomen. Er wordt een groep gecreëerd waar je rond zingeving en spiritualiteit bezig kan zijn (met aandacht concreet voor bezinning, meditatie en stiltebeleving) als mensen onder elkaar. Er zijn reeds 22 geïnteresseerden om naar de groep te komen. Contactpersoon is Walter Krikilion 4. Vergaderdata Deze zijn terug te vinden in het jaarprogramma. Als je dit niet hebt dan kan je iemand van de trekkersgroep contacteren.