Translating science into better healthcare. Hartfalen beter opsporen en op maat behandelen

Transcriptie

1 Translating science into better healthcare Hartfalen beter opsporen en op maat behandelen

2 In deze folder leest u de resultaten van een groot onderzoek naar hartfalen. Onderzoekers, bedrijven en de Hartstichting werkten aan nieuwe tests om artsen sneller en simpeler te laten vaststellen of iemand hartfalen heeft en of het om een agressieve of juiste milde vorm gaat. Dit maakt het mogelijk om mensen met hartfalen meer op maat te behandelen. Hartfalen: van kwaad tot erger. Bij iemand met hartfalen kan het hart niet goed bloed rondpompen. Dit kan optreden als het hart niet goed kan samenknijpen, maar ook als het zich juist niet goed kan ontspannen en vullen met bloed. Hartfalen kan verschillende oorzaken hebben, zoals een hartinfarct, een hartspierziekte of een langdurig verhoogde bloeddruk. Prof. dr. Yigal Pinto Projectleider en hoogleraar cardiologie aan het Academisch Medisch Centrum (Amsterdam) We hebben zeker 15 nieuwe signaalstoffen ontdekt, die verraden dat iemand hartfalen heeft. Wie heeft een agressieve vorm van hartfalen en moeten we intensief behandelen en wie niet? Daar kunnen we dankzij onze onderzoekresultaten straks veel beter op inzoomen. Chronische overbelasting en ontstekingen zijn de belangrijkste problemen van een falend hart. In Nederland worden bijna mensen behandeld voor hartfalen. In 2040 zullen dat er naar verwachting zijn. De vooruitzichten voor deze patiënten zijn zeer slecht. De meesten zijn vijf jaar na hun eerste ziekenhuisopname overleden. Hartfalen veroorzaakt problemen in het hele lichaam. Patiënten zijn vaak vermoeid, voelen zich benauwd en krijgen last van vochtophopingen in hun lichaam, zoals in longen en benen. Ze hebben veel medicijnen nodig om het hart te ontlasten en hun klachten te verminderen. Kitty (46 jaar), na ruim 20 jaar hartfalen inmiddels getransplanteerd. Ik heb aan den lijve ondervonden hoe ernstig hartfalen kan verlopen.daarom sta ik achter elk onderzoek dat eraan bijdraagt dat de behandelmogelijkheden verbeteren. 2 3

3 De huidige behandelingen genezen de ziekte niet. Het hart gaat meestal steeds verder achteruit. Vaak is het hart al een tijd aan het aftakelen, als de patiënt met klachten bij een arts terechtkomt. Als artsen de ziekte in een eerder stadium zouden kunnen vaststellen en beter kunnen behandelen, zou erger te voorkomen zijn. DOEL VAN HET ONDERZOEK: Agressieve vormen van hartfalen beter opsporen. De wetenschappers in dit onderzoek willen eenvoudigere methoden ontwikkelen, waarmee artsen gemakkelijk en snel kunnen vaststellen welke vorm van hartfalen iemand heeft. Zo is te bepalen of een patiënt een agressieve of juist milde vorm van hartfalen heeft, en of zijn hart snel aftakelt of juist grote kans heeft weer te herstellen. Artsen kunnen patiënten met agressieve vormen van hartfalen of een hoog risico daarop een intensievere behandeling geven. Voor andere patiënten is dat dan niet nodig. DE AANPAK: Betere methoden om hartfalen op te sporen. Als hartspiercellen beschadigd of overbelast raken, scheiden zij verschillende stoffen uit, zoals eiwitten en ontstekingsstoffen. Deze komen in het hartweefsel en in het bloed terecht. Door deze signaalstoffen te meten, kan je bepalen of iemand hartfalen heeft, hoever de ziekte gevorderd is en hoe ernstig de ziekte verder zal verlopen. De wetenschappers en bedrijven zochten samen naar nieuwe stoffen in het bloed en het hart die verraden dat het hart aan het aftakelen is en of de ziekte zal verergeren. Ook werkten ze aan een methode om meerdere signaalstoffen tegelijk te kunnen meten. Daarnaast verbeterden ze bestaande beeldvormingstechnieken, zodat op scans beter te zien is welke vorm van hartfalen iemand heeft. De onderzoekers ontrafelden ook processen die hartfalen veroorzaken. Dit levert aanknopingspunten op waarmee onderzoekers nieuwe en betere medicijnen tegen hartfalen kunnen ontwikkelen. Bij 500 hartfalenpatiënten hielden de onderzoekers op verschillende tijdstippen bij of hun klachten verergerden. Ze bestudeerden ook of dit af te lezen was aan bijvoorbeeld hun bloeduitslagen 4 5

4 Resultaat 1: Nieuwe signaalstoffen voor hartfalen Onderzoekers van het AMC en het MUMC hebben verschillende nieuwe signaalstoffen ontdekt die te gebruiken zijn om hartfalen vast te stellen, onderscheid te maken tussen de agressieve en minder agressieve vormen van hartfalen en de prognose van patiënten te voorspellen. Ook hebben de onderzoekers verschillende stoffen ontdekt die vrijkomen bij een vorm van hartfalen waarbij het hart ontstoken is. Dit vergemakkelijkt het om deze vorm van hartfalen op te sporen. Resultaat 2: Apparaat dat snel hartschade meet Wetenschappers van onder meer het AMC en Philips hebben een apparaat ontwikkeld dat meerdere signaalstoffen tegelijk kan meten in plaats van één stof per keer. Het apparaat maakt een soort mini-biologische handtekening van de patiënt door een druppel bloed van de patiënt te analyseren. Binnen 10 minuten is af te lezen op het scherm welke stoffen in het bloed zijn gevonden. Het apparaat meet verschillen tussen patiënten die je met een echo- of MRI-opname van het hart niet kunt waarnemen. Door meerdere signaalstoffen te meten, kunnen artsen beter onderscheiden welke patiënten intensieve behandeling nodig hebben en welke niet. Resultaat 3: Betere technieken om hartfalen in beeld te brengen Samen met DSM zijn kleine kunststof deeltjes ontwikkeld die zichtbaar zijn op een MRIscan. Deze deeltjes kunnen zich koppelen aan eiwitten die belangrijk zijn voor het hart. Daardoor zijn veranderingen in het falende hart beter af te beelden. Daarnaast hebben onderzoekers van de Technische Universiteit Eindhoven en Philips speciale testen ontworpen. Deze maken gebruik van radioactieve stoffen die kunnen hechten aan kleine eiwitten. Als deze eiwitten actief zijn in het hart, kan je ze met radioactieve technieken zichtbaar maken. Zo is dan te zien of het ontstoken hart van vorm aan het veranderen is. Dit is een signaal dat het hart achteruitgaat. Dit is vooral belangrijk voor hartfalenpatiënten die een ontstoken hart hebben. 6 7

5 Resultaat 4: Rekenmodel voor voorspellen prognose patiënt Onderzoekers van het UMCG hebben een rekenmodel ontworpen waarmee artsen kunnen voorspellen welke patiënten grote kans lopen om te overlijden of om opnieuw in het ziekenhuis terecht te komen. Dit maakt het mogelijk om te bepalen welke patiënten een hoog risico hebben op verergering van de ziekte of zelfs overlijden en dus intensievere behandeling nodig hebben. Resultaat 5: Aanknopingspunten voor nieuwe medicijnen tegen hartfalen Een gezond hart verbruikt vetten, een falend hart verbruikt suikers. Wetenschappers van de Universiteit Maastricht hebben ontdekt welke schakelaar ervoor zorgt dat het hart stopt met vetten verbranden en begint met suikers verbruiken. Het lukte de onderzoekers deze schakelaar aan en uit te zetten. Deze resultaten maken het mogelijk medicijnen tegen hartfalen te ontwikkelen die deze schakelaar uitzetten en zo een gezonde stofwisseling in het hart stimuleren. 8 9

6 Feiten en cijfers Triumph. De naam Triumph is afgeleid van de Engelstalige titel van het project: TRanslational Initiative on Unique and novel strategies for Management of Patients with Heartfailure. Onderzoekers In totaal werkten 98 onderzoekers van 6 verschillende Universitair Medische Centra korte of langere tijd aan dit project. Budget Het totale budget van dit project was 19,6 miljoen euro. Er waren 6 bedrijven betrokken. De Hartstichting investeerde Hoe gaat het onderzoek nu verder? Er lopen verschillende onderzoeken om de ontwikkelde technieken verder uit te testen, zodat zo snel mogelijk duidelijk is welke meerwaarde ze hebben in de praktijk. De Hartstichting financiert een belangrijk vervolgonderzoek (ARENA) waarin onderzoekers de ontdekte mechanismen proberen te vertalen naar nieuwe vormen van behandeling. Ook zijn er verschillende bedrijven opgericht om nieuwe medicijnen tegen hartfalen te ontwikkelen en op de markt te brengen. Center for Translational Molecular Medicine

7 Help mee in de strijd tegen hart- en vaatziekten Elke dag overlijden meer dan 100 mensen aan een hart- of vaatziekte en komen meer dan mensen hierdoor in het ziekenhuis terecht. Er zijn nu meer dan één miljoen hart- en vaatpatiënten. Dat kunnen we niet alleen: we werken samen met vrijwilligers, patiënten, bedrijven, professionele zorgverleners, wetenschappers, beleidsmakers en leerkrachten. De Hartstichting wil dat minder mensen vroegtijdig hart- en vaatziekten krijgen of eraan overlijden. Ook willen we het ongemak en leed dat patiënten en hun naasten ervaren verminderen. Dankzij de belangrijke bijdragen van velen kunnen wij impactvol onderzoek financieren. Het doel: hart- en vaatziekten beter voorkomen, beter behandelen en echt genezen. Daarnaast gaat onze aandacht uit naar preventie, patiëntenzorg en het redden van levens door reanimatie. In de afgelopen jaren is al veel bereikt, maar we zijn er nog niet. Daarom gaat de strijd tegen hart- en vaatziekten door. Helpt u mee? Dat kan op allerlei manieren en op ieder moment: Meld u aan als vrijwilliger of collectant. Doneer eenmalig of met een maandelijks bedrag. Steun de Hartstichting op een bijzondere manier, door een schenking of door de Hartstichting in uw testament op te nemen. Organiseer een sponsoractie. Volg een reanimatiecursus, leer een AED bedienen en meld u aan als burgerhulpverlener. Kijk voor meer informatie op