Thermometer economische crisis

Transcriptie

1 7 Thermometer economische crisis maart /03/2011

2

3 Inleiding In deze zevende Thermometer economische crisis worden de recente ontwikkelingen op belangrijke gemeentelijke thema s gevolgd (economie, arbeidsmarkt, inkomen en wonen). De thermometer is primair bedoeld voor Utrechtse bestuurders en beleidsmakers. Naast recente cijfers op de genoemde beleidsterreinen bevat de thermometer de belangrijkste relevante landelijke trends. Extra in deze thermometer zijn de uitkomsten van een Bewonerspanel onder de Utrechtse bevolking. De uitkomsten geven een beeld van hoe Utrechters de economische crisis in het afgelopen jaar ervaren hebben en hoe zij tegen het komende jaar aankijken. De panelenquête is afgenomen in uari Colofon: uitgave: afdeling Bestuursinformatie informatie: Hans van Hastenberg ( ) Anne Slob ( )

4 Recente ontwikkelingen samengevat Economie Het Utrechtse bedrijfsleven herstelt van een moeilijke periode. Omzetten stijgen en meer bedrijven laten een toename van personeel zien. Het herstel is nog broos, gezien de wisselende ontwikkelingen en verwachtingen per kwartaal. De werkgelegenheid in Utrecht is vorig jaar gelijk gebleven op banen. Het aantal starters is sterk toegenomen. In zijn in Utrecht bedrijven gestart. Arbeidsmarkt In is het aantal niet-werkende werkzoekenden met 21% gedaald (7.662). Op 1 februari 2011 staan 742 jongeren t/m 26 jaar ingeschreven als niet-werkend werkzoekend. Dat is ruim 300 jongeren minder dan een jaar geleden. Utrecht telt eind uari WW-ers, dat is een toename van 5% ten opzichte van de maand ervoor. Inkomen In is het aantal bijstandspartijen in Utrecht gegroeid met 6,9%. Dit is laag vergeleken met: Amsterdam (7,2%), Den Haag (,0%) en Rotterdam (9,3%). In zijn er gemiddeld 245 aanvragen bijzondere bijstand per maand binnengekomen. Het aantal aanvragen voor schuldhulpverlening is in veel hoger dan in en 20. Woningmarkt De mediane verkooptijd van een bestaande koopwoning in Utrecht stijgt in het afgelopen jaar met 14% (van 65 naar 74 dagen). De gemiddelde wachttijd voor een sociale huurwoning is het afgelopen jaar gestegen van 7,3 jaar in 20 naar 7,9 jaar in. In het afgelopen jaar zijn in totaal nieuwbouwwoningen opgeleverd in de stad Utrecht. Dit is een halvering van het aantal in het jaar daarvoor.

5 Economie (1/4) Gerealiseerde omzetontwikkeling* 20-III 20-IV -I -II -III -IV Utrecht provincie Nederland * Saldo aantal bedrijven met positieve en negatieve omzet Na een moeilijke periode zien Utrechtse ondernemers hun omzetten weer stijgen, al lijkt het herstel wat fragiel. Zo was er in het tweede (saldo +34) en vierde kwartaal (+25) van een duidelijke meerderheid van bedrijven die hun omzet zag stijgen. In het derde kwartaal gaat het om veel minder bedrijven (saldo +4). Voor het eerste kwartaal van 2011 zijn de verwachtingen van ondernemers weer minder positief. In de provincie Utrecht en Nederland is een soortgelijke trend waarneembaar, maar zijn gemiddeld genomen minder ondernemers positief. bron: COEN (CBS)

6 Economie (2/4) Gerealiseerde personeelssterkte* 20-III 20-IV -I -II -III -IV Utrecht provincie Nederland * Saldo aantal bedrijven met positieve en negatieve personeelsomvang In het laatste kwartaal van zijn er in Utrecht voor het eerst weer meer bedrijven die een uitbreiding van de personeelssterkte lieten zien, dan met een daling (saldo +). Daarmee doen Utrechtse ondernemers het beter dan die in de provincie Utrecht (-3) en Nederland (+2). Voor het eerste kwartaal van 2011 zijn de verwachtingen van Utrechtse bedrijven iets minder positief (+2). bron: COEN (CBS)

7 Economie (3/4) Ontwikkeling werkgelegenheid De werkgelegenheid in Utrecht is het afgelopen jaar nagenoeg gelijk gebleven. Op 1 april werkten er in Utrecht mensen. De stagnatie in de groei van de werkgelegenheid is een direct gevolg van de economische crisis, waarbij ontwikkelingen op de arbeidsmarkt altijd iets achterlopen bij de conjuncturele trends. bron: PAR

8 Economie (4/4) Aantal startende bedrijven in Utrecht II 2-III 20-IV -I -II -III -IV Het aantal startende bedrijven in Utrecht stijgt. In is een recordaantal van bedrijven opgericht. Dit is eenderde meer dan in 20. De toename van het aantal startende bedrijven is ook een landelijk verschijnsel. Landelijk zijn er in 17% meer starters dan in 20. Driekwart van de Utrechtse bedrijven start in de dienstverlening. bron: KvK

9 Arbeidsmarkt (1/4) Aantal werkzoekenden (nww-ers) in Utrecht feb feb 11 In is een flinke daling van het aantal niet-werkende werkzoekenden ingezet. Ten opzichte van een jaar geleden ligt het aantal nww-ers 21% lager en komt uit op op 1 februari In vergelijking met de andere grote steden heeft Utrecht de grootste afname van het aantal werkzoekenden. In Amsterdam (-16%), Rotterdam en Den Haag (beide +4%) is de trend minder positief Voor achtergrondinformatie bij de ontwikkelingen in nww-ers zie sheet Arbeidsmarkt (3/4) bron: UWV WERKbedrijf

10 Arbeidsmarkt (2/4) Jeugdwerkloosheid in Utrecht (nww) feb feb 11 Op 1 februari 2011 staan 742 jongeren t/m 26 jaar ingeschreven als niet-werkend werkzoekend bij het UWV WERKbedrijf. Dat is ruim 300 jongeren minder dan een jaar geleden. Voor het eerst in 12 maanden is wel een duidelijke stijging te zien ten opzichte van de maand ervoor (1 uari 2011, +19%). bron: UWV WERKbedrijf

11 Arbeidsmarkt (3/4) Jeugdwerkloosheid (nww) in Utrecht vergeleken met G4 en Nederland* 200 * Index (uari 20=0) Utrecht Den Haag Rotterdam Amsterdam Nederland apr jul okt apr jul okt 11 In Utrecht ontwikkelt de jeugdwerkloosheid zich gunstiger dan in Den Haag en Rotterdam en is ongeveer gelijk aan de jeugdwerkloosheid in Amsterdam. De positieve ontwikkeling van het aantal werkzoekenden komt volgens UWV WERKbedrijf door het vasthouden van personeel door bedrijven met het oog op toekomstige krapte, de deeltijd-ww waardoor werknemers in dienst zijn gebleven, scholieren die verder studeren, werkzoekenden die zich terugtrekken omdat ze hun kans op de arbeidsmarkt laag inschatten en vacatures die worden vervuld door niet-werkende werkzoekenden in plaats van werknemers die van werkgever veranderen. bron: UWV WERKbedrijf

12 Arbeidsmarkt (4/4) Aantal WW-uitkeringen in Utrecht feb feb 11 Utrecht telt op 1 februari WW-ers. Dat is een toename van 5% ten opzichte van de maand ervoor. Ruim een jaar schommelt het aantal WW-uitkeringen tussen de en In Amsterdam daalt het aantal WW-ers in de afgelopen 12 maanden het snelst (-8%), gevolgd door Utrecht (-5%), Rotterdam (-2%) en Den Haag (+2%). bron: UWV WERKbedrijf

13 Inkomen (1/4) Aantal huishoudens met bijstand (< 65 jaar) apr jul okt apr jul okt apr jul okt In is het aantal huishoudens met bijstand in Utrecht toegenomen met 6,9%. Die groei heeft zich vooral in de eerste vier maanden voltrokken. In de andere grote steden is in een sterkere groei waarneembaar dan in Utrecht: Amsterdam (7,2%), Den Haag (,0%) en Rotterdam (9,3%). bron: Gemeente Utrecht, SoZaWe; CBS

14 Inkomen (2/4) Aanvragen bijzondere bijstand in Utrecht feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec In zijn er gemiddeld 245 aanvragen voor bijzondere bijstand per maand binnengekomen. Dat zijn er gemiddeld per maand 17 meer dan in 20 en minder dan in. Tussen de afzonderlijke maanden van zijn grote verschillen zichtbaar. bron: Gemeente Utrecht, SoZaWe

15 Inkomen (3/4) U-pas houders* * In mei 20 is het aantal pashouders flink gedaald als gevolg van de tweejaarlijkse paswisseling apr jul okt apr jul okt apr jul okt Het aantal Utrechters met een U-pas is de afgelopen drie jaar met bijna een kwart gegroeid: gemiddeld met ruim 6% per jaar. In 20 was er weinig groei. In was er een inhaalslag met een groei van bijna 14%. bron: Gemeente Utrecht, SoZaWe

16 Inkomen (4/4) Aanvragen schuldhulpverlening in Utrecht e kwartaal 2 e kwartaal 3 e kwartaal 4 e kwartaal In is het aantal aanvragen voor schuldhulpverlening aanmerkelijk hoger dan in de twee voorgaande jaren. In de laatste drie kwartalen van gaat het om maandgemiddeldden van 141 aanvragen, tegen een maandgemiddelde van 84 in dezelfde periode in 20. bron: Gemeente Utrecht, SoZaWe

17 Woningmarkt (1/6) Mediane verkooptijd koopwoning in Utrecht, in dagen* *Exclusief woningen die langer dan 400 dagen te koop staan e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw 1 e kw 20 2 e kw 20 3 e kw 20 4 e kw 20 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw De mediane verkooptijd van een bestaande koopwoning in Utrecht stijgt in het afgelopen jaar met 14% (van 65 naar 74 dagen). De forse stijging die in 20 is begonnen, zet daarmee door. In de regio Utrecht (exclusief Utrecht) blijft de mediane verkoopptijd in het afgelopen jaar staan op 82 dagen. bron: NVM

18 Woningmarkt (2/6) Aantal woningtransacties in Utrecht e kw 2e kw 3 e kw 4 e kw 1 e kw 20 2 e kw 20 3 e kw 20 4 e kw 20 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw Het aantal verkochte woningen is in (2.800) nagenoeg gelijk aan het dieptepunt in 20 (2.796). Daarmee is nog geen sprake van een herstel van het aantal verkopen vergeleken met het aantal in (3.823). In de BRU-regio (exclusief Utrecht) daalt het aantal verkochte woningen met 11% (van in 20 naar in ). bron: NVM

19 Woningmarkt (3/6) Mediane verkoopprijs koopwoning in Utrecht ( ) e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw 1 e kw 20 2 e kw 20 3 e kw 20 4 e kw 20 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw In ligt de mediane verkoopprijs (middelste waarde) van een bestaande koopwoning in Utrecht nagenoeg op hetzelfde niveau als in 20 ( in 20 en in ). Dit is een ander beeld dan in 20 toen sprake was van een daling (-6%). In de BRU-regio (exclusief Utrecht) stijgt de mediane verkoopprijs in het afgelopen jaar licht: van naar bron: NVM

20 Woningmarkt (4/6) Wachttijden sociale huurwoning in Utrecht*, in jaren *Woningen in Woningkrant, niet verhuurd aan urgenten of medisch geïndiceerden en exclusief nieuwbouwwoningen 11 gemiddelde wachttijd totaal gemiddelde wachttijd doorstromers gemiddelde wachttijd overige woningzoekenden 9 9,0 8,1 7 7,4 5 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw 1 e kw 20 2 e kw 20 3 e kw 20 4 e kw 20 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw De gemiddelde wachttijd voor een sociale huurwoning is het afgelopen jaar gestegen van 7,3 jaar in 20 naar 7,9 jaar in. Ook voor doorstromers en overige woningzoekenden stijgt de gemiddelde wachttijd in het afgelopen jaar. In het laatste kwartaal van is een daling zichtbaar van de wachttijd voor doorstromers van 0,4 jaar. bron: WoningNet

21 Woningmarkt (5/6) Aantal verhuringen sociale huurwoningen in Utrecht* 737 aan doorstromers beschikbaar voor overige woningzoekenden e kw e kw e kw e kw e kw e kw e kw e kw e kw e kw e kw e kw *Woningen in woningkrant, niet verhuurd aan urgenten of medisch geïndiceerden en exclusief nieuwbouwwoningen Het totaal aantal verhuringen aan nieuwe huurders van een sociale huurwoning daalt met 14% van in 20 naar in. Met 315 verhuringen vindt het laagste aantal verhuringen plaats in het laatste kwartaal van. Het aantal woningen dat beschikbaar is voor overige woningzoekenden daalt in het afgelopen jaar met 22% (van 1.2 naar 850). bron: WoningNet

22 Woningmarkt (6/6) Aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen in Utrecht In het afgelopen jaar zijn in totaal nieuwbouwwoningen opgeleverd in Utrecht. Dit is een halvering van het aantal in het jaar daarvoor. Voor de periode 2011 tot en met 2014 is het streven om in totaal woningen op te leveren ofwel per jaar. bron: Gemeente Utrecht, SO

23 Landelijke trends (1/4) Economische groei* % verandering tov vorige periode 1,0 0,0-0,2-0,2-1,3-2,3-1,3 0,8 0,4 0,4 1,0 0,1 0,6-1,0-2,0 -II -III -IV 20-I 20-II 20-III 20-IV -I -II -III -IV * voorlopige cijfers; kwartaalgegevens zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden De Nederlandse economie herstelt langzaam. In is de economie met 1,7% gegroeid. In 20 kromp de economie nog met 3,9%. De groei komt met name door de groei van de uitvoer. In het tweede (+1,0%) en derde kwartaal (+0,6%) was de groei het grootst. Het derde kwartaal (+0,1%) was aanmerkelijk slechter. bron: CBS

24 * saldo positieve en negatieve antwoorden Landelijke trends (2/4) Consumentenvertrouwen en koopbereidheid* *saldo positieve en negatieve antwoorden consumentenvertrouwen koopbereidheid feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 2011 Het consumentenvertrouwen heeft zich in de eerste maand van 2011 positief ontwikkeld en een flinke vlucht genomen naar -5. Het cijfer lag voor het laatst op dit niveau in uari (-2). De koopbereidheid van consumenten lag tot medio wat hoger dan het consumentenvertrouwen, maar vertoont daarna een gelijke ontwikkeling met het consumentenvertrouwen. bron: CBS

25 Landelijke trends (3/4) Inflatie (%) 3,0 2,0 2,0 1,0 apr jul okt apr jul okt apr jul okt 11 De inflatie is gedurende verdubbeld naar 2,0% in uari De stijging van de inflatie in de maand juli is fors. Sinds uari is er nog niet zo'n sterke maandelijkse stijging geweest. bron: CBS

26 Landelijke trends (4/4) Totaal verstrekt krediet ( mln) apr jul okt apr jul okt apr jul okt dec In december is in totaal 715 miljoen euro aan kredieten verstrekt aan Nederlanders (exclusief hypotheken). Na een stijging in de maanden juli en augustus, is er sinds september een afname van het gemiddelde bedrag aan verstrekte kredieten. bron: CBS

27 Bewonerspanel (1/5) Samenvatting In uari is aan het Bewonerspanel van Bestuursinformatie een aantal vragen voorgelegd over hoe zij de economische crisis beleven en wat hun verwachtingen zijn voor volgend jaar. De hier gepresenteerde resultaten zijn gebaseerd op ingevulde enquêtes. 45% van de Utrechters is van mening dat de economische situatie in Nederland in is verbeterd. Voor 2011 zijn meer mensen positief. Zo n 60% denkt dat de economische situatie zal verbeteren. De economische crisis heeft in het afgelopen jaar () voor 42% van de panelleden geleid tot een verslechtering van de eigen woningmarktpositie. 32% vindt dat de eigen arbeidsmarktpositie is verslechterd en voor 28% is de inkomenssituatie verslechterd. Voor 2011 zijn de verwachtingen positiever. In heeft 35% van de Utrechters minder uitgegeven aan vakanties, 31% van de Utrechters minder uitgegeven aan duurzame goederen en 25% van de Utrechters minder uitgegeven aan dagelijkse boodschappen. bron: Bestuursinformatie

28 Bewonerspanel (2/5) Oordeel economische situatie Nederland in en 2011 (%) is verbeterd 45 is hetzelfde 27 is verslechterd 28 zal verbeteren zal niet veranderen 24 zal verslechteren Bijna een op de twee (45%) Utrechters vindt dat de economische situatie in Nederland in het afgelopen jaar is verbeterd. Over de toekomst zijn Utrechters positiever: 60% geeft aan dat de economische situatie komend jaar zal verbeteren. Zowel Utrechters met een eigen bedrijf (64%) als Utrechters met betaald werk bij een baas (61%) zijn positief over de Nederlandse economie in het komende jaar. bron: Bestuursinformatie

29 Bewonerspanel (3/5) Gevolgen economische ontwikkelingen op eigen situatie (%) 0 verbeterd hetzelfde verslechterd eigen inkomenssituatie eigen arbeidsmarktpositie eigen woningmarktsituatie De economische crisis heeft in het afgelopen jaar volgens de Utrechters vooral tot effecten geleid op de woningmarkt: 42% van de Utrechters vindt dat de eigen woningmarktsituatie is verslechterd. Ook op de eigen arbeidsmarktpositie (32%) en inkomenssituatie (28%) heeft de economie in het afgelopen jaar negatieve gevolgen gehad. Utrechters met een bijstandsuitkering (50%), arbeidsongeschiktheidsuitkering (48%) en met een werkloosheidsuitkering (47%) geven het vaakst aan dat hun woningmarktsituatie is verslechterd. bron: Bestuursinformatie

30 Bewonerspanel (4/5) Gevolgen economische ontwikkelingen op eigen situatie 2011 (%) verbetert hetzelfde verslechtert eigen inkomenspositie eigen arbeidsmarktsituatie eigen woningmarktsituatie Een kwart van de Utrechters (26%) verwacht dat de eigen inkomenspositie in het komende jaar zal verbeteren. Voor de eigen arbeidsmarktsituatie geldt dit voor een op de vijf inwoners (22%). De minste inwoners zijn positief over de eigen woningsituatie (13%). Een op de vijf Utrechter met een betaalde baan bij een baas (21%) verwacht dat de eigen arbeidsmarktsituatie komend jaar zal verslechteren. Voor Utrechter met een eigen bedrijf geldt dit voor 16%. bron: Bestuursinformatie

31 Bewonerspanel (5/5) Verandering in uitgavenpatroon door economische situatie (%) meer minder gelijk duurzame goederen dagelijkse goederen vakanties Voor de meeste Utrechters zijn de uitgaven aan duurzame goederen (64%), dagelijkse goederen (68%) en vakanties (59%) gelijk gebleven ondanks de economische situatie. Zo n 35% van de Utrechters heeft in door de economische situatie minder uitgegeven aan vakantie. Bijna een op de drie inwoners (31%) heeft minder uitgegeven aan duurzame goederen. Ook aan de dagelijkse boodschappen heeft een kwart van de Utrechters (25%) in minder besteed. bron: Bestuursinformatie

32