Doc. nr. E3:13002C03 Brussel, TUSSENTIJDS ADVIES. betreffende DE DIENSTENCHEQUES ***

Transcriptie

1 Doc. nr. E3:13002C03 Brussel, MH/FD/LC TUSSENTIJDS ADVIES betreffende DE DIENSTENCHEQUES ***

2 2 Na bespreking in de vaste commissie Reglementeringen dd , brengt de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de K.M.O., gebruikmakend van zijn initiatiefrecht dat hem werd toegekend door artikel 15 van de op 28 mei 1979 gecoördineerde wetten betreffende de organisatie van de Middenstand, volgend tussentijds advies uit. Wettelijke basis In uitvoering van het Belgisch actieplan voor de werkgelegenheid 1998 (cfr wet van 26 maart 1999) voert het koninklijk besluit van 26 maart 1999 het systeem van de dienstencheques in (beiden verschenen in het B.S. dd ). Doelstelling (cfr Memorie van toelichting bij de hierboven vermelde wet) De dienstencheque wordt ingevoerd ten experimentele titel in een sector waar reguliere arbeid weinig voorkomt. Het is de bedoeling om via een stelsel van de dienstencheques de markt van de dienstverlening aan personen verder te ontwikkelen en aldus de tewerkstelling te verhogen in die sectoren waar veel zwartwerk is of waar personen eigenhandig dergelijke taken vervullen. De dienstencheque is een instrument dat toelaat dat de bestaande potentiële vraag naar diensten wordt omgezet in een effectieve vraag. In oktober 1999 zal de maatregel een eerste keer geëvalueerd worden : analyse van de bedrijven die de dienstencheques gebruiken, tewerkstellingsevolutie in de betrokken sector, analyse van de doelgroep van consumenten die met het systeem werden bereikt en regionale verdeling van deze aspecten. Ter financiering van deze nieuwe regel zal voor 1999 een budget van 400 miljoen frank worden uitgetrokken. Een eventueel batig saldo kan worden overgedragen naar het volgende jaar. Toelichting bij het systeem Voor binnenhuiswerken van schilderen en behangen door een geregistreerde aannemer schilder-behanger, kunnen particulieren een financiële tegemoetkoming krijgen van de overheid. Deze tegemoetkoming wordt toegekend onder de vorm van een dienstencheque die de gebruiker zich kan aanschaffen bij de uitgever van de cheques, na inschrijving bij het dichtstbijzijnde P.W.A. Ook de onderneming die van de regeling van de dienstencheques wil gebruik maken moet zich inschrijven bij deze uitgever. De financiële tegemoetkoming bedraagt maximaal BEF (excl. BTW) per gezin en heeft enkel betrekking op de loonkost. Het stelsel is van toepassing vanaf 1 april 1999 tot 31 maart 2001 en zal om de zes maanden geëvalueerd worden.

3 3 Kencijfers De Hoge Raad noteert volgende gegevens per van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening over de toepassing van het systeem van de dienstencheques : ingeschreven schilders (35% bedrijven - 65% zelfstandigen); ingeschreven gebruikers; geregistreerde bestellingen; uitgereikte cheques werden uitgegeven; aanvragen voor terugbetaling voor een totaal bedrag van BEF. Regionale verdeling schilders : Wallonië : 21,93% Brussel : 3,53% Vlaanderen : 74,54% Regionale verdeling gebruikers : Wallonië : 12,25% Brussel : 2,42% Vlaanderen : 85,34% Ervaringen bij het gebruik van dienstencheques Zonder te willen vooruitlopen op de voorziene officiële evaluatie van het systeem van de dienstencheques, acht de Hoge Raad het toch nuttig, ook al gaat het hier om een korte toepassingsperiode, de ervaringen op het terrein mee te delen zoals die door de professionele en interprofessionele organisaties werden opgetekend. Positieve ervaringen Een groot aantal bedrijven en zelfstandige schilders schreven zich in en namen aldus deel aan de uitvoering van de werkgelegenheidswet. Dit onderstreept hun bezorgdheid om in deze sector werkgelegenheid te creëren en zwartwerk tegen te gaan. De zelfstandigen en K.M.O. noteerden een verhoging van hun opdrachten in vergelijking met het vorig jaar. Veel bedrijven hebben extra-tewerkstelling overwogen bij bestendiging van het systeem. Het is evident dat zij hiervoor moeten kunnen steunen op duurzame verwachtingen. Een ruime meerderheid van de schilders vindt de dienstencheques een goede zaak zowel voor de aanpak van zwartwerk, als voor het belonen van bestaande klanten. De respons van de bevolking was enorm ( gebruikers en bestellingen bij de uitgiftemaatschappij) en oversteeg de verwachtingen. De gewaarborgde uitbetaling van de cheques aan de schilders binnen de 15 werkdagen heeft bij de aanvang hun vertrouwen in het systeem sterk aangewakkerd.

4 4 Negatieve ervaringen De ondernemers zijn van oordeel dat de mensen voor wie de cheque eigenlijk bedoeld is het systeem onvoldoende kennen. Zo is bv. het aantal gebruikers in Wallonië (12,25%) niet evenredig met het aantal schilders (21,93%) die zich hebben ingeschreven. Administratief (inschrijving bij de P.W.A., aanschaf van cheques, enz.) stelden zich duidelijk problemen die te maken hebben met het opstarten van het systeem. De betrokken instanties waren onvoldoende voorbereid op de toepassing van het systeem. De gewaarborgde betaaltermijn van 15 werkdagen werd niet stipt nageleefd. Laattijdige terugbetaling van de dienstencheques is immers van aard zowel bedrijven als zelfstandigen financieel te destabiliseren. Telefonische bereikbaarheid, deskundige raadgevingen en informatie en vlotte administratieve afhandeling door de uitgiftemaatschappij waren niet altijd optimaal. De beperkte duur van het systeem is niet van aard de ondernemingen te bewegen tot duurzame aanwerving van extra personeel. Het systeem kan in die omstandigheden dus bezwaarlijk beoordeeld worden naar de evolutie van de tewerkstelling. Het beperkte budget dat was voorzien (200 miljoen miljoen extra van de RVA) doet het experiment al na enkele maanden stoppen! Niet alle gemeenten hebben een P.W.A.-kantoor. Dit noodzaakt zowel ondernemers als gebruikers tot tijdrovende verplaatsingen. Algemene besluiten 1. De Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de Kleine en Middelgrote Ondernemingen is van oordeel dat het experiment van de dienstencheques voldoende lang moet zijn en over voldoende financiële middelen moet beschikken vooraleer het geldig kan geëvalueerd worden (maart 2001). Pas dan kan het systeem in alle objectiviteit beoordeeld worden in functie van de vooropgestelde doelstellingen inzake tewerkstelling en strijd tegen zwartwerk.

5 5 2. De dienstencheques kunnen slechts beantwoorden aan de algemene doelstelling van tewerkstelling en strijd tegen zwartwerk indien aan een aantal essentiële voorwaarden wordt voldaan : - er moeten voldoende financiële middelen voorzien worden opdat én gebruiker én onderneming een continu vertrouwen in het systeem zouden kunnen bewaren; - de administratieve verplichtingen die aan de ondernemingen opgelegd worden mogen geen kostenverhogend effect hebben en moeten dus beperkt blijven tot het strikt noodzakelijke; - ondernemingen moeten binnen de gestelde termijn van twee weken uitbetaald worden; - efficiënte controles ter bestrijding van zwartwerk blijven onverkort noodzakelijk. 3. De Hoge Raad meent dat de overheid via de interprofessionele en professionele organisaties én de P.W.A. het systeem van de dienstencheques bij de ondernemers en de bevolking sterk dient te promoten. 4. De Hoge Raad dringt er op aan dat in eerste instantie het systeem van de dienstencheques opnieuw zou opgestart worden en dat daarbij voldoende financiële middelen zouden vrijgemaakt worden. Tenslotte wenst de Hoge Raad in kennis gesteld te worden van elke beoordeling van het systeem door de overheid en geconsulteerd te worden v\\r iedere beslissing in dat verband.